Raport I-II kwartał 2014 - Instytut Rozwoju Terytorialnego

Transkrypt

Samorządowa
Jednostka Organizacyjna
Województwa Dolnośląskiego
Barometr koniunktury
Dolnego Śląska
I kwartał 2014 - II kwartał 2014
RAPORT KWARTALNY NR 9
Zawartość:
1.
2.
3.
4.
Ogólna ocena nastrojów gospodarczych
Ranking czynników zmian nastrojów
Otoczenie krajowe i międzynarodowe
Uwagi metodyczne
Instytut Rozwoju Terytorialnego
Wrocław 2014
Barometr koniunktury Dolnego Śląska
Raport kwartalny nr 9
1. Ogólna ocena nastrojów gospodarczych
Syntetyczny wskaźnik koniunktury (SWK) gospodarczej Dolnego Śląska za okres I kw. 2014
roku - II kw. 2014 roku uległ korekcie spadkowej i wynosi 6%. Mimo tego jest
to relatywnie wysoki poziom w porównaniu do wielkości z początku 2013 roku - 2,9%.
Prognoza na rozpoczęty kwartał wskazuje na utrzymanie tego wskaźnika na relatywnie
wysokim poziomie, porównywalnym z III-IV kw. 2013 r.
Zaprezentowany pomiar nastrojów wskazuje, że koniunktura gospodarcza Dolnego
Śląska uległa pogorszeniu w stosunku do poprzedniego kwartału, po okresie wzrostu
i stabilizacji w poprzednich trzech kwartałach. Skala spadku ciągle wydaje się nie odbiegać
znacząco od ścieżki wzrostu, zarysowującej się od początku 2013 roku. Przy znaczącej
zmienności krótkookresowych wskaźników makroekonomicznych, istotniejsza wydaje się
obserwacja trendu, a nie jednostkowych zmian.
W obliczu relatywnie optymistycznych prognoz średnioterminowych dla gospodarki
polskiej i unijnej pogorszenie koniunktury powinno mieć charakter krótkotrwały.
Przy utrzymaniu pozytywnych trendów w otoczeniu krajowym i zewnętrznym daje to
podstawy do oczekiwań powrotu dolnośląskiej koniunktury do długoterminowego trendu
wzrostowego.
W okresie I-II kw. 2014, podobnie jak i rok wcześniej w okresie I-II kw. 2013 wystąpiły
narastające rozbieżności pomiędzy ocenianymi wskaźnikami: zakończonego kwartału,
syntetycznego wskaźnika koniunktury i prognozy rozpoczętego kwartału. Wyższy wskaźnik
nastrojów nadchodzącego kwartału oznacza, że przedsiębiorstwa Dolnego Śląską wykazują
optymizm, mimo sporej różnicy między oczekiwaniami a wykonaniem kwartału
w poprzednim pomiarze. Dlatego też autorzy raportu podtrzymują przekonanie,
że pogorszenie z aktualnego badania nie powinno stanowić zagrożenia dla wzrostu w ujęciu
długoterminowym. Mamy do czynienia z częstą sytuacją, gdy dotychczasowe nastroje
gospodarcze prezentują się krytycznie, ale jednocześnie przedsiębiorcy patrzą bardziej
optymistyczne na przyszłość. Warunkiem optymistycznego scenariusza rozwoju zdarzeń jest
jednak utrzymanie relatywnie stabilnego otoczenia zewnętrznego, w strefie euro i krajach
regionu.
2
Wykres 1. Nastroje gospodarcze na Dolnym Śląsku w kolejnych badaniach kwartalnych.
16%
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
I-II kw.
II-III kw.
2012
2012
III-IV kw. IV kw.2012 I-II kw.
2012
I kw.2013
2013
Ocena zakończonego kwartału
II-III kw.
2013
III-IV kw. IV kw.2013 I-II kw.
2013
I kw.2014
Syntetyczny wskaźnik koniunktury
Prognoza dla rozpoczętego kwartału
Źródło: Opracowanie na podstawie badań: Instytut Rozwoju Terytorialnego, Wrocław 2014.
Obserwacja procesów gospodarczych województwa dolnośląskiego na tle kraju
wskazuje, że wciąż mamy do czynienia z dostosowaniami do nowej równowagi gospodarczej
po wyjściu z kryzysu. Niniejsze badanie pokazuje, że na Dolnym Śląsku:
prognoza nastrojów gospodarczych jest ciągle wysoka,
syntetyczny wskaźnik nastrojów jest ciągle wyższy w porównaniu do
poziomu z II kw. 2013 roku,
wskazany jest ostrożny optymizm, co sugeruje pogorszenie takich
czynników jak sprzedaż krajowa, sytuacja finansowa firm oraz wartość
nakładów inwestycyjnych.
3
2. Ranking czynników zmian nastrojów
Jak przedstawiono na wykresie nr 2., w przypadku dwóch komponentów barometru
odnotowano wzrost wskazań w porównaniu z poprzednim kwartałem. Są to:
wartość sprzedaży na eksport,
stan zatrudnienia.
Cztery z odczytywanych wskaźników wykazują się niewielkim odchyleniem ujemnym,
bliskim stabilności:
udziału należności przeterminowanych w całych należnościach,
koniunktura w całej branży,
zapasy wyrobów/towarów/materiałów,
wartości zakupów importowych.
Wykres 2.Ranking czynników zmian nastrojów (SWK kw./kw.)
4
Sześć pozostałych wskaźników doznało spadku:
wydatki na promocję i marketing,
popyt na produkty/towary/usługi,
średnie wynagrodzenie w firmie,
wartości nakładów inwestycyjnych,
sytuacja finansowa firmy,
wartość sprzedaży krajowej.
O pozytywnych dostosowaniach dolnośląskich przedsiębiorców świadczy wzrost
eksportu (poprawa wskaźnika o 5%), co jest już kolejnym okresem wzrostu tego wskaźnika.
Konkurencyjność przedsiębiorstw i przewagi lokalizacyjne Dolnego Śląska zdecydowanie
pozwalają na realizowanie strategii eksportu. Optymistycznie przedstawiają się również
zmiany na rynku pracy (poprawa wskaźnika o 3%). Potwierdzeniem tego może być ciągle
niższe bezrobocie na Dolnym Śląsku (12,7%) od średniej krajowej (13%)1 w kilku ostatnich
miesiącach. W urzędach pracy rejestruje się mniej osób, więcej osób znajduje pracę. Wpisuje
się to w sytuację krajową, gdyż widać wyraźne ożywienie na rynku pracy2.
Te dwa rosnące wskaźniki opisujące eksport i zatrudnienie w zestawieniu z dwoma
o niemal największej skali negatywnych zmian: sprzedaż krajowa (spadek o 12,2%) i wartość
nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw (spadek o 10,5%) wyraźnie sugerują, że motorem
napędowym wzrostu regionu jest eksport. Zagrożeniem dla zwiększenia eksportu może być
osłabienie ożywienia gospodarczego w strefie euro i koniunktury w Niemczech, możliwa
po ostatniej decyzji EBC aprecjacja złotego, nasilenie konfliktu rosyjsko – ukraińskiego
oraz możliwy wzrost cen surowców energetycznych na świecie. Widoczne obniżenie
wskaźników cząstkowych wyraźnie wpisuje się w spore obniżenie wskaźnika PMI
(do 50,8 pkt.3) krajowej gospodarki.
1
GUS 2014.
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, kwiecień 2014, www.mpips.gov.pl
3
Wskaźnik jest podawany w punktach. Wskazania powyżej 50 pkt. to pozytywna ocena koniunktury, poniżej
negatywna. HSBC Wskaźnik Managerów Logistyki, HSBC PMI Polski Sektor Przemysłowy 02.06.2014.
2
5
Do umiarkowanie optymistycznej oceny może również uprawniać stabilny wskaźnik
koniunktury w branży, w której operowały badane przedsiębiorstwa. Pozytywnie można też
odczytywać stabilizację wskaźnika udziału należności przeterminowanych w całych
należnościach4, świadczący o ograniczonym problemie zatorów płatniczych. Na granicy
stabilności jest też wskaźnik wartości zakupów importowych. Prognozowane przesunięcie
w strukturze tworzenia PKB sugeruje zmniejszenie wkładu eksportu netto na skutek wzrostu
importu stymulowanego rosnącym popytem wewnętrznym.
2.1. Koniunktura w podregionach
We wszystkich trzech ujęciach pojawił się zróżnicowany obraz nastrojów
gospodarczych. Dobry klimat dla gospodarowania na Dolnym Śląsku uległ pogorszeniu.
Prognozy dla rozpoczętego kwartału również są zróżnicowane z tendencją negatywną.
Zbiorczym uzasadnieniem jest przechodzenie dostosowań w różnym zakresie na ścieżce
wzrostu gospodarczego. Przedstawione wykresy zostały opracowane poprzez obliczenie
wskaźnika SWK dla wskazanych ujęć między niniejszym a poprzednim badaniem.
