Program profilaktyczny zmierzający do ochrony uczniów przed

BEZPIECZNY W INTERNECIE
Program zmierzający do ochrony uczniów przed negatywnymi konsekwencjami
rozwoju TI
opracowanie:
na podstawie publikacji w Internecie
Daniela Marchlewska
Zespół Szkół Publicznych w Złotokłosie
Spis treści
O programie
3
Cele programu
4
Treści
6
Warunki realizacji programu
9
Plan pracy
10
2
O programie
Internet jest wspaniałym wynalazkiem, skarbnicą wiedzy, narzędziem komunikacji
oraz edukacji, rozrywki i zabawy, pozwala poznad ludzi z całego świata a przede wszystkim
ułatwia naukę i pracę. W obecnych czasach globalna sied jest czymś niezwykle potrzebnym,
a w przyszłości na pewno stanie się wręcz niezbędna.
Komputer w szkole spełnia wiele istotnych funkcji. Uczy, pomaga w korzystaniu
z ogromu zasobów edukacyjnych, daje możliwośd pełnego rozwoju poprzez bezpośredni
kontakt ze źródłem informacji, ale również umożliwia nawiązanie międzynarodowej
współpracy szkół. Internet to niepowtarzalna okazja do ciągłego zdobywania wiedzy
i wykształcenia nawyku uczenia się przez całe życie.
Człowiek ma wiele potrzeb. Jedną z nich jest chęd komunikowania się z innymi. Przed
nauczycielem staje więc niełatwe zadanie. Powinniśmy zatem jako pedagodzy przygotowad
uczniów do życia w globalnym społeczeostwie informacji i komunikacji poprzez zapewnienie
im możliwości korzystania z TI w uczeniu się i rozwiązywaniu problemów. Nie możemy
zapominad, iż ciekawośd dziecka jest rzeczą naturalną, a anonimowośd, jaką daje sied,
ułatwia otwarcie się.
Internet wkroczył w nasze życie na tyle, że coraz trudniej bez niego funkcjonowad.
Jednak najwspanialsze możliwości komputera i sieci nie mogą nam przysłonid świadomości
tego, że w sieci możemy spotkad się z ludźmi, którzy mają nieczyste zamiary wobec dzieci
i młodzieży. Dzięki anonimowości, którą daje Internet, często te osoby czują się bezkarne.
Rodzice i nauczyciele powinny podejmowad takie działania, aby młodzi ludzie czuli się
bezpieczni.
Najważniejszym przeciwdziałaniem w walce z niebezpieczeostwami i zagrożeniami ze
strony Internetu jest nasza wiedza o nim. Istotną rolę w jej przekazywaniu młodemu
człowiekowi mają rodzice i nauczyciele.
To dorośli demonstrując zasady bezpiecznego korzystania z Internetu, wprowadzają
wychowanka w rzeczywistośd, w której docieranie do informacji staje się kluczowym
elementem życia codziennego, nauki i pracy.
Globalna sied stwarza wiele nowych możliwości, szans i korzyści, jednak jego
niewłaściwe i nieodpowiednie wykorzystanie może nieśd ze sobą szereg zagrożeo. Dzieci
narażone są na szkodliwe treści, takie jak: wulgarnośd, nienawiśd, przemoc, kradzieże,
3
pornografia, hazard czy używki. W Internecie mogą stad się ofiarami przestępców, którzy
wykorzystują ich naiwnośd, ufnośd i łatwowiernośd. Dzieci i młodzież narażone są również na
