Program Wychowawczy

PROGRAM
WYCHOWAWCZY
MŁODZIEŻOWEGO
OŚRODKA SOCJOTERAPII NR 2
W SZCZECINIE
I. Podstawa prawna programu wychowawczego
1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej – art. 72;
2. Konwencja o Prawach Dziecka – art. 3, art. 19, art. 33.
3. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ( Dz. U. z 1995 r. Nr 67, poz. 329
z późniejszymi zmianami).
4. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2014 r. poz. 191
z późniejszymi zmianami)
5. Rozporządzenie
MENiS
z
dnia
31.01.2002
r.
zmieniające
rozporządzenie
w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola i publicznych szkół (Dz. U. Nr
10 z 2002 r. poz. 96 Dz. U. z 2003r. Nr 146, poz. 1416, Dz. U. z 2004r. Nr 66, poz. 606,
Dz. U. z 2005r. Nr 10, poz. 75).
6. Rozporządzenie MENiS z dnia 26.02.2002 r. w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół
(Dz. U. Nr 51, poz. 458, z późniejszymi zmianami Dz. U. z 2003r. Nr 210, poz. 2041).
7. Rozporządzenie MENiS z dnia 26.07.2004 r. w sprawie szczegółowych zasad
kierowania,
przyjmowania,
przenoszenia,
zwalniania
i
pobytu
nieletnich
w młodzieżowym ośrodku wychowawczym oraz młodzieżowym ośrodku socjoterapii
(Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109 i Nr 58, poz. 542 oraz z 2003 r. Nr 137, poz. 1304 i Nr
223, poz. 2217)
8. Rozporządzenie MENiS z dnia 7.03.2005 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad
działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych
placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich
dzieci w tych placówkach (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, Nr 273, poz. 2703
i Nr 281, poz. 2781 oraz z 2005 r. Nr 17, poz.141)
9. Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania
i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach,
szkołach i placówkach (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1487 z późniejszymi zmianami).
II. Wstęp
Program wychowawczy Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii nr2 jest adresowany
do dzieci i młodzieży, które z powodu zaburzeń rozwojowych, trudności w uczeniu się
i zaburzeń w funkcjonowaniu społecznym mogą być zagrożone niedostosowaniem
społecznym lub uzależnieniem i wymagają stosowania specjalnej organizacji nauki, metod
pracy i wychowania oraz specjalistycznej pomocy psychoedukacyjnej.
Zagrożenie niedostosowaniem społecznym lub uzależnieniem przejawia się:
Program Wychowawczy Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii Nr 2 w Szczecinie (aktualizacja 27.08.2014 r.)
strona 2z 11
1. opóźnieniami w nauce i niepowodzeniami szkolnymi;
2. wysokim poziomem napięć emocjonalnych (wysoka agresja lub apatia );
3. zaburzeniami w kontaktach interpersonalnych;
4. konfliktami z prawem;
5. buntem przeciw autorytetom;
6. używaniem środków zmieniających nastrój (palenie papierosów, picie alkoholu,
używanie narkotyków, środków farmakologicznych itp.);
7. nadpobudliwością psychoruchową lub neurotycznym kierunkiem rozwoju osobowości.
Młodzież ta, wymaga zatem specjalnych metod dydaktycznych, wychowawczych,
terapeutycznych oraz medycznych, które umożliwiają poprawę ogólnego funkcjonowania
wychowanka. Program został skorelowany z Programem Profilaktyki w celu ujednolicenia
metod oddziaływań dydaktyczno - wychowawczych i terapeutycznych, a także objęcia
wszech-stronną opieką wychowanka.
III. Główne założenia programu wychowawczego
1. Program wychowawczy oraz integralnie z nim związany system oceny zachowania
ucznia opisuje w sposób całościowy realizowane w MOS treści i działania zmierzające
do wszechstronnego rozwoju wychowanka (w wymiarze intelektualnym, psychicznym,
społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym i duchowym). Program ten służy
urzeczywistnieniu wizji naszego wychowanka.
