Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania - dla

23.1.2017
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania - dla jakich czynności może mieć zastosowanie - Postępowanie podatkowe - rp.pl
Tekst pochodzi z serwisu rp.pl, ©Rzeczpospolita
Czy wiesz, że z Kyocerą ten
artykuł możesz wydrukować do
5 razy taniej? Już od 33 zł/m-c!
Więcej…
DRUKUJ
P O S T Ę P O W A N IE P O D A T K O W E
Tomasz Napierała
Rafał Fudali
Klauzula przeciwko unikaniu
opodatkowania - dla jakich czynności może
mieć zastosowanie
publikacja: 16.01.2017
aktualizacja: 16.01.2017, 06:10
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania w zamierzeniach miała być
wymierzona w „grube sprawy". Niestety, w praktyce okazuje się, że
minister finansów stosuje ją także w dużo bardziej prozaicznych
przypadkach.
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania miała być stosowana w poważnych
przypadkach. Wskazują na to m.in. przykłady schematów unikania opodatkowania
wskazane w uzasadnieniu do ustawy wprowadzającej klauzulę. Kiedy zatem trzeba
obawiać się zastosowania klauzuli przez ministra finansów?
Tak miało być
Klauzula nie ma zastosowania, jeżeli korzyść podatkowa w okresie rozliczeniowym
wyniosła mniej niż 100 000 zł. Klauzula ma zatem dotyczyć odpowiednio dużych i
agresywnych struktur. Potwierdzają to przykłady schematów, które mogą prowadzić
do unikania opodatkowania wskazane w ustawie wprowadzającej klauzulę przeciwko
unikaniu opodatkowania. Przykłady te mogą stanowić pewien punkt odniesienia co
do rodzaju działań, dla których klauzula może mieć zastosowanie. W uzasadnieniu
wskazano m.in.:
• planowanie podatkowe z wykorzystaniem instrumentów hybrydowych, tj.
wykorzystywanie odmiennego traktowania danych kategorii dochodów lub
podmiotowości podatkowej przez prawo wewnętrzne dwóch lub większej ilości
państw. Wskazano, że konflikty kwalifikacji wykorzystywane są w agresywnym
http://www.rp.pl/Postepowanie-podatkowe/301169994-Klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania---dla-jakich-czynnosci-moze-miec-zastosowanie.html?te…
1/5
23.1.2017
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania - dla jakich czynności może mieć zastosowanie - Postępowanie podatkowe - rp.pl
planowaniu podatkowym w celu uzyskania efektu podwójnego nieopodatkowania
danych kategorii dochodu, przy czym tworzone są sztuczne struktury podmiotowe
zaangażowane w transakcję.
• wykorzystywanie przepisów umownych w celu obniżenia podstawy opodatkowania
w danym kraju, przy wykorzystaniu tzw. zakładu funkcjonującego dla celów
stosowania umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz możliwość tworzenia
podmiotów transparentnych podatkowo. Zakład taki (lub spółka transparentna)
tworzony jest na terytorium drugiego państwa, wyłącznie dla celów korzystniejszej
podatkowo obsługi transakcji między dwoma podmiotami krajowymi. Struktury
planowania podatkowego wykorzystują tutaj jednocześnie specyficzne postanowienia
prawa wewnętrznego państwa położenia zakładu oraz przepisy umów podatkowych.
• wykorzystanie trustów – instytucji wywodzącej się z tradycji prawnej common law w
celu ucieczki przed opodatkowaniem. Umowa trustu zakłada przekazanie własności
majątku właściciela na rzecz instytucji powierniczej, która sprawuje nad nim zarząd
oraz dokonuje rozporządzeń z majątku na rzecz beneficjenta.
• wykorzystanie podmiotów tworzonych w tzw. rajach podatkowych w celu
sztucznego transferu dochodu, skutkującego zmniejszeniem podstawy
opodatkowania w Polsce. Elementem struktury często jest wyposażenie takiego
podmiotu w prawa autorskie do utworów, znaków towarowych czy know-how.
• konstrukcje z wykorzystaniem sztucznych podmiotów holdingowych (np.
podmiotów cypryjskich, słowackich czy luksemburskich), polegające na umieszczeniu
takiego podmiotu pomiędzy polską spółką a jej właścicielem za granicą, w celu
obniżenia (lub uniknięcia) opodatkowania dywidend uzyskiwanych przez osoby
fizyczne w Polsce. Ministerstwo wskazywało, że struktury agresywnego planowania
podatkowego korzystają w tym przypadku z zestawienia regulacji dyrektyw unijnych
implementowanych w polskim prawie wewnętrznym, rozwiązań o znamionach
szkodliwej konkurencji podatkowej funkcjonujących w prawie wewnętrznym innych
państw oraz szkodliwych zapisów zamieszczonych w polskich umowach o unikaniu
podwójnego opodatkowania na początku lat 90-tych (klauzule tax sparing, czy też
niespotykane nigdzie w światowej praktyce traktatowej zastosowanie metody
wyłączenia z progresją w odniesieniu do dochodów pasywnych).
http://www.rp.pl/Postepowanie-podatkowe/301169994-Klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania---dla-jakich-czynnosci-moze-miec-zastosowanie.html?te…
2/5
23.1.2017
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania - dla jakich czynności może mieć zastosowanie - Postępowanie podatkowe - rp.pl
Trzeba przyznać, że przykłady te rzeczywiście dotyczą w większości dość
skomplikowanych i sztucznych struktur. Zastosowanie do nich klauzuli mogłoby być
potencjalnie zasadne. Jaka będzie jednak praktyka?
