Bircza

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Przemyślu przesyła obszarową ocenę jakości wody
na terenie gminy Bircza oraz elementy ryzyka zdrowotnego konsumentów związanego ze spożyciem wody
za rok 2009.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Przemyślu realizuje monitoring jakości wody, który
obejmuje monitoring kontrolny i przeglądowy. Monitoring kontrolny służy sprawowaniu bieżącego nadzoru
sanitarnego nad jakością wody przez regularne badanie wody i przekazywanie informacji o jej jakości.
Monitoring przeglądowy stanowi rozszerzenie monitoringu kontrolnego i służy dostarczeniu informacji
niezbędnych do oceny, czy są przestrzegane wymagania określone w załącznikach do rozporządzenia
Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi
(Dz.U. Nr 61 poz. 417).
W oparciu o art. 4 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. Nr
122 poz. 851 z późn. zm) oraz § 17 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie
jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, w oparciu o wyniki laboratoryjnych badań wody
wykonanych w 2009 roku w ramach monitoringu jakości wody realizowanego przez przedstawicieli
Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Przemyślu, tut. Inspektor dokonał obszarowej oceny
jakości wody oraz szacowania elementów ryzyka zdrowotnego konsumentów.
1. Nadzorem sanitarnym na terenie gminy Bircza objęte są następujące wodociągi: wodociąg Bircza
II, wodociąg Bircza III, wodociąg Bircza IV, wodociąg Kotów, wodociąg Łodzinka.
2. Jednostką odpowiedzialną za jakość wody do spożycia przez ludzi dostarczanej przez gminne
wodociągi są:
- Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o. w Birczy.
3. Obsługiwane miejscowości / obiekty:
- wodociąg Bircza II, III, IV – Bircza
- wodociąg Kotów – Kotów
- wodociąg Łodzinka - Łodzinka
4. Liczba ludności zaopatrywanych w wodę z ewidencjonowanych wodociągów: 1600 osób
5. Liczba zbadanych prób wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w roku 2009: 19 prób, w tym
9 zakwestionowanych
Nazwa
wodociągu
Wielkość
produkcji
m3/d
Jakość wody
Przekroczone wartości
dopuszczalnych
parametrów (stan na
31.12.2009r)
Prowadzone postępowanie
administracyjne
Działania naprawcze
prowadzone przez
przedsiębiorstwo wod.-kan.
Bircza II
9,5
warunkowa
przydatność wody
do spożycia
Mn – 0,073 mg/dm3,
mętność 2,8 NTU
Decyzja z dn. 14.03.08r warunkowa przydatność
wody do spożycia (Mn, jon
amonowy)
decyzja z dn. 24.01.09 r. warunkowa przydatność
wody do spożycia (Fe,
mętność)
termin realizacji działań
naprawczych do dnia
31.12.2009r
Bakterie grupy coli – 1
bakteria w 100 ml
termin realizacji działań
naprawczych do dnia
31.12.2010 r..
Bircza III
2,5
przydatna do
spożycia
nie stwierdzono
-
-
Bircza IV
9,8
warunkowa
przydatność wody
do spożycia
Mn – 0,074 mg/dm3,
żelazo 0,566 mg/dm3
mętność 3,9 NTU
Decyzja z dn. 19.11.08r. –
warunkowa przydatność
wody do spożycia (Mn)
termin realizacji działań
naprawczych do dnia
31.12.2009r.
Bakterie grupy coli – 2
bakterie w 100 ml
Decyzja z dn. 21.04.09r. –
warunkowa przydatność
wody do spożycia (Fe,
mętność)
termin realizacji działań
naprawczych do dnia
31.12.2010r.
Łodzinka
15
przydatna do
spożycia
nie stwierdzono
-
-
Kotów
20
przydatna do
spożycia
nie stwierdzono
-
-
W roku 2009 w wodzie przeznaczonej do spożycia na terenie gminy Bircza występowały
przekroczenia wartości dopuszczalnych dla żelaza, manganu i mętności określone w załączniku nr 3
rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do
spożycia przez ludzi.
Z uwagi na przekroczenia parametrów mikrobiologicznych zakwestionowano jedną próbę badanej
wody przeznaczonej do spożycia w następującym punkcie pomiarowych – wodociąg Bircza IV (Urząd
Gminy Bircza), stwierdzając obecność Bakterii grupy coli. Po powiadomieniu Wójta Gminy Bircza oraz
Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Birczy o przekroczeniach mikrobiologicznych w sieci
wodociągu Bircza IV oraz po podjętej natychmiastowej dezynfekcji i płukaniu sieci kolejna próba wody nie
wykazała przekroczeń mikrobiologicznych.
Stwierdzona obecność bakterii grupy coli w wodzie pitnej nie może być ignorowana, gdyż obecność
w badanej próbce wody bakterii grupy coli lub bakterii grupy coli typu kałowego dowodzi o stosunkowo
świeżym zanieczyszczeniu wody kałem, ściekami lub gnijącym materiałem roślinnym. Obecność bakterii
grupy coli w ogólnym badaniu może wskazywać na obecność bakterii chorobotwórczych. Wśród bakterii
grupy coli są bakterie chorobotwórcze takie jak: Klebsiella pneumonii, która może wywoływać zapalenie
opon mózgowych i zapalenie płuc, Escherichia coli wywołująca stany zapalne w przewodach moczowych,
Morganella morgani wywołująca stany zapalne w przewodach żółciowych, Shigella i Salmonella
wywołujące zakażenia jelitowe.
W rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej
do spożycia przez ludzi, maksymalna wartość dopuszczalnego stężenia żelaza została ustalona na poziomie
0,2 mg/dm3 , a manganu odpowiednio 0,05 mg/dm3 . Regulacje takie przyjęto z uwagi na fakt, że wartości
stężenia żelaza i manganu mogą prowadzić do niepożądanych zmian właściwości organoleptycznych wody,
która z uwagi na wzrost barwy i mętności oraz metaliczny posmak może budzić uzasadnione zastrzeżenia
konsumentów. Dopuszczalne stężenia żelaza i manganu zostały wymienione w rozporządzeniu ze względu
na potrzebę zapewnienia odpowiedniej jakości wody, spełniającej oczekiwania odbiorców, a nie ze
względów zdrowotnych.
Żelazo jest pierwiastkiem, którego codzienne spożycie w pewnych ilościach jest niezbędne dla
zdrowia, przede wszystkim dla prawidłowego funkcjonowania układu krwiotwórczego, mięśni oraz wielu
enzymów, biorących udział w licznych reakcjach biochemicznych. Dobowe zapotrzebowanie na żelazo
wynosi około 0,8 mg/kg masy ciała, różniąc się w zależności o płci i wieku. Tak więc na przykład dla
mężczyzny o masie 70 kg będzie ono wynosiło około 50 mg na dobę. Odnosząc te wartości do stężenia
żelaza w wodzie przeznaczonej do spożycia należy stwierdzić, że nawet znaczne przekroczenie poziomu
żelaza wynoszące np. 2 mg lub 3 mg/l, a więc 10 lub 15 krotnie większe niż dopuszczalne, nie stwarza
zagrożenia dla zdrowia ludzi, choć może niekorzystnie wpływać na barwę czy mętność wody.
Bardzo rzadkie przypadki chorób, spowodowane nagromadzeniem nadmiernej ilości żelaza w
organizmie, kiedy odkłada się ono w narządach wewnętrznych, powodując ich uszkodzenie, dotyczą
wyłącznie osób z genetycznie uwarunkowaną zwiększoną absorpcją żelaza oraz osób, które z powodu
określonych chorób przewlekłych wymagają wielokrotnie powtarzanych transfuzji krwi przez długi czas,
niekiedy przez całe życie. W obu sytuacjach wielkość spożycia żelaza nie decyduje o rozwoju zmian
chorobowych.
W przypadku manganu ryzyko niekorzystnych skutków zdrowotnych istnieje zarówno w przypadku
jego niedoboru jak i nadmiernego spożycia. Toksyczne efekty manganu obserwowano przede wszystkich
przy wziewnej drodze narażenia. W przypadku populacji zaopatrywanej w wodę o dużej zawartości
manganu na poziomie 1,2 – 2,3 mg/l odnotowano osłabienie i wzmożoną sztywność mięśni kończyn, ale
jednak nie wszystkie badania potwierdzają te obserwacje.
Głównym źródłem manganu dla organizmu człowieka jest żywność, a wielkość dobowego spożycia
tego pierwiastka waha się w granicach 2-10 mg. Z oceny Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że
ilość 8-9 mg/dobę nie wpływa negatywnie na stan zdrowia ludzi. Z uwagi na fakt, że woda nie jest głównym
źródłem manganu w diecie oraz przyjmując duży margines bezpieczeństwa ustalono, że w pełni bezpieczne
dla zdrowia ludzi stężenie manganu w wodzie przeznaczonej do spożycia wynosi 0,4 mg/l.
Po analizie oceny jakości wody oraz elementów ryzyka zdrowotnego dla konsumentów związanego
ze spożyciem wody oraz wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Państwowy Powiatowy
Inspektor Sanitarny w Przemyślu nie stwierdza istotnych zagrożeń dla zdrowia populacji gminy, która
korzysta z sieci wodociągowych, w związku ze spożyciem wody dostarczanej przez przedsiębiorstwa
wodociągowo-kanalizacyjne pod względem zanieczyszczeń fizyko - chemicznych, natomiast zwraca uwagę
na niepokojące zmiany w wodzie dostarczanej konsumentom przez wodociągi gminne pod względem
zanieczyszczeń mikrobiologicznych.