Dlaczego tańczymy?

REFLEKSJE NAD SZTUKĄ
Podstawowym celem nauczania każdego przedmiotu artystycznego jest
zachęcanie ucznia do aktywnego uprawiania i odbioru sztuki. Młody człowiek
poznając różne dziedziny sztuki doskonali w sobie pozytywne cechy charakteru
takie jak kreatywność, czy wytrwałość. Ukształtowanie w uczniach
przeświadczenia, że muzyka jest atrakcyjna formą działalności powoduje
budzenie muzycznych zainteresowań i wytworzenie pozytywnych motywacji
w czasie realizacji zagadnień muzycznych.
U szóstoklasisty dochodzi do wzrastania możliwości percepcyjnych, rosną
również wymagania w stosunku do niego. Muzyka wraz z plastyką rozwija jego
wrażliwość estetyczną i wyczula na zjawiska związane ze sztuką i kulturą.
u niektórych osób bodźce dźwiękowe wywołują stale i nieodparcie coś
w rodzaju „obrazów” czy też wizji poszczególnych barw. Bywa też odwrotnie –
obrazy kojarzą się z pewną paletą brzmień. Zjawisko to może stać się podstawą
do tworzenia analogii między muzyka a plastyką. Dlatego też szeroko pojęta
kultura nadaje sens naszym działaniom. Po co jednak malować, grać śpiewać?
Po to, aby bawić się, marzyć, tworzyć, komunikować się, czyli uczestniczyć
w kulturze.
Przedstawiona lekcja została zaprezentowana gościom z zaprzyjaźnionej
szkoły w Czechach. Miała ona na celu zademonstrowanie nowego systemu
nauczania funkcjonującego w polskiej oświacie. Praca w grupach, taniec, śpiew
i projektowanie stroju w pełni ukazały, jakie metody pracy z młodym
człowiekiem dominują na zajęciach artystycznych w Polsce. To umiejętność
współpracy w grupie rówieśniczej, zagospodarowanie wolnej przestrzeni
i bardzo potrzeba wyobraźnia plastyczna stanowiły integralną część tego
spotkania mającego na celu uwrażliwić i przygotować dziecko do świadomego
odbioru sztuki.
1
PLAN METODYCZNY - KONSPEKT
Przedmiot: Sztuka
Klasa: VI a
Realizacja: 45 min.
Dział programowy: „Muzyka w baroku”
Prowadzący: mgr Urszula Paniczek – nauczyciel mianowany
Temat: „Dlaczego tańczymy? Menuet –projektowanie
stroju i nauka tańca”.
Cel główny: zapoznanie ucznia z formą menueta oraz jego układem tanecznym
Cel operacyjny:
Wiadomości: uczeń zna pojęcie barok oraz jego przedstawicieli, określa
cechy tańca, jakim jest menuet
Umiejętności: uczeń potrafi określić ramy czasowe epoki baroku, budowę
menueta, opanowuje podstawowe kroki taneczne tejże formy muzycznej,
projektuje najważniejsze elementy ze stroju dworskiego i wiejskiego
charakterystycznego dla epoki baroku
Postawa: rozwijanie wrażliwości estetycznej ucznia, zdyscyplinowanie
grupy istotne do przeprowadzenia układu tanecznego
Metody: problemowo- twórcza, problemowo – odtwórcza, ekspozycji
Środki: pianino, podręcznik dla klasy VI „Muzyka i my”, płyta CD – J.S.Bach
„Bouree z II suity orkiestrowej h-moll, W.A.Mozart – menuet z Symfonii Esdur KV 543, album - „Historia sztuki – barok”, maski, stroje barokowe
Formy pracy: grupowa, indywidualna
Przebieg lekcji:
CZĘŚĆ WSTĘPNA
1. Powitanie gości z Czech.
CZĘŚĆ WŁAŚCIWA
1. Pogadanka na temat tańca i jego roli w społeczeństwie.
• Dlaczego tańczymy?, Co w nas wyzwala taniec?, Jakie emocje, odczucia,
wrażenia dostarcza nam tego rodzaju zabawa?
• Czy dzieci znają nazwy tańców, które obowiązują we współczesny
świecie?(rap, dance, pop)
• Taniec towarzyski (rumba, samba, cha- cha, twist) –każdy pochodzi
z innego kraju
2
• Każda epoka wnosi swoje zwyczaje i coś nowego dla kultury
• Odwołanie się do ilustracji w podręczniku „Dwie tancerki z malowidła
w grobie Menny w Tebach”.