2. Wychowaniem zajmują się pracownicy pedagogiczni przy współudziale rodziców
i wychowanków.
3. Program ten jest elastyczny i otwarty. Corocznie podczas pierwszego posiedzenia Rady
Pedagogicznej można wnosić nowe propozycje, ewentualne zmiany oraz je
zatwierdzić.
IV. Koncepcja wychowania w MOS.
1. Misją placówki jest prawidłowy rozwój osobowości wychowanka oraz terapia mająca
na celu korygowanie zaburzonych zachowań – jako przygotowanie do życia w rodzinie
i społeczeństwie.
2. Praca wychowawcza w MOS opiera się na zasadach szacunku, wzajemnego
zrozumienia, pomocy i współpracy, a także na zaangażowaniu wychowanków
i pracowników w kształtowanie jego wizerunku.
3. Placówka pomaga wychowankom w ich rozwoju poprzez:
a) tworzenie bezpiecznej oraz przyjaznej atmosfery nauki i współżycia w grupie;
Program Wychowawczy Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii Nr 2 w Szczecinie (aktualizacja 27.08.2014 r.)
strona 3z 11
b) rozpoznawanie możliwości intelektualnych i dostosowanie metod i form pracy do
możliwości wychowanka;
c) stymulowanie
wychowanka
do
rozwijania
indywidualnych
uzdolnień
i zainteresowań;
d) tworzenie warunków sprzyjających samoocenie i samopoznaniu;
e) prowadzeniu
indywidualnych
i
grupowych
zajęć
socjoterapeutycznych
i terapeutycznych.
4. Placówka przygotowuje wychowanków do przyszłego życia poprzez:
a) kształtowanie pozytywnego stosunku do nauki, pracy i wypoczynku;
b) kształtowanie postaw patriotycznych i obywatelskich oraz więzi rodzinnych
i międzypokoleniowych;
c) wdrażanie do aktywności społecznej i pełnienia różnych ról społecznych;
d) uczenie tolerancji i respektowania potrzeb innych;
e) rozwijanie postaw moralnych i kultury osobistej oraz wdrażanie do zachowań
asertywnych;
f) kształtowanie właściwych nawyków higieniczno-zdrowotnych;
g) wdrażanie
do
odpowiedzialności
za
najbliższe
otoczenie
i
środowisko
przyrodnicze;
h) budzenie świadomości regionalnej przy równoczesnym identyfikowaniu się
z kulturą europejską.
V. Główne zadania wychowawcze placówki.
1. Do zadań Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii należy eliminowanie przyczyn
i przejawów zaburzeń zachowania oraz przygotowanie wychowanków do życia
zgodnego z obowiązującymi normami społecznymi i prawnymi.
2. W procesie wychowawczym w sposób planowy i świadomy pracujemy nad
kształtowaniem osobowości wychowanka poprzez:
a) organizowanie
zajęć
dydaktycznych,
profilaktyczno-wychowawczych,
terapeutycznych i resocjalizacyjnych;
b) wspomaganie w zakresie nabywania umiejętności życiowych, ułatwiających
funkcjonowanie
społeczne,
organizację
specjalistycznych
działań
socjoterapeutycznych umożliwiających zmianę postaw i osiągnięcie pozytywnych,
trwałych zmian w zachowaniu wychowanków;
Program Wychowawczy Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii Nr 2 w Szczecinie (aktualizacja 27.08.2014 r.)
strona 4z 11
c) wspieranie rodziców (prawnych opiekunów) w pełnieniu funkcji wychowawczej
i edukacyjnej, w tym w rozpoznawaniu, wspomaganiu i rozwijaniu potencjalnych
możliwości dzieci i młodzieży;
d) udzielanie
pomocy
rodzicom
(prawnym
opiekunom)
wychowawcom
i nauczycielom w zakresie doskonalenia umiejętności niezbędnych we wspieraniu
rozwoju dzieci i młodzieży, w szczególności w zakresie unikania zachowań
ryzykownych,
e) pomoc w planowaniu kariery edukacyjnej i zawodowej, z uwzględnieniem
możliwości i zainteresowań wychowanków oraz współpracy w tym zakresie
z rodzicami (opiekunami prawnymi), szkołami oraz ośrodkami pomocy społecznej
i innymi instytucjami właściwymi ze względu na miejsce zamieszkania
wychowanka;
f) podejmowanie działań interwencyjnych w przypadku zachowań wychowanków
zagrażających ich zdrowiu lub życiu.
