Gospodarcze i społeczne problemy XX i XXI wieku (spis artykułów

Gospodarcze i społeczne problemy XX i XXI wieku
(spis artykułów wraz ze streszczeniami)
autor:
praca zbiorowa pod redakcją naukową Tadeusza Nocha
recenzja: prof. zw. dr hab. Zdzisław Kordel; prof. nadzw. dr hab. Bogdan Zalewski
wydawca: Wydawnictwo Gdańskiej Wyższej Szkoły Administracji, 80-656 Gdańsk, ul. Wydmy 3,
tel. 58 305 08 12, 58 305 08 89, mail: [email protected], www.gwsa.pl/wydawnictwo
wydanie: Gdańsk 2009, wyd. I, ISBN 978-83-89762-24-5
dr Przemysław Dąbrowski, mgr Michał Gałędek, Kształtowanie się polskiej władzy cywilnej na
ziemiach litewsko-białoruskich w latach 1918-1920 – projekty i ich realizacja, s. 7-44.
Po okresie rozbiorów aktualna stawała się kwestia ukształtowania przyszłych granic niepodległej
Rzeczypospolitej Polskiej. Dotychczasowe rozważania i koncepcje nad miejscem państwa polskiego w Europie
przeniosły się z płaszczyzny teoretycznej na wymiar praktyczny. Stanowiło to niewątpliwy przełom
w rozważaniach nad rolą i kształtem Rzeczypospolitej w Europie. W nowych warunkach konieczna stała się
weryfikacja wypracowanych, przed odzyskaniem niepodległości, założeń programowych, aby dostosować
dotychczasowe wizje do powojennej rzeczywistości. Jednym z kluczowych problemów była kwestia opracowania
koncepcji zabezpieczającej interesy polskiego państwa i narodu na ziemiach byłego Wielkiego Księstwa
Litewskiego.
mgr Aleksandra Friedberg, Wybrane problemy polityczno-gospodarcze Polski w okresie
transformacji, s. 45-62.
W artykule przedstawiono wybrane problemy polityczno-gospodarcze Polski w okresie transformacji.
Niniejszy artykuł zawiera rys historyczno-polityczny. Scharakteryzowano rys gospodarczy w okresie transformacji.
W szczególności omówiono sytuację gospodarczą Polski przed 1989 rokiem.
dr Stanisław Galus, Warszawski Indeks Giełdowy a indeksy innych giełd, s. 63-67.
W niniejszej notatce badamy istnienie zależności między WIG a ośmioma indeksami giełd zagranicznych
w latach 1991-2008. Pokazujemy, że badane indeksy raczej nie mogą mieć zastosowania do modelowania WIG dla
częstotliwości danych większej niż rok.
dr Andrzej Grzebieniak, Gospodarcze i społeczne problemy ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce
w latach 1999-2008, s. 68-83.
Artykuł przedstawia gospodarcze i społeczne problemy funkcjonowania ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce
w latach 1999-2008. Ryzyko zdrowotne jest najczęściej rozumiane jako prawdopodobieństwo zachorowania
pacjenta lub wystąpienia u niego innych negatywnych zmian stanu zdrowia. Światowa Organizacja Zdrowia
w jednym z raportów proponuje nazywanie ryzykiem zdrowotnym „prawdopodobieństwo zajścia wyniku
niekorzystnego dla zdrowia (doznania uszczerbku na zdrowiu), oraz czynników wpływających na wzrost tego
prawdopodobieństwa”. W polskim prawodawstwie ubezpieczeń publicznych występują dwa synonimiczne pojęcia,
czyli ubezpieczenia chorobowe i ubezpieczenia zdrowotne. Odnoszą się one jednak do odmiennych przedmiotów
ubezpieczenia. Ubezpieczenie chorobowe zostało umieszczone w systemie ubezpieczeń społecznych i związane
jest z ryzykiem utraty zarobków w związku z niezdolnością do pracy wywołaną chorobą , natomiast ubezpieczenie
zdrowotne umieszczone jest w powszechnym systemie ubezpieczeń zdrowotnych i związane jest z ryzykiem
ponoszenia wydatków na zakup świadczeń zdrowotnych . Powszechna krytyka mankamentów obecnego systemu
ochrony zdrowia wymaga pilnego opracowania nowego systemu. Jednym ze sposobów poprawy aktualnego
systemu ochrony zdrowia w Polsce może być koncepcja budowy powszechnych prywatnych ubezpieczeń
zdrowotnych.
prof. Adam Karpiński, Gospodarcze, społeczne i polityczne problemy XX i XXI wieku, s. 84-119.
