INFORMACJA DOTYCZĄCA ZACHOROWAŃ NA ODRĘ W EUROPIE

Informacja dla osób podróżujących nt. odry
Informacja opracowana na podstawie materiałów WHO oraz ECDC z 29 czerwca 2015 r.
i jest aktualna na dzień dzisiejszy
W 2013 r. odnotowano wzrost zachorowań na odrę w wielu krajach Europy jak również w innych
krajach świata. Trend ten podlegał kontynuacji także w 2014 r.
Zgodnie z danymi Biura WHO dla Regionu Europy, w 2014 r. i na początku 2015 r., w 7 krajach
regionu zgłoszono ponad 22 tys. przypadków zachorowań na odrę. Zachorowania występowały głównie
w: Kirgistanie (7477 przypadków), Bośni i Hercegowinie (5340 przypadków), Rosji (3247 przypadków),
Gruzji (3291 przypadków), we Włoszech (1674 przypadki), Niemczech (583 przypadki) i Kazachstanie (537
przypadków).
W minionym miesiącu nowe zgłaszane zachorowania pochodziły z Niemiec, Chile, Brazylii,
Demokratycznej Republiki Konga i Kamerunu.
Sytuacja epidemiologiczna w zakresie odry na świecie:
Szwecja:
W czerwcu zgłoszono 3 nowe zachorowania na odrę. Podobnie jak 5 przypadków z maja (w Malmo)
oraz przypadek z marca tego roku, tak i obecne, są powiązane epidemiologicznie z przypadkami na terenie
Niemiec.
Dania:
W ostatnich 2 tygodniach maja wykryto 9 nowych zachorowań. Sześć przypadków zgłoszono w północnej
części Zelandii. Pierwsze zachorowanie dotyczyło 3 letniego, niezaszczepionego chłopca. Następnie zostały
zarażone 4 osoby będące rodziną chłopca. Również i one nie były zaszczepione.
Chorwacja:
Pierwsze zachorowania zanotowano w grudniu 2014 r. Były one zawleczone z Bośni i Hercegowiny,
Niemiec oraz Syrii. Na dzień 17 marca 2015 r. zgłoszono 111 przypadków (wśród nich 5 osób to pracownicy
służby zdrowia). Przeważająca część osób chorych stanowią Romowie, którzy nie byli zaszczepieni.
Słowenia:
Od 31.12.2014 r. do końca stycznia 2015 r., w Słowenii odnotowano 44 zachorowania na odrę. Były
to przypadki powiązane z trwającą w dniach 8-9 listopada 2014 r. międzynarodową wystawą psów.
Dodatkowo zgłoszono 6 przypadków zawleczonych z terenu Bośni i Hercegowiny.
Bośnia i Hercegowina:
Na terenie Bośni i Hercegowiny w ogólnokrajowej epidemii trwającej od lutego 2014 r. do lutego 2015 r.,
zgłoszono 5340 przypadków odry. Chorują osoby w różnym wieku, ale najwięcej zachorowań odnotowano
wśród dzieci i młodzieży w grupie wiekowej od 15 do 19 roku życia, które nie otrzymały szczepienia
przeciwko odrze lub szczepienie to było niekompletne. Tym samym liczba zachorowań od stycznia 2014
roku przekroczyła już 3800 przypadków.
1
Serbia:
W Serbii, w okresie od listopada 2014 r. do 17 kwietnia 2015 r. zgłoszono 348 przypadków odry. Jak dotąd
hospitalizowano 8 osób.
Włochy:
W 2014 r. zgłoszono 1674 przypadki zachorowań na odrę. Większość z nich wystąpiła w regionach (EmiliaRomania, Lazio, Liguria, Lombardia, Piemont, Sardynia). W analogicznym okresie w 2013 r. zarejestrowano
2251 przypadków odry. Większość zachorowań dotyczy osób w wieku od 15 do 39 roku życia. 1/3
zachorowań wymagała hospitalizacji. Dnia 10-11 marca 2015 r. eksperci WHO udali się do Włoch, w celu
przyspieszenia działań na rzecz eliminacji odry i różyczki.
Niemcy:
W okresie od stycznia 2015 r. do 31 maja 2015 r. zgłoszono 2203 przypadki odry. Najwięcej przypadków
wystąpiło w Berlinie (1141), Badenii-Wirtembergii (108), Bawarii (106) oraz w następstwie 168 zachorowań
w Turyngii – wystąpiło 268 zachorowań w Saksonii. Obecnie obserwuje się powolne wygaszanie ogniska
epidemicznego w Berlinie; zgłoszono 12 przypadków w ostatnim tygodniu maja w porównaniu do 156
przypadków zgłoszonych między 16, a 22 marca 2015 r. 7 z 16 landów nie zgłosiło żadnego nowego
przypadku w ostatnim tygodniu maja, podczas gdy 2 tygodnie wcześniej, tylko 2 landy nie donosiły
o nowych zachorowaniach.