VI. Model absolwenta
1. Potrafi dostosować się do podstawowych norm społecznych i wymagań otoczenia.
2. Stosuje formy grzecznościowe w życiu codziennym, stara się być kulturalnym.
3. Posiada nawyki higieniczne i porządkowe, dba o estetyczny wygląd, stosowny do
sytuacji.
4. Posiada adekwatny obraz własnej osoby, zna swoje mocne i słabe strony.
5. Posiada umiejętności wglądu we własne zachowanie, potrafi przyznać się do błędu
i wykazać gotowość do poprawy.
6. Jest tolerancyjny i wrażliwy na potrzeby innych.
7. Jest odpowiedzialny, wywiązuje się z powierzonych ról społecznych i zadań.
8. Potrafi zachować się asertywnie, akceptuje siebie i innych.
9. Posiada wiadomości i umiejętności szkolne pozwalające na uzyskanie promocji
i naukę zawodu.
10. Kończy gimnazjum lub szkołę zawodową w MOS i jest gotowy do podjęcia zadań
i obowiązków zawodowych i społecznych.
Program Wychowawczy Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii Nr 2 w Szczecinie (aktualizacja 27.08.2014 r.)
strona 5z 11
VII. Działania szczegółowe w poszczególnych sferach osobowości.
Sfera osobowości – Rozwój emocjonalno- motywacyjny
ZADANIA PLACÓWKI
FORMY REALIZACJI
OSOBY ODPOWIEDZIALNE
-prowadzenie codziennej oceny zachowania
1. Kształtowanie
umiejętności właściwej
oceny swojego
zachowania.
w szkole i w internacie;
-nauczyciele, wychowawcy grup
-lekcje wychowawcze;
-wychowawcy klas
-grupowe i indywidualne zajęcia
-psycholog, terapeuta
terapeutyczne;
-spisywanie przez wychowanków
2. Rozwijanie
„kontraktu pracy nad sobą”;
umiejętności akceptacji
-monitoring realizacji kontraktów;
-wychowawcy klas, wychowawcy
siebie oraz gotowości
-lekcje wychowawcze, zajęcia w grupach
grup
doskonalenia własnych
wychowawczych;
-psycholog i terapeuta
zachowań.
-indywidualne i grupowe zajęcia
terapeutyczne;
3. Kształtowanie
dojrzałości emocjonalno –
motywacyjnej.
-psychologiczne badania osobowości
wychowanków;
A) Kształtowanie
-zajęcia socjoterapeutyczne ”Edukacja
dojrzałości emocjonalnej.
emocjonalna”;
B) Wdrażanie do
-zajęcia socjoterapeutyczne ” Trudny świat
zachowań i postaw
ludzkich uczuć”;
asertywnych.
-psycholog
-pedagog-terapeuta, psycholog
-pedagog-terapeuta, psycholog
-prowadzenie treningu interpersonalnego,
C) Jak radzić sobie ze
stresem?
ćwiczenie zachowań asertywnych (zajęcia
socjoterapeutyczne);
-warsztaty przeciwdziałania autoagresji „PA
wychowawcy, nauczyciele
wychowawca, psycholog
autoagresjo”;
Sfera osobowości – Rozwój społeczny wychowanka
I. Funkcjonowanie w grupie
ZADANIA PLACÓWKI
FORMY REALIZACJI
1. Integrowanie zespołu
-prowadzenie zajęć integrujących zespoły
klasowego, grupy
klasowe i grupy wychowawcze;
wychowawczej, tworzenie
-organizowanie wspólnych wyjść,
OSOBY ODPOWIEDZIALNE
wychowawcy klas, wychowawcy
grup
Program Wychowawczy Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii Nr 2 w Szczecinie (aktualizacja 27.08.2014 r.)
strona 6z 11
pozytywnego klimatu
wycieczek, wyjazdów;
emocjonalnego w klasie i
w grupie.