Wykres 3.Nastroje gospodarcze w ujęciu podregionalnym
10,00%
7,50%
8,00%
6,00%
4,00%
3,20%
2,60%
1,70%
2,00%
1,30%
0,40%
1,50%
0,00%
-0,80%
-2,00%
-2,00%
-4,00%
Jeleniogórski
-2,60%
Legnicko Głogowski
Zmiana koniunktury
Miasto Wrocław
Wałbrzyski
Wrocławski
Prognoza dla rozpoczętego kw.
4
Charakter wskazań należy rozumieć odwrotnie do znaku, czyli wartości ujemne oznaczają zmniejszenie
problemów z realizacją należności.
6
Jak widać na wykresie 3 – najlepsze nastroje gospodarcze panują w mieście Wrocław
i podregionie jeleniogórskim,
Pogorszenie nastrojów pojawiło się w podregionie wrocławskim i legnickogłogowskim. Ponownie rysuje się obraz bez wyraźnej tendencji w przypadkach
prognozy
dla
rozpoczętego
kwartału.
Wynikające
z
wielu
przewidywań
długoterminowe trendy wzrostowe w ujęciu krajowym i międzynarodowym
wskazują, że poszczególne ujęcia będą obejmowane pozytywnymi nastrojami
dla kwartałów zakończonych i rozpoczętych,
Na uwagę zasługuje fakt, że w ujęciu podregionalnym wykonanie kwartału
prezentuje się lepiej niż w poprzednim odczycie.
2.2. Koniunktura według klas wielkości przedsiębiorstwa
W
zidentyfikowanym
asekuracyjnych,
(wskazywane
pogorszeniu
w
nastrojów
poprzednim
dostrzegalne
raporcie)
połączone
są
względy
z
dalszym
wyczekiwaniem na bardziej wyraźnie sygnały pozytywne. Potwierdza się, że trudno
szybko przekonać wszystkich przedsiębiorców o zaistnieniu trwałego i niezachwianego
wzrostu gospodarczego. Dostrzegają oni zmiany
o różnym charakterze w innych
częściach kraju, zwracając uwagę na spadek wskaźnika PMI.
Wykres 4.Nastroje gospodarcze z punktu widzenia kryterium wielkości przedsiębiorstwa
10,00%
9,00%
8,00%
6,00%
4,00%
1,60%
2,00%
0,00%
-2,00%
-0,60%
-1,40%
-0,90%
-1,10%
-1,00%
-2,00%
-4,00%
Duże
Średnie
Małe
Zmiana koniunktury
Mikro
7
W porównaniu do poprzedniego badania widać odwrócenie nastrojów.
Tym razem najlepiej prezentują się mikroprzedsiębiorstwa. Jednak tylko te małe
wykazują się optymizmem co do rozpoczętego kwartału. Widoczne zróżnicowanie
na tle porównawczym do poprzedniego raportu wskazuje, że faza wzrostowa
koniunktury dociera w różnym czasie do każdej grupy podmiotów gospodarczych.
Poprawa w grupie najmniejszych przedsiębiorstw może potwierdzać ożywienie
w usługach. Może to jednocześnie oznaczać, że wraz z impulsem wzrostowym
wynikającym z dodatniego wkładu eksportu netto do PKB następuje pobudzenie
popytu wewnętrznego,
Pozytywne nastroje z poprzedniego kwartału dużych, średnich i małych
podmiotów gospodarczych uległy korekcie co do wykonania kwartału jak
i prognoz,
Na ostrożny optymizm wskazuje fakt, że ujemne odczyty dla zakończonego
kwartału zamykają się w wielkości około 1%.
8
2.3. Koniunktura w sektorach
W przypadku ujęcia sektorowego również zarysował się zróżnicowany obraz gospodarki.
Trzeba podkreślić, że każdy sektor ma własną charakterystykę zmienności i wrażliwości
na oddziaływania zewnętrzne. Wśród tych ostatnich należy upatrywać możliwości źródła
poprawy w następnych kwartałach.
Wykres 5.Nastroje gospodarcze w ujęciu sektorowym
12,00%
11,20%
10,00%
8,00%
6,00%
3,70%
4,00%
2,00%
0,40%
0,00%
-2,00%
-1,40%
-1,70%
-3,00%
-4,00%
Handel
Produkcja (i budownictwo)
Zmiana koniunktury
Usługi (szerokie rozumienie)
W porównaniu do poprzedniego odczytu na szczególną uwagę zasługuje wyższe
wykonanie kwartału dla produkcji i budownictwa (11,2%), niż wynikało to z prognoz
(3%).
Mimo słabszego wykonania kwartału dla usług (0,4%) w porównaniu do prognoz
w poprzednim raporcie (1,4%), obraz sytuacji w tym ujęciu wydaje się pozytywny.
Nawet przy pogorszeniu oczekiwań w przypadku produkcji i budownictwa (-3%)