W czerwcu został również opracowany i zatwierdzony Narodowy Plan zwalczania odry i różyczki
w Niemczech na lata 2015-2020.
Francja:
Od 3 maja 2015 r. do 7 maja 2015 r. zgłoszono 67 przypadków zachorowań na odrę w regionie Alzacji
w departamencie Górny Ren, przy granicy z Niemcami. Zachorowania dotyczyły dzieci i młodzieży
z tamtejszych szkół, które nie były zaszczepione lub częściowo zaszczepione 1 dawką (4 osoby).
11 przypadków potwierdzono laboratoryjnie, 51 przypadków było powiązanych epidemiologicznie, a u 5
osób stwierdzono chorobę na podstawie objawów. Przypadki mają związek z zorganizowaną szkolną
wycieczką do Berlina. Od 1 stycznia 2015 r. do 21 kwietnia 2015 r. zgłoszono we Francji, poza Alzacją,
mniej niż 30 zachorowań na odrę. Od marca 2014 r. do lutego 2015 r. we Francji odnotowano łącznie 203
zachorowania na odrę. Poziom zaszczepienia dwiema dawkami szczepionki MMR obywateli Francji jest
jednym z najniższych w Europie.
Austria:
Od 1 stycznia 2015 r. do 21 kwietnia 2015 r. zgłoszono 152 przypadki zachorowań na odrę. Dla porównania
w całym 2014 r. było ich 117. Z 9 krajów związkowych, tylko 2 (Voralberg i Burgenland) nie odnotowały
jeszcze żadnych przypadków. Zachorowania dotyczyły wszystkich grup wiekowych. 24 osoby wymagały
hospitalizacji. 5 przypadków zostało zawleczonych z innych krajów (po 2 z Niemiec i Bośni, jeden z Indii).
Belgia:
Od marca 2015 r. obserwuje się wzrost zachorowań na odrę w prowincji Luksemburgia w Walonii. Od 29
maja 2015 r. zgłoszono 20 nowych przypadków zachorowań na odrę.
2
Kazachstan:
W 2014 r. zgłoszono 317 zachorowań na odrę. W styczniu 2015 r. odnotowano już kolejne 220 przypadków.
W odpowiedzi na tak gwałtowny wzrost zachorowań, dnia 26.01.2015 r., w Kazachstanie rozpoczęły się
szczepienia uzupełniające. Zaszczepieniu ma podlegać ok. 80% nastolatków.
Kirgistan:
Od maja 2014 r. do lutego 2015 r. zarejestrowano 7477 przypadków odry. W 2015 r. liczba nowych
przypadków dramatycznie wzrosła. Do kwietnia 2015 r. przekroczyła 16 tysięcy zachorowań. Około połowa
zakażonych osób wymagała hospitalizacji. Zakażenie wirusem odry było również przyczyną śmierci
2 rocznych dzieci. W marcu i maju 2015 r., Ministerstwo Zdrowia Kirgistanu przeprowadziło akcję
szczepień uzupełniających. W wyniku tych działań zaszczepiono blisko 2 mln osób do 20 roku życia.
Mongolia:
Ponad 400 osób jest podejrzanych o zachorowanie na odrę. 120 przypadków potwierdzono. Zachorowania
dotyczą wszystkich grup wiekowych, ale największą liczbę stanowią niemowlęta które są za małe by zostać
poddane szczepieniu.
Taiwan:
Dnia 21 maja 2015 r. zgłoszono zachorowanie 4 pracowników sklepu bezcłowego w Tajpej. Zarazili się oni
od turysty.
Rosja:
W 2014 r. zgłoszono 3247 zachorowań na odrę. Chorowały w szczególności osoby w wieku 20 lat i
powyżej. W Dagestanie i Czeczenii przeprowadzono akcję szczepień uzupełniających skierowaną
do młodzieży i młodych dorosłych. Akcję szczepień przeciw odrze przeprowadzono także na terenie Syberii
i Dalekiego Wschodu.
