Obliczanie emerytury wypadek przy pracy

Sygn. akt III AUa 222/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 15 czerwca 2016 r.
Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku
w składzie:
Przewodniczący:
SSA Michał Bober
Sędziowie:
SSA Małgorzata Gerszewska (spr.)
SSA Bożena Grubba
Protokolant:
stażysta Katarzyna Kręska
po rozpoznaniu w dniu 15 czerwca 2016 r. w Gdańsku
sprawy G. S.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.
o wysokość świadczenia
na skutek apelacji G. S.
od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VI Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 grudnia 2015 r.,
sygn. akt VI U 2549/15
oddala apelację.
SSA Małgorzata Gerszewska SSA Michał Bober SSA Bożena Grubba
Sygn. akt III AUa 222/16
UZASADNIENIE
Zaskarżoną decyzją z dnia 12 sierpnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. przeliczył emeryturę G.
S. od 1 lipca 2015 r.
W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczona zakwestionowała wysokość emerytury, nieadekwatnej do
wynagrodzenia, od którego pobierano składkę na ubezpieczenie emerytalne, a w związku z tym domagała się ustalenia
podstawy wymiaru emerytury z przychodów osiąganych w latach 2004 – 2014 r. przy zastosowaniu kwoty bazowej
3308 zł. Kwestionowała również obliczenie kapitału początkowego według stanu na dzień 31 grudnia 1998 r.
W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie.
Wyrokiem z dnia 9 grudnia 2015 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił
odwołanie, wskazując następujące motywy rozstrzygnięcia:
Ubezpieczona urodzona (...) złożyła w dniu 30 czerwca 2015 r. wniosek o przyznanie jej prawa do emerytury Po
ustaniu stosunku pracy ubezpieczonej w dniu 30 czerwca 2014 r., była zarejestrowana, jako bezrobotna. Decyzją z
dnia 4 sierpnia 2015 r. organ rentowy ustalił wnioskodawczyni prawo do okresowej emerytury kapitałowej od 28
lipca 2015 r. tj. od dnia nabycia prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w wysokości 245,09 zł.
Decyzją z dnia 7 sierpnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wydał decyzję o ponownym ustaleniu
kapitału początkowego i ustalił jego wysokość na dzień 1 stycznia 1999 r. na 127 584, 05 zł. Decyzją o przeliczeniu
emerytury z 12 sierpnia 2015 r. organ rentowy przeliczył emeryturę wnioskodawczyni przyjmując, jako podstawę
do jej ustalenia wskazane już powyżej kwoty składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji,
kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego, średnie dalsze trwania życia oraz wysokość okresowej emerytury
kapitałowej.
Powyższe okoliczności nie były sporne między stronami i nie budziły wątpliwości Sądu.
Rozważając zasadność odwołania ubezpieczonej Sąd w pierwszej kolejności zaznaczył, że ustawa z dnia 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach z FUS odmiennie reguluje sposób obliczenia emerytury dla osób urodzonych przed
dniem 1 stycznia 1949 r. (art. 27 w zw. z art. 53 ustawy) oraz dla osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. W
tym pierwszym wypadku wysokość emerytury zależy od części stałej (socjalnej) świadczenia oraz części indywidualnej
zależnej od okresów ubezpieczenia i wysokości przychodów w tym czasie.
W wypadku osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. podstawę obliczenia emerytury stanowi (art. 25 ust.
1) kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na
koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury,
zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa
w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dotyczącym składek
„drugofilarowych”).
W wypadku ubezpieczonej chodziło o kwoty 124 344, 02 zł i 415916, 55 zł.
Zgodnie z przepisem art. 26 ust. 1 powołanej ustawy, emerytura dla tych osób stanowi równowartość kwoty będącej
wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia
dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.
Przyjęte dla ubezpieczonej dalsze trwanie życia wynosiło 255,40 miesięcy, a w związku z tym nie budziła wątpliwości
także obliczona w zaskarżonej decyzji wysokość emerytury (540 260, 57 zł: 255, 40 = 2115, 35 zł).