Istniejący byt społeczny jest zagrożeniem dla naszego, ludzkiego człowieczeństwa. Dlatego w artykule
próbuje się odpowiedzieć na pytanie, jaka powinna być praktyka społeczna, aby człowiek mógł nadal budować
Gospodarcze i społeczne problemy XX i XXI wieku
(spis artykułów wraz ze streszczeniami)
2
w sobie swe człowieczeństwo. Warunkiem tego wysiłku jest zmiana myślenia człowieka o sobie samym. Dotąd
upewnialiśmy się, że myślimy, cogito ergo sum. Teraz trzeba znaleźć odpowiedź na pytanie: jak myślimy. Aby
zmienić myślenie człowieka o sobie, trzeba jednakże zmienić praktykę społeczną. Żeby wyjść z tego błędnego
koła, trzeba zacząć od przekształcania bytu społecznego. Czynić to powinni przywódcy. Od nich świat oczekuje
inicjatywy.
doc. dr Przemysław Kierończyk, Antecedencje niepodległości – Tymczasowa Rada Stanu i Rada
Regencyjna, s. 120-142.
Opracowanie poświęcone jest instytucjom państwa polskiego in statu nascendi, istniejącym w okresie
okupacji niemieckiej i austro-węgierskiej ziem Królestwa Polskiego w trakcie I wojny światowej, a powołanym
zgodnie z wolą okupantów. Podjęto zadanie przedstawienia genezy, organizacji i działań Tymczasowej Rady
Stanu, Komisji Przejściowej Tymczasowej Rady Stanu i Rady Regencyjnej. Warto nadmienić, że instytucje te
w szeroko pojętej świadomości historycznej ogółu społeczeństwa polskiego właściwie nie zajmują żadnego
miejsca. Okres istnienia „ułomnych”, nie w pełni suwerennych władz polskich został przesłonięty faktem
późniejszego pełnego odzyskania niepodległości, a ponadto sama geneza tych instytucji może budzić kontrowersje
– nie były wszak wyrazem swobodnie wyrażonej woli mieszkańców Polski. Pamiętać jednak należy, że omawiane
organy – mimo wszystko – „dobrze zasłużyły się przyszłej Rzeczypospolitej”, przygotowując grunt pod jej
powstanie. Bez nich odrodzenie państwa byłoby dziełem zapewne możliwym, ale jednak dużo trudniejszym.
ppłk inż. Zbigniew Paweł Kozłowski, Zmieniająca się treść roty przysięgi wojskowej a zmieniająca się
sytuacja geopolityczna Polski, s. 143-158.
W artykule zaprezentowano analizę treści 14 rot przysięgi wojskowej obowiązujących żołnierzy różnych
formacji Wojska Polskiego w okresie od insurekcji kościuszkowskiej, aż do Wojska Polskiego III RP. Pokazano
podstawowe zróżnicowanie pod względem ilości zawartych w nich słów, jak również podobieństwa i różnice
merytoryczne w treści rot przysięgi wojskowej będące konsekwencją okresu historycznego, a zwłaszcza sytuacji
geopolitycznej Polski.
doc. dr inż. Zdzisław Kusto, Metoda kosztów narastających w ocenie ekonomicznej efektywności
układów ogrzewania z pompami ciepła, s. 159-183.
Obliczenia ekonomicznej efektywności instalacji ogrzewania z pompą ciepła sprowadza się do porównania
kosztów wytwarzania w niej ciepła z kosztem wytwarzania ciepła w instalacji konwencjonalnej z kotłem
olejowym, gazowym, elektrycznym itd. W artykule opisano metodę kosztów narastających (MK), która
przypomina od dawna znaną i cieszącą się coraz większym zainteresowaniem metodę LCC.
mgr Łukasz Lewandowski, Problematyka wprowadzenia nowego produktu na rynek, s. 184-213.
W niniejszym opracowaniu przedstawiono problematykę wprowadzenia nowego produktu na rynek.
Ukazano cykl życia produktu w czterech fazach. Opisano strategie marketingowe jakie przedsiębiorstwo może
zastosować na rynku w każdej z tych czterech faz. Zinterpretowano pojęcie nowego produktu z punktu widzenia
producenta i konsumenta. Scharakteryzowano osiem etapów procesu rozwoju nowego produktu. Omówiono
pojęcie, podział i rolę badań marketingowych we wprowadzeniu na rynek nowego produktu.
doc. Wioleta Mikołajczewska, Restrukturyzacja przedsiębiorstwa a zwolnienia pracowników, s. 214234.
