Urlop macierzyński

Urlop macierzyński
Jeśli jesteś w ciąży – zapoznaj się z prawami, które przysługują Ci w związku z urodzeniem dziecka. Dodatkowo,
od 2010 roku, również ojcowie mogą skorzystać z przywilejów do tej pory właściwych tylko mamom.
Autor: Marta Siudak
Od 1 stycznia 2010 roku obowiązują nowe przepisy dotyczące urlopów macierzyńskich. W kodeksie pracy
znalazły się zapisy, które dzielą taki urlop na dwie części – podstawową (obowiązkową) i dodatkową
(fakultatywną).
Wymiar urlopu podstawowego zależny jest od ilości urodzonych dzieci, jeśli więc urodzisz:
1 dziecko, przysługuje Ci 20 tygodni
2 dzieci – 31 tygodni
3 dzieci – 33 tygodnie
4 dzieci – 35 tygodni
5 i więcej dzieci – 37 tygodni urlopu macierzyńskiego.
Aby skorzystać z urlopu macierzyńskiego po porodzie, nie musisz składać wniosku u pracodawcy, chyba że ten
poprosi Cię o to. Wtedy jesteś zobowiązana dostarczyć taki dokument, w którym powinna znaleźć się data
rozpoczęcia urlopu (czyli data porodu), a także okres – w tygodniach, w jakim będziesz na urlopie macierzyńskim.
W przypadku, gdy postanowisz wykorzystać część urlopu macierzyńskiego przed porodem (kodeks pracy
przewiduje, że możesz wykorzystać maksymalnie 14 dni w taki sposób), jesteś zobowiązana dostarczyć
pracodawcy wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego. Należy w nim uwzględnić datę rozpoczęcia urlopu,
przewidywany termin porodu, a także okres, jaki pozostanie do wykorzystania po odjęciu tych dni przed porodem,
kiedy będziesz już na urlopie macierzyńskim.
Pamiętaj jednak, że skorzystanie z urlopu macierzyńskiego przed porodem jest Twoim prawem, a nie
obowiązkiem. Nikt więc (a przede wszystkim pracodawca) nie może żądać od Ciebie, byś go wykorzystała w ten
sposób.
Dodatkowa część urlopu macierzyńskiego przewidziana w kodeksie pracy jest fakultatywna, więc nie musisz z
niej korzystać, ale masz do niej prawo. Jeśli więc zdecydujesz się wrócić do pracy po podstawowych dwudziestu
tygodniach, masz taką możliwość. Gdybyś jednak postanowiła zostać z dzieckiem trochę dłużej, wystarczy, że na
7 dni przed rozpoczęciem części dodatkowej urlopu, przedstawisz pracodawcy wniosek. Pracodawca nie ma
prawa odmówić Ci prawa do skorzystania z dodatkowych tygodni z dzieckiem. Należy przy tym pamiętać, by w
odpowiednim czasie dostarczyć wniosek oraz że część dodatkowa urlopu powinna przypadać bezpośrednio po
części podstawowej urlopu macierzyńskiego i nie może trwać krócej niż 7 dni.
W 2011 roku ustawodawca przewidział urlop dodatkowy w wymiarze do 2 tygodni, jeśli urodzisz 1 dziecko i do 3
tygodni, gdy urodzisz 2 dzieci i więcej. W kolejnych latach okres ten będzie ulegał wydłużeniu:
2012-2013 – do 4 tygodni przy urodzeniu 1 dziecka; do 6 tygodni przy urodzeniu 2 dzieci i więcej
2014 – do 6 tygodni przy urodzeniu 1 dziecka; do 8 tygodni przy urodzeniu 2 dzieci i więcej
O ile możesz podjąć dowolną decyzję o urlopie w dodatkowym wymiarze, o tyle z podstawowej części nie możesz
zrezygnować, gdyż po narodzinach maleństwo potrzebuje bezwzględnie opieki rodziców. Kodeks pracy
przewiduje jednak sytuację, w której mama może część urlopu przekazać ojcu dziecka, pod warunkiem, że nie
stanie się to wcześniej po upłynięciu 14 tygodnia urlopu macierzyńskiego. W takim wypadku udziela się urlopu
ojcu –w wymiarze niewykorzystanej części urlopu .
Przepisy z 2010 roku wprowadziły jeszcze jedną istotną zmianę. Teraz również ojcowie mogą skorzystać z
przysługującego im urlopu ojcowskiego (tzw. tacierzyńskiego). Wystarczy złożyć wniosek u pracodawcy na 7 dni
przed planowanym urlopem. Tata będzie mógł docelowo spędzić na tacierzyńskim 2 tygodnie, jednak dopiero od
2012 roku. Do tego czasu obowiązują bowiem przepisy przejściowe, które określają długość urlopu ojcowskiego
na 1 tydzień. O ile urlop macierzyński uwzględnia ilość urodzonych dzieci, o tyle w przypadku tacierzyńskiego nie
ma to znaczenia.