Gruzja:
W Gruzji w ostatnich latach obserwuje się spadek liczby zachorowań na odrę. W 2013 r. było to 7872
przypadki, zaś w 2014 r. – 3191. W okresie od 1 stycznia do 23 lutego 2015 r. zgłoszono 100 nowych
przypadków. Władze kraju kontynuują rozpoczętą w 2013 r. akcję szczepień przeciw odrze skierowaną
w szczególności do dzieci poniżej 5 roku życia, pracowników służby zdrowia oraz osób nie poddanych
dotąd szczepieniu.
Irak:
W 2015 roku zgłoszono 842 przypadki zachorowań na odrę. 376 przypadków potwierdzono laboratoryjnie.
USA:
W okresie od 1 stycznia do 6 lutego 2015 r. w 17 stanach i Waszyngtonie odnotowano łącznie 121
zachorowań na odrę. Większość z nich – 103 (85%) było częścią dużego, międzystanowego ogniska,
powiązanego z parkiem rozrywki w Kalifornii. Zachorowania dotyczą osób w wieku od 1 roku do 59 lat
(średnio 19). W ostatnim raporcie CDC informuje, że od 28.12.2014 r. do dnia 20 marca 2015 r. zgłoszono
146 przypadków związanych z parkiem rozrywki w Kalifornii, a ogólna liczba zachorowań na odrę
w Stanach Zjednoczonych w 2015 r. wyniosła 178 przypadków. Narodowy Instytut Zdrowia Stanów
Zjednoczonych 10 kwietnia 2015 r. zaktualizował liczbę zachorowań. Nowa liczba przypadków
3
wywodzących się z Kalifornii wyniosła 159, a ogólna liczba chorych w 2015 r. to 668 osoby. Tym samym
jest to największa liczba zachorowań od 2000 r. Na uwagę zasługuje również fakt, iż 80% osób zakażonych
nie było zaszczepionych, otrzymały niepełne szczepienie (tylko 1 dawkę) lub nie znany jest ich stan
zaszczepienia.
Kanada:
W okresie od 1 stycznia do 31 maja 2015 r. zarejestrowano 195 przypadków odry. Część z tych zachorowań
była powiązana epidemiologicznie z przypadkami na terenie USA. Zachorowania dotyczyły osób
niezaszczepionych. Najwięcej przypadków odry (87) zarejestrowano od 23 lutego do 1 marca 2015r. Od 11
maja 2015 r. nie stwierdzono nowych zachorowań.
Brazylia:
W okresie od 1 stycznia do 19 czerwca 2015 r. zarejestrowano
odnotowano w Brazylii 95 przypadków zachorowań na odrę.
161 przypadków odry. W 2014 r.
Chile:
Od maja 2015 r. potwierdzono 6 przypadków zachorowań na odrę. Pierwszy chory najprawdopodobniej
zaraził się podczas wycieczki do Chin.
Gwinea:
U 1866 osób odnotowano objawy przypominające odrę. 66 przypadków potwierdzono, a 7 osób zmarło.
W Gwinei trwa kampania szczepień, która ma objąć 95% dzieci między 6 miesiącem, a 9 rokiem życia.
Sudan:
Do 3 maja 2015 r. odnotowano 4127 osób podejrzanych o zachorowanie na odrę. 2336 przypadków
potwierdzono, a 35 z nich zakończyło się śmiercią.
Mali:
Potwierdzono 16 przypadków zachorowań na odrę w regionie Kidal, w północno-wschodniej części kraju.
Demokratyczna Republika Konga:
Odra endemicznie występuje w prowincji Katanga. Znaczący wzrost zachorowań odnotowuje się od marca
2015 r., szczególnie w okolicach miasta Malemby. Podejrzanych o zachorowanie na odrę jest ponad 12 200
osób. Jak podaje Biuro ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej, w 12 regionach kraju na odrę zmarło już 185
osób.
Kamerun:
Do 7 czerwca 2015 r. zgłoszono 1762 zachorowania na odrę. Poprzednie przypadki zgłaszane były 20 lat
temu. Obecna sytuacja jest następstwem faktu, iż niektóre dzieci nigdy nie były zaszczepione przeciwko
odrze.
4
W Polsce w ostatnich latach obserwuje się niewiele zachorowań na odrę ze względu na wciąż wysoki
(>98%) odsetek osób zaszczepionych (w 2011 r. wystąpiło łącznie 38 zachorowań na odrę, a w 2012 r.
odnotowano 70 zachorowań, zaś w 2013 r. – 84 przypadki. Zgodnie z meldunkami epidemiologicznymi
przygotowywanymi przez NIZP-PZH w okresie 1.01-31.12.2014 r. odnotowano łącznie 110 przypadków
zachorowań na odrę. Od początku roku do 15.06.2015 r. odnotowano 31 przypadków.
