Podatki dochodowe w Polsce: lata 2008
Transkrypt
Podatki dochodowe w Polsce: lata 2008
KONFERENCJA UW Podatki dochodowe w Polsce: lata 2008-2012 (tezy raportu) Witold Modzelewski Profesor Uniwersytetu Warszawskiego, Prezes Instytutu Studiów Podatkowych Agata Strocka Autorka jest współpracownikiem Instytutu Studiów Podatkowych 1. Okres lat 2008-2012 w naszym kraju charakteryzowały w podatkach dochodowych następujące tendencje: 1)następował trwały i systematyczny spadek realnych wpływów budżetowych z tych podatków, 2)występował trwały i systematyczny spadek udziału wpływów z tych podatków w PKB: w 2012 r. ukształtował się najniższy od 1992 r. ich udział wynoszący odpowiednio: 2% w przypadku podatku dochodowego od osób prawnych i 4,4% w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych, 3)wprowadzono wówczas rekordową liczbę nowelizacji ustaw dotyczących tych podatków (ustawy z dnia 26 lipca 1991 r., z dnia 15 lutego 1992 r. i z dnia 20 listopada 1998 r.): uchwalono w tym czasie 106 ustaw nowelizacyjnych (w tym 35 nowelizacji ustawy z dnia 26 lipca 1991 r., 57 nowelizacji ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. oraz 14 nowelizacji ustawy z dnia 20 listopada 1998 r.). Łączne wpływy budżetowe z tych podatków (z udziałami budżetu samorządu terytorialnego) wynosiły w 2012 r. ponad 102 mld zł (zob. tabela nr 1), co daje im drugą pozycję w hierarchii źródeł dochodów budżetowych po podatku od towarów i usług. W porównaniu z rokiem 2008 poziom nominalnych wpływów kształtował się na tym samym poziomie; w relacji do PKB ich łączny Tabela nr 1. Kwoty w tys. zł Rok 2008 2009 2010 2011 2012 Podatek dochodowy od osób prawnych 34 635 014 30 774 318 27 891 932 31 739 301 31 949 935 Podatek dochodowy od osób fizycznych 67 193 526 62 740 785 62 487 000 67 505 115 70 621 939 Źródło danych: Ministerstwo Finansów1 udział zmniejszył się jednak z 8% do 6,4%. 2. Udział wpływów z tych podatków z dochodów z działalności gospodarczej uległ stałemu obniżeniu, osiągając najniższy od 1992 r. poziom: średnio realne obciążenie działalności gospodarczej obniżyło się o 40%. Zjawisko to przeczy szeroko rozpowszechnionej tezie, że istotne obniżenie opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej powoduje w okresie średnim wzrost zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw. Obniżenie opodatkowania nastąpiło w grupie przedsiębiorstw, które nie są zainteresowane rozwojem, lub było skutkiem transferów zewnętrznych. 3. Nowelizacje ustaw dotyczących tych podatków nie wprowadziły obniżek stawek podatkowych; nastąpiło jednak niewielkie rozszerzenie zakresu zwolnień podatkowych. Spadek wpływów z tych podatków był spowodowany głównie: − upowszechnieniem działań mających na celu unikanie lub uchylanie się od opodatkowania (np. luki dotyczące spółek ko- Tabela nr 2. Relacja wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych do PKB Tabela nr 3. Relacja wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych do PKB Rok 2008 2009 2010 2011 2012 Podatek dochodowy od osób prawnych 2,72% 2,29% 1,97% 2,08% 2,00% Źródło danych: Ministerstwo Finansów i Główny Urząd Statystyczny2 Rok 2008 2009 2010 2011 2012 Podatek dochodowy od osób fizycznych 5,27% 4,67% 4,41% 4,42% 4,43% Źródło danych: Ministerstwo Finansów i Główny Urząd Statystyczny Doradztwo Podatkowe – Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych Nr 11/2013