Skończą się wreszcie spory o okres ważności certyfikatów

Skończą się wreszcie spory o okres ważności
certyfikatów
Rozmowa z Agnieszką Wałek, konsultantem w Kancelarii FL Tax
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, 14-07-2014 r.
http://edgp.gazetaprawna.pl/index.php?act=mprasa&sub=article&id=487016
Ustawy podatkowe nie określają okresu ważności certyfikatów rezydencji podatkowej. Czy ma to
znaczenie dla rozliczeń podatkowych?
Przepisy ustaw o podatkach dochodowych definiują jedynie certyfikaty rezydencji jako zaświadczenia
o miejscu siedziby (zamieszkania) podatnika wydane dla celów podatkowych przez właściwy organ
administracji podatkowej innego państwa. W związku z brakiem regulacji określających okres
ważności certyfikatów kwestia ta od lat jest źródłem wątpliwości i sporów z fiskusem. Ma to istotny
wymiar praktyczny, ponieważ certyfikat rezydencji uprawnia do zastosowania stawki obniżonej lub
niepobrania podatku zgodnie z właściwą umową o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zatem
w przypadku zakwestionowania rozliczeń w tym obszarze płatnik dokonujący zapłaty na rzecz
zagranicznego kontrahenta ma obowiązek wykazać, że mógł zastosować korzystniejsze regulacje.
Jak wobec tego postępować, aby nie narazić się na ryzyko sporu z organem podatkowym?
Z perspektywy podatkowej optymalną praktyką jest coroczne uzyskiwanie przez płatnika certyfikatu
rezydencji zagranicznego kontrahenta. Każdy kolejny certyfikat będzie automatycznie potwierdzał, że
w okresie od wydania poprzedniego dokumentu rezydencja podatkowa zagranicznego kontrahenta
nie uległa zmianie. Niestety, rozwiązanie to generuje wiele formalności i często okazuje się uciążliwe,
a dodatkowo kosztowne dla samego podatnika.
Czy są jakieś alternatywy?
Odpowiadając na to pytanie warto wspomnieć, że w wyniku licznych sporów z fiskusem w tym
zakresie w ostatnich latach wykształciła się przyjazna dla podatników linia orzecznicza. W ocenie
sądów, w sytuacji gdy w treści certyfikatu nie ma wskazania co do okresu jego ważności, dokument
taki zachowuje swoją aktualność do momentu zmiany potwierdzonego w nim stanu faktycznego.
Stanowisko takie wyraził przykładowo NSA w ustnym uzasadnieniu wyroku z 27 maja 2014 r. (sygn.
akt II FSK 1563/12). Zdaniem sądu, jeśli płatnik posiada certyfikat rezydencji uzyskany w latach
wcześniejszych, a w kolejnych latach uzyska jedynie oświadczenie kontrahenta, że dane wynikające
z certyfikatu nie uległy zmianie, może stosować obniżoną stawkę podatku wynikającą z właściwej
umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Podobne stanowiska zostały wyrażone w wyrokach NSA m.in. z 3 lutego 2014 r. (sygn. akt II FSK
204/12) oraz z 4 września 2013 r. (sygn. akt II FSK 2579/11). Nie można jednak zapominać, że to na
płatniku spoczywa obowiązek posiadania aktualnych certyfikatów rezydencji, co obliguje do
weryfikowania możliwych zmian rezydencji zagranicznych kontrahentów.
Czyli wystarczy, że uzyskamy jeden certyfikat zagranicznego kontrahenta, a później potwierdzimy,
czy dane w nim zawarte nie uległy zmianie?
Niestety nie. Projektowane zmiany ustaw o podatkach dochodowych przewidują wprowadzenie
nowych zasad posługiwania się certyfikatami. W szczególności przepisy będą wprost określały, że
certyfikaty rezydencji nie będą ważne bezterminowo. Zgodnie z projektem certyfikat, który nie
zawiera okresu ważności, będzie pozostawał aktualny przez kolejnych 12 miesięcy od dnia jego
wydania. Oczywiście, jeśli w tym czasie zmianie ulegną dane potwierdzone certyfikatem, konieczne
będzie uzyskanie nowego, aktualnego certyfikatu.
Świadczy to o uproszczeniu zasad posługiwania się certyfikatami…
Tak. Nowe przepisy zakończą spory o okres ważności certyfikatów rezydencji. Jednocześnie zostaną
określone zasady odpowiedzialności za niepobranie podatku lub pobranie podatku w nieprawidłowej
wysokości w związku z posłużeniem się certyfikatem, który nie odpowiada stanowi faktycznemu
w nim potwierdzonemu.
Czy całą odpowiedzialność poniesie płatnik, jako podmiot obowiązany do obliczenia, poboru
i wpłaty podatku we właściwej wysokości?
Niekoniecznie. Nowością jest to, że na zagranicznych podatników zostanie nałożony obowiązek
przedstawiania nowego certyfikatu, w przypadku gdy nastąpi zmiana rezydencji podatkowej tego
podatnika. Brak dopełnienia tego obowiązku będzie rodził odpowiedzialność po stronie
zagranicznego podatnika za niepobranie podatku lub pobranie podatku w nieprawidłowej wysokości
przez płatnika. Wyjątkiem od tej odpowiedzialności będzie sytuacja, gdy inny dokument (np. faktura
lub umowa) w posiadaniu płatnika będzie wskazywał na nieaktualność danych podatnika
poświadczonych certyfikatem. W takim przypadku odpowiedzialność będzie ciążyła na płatniku.
Jak w takim razie przygotować się na zmiany?
Najlepiej już dziś wdrażać stosowne procedury. Projektowane przepisy zostały z końcem czerwca
przekazane do rozpatrzenia przez Senat (druk sejmowy nr 2330), więc można spodziewać się, że
zaczną obowiązywać nawet pod koniec bieżącego roku. Warto zwrócić uwagę, że zgodnie
z projektem nowelizacji nowe regulacje w tym zakresie mają obowiązywać z upływem 3 miesięcy od
dnia ich ogłoszenia. W konsekwencji należy już teraz sygnalizować kontrahentom konieczność
corocznego przedstawiania nowych certyfikatów oraz informowania o ewentualnych zmianach
w zakresie ich rezydencji podatkowej.
Rozmawiała Ewa Ciechanowska