Celem niniejszego opracowania jest ukazanie istoty zwalniania pracowników w kontekście restrukturyzacji
przedsiębiorstwa. Transformacja systemowa w Polsce, która dokonywała się w latach 90. XX w., pociągnęła za
sobą konieczność restrukturyzacji przedsiębiorstw państwowych. W wyniku tych działań duża grupa pracowników
została objęta zwolnieniami grupowymi. W artykule zatem przedstawiono istotę, formy i rodzaje restrukturyzacji,
a także rodzaje i skutki zwalniania pracowników. Podkreślono również duże znaczenia outplacementu
w przeciwdziałaniu negatywnym skutkom zwalniania pracowników.
doc. Tadeusz Noch, Wybrane zagadnienia gospodarki energetycznej, s. 235-261.
Opracowanie zawiera wybrane zagadnienia gospodarki energetycznej. Scharakteryzowano wykorzystanie
energii w technice i ogrzewnictwie oraz uwzględniono oszczędzanie energii. Omówiono występujący system
energetyczny w kraju. W dalszej części opisano pozyskiwanie i użytkowanie paliw ciekłych. W niniejszym
opracowaniu skoncentrowano się nad podsystemie cieplnoenergetycznym. Ponadto przedstawiono efektywność
ekonomiczną procesów cieplnych.
Gospodarcze i społeczne problemy XX i XXI wieku
(spis artykułów wraz ze streszczeniami)
3
dr Dariusz Tłoczyński, Wpływ portów lotniczych na rozwój społeczno-gospodarczy regionów, s. 262271.
Transport lotniczy jest jednym z działów gospodarki, który powoduje powstanie zróżnicowanych efektów
oddziaływania, tzn. efektu indukowanego, bezpośredniego, pośredniego i stymulowanego. Szacuje się, iż w Unii
Europejskiej przynosi on 70 mld EUR rocznego dochodu UE i zapewnia ok. 500 tys. miejsc pracy oraz przyczynia
się do powstania 1,4-2,5% PKB. Dlatego też w artykule podjęto próbę określenia najważniejszych instrumentów
oddziaływania portu lotniczego na region.
gen. bryg. dr Edward Wejner, Tragedia 1 września 1939, s. 272-280.
W artykule pokrótce przedstawiono tragedię 1 września 1939 r. Porównano siły i środki, jakimi
dysponowały Niemcy, z heroizmem obrońców Polski, walczących do ostatnich sił, na przykładzie obrony
Westerplatte i Lądowej Obrony Wybrzeża, od Żarnowca do Gdyni Kolibek. Pokazano ostatnie dni bohatera
Lądowej Obrony Wybrzeża, płka Stanisława Dąbka. Przedstawiono również bombardowanie Wielunia na 5 minut
przed ostrzałem Westerplatte.
mgr Alicja Wesołowska, Cywilizacyjne uwarunkowania edukacji dorosłych, s. 281-295.
W niniejszym artykule przestawiono pojęcie andragogiki. Omówiono proces kształcenia i wychowania osób
dorosłych. Uwzględniono pojęcie i funkcje oświaty. Scharakteryzowano rozwój cywilizacyjny i jego konsekwencje
dla edukacji. Opisano również problem patologii społecznych w odniesieniu do edukacji dorosłych.
dr Zbigniew Wojciechowski, Polskie formacje zbrojne w walce o niepodległość, s. 296-312.
W odzyskaniu niepodległości przez Polskę po 123 latach zaborów liczący się wkład wniosły rodzime
formacje zbrojne. Walczyły zarówno przy boku państw centralnych, jak i Ententy. Ich wysiłek okupiony
znacznymi stratami na polu walki w dużej mierze przyczynił się do odrodzenia polskiej państwowości.
prof. Bogdan Zalewski, Pomorze w granicach odrodzonego państwa polskiego, s. 313-347.
W artykule przedstawiono problematykę Pomorza w polskiej myśli politycznej okresu I wojny światowej
i tuż po jej zakończeniu. Szczególną uwagę zwróconą na sprawy dostępu Polski do morza podczas konferencji
wersalskiej, a następnie na proces przejmowania ziem pomorskich w skład odrodzonego państwa polskiego. Stąd
też zaprezentowano szczegółową chronologię przejmowania Pomorza w 1920 roku.
prof. Bogdan Zalewski, Powstanie i rozwój marynarki wojennej Polski odrodzonej w latach 19181939, s. 348-369.
Zasadnicza problematyka artykułu dotyczy genezy powstania i kierunków rozwoju oraz wykorzystania sił
morskich w Polsce w okresie międzywojennym. Wiele miejsca poświęcono miejscu i roli Marynarki Wojennej
w obronie Wybrzeża, a także problematyce jej uzbrojenia. Ponadto zaakcentowano próby poszukiwania
sojuszników na morzu. W ostatniej części ukazano potencjał i zadania marynarki w przededniu wojny z Niemcami.