2. Integrowanie
-zebrania społeczności;
społeczności ośrodka w
-imprezy ośrodkowe, wspólne akcje;
celu budowania poczucia
-uczestnictwo w imprezach ogólnopolskich i pracownicy pedagogiczni
przynależności.
międzynarodowych;
3. Kształtowanie
umiejętności aktywnego
słuchania i konstruktywnej
komunikacji.
-prowadzenie zajęć kształtujących
umiejętności słuchania i komunikowania
się;
kierownik internatu, pedagog
nauczyciele, wychowawcy,
psycholog, pedagog-terapeuta
4. Kształtowanie i
rozwijanie umiejętności
-zajęcia socjoterapeutyczne;
współżycia i współpracy
-warsztaty umiejętności społecznych: „Ja i
psycholog, terapeuta,
(rozwiązywanie
inni”;
wychowawcy grup
konfliktów, negocjowanie, „Ja i świat wartości”;
tolerancja).
-wdrażanie programów profilaktycznych
5. Uświadamianie
zagrożeń płynących z
zachowań agresywnych.
ograniczających zachowania agresywne: np.
”Bez agresji”, „Trening zastępowania
pracownicy pedagogiczni
agresji”;
Sfera osobowości – Rozwój społeczny wychowanka
II. Życie w społeczeństwie
ZADANIA PLACÓWKI
FORMY REALIZACJI
OSOBY ODPOWIEDZIALNE
-inicjowanie i wspomaganie działalności
opiekun samorządu, wychowawcy
1. Wdrażanie do
samorządu;
klas i grup
samorządności.
-inspirowanie i wspieranie inicjatyw
kierownik internatu, dyrektor
młodzieży;
szkoły
2. Kształtowanie poczucia
odpowiedzialności.
3. Kształtowanie
umiejętności trafnej oceny
zjawisk społecznych i
zachowań w różnych
sytuacjach społecznych.
-stwarzanie warunków wychowankom do
pełnienia różnorodnych ról społecznych:
nauczyciele, wychowawcy grup
koordynatora, inicjatora, wykonawcy itp.;
-zajęcia socjoterapeutyczne;
-warsztaty umiejętności społecznych;
pracownicy pedagogiczni
-lekcje wychowawcze;
wychowawcy klas
-zespoły interwencji wychowawczych;
Program Wychowawczy Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii Nr 2 w Szczecinie (aktualizacja 27.08.2014 r.)
strona 7z 11
4. Wpajanie szacunku dla
-realizacja programów nauczania;
tradycji i historii oraz
-lekcje wychowawcze i apele
symboli narodowych,
okolicznościowe;
rozwijanie i pielęgnowanie -wycieczki;
nauczyciele
pracownicy pedagogiczni
postaw i uczuć
-spotkania z przedstawicielami różnych
patriotycznych.
środowisk społecznych;
5. Powiązanie tradycji
narodowych z tradycja-mi
-organizowanie uroczystości szkolnych
rodzinnymi, motywowanie związanych ze świętami narodowymi;
do poznawania dziejów
nauczyciele, wychowawcy
-organizowanie spotkań z rodzicami;
przodków.
-uczenie przestrzegania regulaminu ośrodka;
6. Wdrażanie do
-apele i zebrania społeczności;
poszanowania mienia
-zawieranie „kontraktów naprawczych”
społecznego.
mających na celu zadośćuczynienie za
pracownicy pedagogiczni
wyrządzone przez wy-chowanka szkody;
Sfera osobowości – Rozwój społeczny wychowanka
III. Uczestnictwo w kulturze
ZADANIA PLACÓWKI
FORMY REALIZACJI
1. Kultywowanie tradycji
-realizacja programów nauczania;
narodowych, religijnych i
-realizacja programu wychowanie do życia
rodzinnych.
w rodzinie;
2. Zapoznawanie z
-organizowanie wyjść do teatru, opery,
OSOBY ODPOWIEDZIALNE
nauczyciele przedmiotowi
pracownicy pedagogiczni
dziedzictwem kulturalnym filharmonii, muzeów, na wystawy itp.;
narodu.