Tak robią inni
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania nie jest nowym środkiem w walce z
nieuczciwymi podatnikami. Jest stosowana od dłuższego czasu także w innych krajach
europejskich. Warto przyjrzeć się przykładowo stosowaniu klauzuli brytyjskiej.
Obowiązuje ona od 2013 r. i jest podobna w swojej konstrukcji do polskiej. Już po
około 1,5 roku od wejścia w życie klauzuli brytyjskie Ministerstwo Finansów
opublikowało przewodnik dotyczący jej stosowania. Zawiera on zbiór czynności, do
których klauzula może mieć lub klauzula miałaby zastosowanie w przeszłości. Oto
kilka z nich.
• capital allowances – double dip – agresywna struktura pozwalająca na dwukrotne
dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od tej samej wartości. Jej wdrożenie
obejmowało m.in. sprzedaż środka trwałego, leasing zwrotny oraz zawarcie opcji jego
kupna i sprzedaży. Brytyjski fiskus uznał, że działania te są sprzeczne z przedmiotem i
celem przepisów o amortyzacji. Operacja ta składała się z sztucznych czynności,
niespotykanych w obrocie gospodarczym. Dodatkowo, zakup środka trwałego,
oddanie go w leasing oraz ostatecznie sprzedanie leasingobiorcy nie zawierająca
żadnej treści ekonomicznej. W konsekwencji, skutek podatkowy rażąco odbiega od
gospodarczego.
• unikanie podatku od spodku i darowizn poprzez wykorzystanie instytucji
powiernictwa. Schemat zakładał powierzenie majątku innemu podmiotowi na
określony czas (najczęściej była to spółka) oraz nominowanie różnych osób do
otrzymania dochodu z powierzonego majątku. Końcowo majątek trafiał finalnie do
osób obdarowanych / spadkobierców bez podatku, podczas gdy „proste" jego
przekazanie tym podmiotom byłoby opodatkowane. Brytyjski fiskus czynności te
uznał za sztuczne. Ich jedynym celem było bowiem wykorzystanie luk w przepisach.
Czynnością odpowiednią byłby transfer majątku bezpośrednio do spadkobierców.
http://www.rp.pl/Postepowanie-podatkowe/301169994-Klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania---dla-jakich-czynnosci-moze-miec-zastosowanie.html?te…
3/5
23.1.2017
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania - dla jakich czynności może mieć zastosowanie - Postępowanie podatkowe - rp.pl
• sztuczne wykreowanie straty podatkowej poprzez kupno i sprzedaż ubezpieczeń na
życie z wykorzystaniem podmiotów z wyspy Jersey (dependencja Korony Brytyjskiej)
oraz Luksemburga.
Oprócz przewodnika brytyjskie ministerstwo w inny sposób dba o przewidywalność w
stosowaniu klauzuli. Publikuje „Spotlights" – komunikaty, w których informuje, że
dana czynność stanowi uchylanie się od opodatkowania i będzie skutkowała
zastosowaniem klauzuli.
A taka jest obecna praktyka
Niestety w praktyce okazuje się, że klauzula może być stosowana w dużo bardziej
prozaicznych sprawach. Przykładowo minister finansów odmówił wydania
interpretacji indywidualnej w sprawie dotyczącej wprowadzenie systemu
motywacyjnego dla kluczowych pracowników. W ramach tego systemu mogliby oni
otrzymywać premie, które byłyby opodatkowanie wg stawki liniowej 19 proc. (jako
kapitały pieniężne), a nie wg skali progresywnej. Minister dopatrzył się tu pola do
zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.
Podobnie, w odpowiedzi na jedną z interpelacji minister wskazał, że darowizny między
członkami rodziny również mogą być objęte stosowaniem klauzuli. Zaraz dowiemy się,
że obniżenie stawek amortyzacyjnych w celu optymalizacji rozliczenia straty
podatkowej albo sprzedaż i leasing zwrotny aktywów również kwalifikują się na
zastosowanie klauzuli. Wprowadzenie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania
wydaje się zasadniczo dobrym rozwiązaniem, ale jej niewłaściwe zastosowanie może
narobić wiele szkód.
Tomasz Napierała jest doradcą podatkowym w ABC Tax Rafał Fudali jest
konsultantem w ABC Tax
Podstawa prawna: art. 119a – 119f ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja
podatkowa (tekst jedn. DzU z 2015 r. poz. 613 ze zm.)
© Licencja na publikację
© ℗ W szystkie prawa zastrzeżone
Żródło: rp.pl
http://www.rp.pl/Postepowanie-podatkowe/301169994-Klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania---dla-jakich-czynnosci-moze-miec-zastosowanie.html?te…
4/5
23.1.2017
TAGI:
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania - dla jakich czynności może mieć zastosowanie - Postępowanie podatkowe - rp.pl
Postępowanie podatkowe
Wiadomości
Prawo w firmie
http://www.rp.pl/Postepowanie-podatkowe/301169994-Klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania---dla-jakich-czynnosci-moze-miec-zastosowanie.html?te…
5/5