RÓŻOWATE (Rosaceae) RUTOWATE (Rutaceae)

RÓŻOWATE (Rosaceae)
1
3
2
4
WYSTĘPOWANIE: rosną we wszystkich strefach klimatycznych, głównie na półkuli pn. Około
100 rodzajów i 3000 gat. W Polsce ok. 20 rodz.
i 165 gat.
Rodzina dzieli się na 4 podrodziny: tawułowe(1)
(Spiraeoideae), różowe(2) (Rosoideae), jabłkowe(3) (Maloideae), śliwowe(4) (Prunoideae).
MORFOLOGIA: rośliny zielne, krzewy, drzewa.
Liście zwykle skrętoległe, podzielone lub nie.
KWIAT: kwiaty przeważnie obupłciowe, pojedyncze lub w kwiatostanach, większość wydziela
nektar i jest owadopylna. Okwiat podwójny,
promienisty, zwykle 5-krotny, o działkach wolnych.
Pręciki liczne lub zredukowane nawet do jednego.
Dno kwiatowe ma tendencję do rozszerzania się,
często staje się talerzykowate, kubeczkowate lub
silnie wypukłe.
OWOCE: bardzo różnorodne: torebki, pestkowce,
mieszki, orzeszki i owoce rzekome (jabłko).
UŻYTKOWANIE: gatunki owocodajne: truskawki (Fragaria), maliny i jeżyny (Rubus), jabłonie
(Malus), grusze (Pyrus), śliwy, wiśnie, czereśnie,
morele, brzoskwinie, migdałowce (Prunus) i inne.
Lecznicze: głóg (Crataegus), róża (Rosa), aronia
(Aronia) i wiele innych. Liczne ozdobne.
CHRONIONE W POLSCE: parzydło leśne
(Aruncus dioicus), malina moroszka (Rubus chamaemorus), jarząb szwedzki (Sorbus intermedia), j. brekinia (Sorbus torminalis), wiśnia karłowata (Prunus
fruticosa).
JK
RUTOWATE (Rutaceae)
WYSTĘPOWANIE: większość gatunków rośnie w pd. Afryce i suchych obszarach Australii.
Około 150 rodzajów i 900 gat. W Polsce tylko
dyptam jesionolistny (Dictamnus albus).
MORFOLOGIA: w większości zawsze zielone
drzewa lub krzewy, niekiedy pnącza. Liście zwykle
skrętoległe; wielkość zróżnicowana (od drobnych do
2,5 m dł.). Przylistków brak. W liściach występują
zbiorniki wonnych olejków eterycznych.
KWIATY: zebrane w szczytowe lub osiowe
kwiatostany, rzadko pojedyncze, zwykle promieniste, w większości obupłciowe. Okwiat podwójny,
4-5-krotny. Pręcików wiele.
OWOCE: rozłupnie, torebki, skrzydlaki, pestkowce,
jagody. Nasiona najczęściej bez bielma.
UŻYTKOWANIE: największe znaczenie ma
rodzaj Citrus pochodzący z Azji Pd.-Wsch. Do
najbardziej znanych przedstawicieli należą:
pomarańcza słodka (C.sinensis), pomarańcza gorzka
(C.aurantium), cytryna (C.limon), mandarynka
(C.reticulata), grejpfrut (C.paradisi), pompela
(C.grandis), cytron lub cedrat (C.medica), bergamota
(C.bergamia) – ze świeżych okryw owoców otrzymuje się olejek bergamotowy, Drewna dostarczają
tropikalne: Chloroxylon swietenia (Indie, Sri Lanka),
Fagara macrophylla (Afryka), Flindersia (Australia,
Nowa Gwinea). Liczne gatunki wykorzystywane są
w medycynie.
CHRONIONE W POLSCE: dyptam jesionolistny (Dictamnus albus).
– 56 –
JK