-realizacja programów nauczania;
3. Rozwijanie aktywności
-uczestnictwo w różnorodnych zajęciach i
kulturalnej.
warsztatach;
nauczyciele przedmiotowi
pracownicy pedagogiczni
Sfera osobowości – Rozwój społeczny wychowanka
IV. Życie w rodzinie
ZADANIA PLACÓWKI
FORMY REALIZACJI
1. Kształtowanie
-wizyty w domach rodzinnych uczniów/
umiejętności obserwacji i
wychowanków, realizacja wywiadów
oceny zjawisk
środowiskowych;
interpersonalnych rodzinie -nawiązywanie i podtrzymywanie
wychowanka.
OSOBY ODPOWIEDZIALNE
nauczyciele, wychowawcy,
pedagog, psycholog, terapeuta
kontaktów wychowanków z ich rodzinami;
Program Wychowawczy Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii Nr 2 w Szczecinie (aktualizacja 27.08.2014 r.)
strona 8z 11
2. Rozwijanie i
-pomoc w rozwiązywaniu problemów w
kształtowanie umiejętności relacji dziecko – rodzic;
wychowawczych rodziców -pedagogizacja rodziców;
i właściwych postaw
-organizowanie spotkań z rodzicami;
rodzicielskich.
-Grupa Wsparcia dla rodziców;
3. Pomoc we właściwej
ocenie związków między
-zajęcia tematyczne;
osobami odmiennej płci.
pracownicy pedagogiczni
pedagog, psycholog, terapeuta
wychowawcy grup, klas
nauczyciele przedmiotowi
wychowawcy grup
-nauka pisania podań i innych pism
4a. Pomoc w
urzędowych;
przygotowaniu do
-współpraca z: pomocą społeczną,
samodzielnego, dorosłego
z Sądem ds. Nieletnich, Powiatowym
życia. Współpraca z
Urzędem Pracy, organizacjami
urzędami.
pozarządowymi niosącymi pomoc dziecku i
pracownicy pedagogiczni
rodzinie, Domem Samotnej Matki;
4b. Pomoc w
przygotowaniu do
samodzielnego, dorosłego
życia Uczenie
-zajęcia warsztatowe: kulinarne, krawieckodziewiarskie, konserwatorskie;
-zajęcia socjoterapeutyczne: „Wkraczamy w
podstawowych
umiejętności radzenia
pracownicy pedagogiczni
dorosłość”, „Start”;
sobie w życiu.
Sfera osobowości – Rozwój intelektualny wychowanka.
ZADANIA PLACÓWKI
FORMY REALIZACJI
-wdrażanie i monitorowanie ośrodkowego
1. Motywowanie do
systematycznej nauki.
systemu oceniania;
-prowadzenie samooceny osiągnięć
edukacyjnych wychowanka;
-konsultacje przedmiotowe;
2. Budzenie ciekawości
poznawczej.
-stosowanie aktywizujących metod
nauczania z wykorzystaniem dostępnych
pomocy dydaktycznych;
OSOBY ODPOWIEDZIALNE
nauczyciele, wychowawcy,
nauczyciele przedmiotowi,
wychowawcy grup
nauczyciele przedmiotowi
nauczyciele przedmiotowi,
wychowawcy grup
3. Kształtowanie
-realizacja programów nauczania.
nauczyciele przedmiotowi
umiejętności korzystania
-przysposobienie czytelnicze i informacyjne; nauczyciel biblioteki, nauczyciel
ze źródeł informacji.
Funkcjonowanie ICIM;
informatyki
4. Stymulowanie
-organizowanie konkursów
nauczyciele przedmiotowi
Program Wychowawczy Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii Nr 2 w Szczecinie (aktualizacja 27.08.2014 r.)
strona 9z 11
aktywności twórczej
przedmiotowych;
nauczyciele, wychowawcy grup,
wychowanków.
