Proces adaptacji do niepełnosprawności WAŻNE

Jednostka dydaktyczna 2: Proces adaptacji do niepełnosprawności
W tej jednostce dydaktycznej dowiesz się jak promować adaptację osoby niepełnosprawnej i jej rodziny.
Adaptacja to proces, podczas którego może pojawić się wiele pytań. Tutaj dowiesz się jakie to mogą być
pytania. Pamiętaj, że twoją rolą nie jest znalezienie odpowiedzi, ale pomoc w utrzymaniu pozytywnego
nastawienia pacjenta, i ewentualnie znalezienie zindywidualizowanych odpowiedzi.
2.1 Promowanie adaptacji pacjenta i jego rodziny
Weź pod uwagę następujące ogólne aspekty psychologiczne:
▪
Każdy z nas odkrywa swoją tożsamość w
krytycznych momentach życia, kiedy pojawia
się pytanie: kim jestem?
Organizacja
osobistej
tożsamości
jest
niekończącym się procesem, “nieświadomym
wysiłkiem nadawania kontynuacji osobowości,
utrzymania wewnętrznej solidarności z
własnymi ideami i przynależnością do grup
społecznych" (Erikson, 1959)
Możliwość
pacjenta
do
adaptacji
doświadczenia
niepełnosprawności
jest
uwarunkowana osobistą motywacją oraz wolą
wyzwolenia się z trudnej sytuacji: są one
niezbędne do powrotu do życia społecznego.
Ważne jest także, aby osoby z otoczenia
pacjenta mogły mu efektywnie pomagać.
▪
▪
WAŻNE:
 Adaptacja jest wynikiem interakcji pomiędzy czynnikami biologicznymi, psychologicznymi i
środowiskowymi; można powiedzeć, że adaptacja jest możliwa jeśli “nowa” sytuacja jest
zaakceptowana nie tylko przez pacjenta, ale także przez jego bliskich i krąg społeczny.
Jako opiekun powinieneś wziąć pod uwagę
poniższe kwestie, które mogą zostać podniesione
przez niepełnosprawnego:
▪
▪
▪
9
Odniesienie do przeszłości: Kim byłem? Co
zmieniło się wokół mnie i we mnie?
Odniesienie do wydarzenia: Dlaczego spotkało
to mnie?
Odniesienie do teraźniejszości : Jak odczuwam
swoje ciało? Kim jestem teraz? Czy przystosuję
się do nowego życia? Jak to będzie? Co mogę
SUGESTIE:
 Powinieneś zbudować relację z
niepełnosprawnym opartą na
zaufaniu, szacunku pacjenta; te
wartości są fundamentalne w
przypadku chęci pomocy
 Pacjent może mieć trudności ze
znalezieniem odpowiedzi. Możesz go
wspierać w dyskretny sposób.
Czasami możesz potrzebować pomocy
specjalisty.
teraz zrobić? Jake mam zasoby? Czy utrzymam
stare przyjaźnie? Czy zdobędę nowych
przyjaciół? Czy mam zainteresowania?
Odniesienie do przyszłości: Co zrobię? Kim
będę? Jakie są moje oczekiwania, motywacje,
potrzeby, plany?
▪
2.1.1 Pomoc w radzeniu sobie z depresją
▪
SUGESTIE:
Ludzie z depresją niechętnie słuchają rad
“co mają robić”.
Powszechnym
błędem
jest
próba
pocieszania poprzez skupianie się na
rzeczach pozytywnych; lepiej jest unikać
zdań “jest wiele ważnych rzeczy w życiu
człowieka".
Lekkie komentarze mogą być odbierane
jako nieudane próby współczucia i mogą
prowadzić do niezrozumienia.
Najlepszą metodą jest akceptacja bólu,
dyskretna obecność i próba znalezienia
pomocy u ekspertów jeśli problem stał się
poważny.
▪
▪
▪
 Nie pocieszaj osoby w depresji
 Podejdź z akceptacją do bólu pacjenta
 Pomóż pacjentowi wyrazić ból,
niedopasowanie, desperację
 Pomóż pacjentowi zrozumieć jego
oczekiwania
 Pomóż pacjentowi rozpoznać i
wykorzystać własne zasoby
WAŻNA RADA:
Depresję można pokonać poprzez wsparcie psycho-społeczne (pomoc stowarzyszeń, grup wsparcia,
grup rehabilitacyjnych, pracowników socjalnych); podzielenie się problemem z innymi może być
terapeutyczne. W przypadku poważnej depresji ważne jest wsparcie lekarza specjalisty.
Proces pomagania powinien być kierowany przez
specjalistów; jednakże zawsze przydatne jest
pomaganie w odzyskaniu wiary we własne
możliwości.
Doświadczenie straty może być akceptowalne jeśli
pacjent nauczy się interpretować i odczuwać
swoje potrzeby w aktywny sposób.
Innymi słowy, jest to rozwój myślenia o
przyszłości bez ograniczeń teraźniejszości i
utrzymanie kontynuacji z przeszłością, nawet w
obecnej sytuacji.
2.1.2 Poznawcze i emocjonalne strategie adaptacji
Aby pomóc pacjentowi zaadaptować się do
niepełnosprawności, przydatny jest proces
10
samopoznania. Samopoznanie składa się z:
- Indywidualnych zdolności do poznania i
kontroli
własnych
reguł
i
celów:
Samomonitorowanie
- Indywidualnych zdolności do prawidłowej
oceny własnych odpowiedzialności, sukcesów
i porażek: Samoocena
- Indywidualnych zdolności do posiadania
realistycznych oczekiwań w odniesieniu do
osiągnięcia celów: Skuteczność
- Indywidualnych zdolności do nagradzania się
za osiągnięcie celu: Wzmacnianie siebie
Innym ważnym czynnikiem osobowości jest
“kompetencja
emocjonalna”,
oparta
na
uniejętnościach inteligencji emocjonalnej:
- Indywidualne rozpoznanie emocji i ich
wpływu oraz analiza osobistych mocnych
stron i ograniczeń: Samoświadomość
- Indywidualne
zdolności
kontrolowania
emocji, zasobów: Samokontrola
- Stany emocjonalne, które prowadzą do
osiągnięcia celów: Energia
- Wrażliwość potrzeb, uczuć i zainteresować
innymi: Empatia
- Zdolność do interakcji z innymi: Umiejętności
społeczne.
SUGESTIE:
Aby pomóc pacjentowi niepełnosprawnemu
zaakceptować swój stan, opiekun powinien:
 Połóż nacisk na uznanie własnej godności przez
pacjenta
 Podkreśl umiejętności pacjenta
 Pomóż pacjentowi znaleźć odniesienie do
przeszłości, w postaci jego dawnych hobby i
zainteresowań, o ile to możliwe
 Współpracuj ze specjalistą, stosuj się do jego
wskazówek
 Edukuj pacjenta w zakresie inteligencji
emocjonalnej, również w postaci kursów
 Pomóż pacjentowi w przezwyciężeniu wszystkich
barier (np. Znajdź środki i pomóż pacjentowi w
zdobyciu umiejętności technicznych)
11
WAŻNE:
▪
▪
▪
Działania pomocowe dla osoby niepełnosprawnej nie mogą być efektywne jeśli rodzina
pacjenta i jego otoczenie nie idą w tym samym kierunku.
Poczucie straty związanej z niepełnosprawnością nie powinno być odrzucane ani
unikane: ważne jest uwzględnienie wszystkich czynników.
W przypadku kłopotów psychologicznych, rodzina powinna uzyskać wsparcie specjalisty.
Opiekun nie powinien być osamotniony.
W celu adaptacji rodziny z sytuacją, należy wziąć
pod uwagę:
▪ Integrację rodzin w process rehabilitacji,
powinni być zaangażowani w każdy krok i być
świadomi procesu
▪ Uznanie przez rodzinę pomocy, wsparcia i
zachęty
▪ Poszukiwanie przez rodzinę zasobów w celu
wzmocnienia umiejętności i istniejących
możliwości
▪ Zrozumienie
sytuacji
i
skonstruwanie
zachowania współpracy
▪ Rozpoznanie potencjalnych umiejętności i
zasobów pacjenta
Jako opiekun musisz zrozumieć potrzeby rodziny
SUGESTIE:

Wsparcie rodziny lepiej oddziałuje w

grupie.
Powinieneś stosować się do programu
rehabilitacji i mieć wsparcie specjalisty,
jeśli nie radzisz sobie z sytuacją

Powinieneś pomóc rodzinie zrozumieć
(bez osobistych interpretacji) jej potrzeby.
w znalezieniu odpowiedzi na następujące pytania:
▪
Odniesienie do przeszłości: Jaką rodziną
byliśmy? Co się wokół nas zmieniło? Jakie
mieliśmy
oczekiwania?
Jakie
mieliśmy
warunki ekonomiczne i społeczne?
▪
Odniesienie do wydarzenia: Co się stało? Czy
wydarzenie zburzyło równowagę w rodzinie?
Jakie napotykamy trudności?
▪
Odniesienie
do
teraźniejszości:
Jak
się
czujemy? (żałujemy, wina, inne myśli? Czy
adaptujemy się do nowego życia? Jak teraz
będzie? Jakie są nasze zasoby?
▪
12
Odniesienie do przyszłości: Kim będziemy?
Jakie są nasze oczekiwania, motywacje,
potrzeby, plany? Co możemy teraz zrobić?
PAMIĘTAJ:
Ogólnie, aby promować adaptację konieczne jest
pracować na wszystkich poziomach poprzez
podejście zintegrowane kilku profesjonalistów:
 Poziomie klinicznym, biorąc pod uwagę
stratę biologiczną i funkcjonalną,
próbując usunąć lub ograniczyć jej efekty
 Poziomie środowiskowym, adaptując
środowisko do niepełnosprawności
(zmieniając architekturę, środowisko
pracy, itp.)
 Podejściu do kontekstu społecznego:
interwencja jest zorientowana na
organiczeniu barier mentalnych
 Pacjencie i jego rodzinie: cele są
skierowane na przyzwyczajeniu pacjenta
do życia z jego niepełnosprawnością