oszustwa, wyłudzenia. Internet może stad się narzędziem wywiadu przestępców, miejscem
obrotu danymi osobowymi. Największym chyba zagrożeniem, na jakie narażeni są młodzi
użytkownicy Internetu jest pedofilia.
Istotnym, a często niedostrzegalnym zagadnieniem jest uzależnienie od Internetu,
problemy psychospołeczne (Niektórzy młodzi użytkownicy Internetu czerpią przyjemnośd
z nękania innych w sieci. Wiąże się to z dostawaniem e- maili z wirusami lub obraźliwych
listów czy wiadomości za pomocą komunikatorów), szkodliwośd dla zdrowia, uszkodzenia
sprzętu, wirusy czy koszty połączenia z Internetem. Należy również pamiętad, że długotrwałe
korzystanie z wirtualnego kontaktu utrudnia bezpośrednie relacje z drugim człowiekiem, a to
w żaden sposób nie zastąpi spotkao twarzą w twarz.
Bardzo ważna jest profilaktyka, gdyż lepiej uniknąd sytuacji, w której dziecko zostaje
narażone na niebezpieczeostwo, niż zmagad się ze skutkami.
Należy zauważyd koniecznośd korzystania z zabezpieczeo w szkole. Bezpieczeostwo to
wzrośnie, gdy po pierwsze, szkoła zaangażuje się w rozwój i wdrażanie zasad bezpieczeostwa
i zapozna z nimi społecznośd szkolną. Po drugie, nauczyciele będą pamiętad, że stosowanie
zasad bezpieczeostwa w Internecie może zapewnid tylko odpowiedni nadzór nad uczniami i
skuteczne zarządzanie klasą. Po trzecie, szkoła zrozumie, iż ma etyczny obowiązek tych
działao.
Program naszej szkoły został stworzony w celu uświadomienia uczniom, jak również
ich rodzicom i nauczycielom, zagrożeo wynikających z surfowania w Internecie oraz
wskazania im sposobów radzenia sobie z nimi. Zarówno dzieci, jak i osoby pracujące z
młodzieżą, a także ich opiekunowie w obliczu dynamicznego postępu techniki powinni
posiadad podstawową wiedzę na temat Internetu, jego możliwości oraz potencjalnych
zagrożeo wynikających z korzystania z tego narzędzia. Powinni wiedzied, gdzie szukad
pomocy, czy też informacji w przypadku, gdy jakaś sytuacja budzi ich niepokój.
Cele programu
Niniejszy
program
jest
gruntownie
osadzony
we
współczesnym
świecie.
Bezpieczeostwo dziecka w sieci jest konieczne dla niego samego, jego rodziny i szkoły. Szybki
4
rozwój i przemiany zachodzące we wszystkich dziedzinach życia wyznaczają nowe zadania
szkole, która powinna wspierad i ukierunkowywad rozwój dziecka, a przede wszystkim dbad o
jego bezpieczeostwo w korzystaniu z dóbr świata. W Internecie wszystko się szybko zmienia i
dlatego należy zachowad krytyczne spojrzenie. Młody człowiek nie może mied ograniczonego
dostępu do wiedzy, dlatego zadaniem dorosłych jest pokazad, że Internet to „kopalnia rzeczy
wspaniałych, pięknych i ciekawych”, które mądry użytkownik umie odpowiednio
wyselekcjonowad, wybrad, przekazad. Z tego założenia wyłaniają się zatem następujące cele
edukacyjne:

