Po co emitować obligacje?

Po co emitować obligacje?
Sławomir Horbaczewski, Prezes Zarządu Wikana S.A.
Plan prezentacji
■ Sytuacja na rynku długu korporacyjnego
■ Catalyst a popularność obligacji
■ Kapitał własny a kapitał obcy
■ Obligacje a finansowanie bankowe
■ Obligacje a struktura finansowania
■ Błędy emitentów
Konferencja Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych • Warszawa, 12 lutego 2014 r.
2
Jeśli chcesz poznać wartość pieniędzy,
spróbuj ich trochę od kogoś pożyczyć.
Benjamin Franklin
Konferencja Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych • Warszawa, 12 lutego 2014 r.
3
Hossa na rynku długu korporacyjnego
Od połowy minionej dekady rynek długu korporacyjnego w Polsce przeżywa rozkwit. Jak szacuje Fitch Polska na
koniec III kwartału 2013 r. wartość długoterminowego długu, zaciągniętego przez banki i przedsiębiorstwa, sięgnęła
blisko 80 mld zł, a łącznie z długiem krótkoterminowym wartość ta przekroczyła 100 mld zł.
Źródło: Fitch Polska
* Tenor dłuższy niż 365 dni
Konferencja Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych • Warszawa, 12 lutego 2014 r.
4
Catalyst katalizatorem wzrostu
Powstanie i rozwój rynku Catalyst stały się motorem napędowym rozwoju rynku długu korporacyjnego. Wpływ na
rosnącą popularność obligacji miały słabsza koniunktura na pierwotnym rynku akcyjnym oraz ograniczona dostępność
finansowania bankowego.
Źródło: GPW
Konferencja Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych • Warszawa, 12 lutego 2014 r.
5
MiŚ polubiły obligacje
Catalyst przyczynił się do popularyzacji obligacji jako narzędzia dla finansowania rozwoju przedsiębiorstw. Obligacje,
do niedawna jak źródło finansowania zarezerwowane głównie dla dużych, dojrzałych przedsiębiorstw, stały się
narzędziem wykorzystywanym również przez mniejsze firmy. Niemal co drugi z emitentów notowanych na Catalyst to
tzw. małe i średnie przedsiębiorstwo.
Źródło: GPW
Konferencja Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych • Warszawa, 12 lutego 2014 r.
6
Kapitał własny a dług
Kapitał własny oraz kapitał obcy (dług) składają się na kapitał finansujący działalność przedsiębiorstw.
W zależności od potrzeb przedsiębiorstwa dług może stanowić alternatywę albo uzupełnienie kapitału
własnego.
Cechy
Kapitał własny
Kapitał obcy
Okres zwrotu
Powierzany firmie przez akcjonariuszy
bezterminowo
Powierzany firmie przez wierzycieli na czas
określony umową
Zarząd
Akcjonariusze, jako współwłaściciele firmy,
mogą wywierać wpływ na jej bieżące
funkcjonowanie
Wierzyciele mogą wpływać na bieżącą sytuację
w firmie w ograniczonym stopniu, w zakresie
przewidzianym umową (kowenanty)
Cash flow
Wypłaty dla akcjonariuszy uzależnione są od
wypracowania zysku oraz woli samych
akcjonariuszy
Obsługa zadłużenia ma charakter bezwarunkowy,
zgodny z zapisami umownymi
Podatki
Dywidenda nie stanowi dla przedsiębiorstwa
kosztu uzyskania przychodu
Odsetki od długu stanowią dla przedsiębiorstwa
koszt prowadzenia działalności gospodarczej
Ryzyko
Brak płatności dla akcjonariuszy nie stanowi
przesłanek dla likwidacji przedsiębiorstwa
Niespłacenie długu (zarówno w części kapitałowej i
odsetkowej) może stać się podstawą dla ogłoszenia
upadłości przedsiębiorstwa
Konferencja Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych • Warszawa, 12 lutego 2014 r.
7
Obligacje a kredyty (pożyczki) – porównanie 1/2
obligacje
kredyty (pożyczki)
obligacje obejmowane są z reguły przez więcej niż
jeden podmiot , szerokie grono potencjalnych
adresatów oferty,
kredytodawcą z reguły jest jeden podmiot,
w nielicznych przypadkach konsorcjum banków,
ograniczona liczba potencjalnych kredytodawców,
planowane przeznaczenie środków z emisji nie musi
być ujawnianie w trakcie procedury pozyskania
kapitału, cele emisji nie mają charakteru wiążącego,
spora części kredytów, np. inwestycyjnych ma
charakter celowy, jest udzielana dla sfinansowania
konkretnego przedsięwzięcia,
emitent przedstawia adresatom oferty obligacji
propozycję dot. tenoru, wysokości i rodzaju
oprocentowania, ewentualnego zabezpieczenia etc.,
wysokość oprocentowania, czas i harmonogram
spłaty kredytu są proponowane kredytobiorcy przez
bank,
możliwość obniżenia kosztu kapitału poprzez
udzielenie obligatariuszom opcji stania się
współwłaścicielem spółki (obligacje zamienne),
banki dopuszczają zabezpieczenie zobowiązań na
istniejących akcjach (udziałach), nie tylko w
kredytowanym przedsiębiorstwie,
inwestorzy preferują obligacje krótko i
średnioterminowe (do 4 lat),
kredyty inwestycyjne z reguły mają charakter
długoterminowy,
Konferencja Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych • Warszawa, 12 lutego 2014 r.
