Zrównoważony rozwój

Zrównoważony rozwój
Tomasz Poskrobko
Czym jest rozwój?
• Jak podaje Słownik Języka Polskiego PWN, rozwój to
„proces przechodzenia do stanów lub form bardziej
złożonych lub pod pewnym względem doskonalszych”.
• O rozwoju mówimy wiec kiedy następuje zmiana
jakościowa, następuje przejście od istniejącej sytuacji
do sytuacji lepszej, doskonalszej, bardziej pożądanej.
• Oczywiście pozostaje sprawą przyjętych aksjomatów
czy systemu wartości, który ze stanów uznać należy za
lepszy i bardziej doskonały.
Pojęcie rozwoju w naukach
ekonomicznych
• K. Staudt doszukała się około 700 różnych definicji
rozwoju !!!
• W dyskursie ekonomicznym pojawiają się często
takie zwroty jak:
–
–
–
–
–
–
–
rozwój gospodarczy,
rozwój społeczno gospodarczy,
rozwój trwały i zrównoważony,
rozwój dualny,
rozwój autonomiczny,
rozwój regionalny,
itd.
Pojęcie rozwoju w naukach
ekonomicznych
• Heintz W. Arndt w książce Economic development. The
history of an idea pisze:
–
„(…) dalszy rozwój krajów rozwijających jest pożądany przez
ludzi mieszkających w tych krajach. Jeśli jednak zapyta się
elokwentnych obywateli tych krajów, co rozumieją pod pojęciem
rozwoju, otrzyma się wiele zróżnicowanych odpowiedzi. Wyższy
standard życia. Wzrost dochodów per capita. Wzrost zdolności
produkcyjnych. panowanie nad środowiskiem. Wolność dzięki
kontrolowaniu środowiska. Wzrost gospodarczy. Nie tylko sam
wzrost, ale wzrost sprawiedliwy. Wyeliminowanie ubóstwa.
Zapewnienie podstawowych potrzeb. Dogonienie krajów
rozwiniętych w zakresie technologii, bogactwa, władzy statusu.
Niezależność gospodarcza, samospełnienie. Możliwość
samospełnienia dla wszystkich. Wyzwolenie, (…)”
Ewolucja pojęcia rozwój w ekonomii
rozwój
zrównoważony
rozwój
społecznogospodarczy
rozwój
gospodarczy
wzrost
gospodarczy
Wzrost gospodarczy
• trwały proces powiększania zdolności produkcyjnych gospodarki,
skutkiem czego rośnie dochód narodowy.
• Wzrost gospodarczy – reprodukcja w sferze rzeczowej.
• zwiększenie się rocznej produkcji dóbr i usług w kraju. Jeśli w
kolejnym roku w całej gospodarce uda się sprzedać więcej towarów
i usług niż w poprzednim, to mamy do czynienia ze wzrostem
gospodarczym (...) Cieszyć się można jedynie z wzrostu realnego,
czyli po uwzględnieniu inflacji. Wzrost gospodarczy odnosi się tylko
do zmian ilościowych, przy założeniu, że podstawowe wielkości
makroekonomiczne charakteryzują się długofalowym trendem
rosnącym.
• proces wzrostu realnej wartości PKB (PNB) lub wzrostu tej realnej
wartości na głowę.
Rozwój gospodarczy
• rozwój gospodarczy jest zjawiskiem o
szerszym zakresie – aby zaczął istnieć,
konieczna jest nie tylko zmiana ilościowa
(wzrost gospodarczy), ale również
przekształcenia jakościowe gospodarki (np.
zmiana struktur wytwarzania, wprowadzenie
nowych sposobów organizacji produkcji itp.)”.
Rozwój społeczno-gospodarczy
• J. Pajestka, w swym opracowaniu nt. społecznych aspektów
rozwoju gospodarczego trafnie podkreślał: „Procesu
rozwoju nie należy rozumieć jako szeregu współzależności
algebraicznych między wzrostem dochodu narodowego,
inwestycji, eksportu, importu itp. Czynniki ekonomiczne
pozostają pod bardzo silnym wpływem czynników
społecznych i same także wywołują poważne konsekwencje
społeczne(…).”
• Z uwagi na powyższe – zdaniem Pajestki – „(...) proces
rozwoju powinien być rozumiany jako taki proces, w którym
postęp wynika ze zmian w postępowaniu człowieka (…).
Aspekty społeczne muszą stanowić bezwzględnie konieczny
i integralny składnik każdej strategii rozwoju
gospodarczego.”
Rozwój społeczno-gospodarczy
• A.K. Sen opowiada się za bardzo szerokim podejściem
do istoty rozwoju ekonomiczno-społecznego, bo
określa go jako „proces poszerzania sfery realnych
wolności, z których korzystają ludzie”. Chodzi przy tym
o:
– wolność osobistą,
– wolność ekonomiczną (tj. o swobodę prywatnej
przedsiębiorczości, czyli - podejmowania działalności
gospodarczej i zarobkowej, o swobodę zawierania umów i
poszanowanie własności prywatnej),
– wolność społeczną i polityczną, przy równoległym
zapewnieniu pełnej przejrzystości działania wszystkich sfer
życia społeczeństwa.
9
Rozwój społeczno-gospodarczy
• dlaczego dochody i poziom życia są ważne ?
funkcjonowanie
(co dana osoba
jest w stanie
rzeczywiście zrobić
lub kim być)
możliwości (co
dana osoba może
zrobić lub jak żyć?)
Zakres
wyborów
• pieniądze, są jedynie środkiem służącym określonym
celom, a rzeczy i usługi (towary) są sposobem osiągania
wybranego celu.
Rozwój zrównoważony
• Rozwój zrównoważony (sustainable
development) to taki rozwój, który pozwala na
zaspokojenie potrzeb
bieżącego pokolenia
wzrost gospodarczy
bez uszczerbku dla
szans na zaspokojenie
wysoka
takich potrzeb
jakość
życia
w przyszłości.
ład społecznostabilność
kulturowy
ekologiczna
Kształtowanie się koncepcji Trwałego i
zrównoważonego rozwoju
Uświadomienie globalnych zagrożeń środowiska
i groźby globalnej katastrofy ekologicznej
Poszukiwanie sposobów przezwyciężenia
kryzysu ekologicznego
Nowe idee
ochrony
przyrody
Ekologizacja
filozofii
Ekologizacja
ekonomii
Koncepcja ekorozwoju (rozwoju społecznogospodarczego dostosowania do możliwości
środowiska przyrodniczego)
Uświadomienie integralności problemów
ekologicznych, społecznych i gospodarczych
Koncepcja trwałego i zrównoważonego rozowju
Cele zrównoważonego rozwoju
• sprawiedliwość międzygeneracyjna
• sprawiedliwość wewnątrzgeneracyjna
• trwałość rozwoju
– silna zasada trwałości rozwoju
– słaba zasada trwałości rozwoju
– wrażliwa zasada trwałości rozwoju
Zrównoważony rozwój w Polsce
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.,
art.5:
– Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego
terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz
bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz
zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego
rozwoju.
• ZR to taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje
proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i
społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz
trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu
zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb
poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego
pokolenia, jak i przyszłych pokoleń (art. 3 pkt. 50 POŚ)
Implementacja zrównoważonego
rozwoju
Polityka
rozwoju na
poziomie
globalnym i
narodowym
Zarządzanie
przedsiębiorstwem
TZR
w praktyce
Zarządzanie
na poziomie
lokalnym
Polityki
sektorowe