uświadomienie uczniom, rodzicom i nauczycielom negatywnych społecznych,
etycznych i prawnych konsekwencji rozwoju technologii informacyjnej;

promocja odpowiedzialnej postawy dorosłych oraz prawa dzieci do bezpiecznego
korzystania z Internetu;

kształtowanie świadomego i mądrego użytkownika mediów;

zwrócenie uwagi na kwestię bezpiecznego dostępu do Internetu;

uświadomienie dzieciom, rodzicom i nauczycielom zastosowao Internetu;

uświadomienie
dzieciom,
rodzicom
i
nauczycielom
zagrożeo
wynikających
z użytkowania Internetu;

motywowanie do dbania o cudze i własne bezpieczeostwo w Internecie;

stosowanie
zabezpieczeo
i
ograniczanie
dostępu
do
niewłaściwych
stron
internetowych;

nadzorowanie obszarów internetowych, po których porusza się uczeo;

zapoznanie dzieci, rodziców i nauczycieli z zasadami bezpiecznego korzystania
z Internetu;

informowanie dzieci, rodziców i nauczycieli o możliwościach wsparcia ze strony
organizacji zajmujących się zwalczaniem nielegalnych treści w Internecie;

promowanie wiedzy na temat komputerów, Internetu i związanych z nimi zagrożeo.
5
Treści
Realizowane zagadnienie
Osiągnięcia
Bezpieczny dostęp dziecka do Uczeo:
Internetu
w sieci
/
bezpieczeostwo

jest świadomy, jakie zagrożenia może nieśd Internet,

dba o swoje bezpieczeostwo w sieci,

wie, jakich informacji nie powinien podawad,

Jest świadomy zagrożeo wynikających z rozmów
z nieznajomymi,

zna swoje prawa jako użytkownika Internetu,

potrafi wycofad się z niebezpiecznej rozmowy,

stosuje zasadę ograniczonego zaufania w Internecie:
„Nieznane znaczy niebezpieczne”,

zna zasady zgodnego z prawem wykorzystania
komputera (prawa autorskie, licencje, piractwo
komputerowe).
Rodzic:

zna i stosuje „złote zasady”,

zapewnia dziecku bezpieczny dostęp do Internetu,

rozmawia z dzieckiem o zagrożeniach, jakie może nieśd
globalna sied,

interesuje się odwiedzanymi przez dziecko stronami
internetowymi,

zapewnia odpowiedni poziom nadzoru.
Nauczyciel:

dba o bezpieczny dostęp do sieci,

dba o zainstalowanie odpowiedniego oprogramowania
filtrującego,
6

Zapewnia odpowiedni poziom nadzoru,

kontroluje, po jakich obszarach sieci uczeo się porusza,

wskazuje zasadnośd i koniecznośd akceptowania reguł
bezpieczeostwa w sieci.
Właściwe zastosowanie
Uczeo:
Internetu

zna prawidłowe zastosowanie Internetu,

potrafi wyszukad i oddzielid interesujące go informacje
od niepotrzebnych,

ma świadomośd, że nie wszystkie strony internetowe
tworzone
są
przez
profesjonalistów
i
zawierają
prawdziwe dane.
Rodzic:

zna prawidłowe zastosowanie Internetu,

rozumie potrzebę korzystania z Internetu.
Nauczyciel:

uczy jak prawidłowo korzystad z sieci,

zapoznaje z szerokimi możliwościami Internetu,

zachęca
ucznia
do
rozwijania
zainteresowao
za
pośrednictwem Internetu,

przestrzega zasad nadzoru nad uczniami i skutecznie
zarządza klasą,

przygotowuje
ucznia
do
korzystania
z
nowych
technologii,

Pomoc
prawna
organizacji
zwalczaniem
ze
rozwija aktywnośd poznawczą i twórczą dziecka.
strony Uczeo:
zajmujących
się
nielegalnych

wie, do kogo zwrócid się z prośbą o pomoc w razie
poczucia zagrożenia,
7
treści w sieci

zna internetowe adresy fundacji i innych organizacji
zajmujących się zwalczaniem nielegalnych treści w sieci,

ma świadomośd, jakie treści nie powinny znaleźd się
w Internecie,

sygnalizuje pojawiające się niebezpieczeostwo.
Rodzic:

potrafi udzielid wsparcia swojemu dziecku w przypadku
niepokojących sytuacji związanych z pracą w Internecie,

wie, do kogo zwrócid się z prośbą o pomoc w razie
poczucia zagrożenia,

zna internetowe adresy fundacji i innych organizacji
zajmujących się zwalczaniem nielegalnych treści w sieci,

ma świadomośd, jakie treści nie powinny znaleźd się
w Internecie,

sygnalizuje pojawiające się niebezpieczeostwo.
Nauczyciel:

przekazuje wiedzę na temat nielegalnych treści w sieci,

przekazuje wiedzę na temat sposobu zwalczania
nielegalnych treści w sieci, podaje adresy witryn
internetowych właściwych organizacji.
Zabezpieczenia, kontrola
dostępu do Internetu
Uczeo:

wie,
co
to
jest
oprogramowanie
filtrujące,
antywirusowe.
Rodzic:

zna i stosuje „złote zasady”,

zapewnia dziecku bezpieczny dostęp do Internetu.
8
Nauczyciel:

dba o bezpieczny dostęp do sieci,

dba o zainstalowanie odpowiedniego oprogramowania
filtrującego.
Warunki realizacji programu
Niniejszy program adresowany jest do:

uczniów II etapu kształcenia w szkole podstawowej,

uczniów III etapu kształcenia w gimnazjum,

rodziców,

nauczycieli.
Realizowany on będzie podczas lekcji informatyki oraz na godzinach wychowawczych,
jak również podczas spotkao z rodzicami. W założeniach programu jest również
przeprowadzenie
spotkania
z
nauczycielami
w
celu
przedstawienia
problemu
bezpieczeostwa w sieci oraz zorganizowanie w szkole Dnia Bezpiecznego Internetu.
Termin realizacji: rok szkolny 2010/2011, 2011/2012, 2012/2013, 2013/2014
i 2014/2015.
Niniejszy program uwzględnia różne warunki, które sprzyjają jego realizacji. Działania
ujęte w programie są w Zespole Szkół w Złotokłosie niezbędne, gdyż szkoła wyposażona jest
w pracownie komputerowe, oraz komputery ogólnodostępne przy bibliotece szkolnej.
Uczniowie podczas zajęd z informatyki, odbywających się w pracowni, maja do dyspozycji
samodzielne stanowiska pracy, co sprzyja pracy z komputerem. Nasza placówka posiada
zestawy multimedialne, dzięki którym możliwe jest przedstawianie różnych treści w postaci
prezentacji multimedialnych.
Większośd pracowników szkoły posiada odpowiednią wiedzę i umiejętności do
prowadzenia zajęd z wykorzystaniem technologii informacyjnej. Uczniowie już w klasach II
uczą się jak korzystad z komputera. W pracowniach prowadzone są lekcje informatyki. W
każdej
pracowni
jest
komputer
i
urządzenia
umożliwiające
prowadzenia
lekcji
9
multimedialnych. Takie lekcje prowadzone są z języka angielskiego, historii, chemii, biologii,
matematyki czy przyrody. Uczniowie pod czujnym okiem przygotowanej kadry pedagogów
korzystają z komputerów i sieci również podczas zajęd świetlicowych oraz zajęd
pozalekcyjnych.
W związku z tak częstym kontaktem dzieci z siecią bardzo ważne jest propagowanie
bezpiecznego korzystania z komputera i Internetu. Szkoła widzi potrzebę szerzenia wiedzy
wśród uczniów i rodziców na temat bezpieczeostwa w Internecie. Zdajemy sobie sprawę, że
wielu naszych wychowanków ma dostęp do sieci również poza zajęciami edukacyjnymi
i pozalekcyjnymi. Szkoła udostępniła stanowiska komputerowe w czytelni do dyspozycji
uczniów. Wielu z nich korzysta z sieci w domu, często bez nadzoru osób starszych. Dlatego
tak ważne jest dla nas, aby nasi wychowankowie i ich opiekunowie zdawali sobie sprawę
z zagrożeo, jakie niesie Internet oraz potrafili rozmawiad o problemach z tym związanych.
Dzięki nadzorowaniu pracy uczniów na zajęciach, dzieci często same zgłaszają problemy
zaistniałe podczas pracy z komputerem.
Plan pracy
PLANOWANE DZIAŁANIA
OSOBY ODPOWIEDZIALNE,
CZAS REALIZACJI
1. Organizacja Dnia Bezpiecznego Internetu.
Wszyscy nauczyciele
(luty 2011, 2012, 2013, 2014 i 2015)
2. Przygotowanie ulotek dla rodziców oraz
D. Marchlewska, E. Jagoda - Hlebowicz