Dodatkowo Sąd podniósł, że wskazany powyżej przepis art. 183 ustawy, który reguluje tzw. emeryturę mieszaną, ma
zastosowanie do osób, które osiągnęły wiek uprawniający do emerytury najpóźniej w 2014 r. (nie stosuje się go zatem
w stosunku do ubezpieczonej) oraz, że stosownie do art. 173 ustawy, dane o składkach są gromadzone dopiero od 1
stycznia 1999 r. W związku z tym na ten dzień ustalany jest kapitał początkowy.
Reasumując Sąd wskazał, że postulowany przez ubezpieczoną sposób obliczenia emerytury nie mógł znaleźć
zastosowania z uwagi na treść normy prawnej wywiedzionej ze wskazanych wyżej przepisów, odnosi się on, bowiem
do osób w innym niż ubezpieczona wieku.
Z tych względów Sąd Okręgowy, na mocy art. 47714 § 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.
Apelację od wyroku wywiodła ubezpieczona zaskarżając go w całości i zarzucając mu:
1. naruszenie art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez jego niezastosowanie;
2. naruszenie art. 25 powołanej ustawy poprzez jego niewłaściwe zastosowanie,
3.naruszenie art. 174 powołanej ustawy poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i błędne przyjęcie, że pozwany
prawidłowo obliczył wysokość kapitału początkowego.
4. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że pozwany prawidłowo przeliczył emeryturę
ubezpieczonej.
Mając na uwadze powyższe skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę zaskarżonej decyzji i
przeliczenie jej emerytury od dnia złożenia wniosku przy zastosowaniu obowiązującej kwoty bazowej 3308 zł, ustalenie
podstawy wymiaru emerytury z przychodów osiąganych w latach 2004-2014 r. oraz zasądzenie od pozwanego zwrotu
kosztów procesu, względnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji.
Uzasadniając swoje stanowisko wnioskodawczyni podniosła, iż w jej ocenie zastosowanie do jej osoby znajduje art.
183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Emerytura osoby urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 r. niebędącej
członkiem otwartego funduszu emerytalnego lub która złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE
na dochody budżetu państwa, jest obliczana częściowo na starych a częściowo na nowych zasadach. Zatem prawidłowo
ustalona wysokość emerytury powinna być dokonana w tzw. „trybie mieszanym”. Skarżąca podkreśliła, że jest osobą,
która urodziła się (...), zaś wiek 60 lat uprawniający pierwotnie do otrzymania świadczenia emerytalnego osiągnęła
do końca 2014 r., dlatego uważa, że niezwykle krzywdzący jest pogląd zakładający, iż z uwagi na zmianę przepisów w
zakresie wieku emerytalnego nie mogłaby skorzystać ze sposobu obliczania emerytury, który pierwotnie się do niej
odnosił. Zdaniem ubezpieczonej, jej emerytura powinna być obliczona zgodnie z art. 53 ustawy emerytalnej (stare
zasady) oraz zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej (nowe zasady), a następnie w zależności od roku, w którym zostanie
osiągnięty wiek emerytalny należałoby ustalić części stanowiące odpowiedni procent. Suma tych części będzie składała
się na wysokość emerytury. Natomiast wysokość emerytury obliczanej według zasad z art. 53 ustawy emerytalnej
wynosi: 24% kwoty bazowej, po 1,3% podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych, po 0,7% podstawy
wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.
Nadto wnioskodawczyni wskazała, że ZUS błędnie obliczył jej wartość kapitału początkowego, albowiem zastosował
nieodpowiednią kwotę bazową. Z danych wskazanych na stronie internetowej ZUS wynika, że w okresie od 1 marca
2015 r. do 28 lutego 2016 r. obowiązująca kwota bazowa to 3308,33 zł., podczas gdy ZUS w swojej kalkulacji
zastosował stawkę 1220,89zł. W ocenie skarżącej taki sposób obliczenia wysokości kapitału początkowego jest błędny
i doprowadza do zaniżenia wysokości należnego jej świadczenia.
Błąd przy kalkulacji kapitału początkowego skutkował błędnym obliczeniem wysokości emerytury.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja wnioskodawczyni nie zasługuje na uwzględnienie.
Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była kwestia wysokość kapitału początkowego G. S., a w szczególności
zasadność żądania wnioskodawczyni ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego z uwzględnieniem kwoty
bazowej w wysokości 3308 zł, jak również przeliczenie należnego jej świadczenia emerytalnego przy uwzględnieniu
treści art. 183 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń społecznych oraz
osiąganych przez nią zarobków w latach 2004-2014 oraz (Dz. U. z 2015 r., poz. 748).
Analizując zasadność żądań ubezpieczonej Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych oraz poczynił
trafne rozważania prawne, które Sad Odwoławczy w całej rozciągłości podziela i uznaje za własne, stąd zbędnym jest
ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku Sądu odwoławczego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5
listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776).
Odnosząc się do zarzutów apelacyjnych, w pierwszej kolejności wskazać należy - jak zasadnie podniósł Sąd I instancji –
że w stosunku do wnioskodawczyni istotnie nie znajduje zastosowania przepis art. 183 ustawy emerytalno – rentowej.
Zgodnie z treści art. 183 ust. 5 emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej urodzonej po dniu 31 grudnia
1948 r., z wyjątkiem ubezpieczonych, którzy pobrali emeryturę na podstawie przepisów art. 46 lub 50, o ile osoba ta
nie była członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych
na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa, która
osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2013 albo 2014, wynosi 20% emerytury obliczonej
na podstawie art. 53 oraz 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.
Stosownie do treści art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia
1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46,
47, 50, 50a, 50e i 184. Zgodnie z art. 24 ust. 1a pkt 9 wiek emerytalny dla kobiet urodzonych w okresie od dnia 1
października 1954 r. do dnia 31 grudnia 1954 r. wynosi co najmniej 60 lat i 8 miesięcy.
Przekładając powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że wnioskodawczyni nie ukończyła wymaganego
powołanym przepisem wieku 60 lat i 8 miesięcy w 2014 r., lecz dopiero w dniu 24 lipca 2015 r., w konsekwencji czego
nie było możliwym zastosowanie przy obliczaniu należnej jej emerytury reguł wynikających z art. 183 ust. 5 ustawy
emerytalno – rentowej.
Zajmując stanowisko w przedmiocie żądania G. S. ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego przy
uwzględnieniu kwoty bazowej w wysokości 3308 zł, Sąd I instancji trafnie podniósł, że również nie zasługuje ono na
uwzględnienie.
Jak wynika bowiem z art. 177 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w dniu wejścia w życie ustawy kwota bazowa
stanowi 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r. i wynosi 1220,89 zł.
Wskazana kwota jest przyjęta dla wszystkich ubezpieczonych. A skoro tak, to nie było możliwym przyjęcie do ustalenia
podstawy wymiaru kapitału początkowego - żądanej przez ubezpieczoną - kwoty bazowej 3308,33 zł obowiązującej
w okresie od 1 marca 2015 r. do 28 lutego 2016 r. Niezasadnym jest również żądanie ubezpieczonej przyjęcia do
obliczenia kapitału początkowego ( a w konsekwencji wysokości emerytury) wynagrodzeń z lat 2004 – 2014. Wartość
kapitału początkowego, co wynika z przepisu art. 173 ust. 3 ustawy emerytalnej, ustala się na dzień wejścia w życie
ustawy tj. 1 stycznia 1999 r. przyjmując przebyte przed tym dniem okresy składkowe oraz nieskładkowe – art. 174 ust. 2
ustawy. Powyższe oznacza, że organ rentowy prawidłowo ustalił wysokość podstawy wymiaru kapitału początkowego
i prawidłowo obliczył wysokość świadczenia skarżącej, zaś wyrok Sądu okręgowego od[powiada prawu.
Mając na uwadze powyższe ustalenia i rozważania, Sąd Apelacyjny, na mocy art. 385 k.p.c., apelację wnioskodawczyni
- jako bezzasadną – oddalił.
SSA Małgorzata Gerszewska SSA Michał Bober SSA Bożena Grubba