Podróże mogą zwiększać ryzyko rozprzestrzeniania się choroby w populacjach nieszczepionych
przeciwko odrze i z tego względu pozostających wrażliwymi na wirusy ją wywołujące. Sytuacja
ta stwarza istotne zagrożenie odrą dla osób nieszczepionych, w tym przede wszystkim dla dzieci,
u których szczepienia są opóźnione, a także osób z obniżoną odpornością.
Odra jest wysoce zaraźliwą chorobą wirusową. Osoby nie uodpornione, narażone na kontakt z wirusem,
ulegają zakażeniu. Odra zwykle jest chorobą o łagodnym lub umiarkowanie ciężkim przebiegu. Przyczyną
zgonów są zwykle powikłania po odrze. Występują one najczęściej u dzieci poniżej
5 roku życia oraz u dorosłych w wieku powyżej 20 r.ż.
Człowiek jest jedynym rezerwuarem wirusa odry. Wirus ten przenosi się z człowieka na człowieka drogą
kropelkową np. w czasie kichania czy kaszlu oraz przez bezpośrednią styczność z wydzieliną z nosa i gardła
lub moczem osoby chorej. Bardzo rzadko zakażenie następuje przez kontakt z przedmiotami świeżo
zanieczyszczonymi wydzieliną z nosa i gardła osoby chorej. Człowiek chory jest zakaźny dla innych osób
w okresie 5 dni przed pojawieniem się wysypki do 3 dni okresu wysypkowego.
Okres inkubacji choroby trwa ok. 10-12 dni. Pierwszymi objawami choroby są gorączka, złe samopoczucie,
katar, kaszel, zapalenie spojówek. Około 14 dnia od zakażenia pojawia się wysypka, trwająca 3-5 dni.
Pojawia się ona zwykle najpierw na twarzy i za uszami, a następnie zstępuje na tułów, ręce i nogi.
U młodszych dzieci chorobie mogą towarzyszyć biegunka i wymioty.
Nie istnieje skuteczne leczenie odry. Największe znaczenie ma zapobieganie zakażeniom poprzez
stosowanie szczepień ochronnych.
U dzieci w Polsce, zgodnie z aktualnym Programem Szczepień Ochronnych podaje się 2 dawki szczepionki,
które mają postać szczepienia skojarzonego (szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce). Pierwszą
dawkę podaje się w 13-14 miesiącu życia, natomiast dawka przypominająca przypada na 10 rok życia
dziecka. W stosunku do dzieci powyżej 10 r. ż. (dzieci urodzone po 31.12.1996 r.), które nie otrzymały
dwóch dawek szczepionki, konieczne jest uzupełnienie szczepienia poprzez wykonanie go, nie później niż
do ukończenia 19 r. ż.
Osobom nie zaszczepionym przeciwko odrze w ramach szczepień obowiązkowych, podaje się dwie dawki
szczepionki skojarzonej w odstępie co najmniej 4 tygodni.
Zalecenia WHO dla osób podróżujących do państw, w których odnotowuje się wzmożone
zachorowania na odrę:
 Wszystkim osobom w wieku powyżej 6 miesiąca życia, zaleca posiadanie aktualnego szczepienia
ochronnego przeciwko chorobie.

Decyzję o zastosowaniu dawki przypominającej każdorazowo podejmuje lekarz.

Należy stosować się do poleceń i zakazów wydawanych przez miejscowe służby sanitarne.
5
W razie zachorowania w trakcie pobytu należy natychmiast poprosić o pomoc lekarską,
zaś w przypadku wystąpienia niepokojących objawów chorobowych po powrocie z ww. rejonów należy
niezwłocznie zgłosić się do lekarza, informując o przebytej podróży.
W celu uzyskania informacji o innych zagrożeniach należy przed wyjazdem do tych krajów
skontaktować się z lekarzem medycyny podróży lub lekarzem medycyny tropikalnej, najlepiej nie
później niż 6 - 8 tyg. przed planowaną podróżą. Pozwoli to na przyjęcie zalecanej przez lekarza
profilaktyki.
Więcej informacji dotyczących bezpieczeństwa w ww. państwach znajduje się na stronie Ministerstwa
Spraw Zagranicznych w zakładce „Polak za granicą”.
W dbałości o bezpieczeństwo w czasie podróży zachęcamy do korzystania z systemu e-konsulat
na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
6