plik pdf
Transkrypt
plik pdf
Starożytni sakralizowali świat. Wierzyli, że o ich życiu decydują bogowie, odczuwali ich obecność i działanie, np. w kontakcie z siłami natury. Świat współczesny jest daleki od metafizycznego wyjaśniania i interpretowania zdarzeń. 4. Odnalezienie różnic między obcowaniem z mitem a odbiorem programów telewizyjnych. Zadajemy pytanie: Co różni współczesnego widza TV od starożytnego słuchacza mitów? Odbiorca mitu Widz TV w każdej chwili może zacząć oglądać program TV, oglądanie telewizji jest czynnością powszechną i powszednią musiała nadarzyć się odpowiednia okazja, by można było stać się słuchaczem opowieści mitycznej lub widzem w teatrze rozumie, że nie wszystko, co widzi, jest prawdą wszystkim opowieściom daje wiarę z przekazywaną treścią obcuje za pomocą urządzenia bezpośrednio obcuje z sacrum 5. Wniosek: Mit dla starożytnych jest czymś wyjątkowym, przynależy do sfery sacrum. Program telewizyjny i oglądanie telewizji jest czymś tak powszechnym i powszednim, że trudno dopatrywać się w tym jakiegoś sacrum. 6. Praca domowa. Rozważ krótko problem: Czy współcześni mają jakieś pożytki z obcowania z mitologią starożytną? Temat: Orfeusz – spotkanie pierwsze. Charakterystyka. (czas realizacji – 1 lekcja) Cele szczegółowe: doskonalenie umiejętności odczytywania sensu słów w kontekście zdania, akapitu, większej części tekstu doskonalenie umiejętności charakteryzowania postaci w mowie i piśmie doskonalenie umiejętności argumentowania i uogólniania Materiał: podręcznik: Orfeusz starożytnych poetów, s. 52–53 R. Graves, Orfeusz, s. 54–55 załącznik 1 Przygotowanie: przypomnienie schematu charakterystyki lektura rekonstrukcji mitu o Orfeuszu, fragmentów tekstów literackich (podręcznik, s. 52 i 53). Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl Tok lekcji: 1. Czytanie ze zrozumieniem i notowaniem, praca indywidualna. Uczniowie, korzystając z fragmentu mitu o Orfeuszu opracowanego przez R. Gravesa (podręcznik, s. 54, akapity a, b, c), uzupełniają pierwszą część załącznika 1. Robert Graves, Orfeusz Elementy charakterystyki Prawdopodobne odpowiedzi prezentacja postaci Orfeusz, postać mityczna, artysta, śpiewak grający na lirze charakterystyka zewnętrzna (wygląd) brak danych charakterystyka wewnętrzna (cechy charakteru, umysłowości, postawy moralne) odważny, nadzwyczaj kochający Eurydykę, gotowy do poświęceń w imię miłości, niecierpliwie oczekiwał spotkania z żoną cechy szczególne miał zdolność „czarowania” swoją muzyką; dzikie zwierzęta, skały i drzewa poddawały się jego woli pod wpływem dźwięków liry; muzyka pomagała mu pokonywać wszelkie przeszkody Następnie, wykorzystując treści z tabeli, formułują wnioski, np. Najwięcej informacji dotyczy tego, jakim człowiekiem i jak niezwykłym artystą był Orfeusz. Nieistotny jest tu wygląd bohatera – mit o tym nie wspomina; istotna jest jego sztuka i miłość do Eurydyki. W razie potrzeby wyraźniejszego uświadomienia uczniom, że mit o Orfeuszu akcentuje przede wszystkim artyzm Orfeja, można wykonać jeszcze jedno ćwiczenie. Prosimy uczniów, by odszukali w mitologii postacie, które kojarzą się z określonym wyglądem zewnętrznym, np. Apollo, Adonis, Narcyz, Hefajstos. Brak jakiejkolwiek wzmianki o wyglądzie Orfeusza powinien potwierdzić wniosek wcześniejszy. 2. Odczytywanie najistotniejszej myśli, metoda śnieżnej kuli. Wyjaśniamy uczniom, że odczytywanie najistotniejszej myśli polega na odrzuceniu wszelkich ozdobników, dygresji, powtórzeń i wybraniu z tekstu zwrotu bądź wyrażenia, które jest istotą konstrukcji myślowej. By zademonstrować ten zabieg, sami głośno odczytujemy fragment np. wiersza Simonidesa z Keos i wskazujemy najistotniejszą myśl w nim zawartą. Uczniowie w dwuosobowych grupach wykonują to ćwiczenie, wykorzystując kolejne fragmenty z podręcznika (s. 52). Następnie w grupach czteroosobowych porównują swoje wybory i w razie rozbieżności ustalają, które słowa i dlaczego są kluczowe. Powtarzając tę czynność w jeszcze większej grupie, doprowadzamy do sytuacji, w której cała klasa dokona prawdopodobnie identycznego wyboru. Notatka z tej części lekcji również może mieć formę tabelki. Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl Prawdopodobne wybory: Simonides takty pięknej muzyki Pindar ojciec pieśni Ajschylos Orfeusz panował nad zwierzętami Eurypides język i pieśń Orfeusza zaklinają Pauzaniasz przewyższał pięknem poezji swych przodków Następnie proponujemy uczniom, by porównali zapis z załącznika 1. z zapisem ostatniego ćwiczenia i wyciągnęli wnioski, np. Wybrane fragmenty odnoszą się do Orfeusza-artysty; na ich podstawie nie można wnioskować, jakim człowiekiem był Orfeusz. Jego poezja (muzyka) jest niezwykła, co można wnosić i ze sposobu, w jaki mówią o nim inni poeci, i z faktu, że tylu starożytnych autorów odnosiło się do twórczości Orfeja. 3. Czytanie ze zrozumieniem i notowaniem, praca indywidualna. Na podstawie przemowy Orfeusza do bóstw (fragment z Owidiusza, s. 52) dokonujemy kolejnej charakterystyki bohatera. Uczniowe wypełniają drugą część załącznika 1. (efekt ćwiczenia pozwoli ocenić, w jakim stopniu uczniowie opanowali umiejętność charakteryzowania). Owidiusz, Przemiany Prawdopodobne odpowiedzi Elementy charakterystyki prezentacja postaci Orfeusz, postać mityczna, artysta, śpiewak grający na lirze charakterystyka zewnętrzna (wygląd) brak danych charakterystyka wewnętrzna (cechy charakteru, umysłowości, postawy moralne) cechy szczególne odnosi się do bóstw z należnym szacunkiem nie potrafi pogodzić się ze śmiercią Eurydyki o swej żonie mówi z czułością wierzy w miłość i jej siłę błaga o uwolnienie Eurydyki jest gotowy zostać wśród umarłych, byle być z ukochaną w swej mowie Orfeusz jest tkliwy, odwołuje się do doświadczeń innych, jest poetycki i patetyczny śpiew Orfeusza odwraca ustalony porządek rzeczy, np. Syzyf przestaje toczyć kamień Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl Prosimy o uogólnienie charakterystyki dokonanej na podstawie fragmentu z Owidiusza, np. Owidiusz opisuje przede wszystkim człowieka, zwraca uwagę na ludzkość uczuć Orfeusza i nadzwyczajną moc jego miłości doprowadzającą go przed oblicze bóstw, których ludzie nigdy nie chcą oglądać. Zwracamy uczniom uwagę na słowa następujące po mowie Orfeusza: Gdy tak śpiewa, a razem przygrywa na lutni. . . Uczniowie dopełniają wniosek: Orfeusz nigdy nie przestaje być artystą, a jego poezja za każdym razem oddziałuje na wszystkich w podobnie poruszający (paraliżujący?) sposób. Przy okazji zwracamy uczniom uwagę na to, że w omawianych tekstach raz mówi się, że Orfeusz śpiewał, innym razem, że tworzył (nigdy pisał!) poezję (atrybut: lira, lutnia). Uczniowie, odwołując się do wiadomości gimnazjalnych, próbują odpowiedzieć na pytanie: Czy starożytni nie rozróżniali śpiewaków i poetów? Jeśli tak, to dlaczego? 4. Podsumowanie lekcji. Zbierając informacje z lekcji, należy m.in. zwrócić uwagę uczniom na to, że czytali fragmenty pochodzące z różnych dzieł, autorstwa wielu twórców, którzy zawsze akcentowali tę samą cechę Orfeusza, tj. jego nadzwyczajną zdolność tworzenia i oddziaływania muzyką i śpiewem na słuchających. Informujemy też, że już w czasach starożytnych powstał i utrwalił się w kulturze model poety – był nim właśnie Orfeusz – który ma władzę na światem w każdym jego wymiarze. Temat: Ilu Orfeuszy jest na świecie? Spotkanie drugie. Artysta. (czas realizacji – 1 lekcja) Cele szczegółowe: dostrzeganie różnych ujęć tego samego tematu, motywu, wątku rozumienie różnych koncepcji artysty i jego roli w świecie rozwijanie umiejętności poszukiwania kontekstów, dzięki którym można pełniej zrozumieć tekst rozwijanie umiejętności myślenia i wnioskowania. Materiał: podręcznik: Orfeusz nowożytny, s. 56 J. Wittlin, Orfeusz w piekle XX wieku, s. 56 Tok lekcji: 1. Wprowadzenie. Informujemy uczniów, że jednym z celów lekcji jest praca z tekstem Józefa Wittlina, która ma doprowadzić do jego jak najlepszego odczytania i zrozumienia. Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl