Rozdział monografii: `Bazy Danych: Nowe Technologie`, Kozielski S

Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
Rozdział 33
w
Temporalna Baza Kompetencji jako czynnik
zwiększenia efektywności realizacji projektów IT
w
1 Wstęp
pl
s.
da
.b
w
Streszczenie. Praca dotyczy dziedzinowej bazy danych kompetencji, której
takie atrybuty jak spójność oraz aktualność są podstawowymi miernikami jej
jakości i wartości użytkowej. Te cechy bazy danych pozwalają na jej
praktyczne wykorzystanie do oceny predyspozycji organizacji podjęcia
z sukcesem przedsięwzięcia projektowego. Autorzy proponują wykorzystanie
technologii SOA do integracji aplikacji, w celu udostępnianie danych
zgromadzonych w bazach innych aplikacji dziedzinowych (kadrowych,
opisujących produkty projektu, innych). Proponowane rozwiązanie stanowi
interfejs dostępu do tzw. metryk post mortem (bazy doświadczeń
projektowych) będących rejestrem osiągnięć firmy w zakresie realizowanych
projektów, przełożonych na ilościowy język opisu kompetencji. Drugi
wymiar stanowią dane z Temporalnej Bazy Danych Kompetencji będącej
obrazem pomiaru aktualnych – bieżących kompetencji pracowników. Cechą
charakterystyczną kompetencji jest ich zmienność w czasie. Wpływ na to
wiele czynników, lecz najistotniejszym jest czas. Powiązanie opisu
kompetencji z czasem ma najwyższą wartość dla organizacji. Tylko na
podstawie wiarygodnych informacji organizacja może podejmować
racjonalne, nieobarczone błędami decyzje biznesowe, tym samym
zwiększając swoją przewagę konkurencyjną na rynku.
Ze względu na czasochłonność i koszty związane z aktualizacją oraz pomiarem
kompetencji pracowniczych w organizacji działania te są wykonywane raz do roku
a czasami, co dwa lata [7]. Dla branży IT, charakteryzującej się znaczną dynamiką zmian
w obszarze technologii ocena poziomu kompetencji w okresie rocznym, dwuletnim
z definicji kreuje sytuacje, że takie informacje są mało użyteczne. Kompetencje
w potocznym odczuciu to wiedza, doświadczenie połączone z praktycznymi
umiejętnościami, które zależą od czasu, w którym je oceniamy czy potrzebujemy.
Kazimierz Frączkowski
Politechnika Wrocławska, Instytut Informatyki Stosowanej, Wybrzeże Wyspieńskiego 27, 50-370
Wrocław, Polska
email: [email protected]
Marcin Jackowski
Infogenia Polska Sp. Z o. o., ul. J. Conrada 55B, 31-357 Kraków, Polska
email: [email protected]
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
K. Frączkowski, M. Jackowski
w
Problemem podstawowym jest sposób aktualizacji bazy kompetencji w czasie
rzeczywistym. Dodatkowym kłopotem są najczęściej stosowanie rozwiązania w zakresie
systemów kadrowych w przedsiębiorstwach, które nastawione są na realizację projektów.
W takich organizacjach kierownictwo interesują informacje o swoich pracownikach, które
dają odpowiedz na pytanie czy posiadamy kadrę, zespoły gotowe „od zaraz” podjąć prace
nad projektem, którego wykonanie wymaga oczekiwanych kompetencji. Należy zatem
mieć udokumentowane kompetencje ze „znacznikiem czasu” oraz opracować taki model
pomiaru i aktualizacji zasobów bazy by uwzględnić ten parametr. W dalszych częściach
artykułu autorzy proponują Temporalną Bazę Danych Kompetencji jako repozytorium
łączce ilościowy pomiar kompetencji z czynnikiem czasu. Technologia SOA (ServiceOriented Architecture) stanowi środowisko integrujące dziedzinowe bazy danych firmy. Na
podstawie architektury SOA proponuje się zbudowanie aplikacji współpracującej z bazami
dziedzinowymi, aby utrzymywać Temporalną Bazą Danych Kompetencji.
w
w
2 Systemy kompetencyjne
2.1 Obszary zastosowania
pl
s.
da
.b
Spośród wielu różnorodnych definicji kompetencji w pracy niniejszej przyjmujemy, że
kompetencje są sumą wiedzy, doświadczenia, postaw i zachowań [1]. Systemy wsparcia
zarządzania w obszarach zarządzania zasobami ludzkimi (ZZL) bardzo często odwołują się
do pojęcia kompetencji. Jeśli system taki realizuje funkcje zarządzania kompetencjami
zyskuje miano systemu kompetencyjnego. Aktywności w obszarze ZZL są wspierane przez
systemy kompetencyjne w funkcjach: rekrutacji i selekcji kandydatów, oceny pracowniczej,
tworzenia planów motywacyjnych, tworzenia i realizacji planów doskonalenia i rozwoju
kadr (ścieżki kariery), planowania ścieżki awansu aż po funkcje odnoszące się do systemów
wynagradzania i wspomagania pracowników. Kompetencje, a dokładnie wynik ich pomiaru
mogą być wykorzystane w wielu elementach składających się na politykę personalną firmy.
Jednak największą korzyść odnosi przedsiębiorstwo w sytuacji kompleksowego
zastosowania kompetencji, we wszystkich aspektach polityki personalnej [8]. Dodatkowo
odpowiednio przetworzony wynik pomiaru kompetencji ułatwiają opracowanie programów
szkoleń i zaprojektowanie ścieżki kariery pracowników, zwiększając ich efektywność.
Pozytywnym wymiarem działań ZZL jest przyśpieszenie opanowania przez pracownika
danych kompetencji [6].
Stosowanie modeli pomiaru kompetencji pozwala na unifikację kryteriów w różnych
obszarach ZZL: rekrutacja, rozwój, ocena, awansowanie [7]. Jasno sprecyzowane
wymagania, wyznaczony i opisany zbiór kompetencji, pomagają pracownikowi
w przyswojeniu sobie oczekiwań pracodawcy. W konsekwencji pracownik stara się
w szerszym zakresie wypełniać kryteria poszczególnych kompetencji, w czym lepiej
wpisuje się w wymagania firmy.
2.2 Wybrane aspekty pomiaru kompetencji
Systemy kompetencji zawierają od kilku do kilkunastu kompetencji mierzonych najczęściej
według pięciostopniowej skali ocen [3]. Nie jest możliwe zbudowanie wspólnego wzorca
kompetencji pasującego do różnych firm, nawet o zbliżonym rozmiarze, profilu
342
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
Temporalna Baza Kompetencji jako czynnik zwiększenia efektywności realizacji projektów IT
w
działalności czy branży [7]. Należy zwrócić uwagę na pięć cech charakterystycznych
kompetencji [7]:
1. Złożoność – finalny obraz kompetencji zależy od wielu składników, do których
najczęściej zaliczamy:
a. Wiedzę merytoryczną,
b. Umiejętności – techniczne i interpersonalne,
c. Motywację,
d. Cechy osobowości – indywidualne predyspozycje i uzdolnienia,
e. Poczucie własnej wartości – samoocena,
f. Osobiste wartości i postawy.
Wysokie nasycenie w jednym obszarze nie gwarantuje sukcesu w działaniu. Sama
wiedza nie wystarczy by być dobrym inżynierem, potrzebne są motywacje,
wartości i inne umiejętności. Jak również pracownik dysponujący wiedzą czy
doświadczeniem w ograniczonym zakresie ale jedynie dobrze zmotywowany nie
osiągnie sukcesu działania. Tylko zrównoważony rozwój wielu obszarów wpływa
na efektywne działanie zakończone sukcesem,
2. Operacyjność i celowość – kompetencje rozpatrujemy przez pryzmat działań
(operacji) i celów osiąganych dzięki tym działaniom,
3. Sytuacyjność – pracownicy realizują zadanie w określonych warunkach, zatem
warunki te wywierają wpływ na rezultat działania. Dany pracownik analogiczne
zadanie, lecz w odmiennych warunkach może wykonać z odmiennym skutkiem.
Wynika z powyższego, że opisywana osoba nie posiada jeszcze pełni kompetencji
w danym obszarze – nie jest zdolna do osiągania sukcesów w zmiennych
i różnorodnych warunkach,
4. Zmienność – kompetencje raz nabyte zmieniają się w czasie. Wskutek szkolenia,
rozwoju, zwiększa się poziom danej kompetencji. Możliwy jest również proces
odwrotny. „Starzenie się” kompetencji następuje w związku z ich nie używaniem,
5. Mierzalność – jest kluczową cechą umożliwiającą praktyczne zastosowanie
kompetencji w ZZL.
Kompetencje można podzielić na trzy zasadnicze grupy. Związane z technologiami
używanymi w firmie IT, związane z metodykami zarządzania, szczególnie w odniesieniu
do zarządzania projektami oraz kompetencje społeczne, będące sposobem radzenia sobie
z ludźmi w projekcie.
Na szczególną uwagę podczas projektowanie, budowy i eksploatacji systemu ZZL
zasługuje czynnik czasu przekładający się na temporalność bazy danych będącej
repozytorium kompetencji. Szczególnie dużą dynamikę można zaobserwować w kontekście
kompetencji technicznych. Związane jest to z cyklem życia poszczególnych technologii
i narzędzi pracy informatyka. Przede wszystkim wynika z podatności wiedzy na
dezaktualizację („starzenie się”), co w oczywisty sposób obniża użyteczność danej
umiejętności. Istnieje również proces dowartościowujący wiedzę i jest związany
z nabywaniem doświadczenia w czasie używania badanej kompetencji.
Uwzględnienie w opisie modelu pomiaru kompetencji czynnika czasu skutkuje
zmianami w zakresie doboru badanych obszarów, skal ocen i sposobu przeprowadzania
pomiaru oraz otwiera model na czynniki otoczenia i uwarunkowań, w których działa firma.
Są to niewątpliwie: nowe technologie, zmiany w sposobie zarządzania projektami
i w podejściu do zarządzania zespołem projektowym.
pl
s.
da
.b
w
w
343
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
K. Frączkowski, M. Jackowski
3 Kompetencje jako ilościowy opis podyktowany zakresem projektu
3.1 Baza wiedzy o projektach
w
By mówić o efektywnym zarządzaniu projektami konieczne jest utworzenie Bazy
Doświadczeń Projektowych. Jest to baza gromadząca dane o charakterze historycznym,
najczęściej metryki projektów post mortem (po zakończeniu projektu) oraz wyniki analizy
uzyskanych rezultatów i zaangażowanych zasobów. Są to dane o dotychczas
przeprowadzonych projektach w firmie. Najczęściej mówimy: na jakie etapy były dzielone
projekty, jaką miały strukturę podziału prac, strukturę organizacyjną, jakimi cechami
wyróżniali się wykonawcy oraz co niezmiernie ważne w tym procesie, jakimi efektami
zakończyły się opisywane projekty. Cechy wyróżniające wykonawców to ich kompetencje
przedstawione w ujęciu ilościowym. Uzyskana informacja, jak fotografia ukazuje obraz
przeszłości pozwalając ustalić czy posiadane umiejętności, wiedza i doświadczenie
wykonawców były na wystarczającym poziomie by zakończyć projekty sukcesem.
Powiązanie poziomu kompetencji zespołu wykonawców z wynikiem realizowanego
zadania, projektu umożliwia wnioskowanie i ocenę wykonalności elementów przyszłych
projektów. Baza danych doświadczeń projektowych stanowi repozytorium wiedzy, które
umożliwia porównywanie planowanych aktywności z analogicznymi zdarzeniami
zarejestrowanymi w bazie.
Korzystając z predefiniowanych opisów komponentów i modułów składających się na
zakres projektu jesteśmy w stanie dla projektów pojawiających się na horyzoncie szybko,
z niewielkim błędem oszacować strukturę podziału zadań (ang. Work Breakdown Structure
- WBS), strukturę organizacyjną (ang. Organizational Breakdown Structure – OBS),
określić macierze odpowiedzialności (ang. Responsibility Assignment Matrix – RAM)
i (ang. Responsobility, Authority, Expertise, Work – RAEW). W następstwie
zgromadzonych informacji i odpowiednich algorytmów przetwarzania informacji istnieje
możliwość wnioskowania o kompetencjach niezbędnych do wykonania zadań
w rozpatrywanych projektach. Następuje identyfikacja kompetencji względem ich ilości
i jakości.
da
.b
w
w
pl
s.
3.2 Dekompozycja zakresu projektu do kompetencji
Według definicji [1], podział prac to dekompozycja projektu na elementy prac. Innymi
słowy jest to proces, który ma na celu przeanalizowanie zakresu projektu i rozpisaniu go na
elementy składowe. W wyniku podziału prac powstaje lista zadań. Struktura podziału prac
WBS jest graficzną prezentacją podziału prac [1], [4], [9]. Z definicji powyższej wynika, że
WBS prezentuje wszystkie zadania do wykonania i że po ich wykonaniu należy się
spodziewać osiągnięcia zamierzonego celu projektu w postaci zrealizowania zakresu. Po
zakończeniu prac nad opracowaniem WBS następuje opracowanie struktury organizacyjnej
zespołu projektowego. Struktura organizacyjna nakreśla zależności pomiędzy
wykonawcami poszczególnych zadań, pozycjonuje poszczególnych członków zespoły
projektowego na tle organizacji i struktury organizacyjnej firmy. Ponadto umożliwia
przypisanie odpowiedzialności za poszczególne zadania. Jedną z przesłanek podczas
tworzenia podziału prac i identyfikacji zadań jest możliwość jednoznacznego przypisania
odpowiedzialności za ich wykonanie. Na obecnym etapie prac można połączyć strukturę
podziału prac ze strukturą organizacyjną, tworząc macierz odpowiedzialności RAM.
Z jednej strony zestawiając WBS a z drugiej OBS. Prosta macierz odpowiedzialności
344
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
Temporalna Baza Kompetencji jako czynnik zwiększenia efektywności realizacji projektów IT
powstaje na przecięciu się najniższych gałęzi zadań i wykonawców. W ten sposób ma
miejsce przypisanie wykonawców dla każdego zadania na końcu każdej gałęzi diagramu.
WBS
w
organizacja
zespołu
(analogie)
Baza
Doświadczeń
Projektowych
Mechanizm przetwarzania,
algorytmy - jak wiedza
o zrealizowanych projektach
jest odnoszona do Nowego
Projektu
Zadanie
Zadanie
Zadanie
przypisanie kompetencji
na podstawie
znajomości zadań,
ról, i funkcji
Zadanie
Macierz odpowiedzialności - RAM
Wykonawca
RA
Wykonawca
EW
Wykonawca
Zadanie
Zadanie
Zadanie
RA
RA
RA
EW
EW
da
.b
Temporalna
Baza
Danych
Kompetencji
Zadanie
O
B
S
Zadanie
w
w
dane
o sposobie
realizacji
zadań (analogie)
Nowy Projekt
dekompozycja
zadań
(analogie)
Lista kompetencji
niezbędnych do
realizacji projektu
Macierz RAEW
Lista osób
ról
funkcji
Koniec
pl
s.
Rys. 1. Wykorzystanie danych zgromadzonych w (Bazie Doświadczeń Projektowych) oraz
(Temporalnej Bazie Danych Kompetencji) w procesie transferu zakresu projektu do
kompetencji. Schemat prezentuje model przepływu informacji i działań z wykorzystaniem
metody budowy WBS, OBS, RAM i RAEW
Rozwinięciem i udoskonaleniem prostej macierzy odpowiedzialności jest macierz
odpowiedzialności RAEW. Zadania uzupełniamy o role charakteryzujące wykonawców. Są
to role[2]:
1. R – Responsobility – odpowiedzialność za osiągnięcie rezultatu,
2. A – Authority – władza, podejmowanie decyzji odnośnie rezultatu,
3. E – Expertise – fachowość w zakresie czynności prowadzących do rezultatu,
4. W – Work – praca.
Należy dążyć do tego by każde zadanie zawierało logiczną kombinację ról RA lub RAEW.
Wtedy wykonanie zadania wiąże się ze skupieniem ról odpowiedzialności i władzy lub
odpowiedzialności, władzy, fachowości i pracy. Jeśli jest inaczej oznacza to, że zadanie jest
345
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
K. Frączkowski, M. Jackowski
w
niewłaściwie zdefiniowany, należy powrócić do definicji WBS i podzielić zadanie na
mniejsze podzadania.
Macierz RAEW przekazuje znacznie więcej informacji o oczekiwaniach stawianych
wykonawcom projektu. Głównym efektem budowy macierzy RAEW jest utworzenie listy
osób (wykonawców) – ról – funkcji, które będą mały miejsce w projekcie. Na tej podstawie
dokonuje się mapowanie niezbędnych kompetencji na zadania. W zależności od stopnia
skomplikowania zadań należy przypisać różny poziom nasycenia mapowanym
kompetencjom. W tym celu należy skorzystać z wiedzy zgromadzonej w bazie
doświadczeń projektowych.
W konsekwencji powyższych działań następuje ustalenie listy i poziomów kompetencji
niezbędnych do wykonania projektu. Schemat postępowania dekompozycji zakresu
projektu i przekształcenia jej w ilościowy opis kompetencji przedstawia rysunek 1.
w
w
4
Kompetencje i ich aktualny poziom – stan ciągłej aktualizacji
zapewniony poprzez wykorzystanie technologii SAO w systemie
informacyjnym
da
.b
4.1 Identyfikacja usług systemu ZZL i systemu kompetencyjnego w ramach SOA
pl
s.
W obszarze realizacji ZZL można wyodrębnić wiele procesów biznesowych zachodzących
w ramach jednostki organizacyjnej jak również takich, które angażują inne działy
i podmioty. Procesy te wynikają z misji i koncepcji biznesowej instytucji, są
odzwierciedleniem strategii personalnej. Do procesów związanych z obsługą pracowników
można zaliczyć między innymi:
1) pozyskanie nowego pracownika,
2) obsługę dokumentów kadrowych pracowników (prowadzenie teczki personalnej),
3) ocenę pracowniczy,
4) motywowanie i wynagradzanie pracowników,
5) obsługę danych biometrycznych pracowników.
W ramach działań ZZL mają miejsce procesy związane z systemem kompetencyjnym.
W zależności od przyjętych założeń leżących u podstaw modelu systemu kompetencyjnego
wyróżnia się następujące procesy:
1) identyfikacji kompetencji i ich opisów,
2) opracowania miary kompetencji,
3) pomiaru kompetencji,
4) analizy wyników,
5) interpretacji wyników.
Wśród zachodzących procesów firmy można zidentyfikować takie procesy, dla których
następują wymiana informacji pomiędzy uczestnikami procesu na płaszczyźnie B2B, np.:
1) wysłanie informacji o profilu poszukiwanego kandydata do bazy danych
kandydatów w serwisie WWW,
2) powiadomienie pracownika o wyniku oceny kompetencji pracowniczych,
3) przekazanie informacji o zbiorze i poziomie kompetencji pracownika do systemu
wynagrodzeń,
4) dostarczenie informacji o zidentyfikowanej luce szkoleniowej pracownika do
komórki organizacji szkoleń i rozwoju.
346
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
Temporalna Baza Kompetencji jako czynnik zwiększenia efektywności realizacji projektów IT
Usługi zachodzące w procesach jak i same procesy są odzwierciedleniem realizacji celów
ZZL i realizacji celów strategii personalnych.
Oprogramowanie wspierające zarządzanie w obszarze ZZL jest rozwiązaniem opartym
o Operacyjne Bazy Danych, które realizują funkcje zarządzania personelem. Często
oprogramowanie to (Kadry) jest modułem szeroko rozumianego systemu finansowo
księgowego.
w
4.2 Identyfikacja usług systemu zarządzania projektami w ramach SOA
pl
s.
da
.b
w
w
System wsparcia zarządzania projektami obejmuje bardzo szeroki zakres przetwarzanych
danych podczas realizacji wybranych funkcji związanych z zarządzaniem projektem (PM).
System PM służy między innymi do:
1) podejmowania decyzji zarządczych w projekcie,
2) analizy celu i zakresu projektu,
3) planowania i harmonogramowania prac,
4) identyfikacji i zarządzania ryzykiem w projekcie,
5) budowania podziału prac,
6) projektowania struktury organizacyjnej zespołu projektowego,
7) planowania zasobów w projektach,
8) monitorowania postępu prac,
9) oceny realizacji celu projektu.
Zawężając przykłady procesów systemu PM do działań ściśle powiązanych z zasobami
ludzkimi wyróżnia się np.:
1) przypisanie zasobu do zadania,
2) bilansowanie obciążenia pracy zasobu,
3) monitorowanie czasu pracy zasobu,
4) monitorowanie ilości wykonanej pracy przez zasób,
5) gromadzenie danych o kompetencjach zasobów ludzkich.
Wśród procesów w wzmiankowanym obszarze pojawiają się takie procesy, dla których
następują wymiana informacji na płaszczyźnie B2B, np.:
1) zlecenie zadania wykonawcy,
2) podjęcie decyzji o uruchomieniu projektu, fazy, etapu,
3) przekazanie informacji o przekroczeniu kosztu i czasu realizacji,
4) mapowanie kompetencji na zadania,
5) generowanie informacji zarządczej.
W powyższym obszarze system PM odwołuje się do Bazy Doświadczeń Projektowych.
4.3 Koncepcja sytemu informacyjnego w technologii SOA
Koncepcja system informacyjnego wykonanego w technologii SOA zakłada integrację
istniejących rozwiązań dziedzinowych. Aplikacje dziedzinowe, w omawianym przykładzie
ZZL i PM, poprzez szynę komunikacyjna ESB (ang. Enterprise Service Bus) udostępniają
sobie nawzajem i innym aplikacjom poszczególne usługi. Szyna integracyjne jest zestawem
reguł dostępu do dziedzinowych baz danych. Na podstawie zbioru dostępnych usług i reguł
można wytworzyć nową aplikację integrującą dostęp do danych w bazach programów
analitycznych. Przykładem usługi jest Temporalna Baza Danych Kompetencji jako zestaw
raportów oparty o dane pracownika z systemu ZZL i dane o przeprowadzonych projektach
z sytemu PM. Temporalna Baza Danych Kompetencji stanowi specjalistyczną hurtownie
347
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
K. Frączkowski, M. Jackowski
w
danych. Dodatkowo poprzez nałożenie czynnika czasu można wpływać na wartość
poszczególnych kompetencji. Korygując je na plus przez zsumowanie doświadczenia oraz
na minus w przypadku nie używania kompetencji w określonym czasie. W efekcie powstaje
zbiór usług oparty na Temporalnej Bazie Danych Kompetencji, która jest pośrednim
źródłem zasilania w ramach reguł SOA z PM i ZZL [5]. W ramach wymiany informacji
system PM uzyskuje niezwykle wartościową informację o aktualnym stanie kompetencji
członków zespołu oraz o potencjale wykonawczym firmy. Na tej podstawie zarządzający
firmą są w stanie podejmować decyzje obarczone mniejszym prawdopodobieństwem błędu.
Działania takie przyczyniają się do wzrostu efektywności działania organizacji.
Kokpit dostępu do usług w systemie
w
...
Intranet
usługi na
portalu
Zapytania o
kompetencje
Dane o
zadaniach
Temporalna
Baza Danych
Kompetencji
Hurtownia
Danych
Informacje o Informacja o
potencjale kompetencjach
organizacji
da
.b
w
Szyna ESB
Reguły dostępu do danych
Internet
...
Informacja Powiadomienie Informacja Informacja
o luce
o zbiorze
o profilu
o wyniku
i poziomie szkoleniowej
kandydata
oceny
kompetencji kompetencji
Dziedzinowa
Baza Danych
Baza Doświadczeń
Projektowych (PM)
Mapowanie
kompetencji
na zadania
Firmy
współpracujące
RDB
pl
s.
Dziedzinowa
Baza Danych
(ZZL)
Przydział
u zadań
Rys. 2. Schemat systemu wsparcia usług estymacji trafności doboru lub stanu posiadania
kompetencji z wykorzystaniem architektury SOA. Umiejscowienie (Temporalnej Bazy
Danych Kompetencji) na tle systemu wspomagania decyzji
Nieuwzględnianie czynnika czasu w procesie wnioskowania i decydowania naraża firmę na
ryzyko decyzji podejmowanych w oparciu o niepełne dane, w konsekwencji może mieć
miejsce brak wzajemnego dostosowania umiejętności zespołu i zadań. Obrazuje to prosty
przykład. W systemie ZZL jest opisany pracownik X, wiadomo, że posiada umiejętności
programowanie w języku C++ na poziomie dobrym. W systemie PM są przechowywane
informacje, że 3 lata temu było realizowane zadanie Z1 w technologii C++. Dodatkowo
wiadomo, że Z1 zostało wykonane w czasie dłuższym niż zakładano o 20%. Jeśli
348
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
Temporalna Baza Kompetencji jako czynnik zwiększenia efektywności realizacji projektów IT
w
analizujemy potencjalne zadanie Z2, które również ma być wykonane w technologii C++ to
uzyskujemy informacje:
1) Z systemu ZZL – mamy pracownika X, zna dobrze C++,
2) Z systemu PM – realizowaliśmy w przeszłości podobne zadanie Z1 w C++, wymaga
dodatkowej rezerwy czasu.
Jeśli wnioskujemy tylko na podstawie tych informacji nie uwzględniamy zmienności
kompetencji w czasie i ich wymiaru sytuacyjnego. Zmienność w czasie polega na
uwzględnieniu doświadczenia w używaniu technologii oraz odstępu czasu, jaki upłynął od
ostatniej realizacji zadania. Ilościowe obrazy kompetencji pracownika 3 lata temu i w dniu
dzisiejszym są różne. Wymiar sytuacyjny wnosi dodatkowe czynniki wpływające na
warunki (sytuację), w której było wykonywane zadanie (Z1). W okresie trzech lat nastąpił
rozwój metod wytwarzania oprogramowania i wsparcia procesu, co przekłada się na
poprawę jakości i skrócenie czasu implementacji. Proces decyzyjny powinien łączyć
analizę danych z kilku źródeł i wzajemne ich uzupełnianie.
Schemat systemu SOA uwzględniającego dostęp do dziedzinowych baz danych
operacyjnych PM i ZZL przedstawiono na rysunku 2. Aplikacja obsługująca Temporalną
Bazę Danych Kompetencji skupia w sobie potrzebny zestaw usług i reguł tworzących
narzędzia do wyszukiwania i mapowania aktywności (zadania w projekcie) na
odpowiednich ludzi z oczekiwanymi kompetencjami. W oparciu o powyższą hurtownię
danych na portalu w tak zwanym „kokpicie” organizujemy potrzebny zestaw usług i
połączeń wielu baz dziedzinowy. Dane w nich zawarte są poddawane odpowiedniej
obróbce i wnioskowaniu. Dane zawarte w dziedzinowych bazach operacyjnych (ZZL i PM)
nawzajem uzupełniają się i umożliwiają wprowadzenie kluczowego czynnika czasu. W
ramach usług udostępnionych na szynie ESB znajdują się składowe procesów decyzyjnych
organizacji. Dzięki dostępności do pełnych danych, naznaczonych większą aktualnością
podejmowane decyzje i wytwarzane produkty zarządcze maja większą wartość. Przekłada
się to bezpośrednio na efektywność firmy.
Narzędzie integrujące oparte o SOA umożliwia połączenie i współpracę z innymi
aplikacjami, bazami danych w firmie. Umożliwia to implementację aplikacji wspierającej
podejmowanie decyzji o uruchomieniu projektu jak również o wyborze strategii realizacji
projektu. Decyzja jest wynikiem pogłębionej analizy aktualnych kompetencji i porównanie
ich z zapotrzebowaniem na kompetencje w planowanych lub potencjalnych działaniach
projektowych. Dzięki zastosowaniu analizy z wyprzedzeniem uzyskujemy zapas czasu,
który umożliwia zmianę poziomy kompetencji w organizacji (szkolenia), nabycie
potrzebnych kompetencji na rynku pracy (rekrutacja) oraz przeniesienie części aktywności
na podmioty trzecie (outsourcing). Uwzględniając czynniki determinujące konkretną
sytuację decyzyjną organizacja wybiera strategię pozyskania odpowiednich kompetencji do
projektu. Aplikacja oparta o SOA wspiera usługi B2B z podmiotami zewnętrznymi np.:
udostępnianie danych o kompetencjach kandydata w procesie rekrutacji czy współpracy
z agencją pracy, określanie niezbędnych kompetencji dla zadań przeznaczonych do
outsourcingu.
pl
s.
da
.b
w
w
6 Podsumowanie
Sprawność organizacji w obszarze zarządzania projektami zależy w dużej mierze od jakości
informacji. Informacja nawet najlepszej jakości dostarczona po czasie traci swoją wartość
użytkową. Zaproponowany model uwzględniając czynnik czasu, jako determinanty jakości
informacji o kompetencjach, wpływa na poprawę jakości informacji a tym samym zwiększa
349
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
K. Frączkowski, M. Jackowski
w
efektywność realizacji projektów IT. Wczesna identyfikacja niedoborów kompetencji daje
szanse na uzupełnienie ich, identyfikację, minimalizację lub przeniesienia ryzyka
związanego z brakiem kompetencji w zespole oraz kreuje czynniki wyboru strategii
realizacji projektu. Ponadto zastosowanie technologii SOA zmienia podejście do używania
i integracji narzędzi informatycznych w firmie. Zamiast wymieniać i zastępować istniejące
rozwiązania nowym systemem skupiającym w sobie dotychczas realizowane
funkcjonalności często z wielu dalekich sobie działów. Proponuje się pozostawienie
dotychczasowych aplikacji a jako integrator uruchomienie szyny wymiany danych oraz
zestawienie odpowiednich interfesów współpracy aplikacji z szyną ESB. Wprowadzenie
tego rozwiązania, choć jest drogą trudniejszą, zaowocuje zorientowaniem systemu
informatycznego firmy na usługo. W przyszłości nie powstaną problemy z oddaniem do
eksploatacji kolejnego modułu, nie będzie się to wiązało z wymianą całości
oprogramowania w firmie. Rozbudowa ograniczy się jedynie do uruchomienia
dodatkowych usług w ramach SOA.
w
w
Literatura
1.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
pl
s.
da
.b
2.
Dałkowski B.: Polskie wytyczne kompetencji IPMA wersja 1.1, Stowarzyszenie Project
Management Polska, 2002.
Dałkowski B., Hołodnik K.: Proces zarządzania projektami: zakres projektu, materiały
z wykładu, 2007.
Filipowicz G.: Zarządzanie kompetencjami zawodowymi. Polskie Wydawnictwa Ekonomiczne,
Warszawa 2004.
Frączkowski K.: Zarządzanie projektami informatycznymi. Oficyna Wydawnicza Politechniki
Wrocławskiej, Wrocław 2003.
Frączkowski K., Mazur Z.: SOA – architektura zorientowana na usługi. Bazy Danych, nr 7,
Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2006.
Kerzner H.: Advanced project managament: edycja polska, Helion, Gliwice 2005.
Orlińska-Gondor A.: Zarządzanie ludźmi oparte na pojęciu kompetencji, [w:] Zbiegień-Maciąg
L. (red.), Nowe tendencje i wyzwania w zarządzaniu personelem, Oficyna Ekonomiczna,
Kraków 2006.
Strona domowa firmy ProFirma http://www.profirma.com.pl
Szyjewski Z.: Metodyki zarządzania projektami informatycznymi, Agencja Wydawnicza Placet,
Warszawa 2004.
350
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007