i usług (3,7%) analiza nastrojów w ujęciu sektorowym ma obraz pozytywny.
9
3. Otoczenie krajowe i międzynarodowe
3.1. Rynek wewnętrzny
Dane najważniejszych międzynarodowych instytucji analitycznych wskazują, że Polska
gospodarka jest na ścieżce zrównoważonego wzrostu gospodarczego i trudno znaleźć
poważniejsze wewnętrzne powody mogące grozić pogorszeniem koniunktury. Biorąc pod
uwagę prognozy dla Polski na tle krajów Europy Środkowej i Wschodniej w perspektywie
do końca 2014 i w 2015 r., wzrost gospodarczy będzie jednym z najwyższych w regionie –
por. tab. 1.
Tabela 1. Prognozy wzrostu dla krajów Europy Środkowej i Wschodniej
Komisja Europejska (maj 2014), Międzynarodowy Fundusz Walutowy (kwiecień 2014),
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (maj 2014).
Źródło: NBP, 2014.
Analizy NBP (Raport o Inflacji, NBP, marzec 2014) oraz PARP i Krakowskiej Szkoły Biznesu w
ramach Instrumentu Szybkiego Reagowania (czerwiec, 2014) sugerują, że nastąpi zmiana
kompozycji PKB –por. wykr. 6. Zmniejszy się rola eksportu netto, co będzie wynikać
ze wzrostu importu oraz wewnętrznych źródeł wzrostu w postaci popytu wewnętrznego.
Polska gospodarka jest relatywnie dużym i rosnącym rynkiem wewnętrznym (absolutne PKB
daje Polsce ósmą pozycję w gronie krajów UE-28). W drugiej połowie 2014 i 2015 r. powinny
być już odczuwalne pierwsze efekty realizacji nowej perspektywy finansowej UE i niskich
stóp procentowych Europejskiego Banku Centralnego.
10
Wykres 6.Zestawienie danych gospodarczych Polski, Czech i Węgier (2011-2015)
Struktura wytwarzanego PKB
PMI w przetwórstwie przemysłowym:
Czechy, Polska, Węgry
Źródło: Raport o inflacji, marzec 2014, NBP oraz Koniunktura Międzynarodowa, czerwiec 2014, NBP.
3.2. Rynki zagraniczne
Ostatnie trzy kwartały wskazują na nabierające trwałego charakteru ożywienie
gospodarcze w krajach wysoko rozwiniętych jak USA, Wielka Brytania, Niemcy, Japonia
i strefa euro. Mimo optymistycznych prognoz, wzrost ten jest wciąż znacząco poniżej
potencjału wzrostu, który jest trudny do osiągnięcia na skutek wciąż znaczącego zadłużenia
sektora publicznego i prywatnego oraz towarzyszący mu proces delewarowania, konsolidacji
fiskalnej i trudnych reform strukturalnych. Wskaźniki koniunktury (PMI, wykres 7,)
dla przemysłu i usług w strefie euro wskazują na sukcesywną poprawę.
Prognozy wzrostu gospodarczego dla strefy euro (tabela 2a)wskazują na stopniową
poprawę tempa PKB. W przypadku najważniejszego dla Polski partnera handlowego
-
Niemiec (tabela 2b), na jego niewielkie przyspieszenie bądź stabilizację w kolejnych
kwartałach.
11
Wykres 7. PMI Composite dla przemysłu i usług
EA- strefa euro, DE – Niemcy, FR- Francja, IT – Włochy, ES – Hiszpania
Źródło: Koniunktura Międzynarodowa, czerwiec 2014, NBP.
Tabela 2a. Prognozy gospodarcze dla strefy euro
Tabela 2b.Prognozy gospodarcze dla Niemiec
12
Mimo względnie optymistycznych prognoz dla krajów UE i strefy euro, zagrożenia
dla polskiej gospodarki płyną z zewnątrz. Po pierwsze, istnieje ryzyko osłabienia tempa
wychodzenia strefy euro na ścieżkę wzrostu. Wynika to z faktu znaczącego zadłużenia
sektora prywatnego i publicznego w wielu krajach strefy euro, trudności w dostępie
do finansowania oraz nieznanych efektów dostosowań strukturalny w takich krajach jak
Francja czy Włochy, ale też pogorszenia koniunktury (spadek PKB I kwartał do III kwartału
2013 w takich krajach jak Włochy, Portugalia i Holandia). Decyzja EBC o obniżce stóp oraz
wprowadzeniu ujemnej stopy depozytowej procentowych z dnia 05.06. stanowi dobry
sygnał w przełamaniu nieefektywności rynków finansowych, ale też podkreśla nadzwyczajny
