OPINIA KOALICJI KLIMATYCZNEJ na temat „Założeń Narodowego

OPINIA KOALICJI KLIMATYCZNEJ
na temat „Założeń Narodowego Programu Redukcji Emisji Gazów Cieplarnianych”
Koalicja Klimatyczna z zainteresowaniem zapoznała się z projektem „Założeń Narodowego
Programu Redukcji Emisji Gazów Cieplarnianych”, opracowanych i przedstawionych do
konsultacji społecznych przez Ministerstwo Gospodarki w czerwcu 2010 roku.
Uważamy, że przygotowanie, zaakceptowanie takiego dokumentu i późniejsze wdrażanie
wyznaczonych w nim celów i działań jest właściwą drogą do ograniczenia emisji gazów
cieplarnianych w Polsce na poziomie wyznaczonym przez Międzyrządowy Panel ds. Zmian
Klimatu (IPCC). Z tego względu, z uznaniem przyjmujemy przygotowanie „Założeń
Narodowego Programu Redukcji Emisji Gazów Cieplarnianych”. Tym niemniej, w opinii
organizacji członkowskich Koalicji Klimatycznych, przedstawiony dokument wymaga
uzupełnień i poprawek. Poniżej przedstawiamy nasze uwagi do projektu „Założeń…”:
1. Brak jakiegokolwiek odwołania się „Założeń....” do przyjętego i nadal obowiązującego celu
polskiej polityki klimatycznej – 40% redukcji emisji gazów cieplarnianych w 2020 roku w
stosunku do krajowego roku bazowego (1988). Przyjęta w 2003 roku „Polityka klimatyczna
Polski. Strategie redukcji emisji gazów cieplarnianych do roku 2020” jest nadal
dokumentem obowiązującym, a jego cele zostały potwierdzone w innych strategicznych
dokumentach określających kierunki polityki ekologicznej kraju. Naszym zdaniem,
osiągnięcie celu zapisanego w „Polityce klimatycznej…” powinno być punktem wyjścia
„Założeń...”, chyba że Rząd zamierza wyznaczyć bardziej ambitny cel. W takim przypadku
docelowa wielkość redukcji emisji, powinna być w opiniowanym dokumencie
jednoznacznie określona.
2. Autorzy Narodowego Programu Redukcji Emisji Gazów Cieplarnianych deklarują, że
NPREGC będzie spójny z innymi dokumentami strategicznymi, już opracowanymi i
przyjętymi, jak i tymi, które są obecnie przygotowywane, chociaż „Założenia...” nie
zawierają jednoznacznej odpowiedzi, w jaki sposób spójność ta zostanie zapewniona. Jak
NPREGC wpisze się w opracowywaną obecnie „Strategię Rozwoju Kraju” i dziewięć
programów strategicznych w jej ramach, a w szczególności „Strategię bezpieczeństwa
energetycznego i ekologicznego”? W jaki sposób Narodowy Plan Redukcji Emisji Gazów
Cieplarnianych realizować będzie cele nakreślone w przygotowanym przez Rząd
dokumencie „POLSKA 2030. Wyzwania Rozwojowe”? Pytania te są o tyle istotne, że w
wielu miejscach „Założenia...” prezentują inne podejście. Na przykład autorzy „Założeń..”
stwierdzają, że wdrożenie NPREGC nie spowoduje konieczności odejścia od paliw
węglowych (patrz pkt. 6 niniejszej Opinii) co stoi w jawnej sprzeczności z celami i zapisami
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okr ęg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org
w opracowaniu „POLSKA 2030”. Według tego dokumentu Polska powinna odchodzić od
węgla (POLSKA 2030 s. 168), m.in. poprzez rozwój odnawialnych źródeł energii, których
udział w produkcji energii w 2030 roku powinien wynieść 30% (POLSKA 2030 s. 200).
Istniejące zasoby węgla mają stanowić strategiczną rezerwę na drugą połowę XXI w.
3. Autorzy „Założeń...” stwierdzają, że celem dokumentu jest także zaprezentowanie nowego
podejścia do tworzenia działań odnoszących się do zmian klimatu. W przekonaniu Koalicji
Klimatycznej takie podejście jest niezbędne dla zapewnienia realizacji celów krajowej
polityki klimatycznej. Niestety, w naszej opinii postulat ten pozostaje jedynie werbalną
deklaracją. Nowe podejście powinno oznaczać, że wyznaczany jest dopuszczalny poziom
emisji gazów cieplarnianych w określonym roku (okresie), a następnie tworzone są różne,
potencjalne ścieżki dojścia do takiego pułapu. Natomiast w „Założeniach...” nie zmieniono
dotychczasowego podejścia do sposobu przygotowywania dokumentów strategicznych –
analizowane są trendy gospodarcze i możliwe do przeprowadzenia działania redukcyjne i to
one wyznaczają poziom redukcji. Jest to jednoznacznie przedstawione w opisie celu
głównego NPREGC, w którym stwierdzono, że zakłada się realizację tylko takich działań,
które będą „korzystne dla gospodarki”.
4. „Założenia…” podchodzą do problemu redukcji emisji gazów cieplarnianych jednostronnie,
niemal wyłącznie pod kątem wspierania działań efektywnych kosztowo. Jest to, zdaniem
Koalicji Klimatycznej, niedopuszczalne uproszczenie, które może mieć znaczące,
negatywne konsekwencje. Wspierane działania powinny charakteryzować się nie tylko
efektywnością kosztową, ale wspierać tworzenie w Polsce nowych miejsc pracy (zwłaszcza
w tzw. zielonych sektorach gospodarki), sprzyjać modernizacji polskiej gospodarki i
wprowadzaniu innowacyjnych technologii i rozwiązań.
5. Autorzy ocenianego dokumentu wskazują, że wszystkie działania na rzecz ochrony klimatu,
które będą w Polsce realizowane i wspierane muszą spełniać kryterium „korzystne dla
gospodarki”. Zdaniem Koalicji Klimatycznej podejście takie jest niezwykle niebezpieczne,
dopuszcza bowiem możliwość wdrażania działań, które będą korzystne dla wybranych
sektorów gospodarki, ale szkodliwe dla społeczeństwa i środowiska. Naszym zdaniem,
wdrażane i wspierane powinny być tylko takie działania służące ochronie klimatu, które
przynosić będą korzyści społeczne i jednocześnie nie będą znacząco negatywnie
oddziaływać na środowisko. Tylko takie podejście jest zgodne z artykułem 5 Konstytucji
RP.
6. Zdziwienie budzi zapis opiniowanego dokumentu, który mówi, że celem NPREGC jest
wypracowanie takiego podejścia, które pozwoli na redukcję emisji gazów cieplarnianych w
Polsce bez konieczności rezygnacji z korzystania z zasobów węgla. W Polsce udział
nieodnawialnych surowców węglowodorowych w produkcji energii wynosi około 93%, w
sektorze elektroenergetycznym energia uzyskiwana jest w ponad 90% ze spalania węgla.
Nie ma więc praktycznej możliwości znaczącego, określonego przez badania naukowe,
poziomu redukcji emisji gazów cieplarnianych bez ograniczenia uzależnienia polskiej
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okr ęg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org
gospodarki od węgla. NPREGC nie powinien wysyłać fałszywego sygnału, że w dłuższym
okresie czasowym możliwe będzie utrzymanie dotychczasowej struktury sektora
energetycznego i że energia nadal będzie tania. W opinii Koalicji Klimatycznej, Narodowy
Program Redukcji Emisji Gazów Cieplarnianych powinien być dokumentem
wyznaczającym ścieżkę dojścia do zbudowania w Polsce gospodarki niskowęglowej w
perspektywie roku 2050. Przyjęcie innego założenia będzie oznaczać, że opracowany
dokument ma jedynie na celu osiągnięcie krótkoterminowych korzyści politycznych, a nie
redukcję emisji gazów cieplarnianych.
7. Narodowy Program Redukcji Emisji Gazów Cieplarnianych powinien być w znacznym
stopniu planem wdrożeniowym określającym nie tylko główne kierunki działań, ale także
instrumenty, które będą użyte dla ich realizacji, harmonogram osiągania poszczególnych
celów pośrednich i celu głównego oraz jasny podział kompetencji organów publicznych w
wspieraniu i realizowaniu określonych prac służących wdrożeniu NPREGC.
Przedstawiając powyższe uwagi Koalicja Klimatyczna ma nadzieje, że konsultacje społeczne
projektu Narodowej Programu Redukcji Emisji Gazów Cieplarnianych, będą prowadzone także
na kolejnych etapach tworzenia tego dokumentu. Oczekujemy również, że ostateczny projekt
NPREGC, przed przyjęciem zostanie poddany strategicznej ocenie oddziaływania na
środowisko, która pozwoli na pełne zidentyfikowanie i ocenienie jej skutków środowiskowych,
społecznych i gospodarczych. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko jest wymagana
przez przepisy UE, więc jej brak może spowodować, że niezaakceptowanie dokumentu przez
Komisję Europejską.
Warszawa, 9 lipca 2010
_______________________________________________________________________________________________________________
Sekretariat Koalicji Klimatycznej:
t e l . / f a x: + 4 8 2 2 8 2 7 3 3 7 0
Polski Klub Ekologic zny Okr ęg Mazowiecki
e-mail: [email protected]
u l . M a z o wi e c k a 1 1 / 1 6
0 0 - 0 5 2 W a r s z a wa
www.koalicjaklimatyczna.org