-udział w konkursach wiedzy ogólnej np.
pedagog, psycholog
Złote Pióro, Potyczki Ortograficzne,
nauczyciele i wychowawcy
Europejczyk Roku itp.;
prowadzący koła zainteresowań
-udział w imprezach i konkursach
organizowanych w ramach kół
zainteresowań;
5. Pomoc w
-badania psychologiczno-pedagogiczne;
wyrównywaniu braków
-prowadzenie zajęć wyrównawczych;
edukacyjnych.
-prowadzenie konsultacji przedmiotowych;
6. Pomoc w doskonaleniu
zaburzonych funkcji
psychomotorycznych.
7. Organizowanie
promocji śródrocznej.
-prowadzenie zajęć rozwojowo –
korekcyjnych;
-pomoc w opanowaniu zagadnień;
psycholog, pedagog
nauczyciele prowadzący zajęcia
wyrównawcze
nauczyciele przedmiotowi
psycholog, pedagog, terapeuta
nauczyciele przedmiotowi,
Sfera osobowości – Rozwój zdrowotny wychowanka.
ZADANIA PLACÓWKI
1. Kształtowanie
właściwych nawyków
zdrowotnych i
higienicznych.
2. Kształtowanie
umiejętności
samodzielnego
dokonywania wyborów
zachowań chroniących
zdrowie własne i innych
ludzi.
FORMY REALIZACJI
OSOBY ODPOWIEDZIALNE
-codzienna kontrola i ocena higieny
osobistej wychowanków;
wychowawcy internatu
-czynności porządkowe w internacie;
-spotkania z lekarzem, pielęgniarką;
-wizyty u lekarzy specjalistów, badania
lekarz, pielęgniarka, opiekun
okresowe;
medyczny
-doraźna pomoc lekarska;
wychowawca klasy,
-realizacja programu z zakresu edukacji
wychowawcy grup,
zdrowotnej: „Wiem jak zachować się w
nauczyciele, kierownik
sytuacjach krytycznych”;
administracyjny
-zajęcia z zakresu znajomości zasad BHP;
-uczestnictwo w ogólnopolskich akcjach np.
„Dzień bez papierosa”;
3. Uświadomienie
-warsztaty edukacyjne nt.” Jak nie zarazić
zagrożeń związanych z
się narkomanią” oraz „Dziękuję nie”;
nałogami.
-uczestnictwo w ogólnopolskich akcjach np.
Pracownicy pedagogiczni
„Światowy dzień walki z AIDS”;
-współpraca z ośrodkami ds. uzależnień np.
Program Wychowawczy Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii Nr 2 w Szczecinie (aktualizacja 27.08.2014 r.)
strona 10z 11
MONAR;
-uczestnictwo w zajęciach promujących
4. Promocja zdrowego
zdrowy styl życia:
stylu życia.
(koło rowerowe, basen, piłka nożna, zajęcia
rekreacyjno-sportowe);
nauczyciele, wychowawcy,
prowadzący zajęcia kół
zainteresowań
5. Propagowanie
ekologicznego modelu
funkcjonowania we współczesnym świecie.
Uświadomienie zagrożeń
cywilizacyjnych i
ukazywanie sposobów
zapobiegania degradacji
-uczestnictwo ogólnopolskich akcjach np.
„Dzień Ziemi”regionalnych akcjach np.
„Odjazd śmieci”;
pracownicy pedagogiczni
-uczestnictwo w zajęciach promujących
nauczyciele przedmiotowi
ekologiczny model życia:
koło ekologiczne, Liga Ochrony Przyrody;
środowiska naturalnego.
Program Wychowawczy (tekst jednolity)
zatwierdzono Uchwałą Rady Pedagogicznej 12/2012 w dniu 11.09.2012 r.
Zmiany wprowadzono Uchwałą Rady Pedagogicznej 14/2014 w dniu 27.08.2014 r.
Program Wychowawczy Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii Nr 2 w Szczecinie (aktualizacja 27.08.2014 r.)
strona 11z 11