Wpływ telewizji na dziecko we wczesnej edukacji szkolnej

Wpływ telewizji na dziecko we wczesnej edukacji szkolnej
Telewizja jest obecnie najpopularniejszym środkiem masowego przekazu, a jej
oglądanie najczęstszym sposobem spędzania czasu wolnego. Warto, więc
zastanowić się nad świadomym wykorzystaniem jej w procesie wychowania dzieci.
Z dotychczasowych badań wynika, że ze względu na dużą plastyczność
i tempo rozwoju dzieci telewizja może mieć znaczny wpływ na wzmocnienie
zachowań zarówno pozytywnych jak i negatywnych. Jednak obserwacje i
praktyka wskazują, że tych drugich jest o wiele więcej.
Przeciętnie dzieci spędzają 20 godzin tygodniowo przed ekranem, niektóre
nawet dużo więcej. Można też powiedzieć że telewizja wpływa na życie całej rodziny:
ogranicza czas na rozmowy, kontakty bezpośrednie rodziców i dzieci, rozluźnienia
więzi między członkami rodziny.
Skutki nadmiernego oglądania telewizji przez dzieci powodują zaburzenia
w rozwoju psychicznym i fizycznym.
-Długotrwałe wpatrywanie się w ekran telewizyjny jest przyczyną stanów
chorobowych narządu wzroku. Często dzieci nie zachowują odpowiedniej
odległości od ekranu (co najmniej 2,5 m), dlatego są narażone na szkodliwe
promieniowanie emitowane przez telewizor. Bardzo niepokojący jest również
wzrost zachorowalności na schorzenia układu kostnego. Ograniczenie lub brak
czasu na zabawy i gry ruchowe, sportowe na powietrzu sprzyja powstawaniu wad
postawy dzieci, nieprawidłowości w rozwoju psychoruchowym.
Zauważa się
następujące objawy zewnętrzne: zapadnięta klatka piersiowa, zaokrąglone plecy,
zwiotczałe mięśnie, obniżona sprawność fizyczna.
-Wielogodzinne przesiadywanie przed telewizorem jest także przyczyną
chorób alergicznych. Ponadto obserwuje się niekorzystny wpływ telewizji na układ
nerwowy dziecka. Szczególnie niebezpieczne jest oglądanie przez dzieci filmów
ukazujących grozę, przemoc, gwałt. Pokazywane na ekranie sceny tortur, zabójstw,
morderstw mogą wywołać u dzieci stany lękowe, agresję, nadpobudliwość
emocjonalną. Dzieci stają się niespokojne, tracą apetyt, przeżywają lęki nocne.
-Nadmierne oglądanie przez dziecko telewizji powoduje jego zmęczenie
i znużenie. Ze względu na małe doświadczenie i określony poziom rozwoju
psychicznego dzieci nie zawsze potrafią ocenić, które treści są ważne, a które
drugorzędne, co jest fikcją, a co rzeczywistością.
Ponadto natłok docierających do dziecka informacji powoduje, że nie ma ono
czasu na zastanowienie się nad treściami, na uporządkowanie poszczególnych
faktów, dokonanie ich analizy. Może to prowadzić do odbioru przede wszystkim treści
łatwych, prostych, niewymagających od dzieci określonego wysiłku umysłowego.
Można sądzić, że telewizja sprzyja bierności i obniżeniu sprawności
myślenia abstrakcyjnego. W konsekwencji dziecko nie potrafi przez dłuższy
czas
koncentrować
się
na
treściach
trudniejszych,
wymagających
zaangażowania procesów myślenia. Ponadto ciągły kontakt z ekranem
telewizyjnym ujemnie wpływa na aktywność twórczą i wyobraźnię dziecka,
ponieważ wyręcza potrzebę wyobrażenia sobie czegoś, o czym słyszy, co
widzi. Stwarza także zagrożenia dotyczące prawidłowego rozwoju słownictwa i
wymowy.
Badania wykazują, że programy telewizyjne dostarczają dzieciom wzorów
zachowań aspołecznych, agresywnych. Zauważa się u dzieci skłonność do
naśladowania negatywnych bohaterów filmowych. Najczęściej naśladują one
słownictwo, niejednokrotnie wulgarne, ruchy, zwłaszcza chwyty karate, sposoby
uderzeń, kopania różnych przedmiotów. Ciągłe, wielokrotne oglądanie przez
dziecko scen okrucieństwa powoduje jego zobojętnienie, brak reakcji na
przemoc, krzywdę występujące w realnym świecie. Sprzyja powstawaniu
agresywnego zachowania
i podnosi poziom agresji. Może także wywołać
nowe formy zachowania agresywnego, które nie były pokazywane na ekranie.
Dziecko powinno oglądać programy przede wszystkim dla niego
przeznaczone, zaczynając od dobranocek – poprzez łatwe programy, filmowe
seriale dla dzieci, a w miarę rozwoju inne programy ( przyrodnicze,
historyczne, geograficzne ). Dlatego wspólnie z dzieckiem przestudiujmy program
telewizyjny
i zaplanujmy odpowiednie audycje.
Dzieci lubią oglądać telewizję z rodzicami. Wykorzystajmy to, poświećmy
im swój czas. Oglądnijmy wspólnie, niektóre z zaplanowanych wcześniej programów.
Pamiętajmy, że dziecka nie wychowa nam telewizor nawet z najlepszym
programem. Musi ono od małego czerpać żywe wzorce od swojego otoczenia, od
swoich najbliższych. Zacznijmy od dawania przykładu. Pokażmy, że i my
potrafimy ograniczyć oglądanie telewizora, wybierając dla nas programy
interesujące. Rada bez przykładu jest dla dziecka bezwartościowa. Kochający
rodzice nie żałują troski, nie pozwalają na wszystko czego dzieci pragną, lecz
ofiarują im swój czas, uwagę
i ciepłą więź rodzinną. Pamiętajmy że czas na
wychowanie dziecka jest bardzo krótki.
Skutki nadmiernego oglądania telewizji:
1. Nadpobudliwość i trudności z koncentracją uwagi.
2. Brak umiejętności językowych – głównym narzędziem telewizji jest obraz, nie
słowo.
3. Nieumiejętność myślenia i rozwiązywania problemów.
4. Zanik wyobraźni.
5. Nieumiejętność przewidywania konsekwencji - w telewizji ważne jest tu i teraz.
6. Lenistwo umysłowe, nawyk biernej bezkrytycznej konsumpcji.
7. Obniżenie wyników w nauce.
8. Niezadowolenie z dotychczas posiadanych rzeczy (podsycane celowo przez
reklamy).
9. Zanik wrażliwości, znieczulenie na cudzy ból i krzywdę w realnym życiu.
10. Lęk, niepokój, nieufność, pesymizm lub cynizm, demoralizacja, agresja
11. Ograniczenie kontaktów z rówieśnikami, pogorszenie stosunków z członkami
rodziny.
12. Brak czasu i chęci na inne zajęcia (sport, zabawy, rozmowy ).
Opr. Aleksandra Walczak