2. Kilka słów na temat baroku, w której klimacie odbywać będzie się dalsza
część lekcji.
• Zwrócenie uwagi na pochodzenie słowa barok (z j. portugalskiego –
barocco – zniekształcona perła
• Przepych, bogactwo, mnóstwo złoceń, kolorów w jednym dziele
• Ramy czasowe epoki (umieszczenie na tablicy karteczek z tymi danymi)
3. Prezentacja obrazów z albumu „Historia sztuki” z epoki baroku.
4. Wykorzystanie „Pocztu kompozytorów” umieszczonego w sali muzycznej
do prezentacji 3 przedstawicieli tej epoki – Bach, Vivaldi, Haendel
(umieszczenie na tablicy karteczek z tymi nazwiskami).
5. Wysłuchanie fragmentu utworu Bacha - „Toccatta i fuga d-moll”.
6. Wprowadzenie do analizy menueta – tańca, na którym będzie opierać się
dalsza część lekcji. Powstaje cykl tańców o nazwie „suita”, która to
składa się jeszcze z 4 oddzielnych tańców: menuet, gawot, sarabanda,
bourree (umieszczenie na tablicy karteczek z tymi nazwami). Omówienie
pochodzenia tego tańca.
7. Wysłuchanie Menueta z Symfonii Es-dur KV 543 W.A.Mozarta.
8. Analiza budowy dzieła:
• W trakcie słuchania utworu uczniowie wykorzystując litery alfabetu
ustalają jego budowę: ABA – schemat menueta.
9. Projektowanie elementów stroju dworskiego i wiejskiego –
wykorzystanie ilustracji z albumu i podręcznika, podział na grupy (szkic,
wykorzystanie farb do koloryzacji wzoru).
• W trakcie pracy klimat epoki podtrzymują dzieła Haendla.
3
4
10. Zawieszenie powstałych projektów na tablicy.
11. Nauka kroków do menueta.
• Nauczyciel przedstawia poszczególne kroki bez muzyki
• Uczniowie starają się go naśladować
• Zwrócenie uwagi uczniom na element gracji, elegancji, ale przede
wszystkim na lekkość poruszania się.
Propozycja układu tańca:
Pary stoją jedna za drugą w rzędzie, sylwetki wyprostowane, uczniowie
trzymają się za wewnętrzne ręce, ich kroki mają być małe a ruchy delikatne,
z gracją.
TAKTY 1-2: uderzenie o podłogę w miejscu czubkami palców wyciągniętej
wewnętrznej nogi. Brak wstępu powoduje, że rozpoczynamy na „dwa”
i uderzamy 5 razy.
TAKTY 3-4: 3 małe kroczki do przodu w rytmie ćwierćnut, na „raz” w takcie 4
dworski ukłon (przed siebie); ukłon polega na przeniesieniu ciężaru ciała na
tylną nogę (poprzednia noga wyprostowana, stopa płasko na ziemi), wolna ręka
wykonuje półkolisty, elegancki gest.
TAKTY 5-8: jak takty 1-4, tylko rozpoczęcie nogą zewnętrzną
TAKT 9: krok ze zwrotem ku sobie, ręce podane ku sobie zostają podniesione
w górę na „raz”.
TAKT 10: krok od siebie, ręce w dół.
TAKT 11-12: czterema krokami w rytmie ćwierćnut obrót wokół własnej osi
przez prawe ramię (następuje zatrzymanie na „raz” w takcie 12).
TAKT 13-15: dziewczynka obchodzi 9 krokami stojącego chłopca, lewe ramię
wewnątrz.
TAKT 16: ukłon jak w takcie 4 i 8, ale twarzami do siebie.
Przy powtórzeniu tego samego fragmentu utworu w takcie 13-15 chłopiec
obchodzi dziewczynkę.
12. Wspólne odtańczenie menueta z Symfonii Es-dur KV 543 M. A. Mozarta
w odpowiednich strojach barokowych z rekwizytami w postaci masek.
CZĘŚĆ ZAKOŃCZENIOWA
1. Podsumowanie wiadomości zdobytych na lekcji.
2. Nagrodzenie tych uczniów ocenami, którzy wykazali się największym
zaangażowaniem i wyobraźnią na lekcji.
5