Polityka społeczna wobec 50+ a polityka społeczna
Transkrypt
Polityka społeczna wobec 50+ a polityka społeczna
Polityka społeczna wobec 50+ a polityka społeczna wobec seniorów. Wieloznaczność kategorii 50+ w polityce społecznej. Prof. UW dr hab. Barbara Szatur-Jaworska Instytut Polityki Społecznej Uniwersytet Warszawski 1 55-64 lata powyżej 50 roku życia po 45 roku życia 2 Późna dojrzałość Wczesna starość Wczesna starość 60-74 Późna starość 75-89 Starość sędziwa (długowieczność) 90+ 3 4 Stan zdrowia ludności Polski w 2009 r.; GUS 2011 Z poważnymi ograniczeniami: 40-49: 4,5%; 50-59: 9%; 60-69 lat: 15%; 70-79 lat: 26%; 80 lat i więcej: 40% 5 Kiedy zaczyna się wiek dojrzały, kiedy zaczyna się starość? 6 CBOS 94/2012 Jaka polityka społeczna w warunkach starzenia się ludności? Różne perspektywy 7 Trzy aspekty polityki społecznej w starzejącym się społeczeństwie • • • Polityka wobec starzenia się ludności. W związku z tym, że proces starzenia się ludności ma kilka przyczyn i wywołuje bardzo różnorodne skutki, działania składające się na tę politykę dotyczą wielu tzw. polityk szczegółowych: gospodarczej, kształtowania przestrzeni, społecznej (z różnymi jej dziedzinami, np. rodzinną, rynku pracy, edukacyjną), migracyjnej itd. Polityka wobec starości. Ma ona na celu wspomaganie jednostek w radzeniu sobie z życiowymi kryzysami, które są typowe dla tej fazy życia (choć podlegają modyfikacjom zależnie od warunków historycznych); zapewnienie starości pozycji równoprawnej z innymi fazami życia oraz kształtowanie jej pozytywnego społecznego wizerunku, a także przygotowanie młodszych osób do czekającej ich starości. Adresatami polityki wobec starości są nie tylko ludzie starzy, ale i młodsze pokolenia przygotowywane do spotkania ze starością i do życia w społeczeństwie otwartym dla wszystkich grup wieku, respektującym specyfikę wszystkich faz życia. Polityka wobec ludzi starych. Polityka zorientowana na interesy i potrzeby konkretnej zbiorowości, żyjącej w danym czasie, na danym obszarze. Polityka wobec ludzi starych jest zatem, lub powinna być, oparta na rozpoznaniu sytuacji aktualnego starszego pokolenia, ewentualnie na prognozowaniu potrzeb starych ludzi w kilku- lub kilkunastoletniej perspektywie. 8 Obraz demograficzny 50+ niejednorodna populacja 10 NSP 2011 12 Żonaci 45-49:76% 50-54:77% 55-59:79% 60-64:82% 65-69: 82% Zamężne 45-49: 77% 50-54:75% 55-59: 70% 60-64: 63% 65-69: 54% 13 Wykształcenie gimnazjalne i niższe: 45-49: 9%; 50-54: 12%; 55-59: 18%; 60-64: 24%; 65 i więcej: 51% 14 Praca najemna jako główne źródło utrzymania: 45-49: 54%; 50-54: 48%; 55-59: 32%; 60-64: 10%; 65 i więcej: 1% Praca na własny rachunek jako główne źródło utrzymania 45-49: 16%; 50-54: 15%; 55-59: 10%; 60-64: 4%; 65 i więcej: 0,6% 15 50+ na rynku pracy zróżnicowanie sytuacji 16 Wybrane kohorty a „historia” rynku pracy Wiek w 1990 r. Wiek w 2003 r. (stopa bezrobocia ok. 19%) Wskaźnik zatrudnienia i stopa bezrobocia w 2003 r. w wybranych grupach wieku* 1967 23 lata 36 lat 35-44 lata – 73,5% 35-44 lata – 16,3% 50 lat 1962 28 lat 41 lat 35-44 lata – 73,5% 35-44 lata – 16,3% 55 lat 1957 33 lata 46 lat 45-54 lata – 62,4% 45 lat i więcej – 13,7% 60 lat 1952 38 lat 51 lat 45-54 lata – 62,4% 45 lat i więcej – 13,7% 65 lat 1947 43 lata 56 lat 55-59/64 lata – 33,1% 45 lat i więcej – 13,7% Wiek w 2012 r. Rok urodzenia 45 lat Liczba urodzeń w kohorcie 17 18 * BAEL IV kw. 2011 Współczynnik aktywności zawodowej w 2011 r. Grupa wieku ogółem miasta wieś mężczyźni kobiety 45-49 84,8 85,5 83,8 87,9 81,7 50-54 75,3 75,5 74,8 79,0 71,7 55-59 54,9 55,5 53,9 66,9 44,1 60-64 23,3 24,1 21,7 34,1 14,1 65 i więcej 5,0 4,4 6,2 8,0 3,2 * BAEL IV kw. 2011; obliczenia własne 19 20 NSP 2011 % pracowników najemnych wśród pracujących 45-54 lata – 74% 55-59 lat – 74% 60-64 lata – 63% 65 lat i więcej – 38% * BAEL IV kw. 2011; obliczenia własne 22 Pracujący w pełnym wymiarze czasu pracy 45-54 lata – 94% 55 lat i więcej – 81% * BAEL IV kw. 2011; obliczenia własne 23 * BAEL IV kw. 2011 24 * BAEL IV kw. 2011 26