8
Obligacje a kredyty (pożyczki) – porównanie 2/2
obligacje
kredyty (pożyczki)
w trakcie trwania obligacji emitent spłaca tylko raty
odsetkowe, kapitał spłacając w chwili wykupu,
istnieje możliwość przeniesienia całości płatności na
dzień wykupu obligacji (np. obligacje zerokuponowe)
obsługa kredytu z reguły zakłada równoległą spłatę
części kapitałowej i odsetkowej, istnieje możliwość
spłaty większości zobowiązania w końcowym okresie
obowiązywania zobowiązania (rata balonowa),
ograniczona możliwość dopasowywania warunków
finansowania do aktualnych potrzeb przedsiębiorcy
w trakcie trwania obligacji (zmiana harmonogramu
obsługi, wcześniejsza spłata, wydłużenie trwania
obligacji),
większa elastyczność wykorzystania udzielonego
finansowania w zależności od aktualnych potrzeb i
możliwości przedsiębiorcy (wcześniejsza spłata,
dostosowanie wysokości zadłużenia do aktualnego
zapotrzebowania (linia kredytowa)),
emisja obligacji planowana do dopuszczenia do
obrotu na rynku giełdowym nakłada na emitenta
obowiązek m.in. okresowego prezentowania
wyników finansowych,
kredytodawca może oczekiwać od przedsiębiorstwa
przekazywania informacji nt. sytuacji bieżącej,
informacje te nie zostają przekazywane do
wiadomości publicznej,
w przypadku obligacji publicznych – promocja
emitenta vs większa wrażliwość na straty
wizerunkowe w przypadku nieterminowej obsługi
długu
tajemnica bankowa ogranicza przepływ informacji nt.
relacji między bankiem a kredytobiorcą
Konferencja Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych • Warszawa, 12 lutego 2014 r.
9
Obligacje a struktura finansowania 1/2
Teoria
Złota reguła bilansowa – aktywa trwałe firmy powinny być finansowane kapitałem własnym
Aktywa stałe
(aktywa trwałe +
należności z tytułu
dostaw i usług
powyżej 12 miesięcy)
Aktywa bieżące
(aktywa obrotowe
– należności z tytułu
dostaw i usług
powyżej 12 miesięcy)
Kapitał stały
(kapitał własny oraz
zobowiązania
długoterminowe)
Kapitał obrotowy netto
Zobowiązania
bieżące
Konferencja Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych • Warszawa, 12 lutego 2014 r.
10
Obligacje a struktura finansowania 2/2
Praktyka
Doświadczenia ostatnich lat na rynku długu pokazują, że przedsiębiorcy, szczególnie z sektora MŚP,
powinni unikać finansowania aktywów stałych przy wykorzystaniu obligacji.
Grzechy główne emitentów:
Traktowanie finansowania dłużnego jako ekwiwalentu finansowania kapitałowego,
Niedostosowanie wysokości zadłużenia do realnych potrzeb finansowych,
Niedostosowanie wysokości oferowanego kuponu do przewidywanych przepływów pieniężnych,
rentowności przedsięwzięcia finansowanego ze środków pozyskanych z emisji,
Niezachowanie zgodności terminów między okresem inwestowania kapitału obcego i jego planowanym
zwrotem a okresem wykorzystania majątku finansowanego tym kapitałem,
Konferencja Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych • Warszawa, 12 lutego 2014 r.
11
GOSPODARKA
HAMUJE,
PECHOWCY
Kosztowne błędy
podstawowe
WPADAJĄ W POŚLIZG
Zaangażowanie środków z obligacji w nisko rotujące, słabo zbywalne zapasy; inwestycja w środki
trwałe z przekonaniem uzyskania refinansowania, zaciągnięcie długu o koszcie przekraczającym
rentowność finansowanego przedsięwzięcia – te i inne błędy stały za upadłościami emitentów w
ostatnich 2 latach.
Konferencja Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych • Warszawa, 12 lutego 2014 r.
12
CATALYST MA
SIĘfrycowe
DOBRZE,
Debiutanci
płacą
INCYDENTALNE WPADKI MALUCHÓW
W 4,5-letniej historii rynku Catalyst 7,5 proc. notowanych na rynku serii obligacji zaliczyło „default”
– złamanie jednego z podstawowych warunków emisji, jakim są terminowa wypłata kuponu oraz
zwrot pożyczonego kapitału.
28 emitentów notowanych na Catalyst obligacji na
przestrzeni ostatnich 3 lat naruszyło warunki umowne,
13 firm nie wykupiło swoich obligacji w terminie
Obligatariusze 8 firm notowanych na Catalyst
zmuszeni są dochodzić swoich praw w ramach
postępowania upadłościowego
Problemy z obsługą długu dotyczyły głównie
mniejszych, mających krótką historię na rynku
publicznym emitentów
Udział emisji z „problemami” w ogólnej wartości emisji
notowanych na Catalyst to tylko 1 proc.
Konferencja Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych • Warszawa, 12 lutego 2014 r.
13
Mądre, grzeczne, rozumne, chwalone, kochane,
Szlachetne i zabawne, piękne, wzięte, znane …
Konferencja Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych • Warszawa, 12 lutego 2014 r.
14
Są pieniądze
Adam Naruszewicz
Konferencja Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych • Warszawa, 12 lutego 2014 r.
15