umowy między rodzicem, a młodym
użytkownikiem komputera.
3. Rozpowszechnianie ulotek dla rodziców oraz
(październik - luty 2011)
Wychowawcy
umowy między rodzicem
(luty – przed Dniem Bezpiecznego
a młodym użytkownikiem komputera.
Internetu)
4. Projekcja filmu na temat bezpieczeostwa
dziecka w Internecie podczas zebrao z
Wychowawcy
(grudzieo – luty 2011)
10
rodzicami.
5. Prowadzenie godzin wychowawczych.
Wychowawcy (do lutego 2011)
6. Wprowadzanie treści związanych
Nauczyciele informatyki, osoby prowadzące
z bezpieczeostwem w Internecie
zajęcia pozalekcyjne z komputerem
w ramach zajęd z informatyki i zajęd
(wrzesieo, luty – przed Dniem Bezpiecznego
pozalekcyjnych, na których wykorzystywana
Internetu)
jest TI.
7. Prezentacje multimedialne dla uczniów oraz
nauczycieli.
8. Nawiązanie współpracy z lokalnymi mediami
(wywiad z uczniami w lokalnej gazecie).
9. Organizacja szkoleniowej rady pedagogicznej
W ramach Dnia Bezpiecznego Internetu –
nauczyciele informatyki.
Relacja uczniów z obchodów Dnia
Bezpiecznego Internetu - A. Gawlik.
G. Mazurek, A. Szostak.
na ww. temat (prezentacja multimedialna).
10. Udział w konferencjach i szkoleniach
Wszyscy nauczyciele – na bieżąco.
dotyczących TI.
11. Korzystanie z oprogramowania
Administratorzy szkolnych pracowni
filtrującego/umożliwiającego kontrolę dostępu
komputerowych (na bieżąco) wraz z
do Internetu.
administratorem sieci.
12. Umieszczenie na witrynie szkolnej informacji
D. Marchlewska (na bieżąco)
dotyczących bezpieczeostwa w Internecie w
postaci relacji z działao szkolnych oraz adresów
internetowych witryn związanych z tą
11
tematyką.
13. Systematyczne odwiedzanie stron
internetowych i gromadzenie nowości
D. Marchlewska, G. Mazurek, A. Szostak (na bieżąco)
dotyczących tematu (pomysły na scenariusze
zajęd, zabaw z dziedmi
i młodzieżą).
14. Branie udziału w konkursach internetowych.
Wszyscy nauczyciele (systematycznie)
15. Prelekcja dla rodziców
A. Danis, M. Marek (styczeo 2011)
16. Wydanie specjalnego numeru gazetki szkolnej.
E. Zegadło, A. Grzegorczyk, G. Bis, S.
Matyjaszek, G. Mazurek (styczeo 2011)
17. Przeprowadzenie zajęd w formie e-learningu w
oparciu o stronę
E. Zegadło, G. Mazurek, zespół redakcyjny
gazetki (grudzieo 2005, luty 2009)
http://elearning.dzieckowsieci.pl/
20. Prezentacja dla rodziców ze strony
internetowej www.thinkuknow.co.uk,
nauczyciele informatyki (rok szkolny
2010/2011, 2011/2012)
www.microsoft.com/poland/athome/security/
children/video_childsafety.mspx.
21. Przygotowanie gazetki ściennej;
22. Przygotowanie lekcji języka angielskiego w
luty 2011
A. Sas, J. Szczepaoska – (luty 2012)
oparciu o materiały ze strony
www.childnet.com
23. Rozdanie dyplomów uczestnikom konkursu
marzec 2011, 2012, 2013, 2014, 2015
12
informatycznego BÓBR.
24. Konkurs plastyczny „Mój przyjaciel komputer”
A. Szostak (luty - marzec 2011, 2012)
zwycięskich prac na witrynie szkolnej.
25. Konkurs literacki - układanie rymowanki
(rapowanki) „ Bezpieczne surfowanie” dla
M. Kotarska, M. Marek, K. Zaborowska (do
lutego 2011)
uczniów klas IV - VI - opublikowanie
zwycięskich prac na witrynie szkolnej.
13