charakter działań i utrzymującą się niepewność. Po drugie, zewnętrznym ryzykiem dla UE
i Polski jest konflikt rosyjsko-ukraiński, który już przyniósł negatywne konsekwencje
w postaci wzrostu ryzyka geopolitycznego, które może uderzać w kraje UE i pośrednio
w Polskę, bądź bezpośrednio poprzez mniejszy eksport na Ukrainę i do Rosji.
4. Uwagi metodyczne
Metoda BKDŚ to rodzaj pomiaru opierający się na przesłankach metodologicznych
teorii koniunktury gospodarczej. Metodologia BKDŚ wykorzystuje test koniunktury
polegający na zbieraniu opinii przedsiębiorców na temat bieżącej i przyszłej sytuacji
kierowanych przez nich przedsiębiorstw w zakresie wybranych elementów prowadzonej
działalności gospodarczej. Udzielając odpowiedzi na ankietę koniunktury, respondenci
powinni opierać się na swych ogólnych odczuciach dotyczących bieżącej sytuacji
przedsiębiorstwa i przewidywanych możliwości jego rozwoju, bez odwoływania się do
zapisów księgowych5.
W dostępnej literaturze istnieją analizy doboru głównych wskaźników, których zakres
pokrywa się z opracowaną ankietą Barometru Koniunktury Dolnego Śląska do testu
koniunktury.
Narzędziem badania koniunktury Dolnego Śląska w ramach metody testu koniunktury
jest ankieta elektroniczna. Składa się ona z pytań zamkniętych o najważniejsze wyznaczniki
sytuacji gospodarczej przedsiębiorstwa (przeważają pytania o charakterze ilościowym nad
5
Badanie Koniunktury Gospodarczej, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, listopad 2009, s.5.
13
jakościowymi). Są one rozdzielone na dwa okresy (poprzedni kwartał i najbliższy
kwartał/półrocze – tj. część diagnostyczna i prognostyczna). W obu kolumnach znajdują się
następujące warianty odpowiedzi: -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, będące stopniowalną oceną nastrojów
gospodarczych do wyboru dokonywanego przez respondenta. Wartości przechodzące
od ujemnych do dodatnich są uzasadnione naturą pomiarów koniunktury, która może być
ujemna lub dodatnia.
Syntetyczny wskaźnik koniunktury (SWK) gospodarczej województwa dolnośląskiego
opiera się o metodologię Komisji Europejskiej badania nastrojów gospodarczych (ESI –
Economic Sentiment Indicator), która również została przyjęta przez Główny Urząd
Statystyczny.
Wzór pomiaru koniunktury:
INDEKS = (suma kolumny A + suma kolumny B) / 2 *100%
SWK można scharakteryzować jako stosunek wyrażony w procentach wobec swego
maksimum, które jest możliwe do wyboru dla poszczególnych pytań. Zmiana plus/minus 10%
i więcej oznacza, że mamy korzystne warunki gospodarowania. Wyższe wartości można
interpretować już jako znakomitą sytuację w lokalnej gospodarce.
Źródła danych:
1.Badanie Koniunktury Gospodarczej, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, listopad 2009.
2.Instrument Szybkiego Reagowania, Krakowska Szkoła Biznesu, Kraków czerwiec 2014.
3.HSBC Wskaźnik Managerów Logistyki, HSBC PMI Polski Sektor Przemysłowy 02.06.2014.
4.Główny Urząd Statystyczny 2014.
5.Instytut Rozwoju Terytorialnego, Wrocław 2014.
6.Koniunktura Międzynarodowa, NBP czerwiec 2014.
7.Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, kwiecień 2014, www.mpips.gov.pl
8.Raport o Inflacji, NBP, marzec 2014.
14

Raport I-II kwartał 2014 - Instytut Rozwoju Terytorialnego

Transkrypt

Podobne dokumenty

raport iii-iv 2016 - Instytut Rozwoju Terytorialnego

II kw. 2016 - Instytut Rozwoju Terytorialnego

Ożywienie i recesja w gospodarce

Raport za I - II kwartał 2012

Barometr koniunktury Dolnego Śląska

Raport za IV kwartał 2012

Ocena koniunktury gospodarczej w kwietniu 2005

Rozwój Aglomeracji Wrocławskiej

Analiza koniunktury gospodarczej w ujęciu regionalnym na