@mich POJĘCIE CZASU PRACY (Rozdział 6 KP) CZASEM PRACY

Warunki zatrudnienia i oceny pracowników
Czas pracy
POJĘCIE CZASU PRACY
(Rozdział 6 KP)
CZASEM PRACY (Art.128 KP) jest czas w którym pracownik pozostaje w dyspozycji
pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. CZASEM
PRACY jest więc takŜe czas w którym pracownik nie świadczy pracy z przyczyn leŜących po stronie
pracodawcy. por. Art.81 KP
GOTOWOŚĆ DO PRACY to przebywanie pracownika w dyspozycji zakładu pracy, z zamiarem
wykonywania pracy – to fizyczna i psychiczna moŜliwość wykonywania pracy. WyróŜnia się tu:
POGOTOWIE DO PRACY
DYśUR – czas pozostawania pracownika poza normalnymi godzinami pracy do dyspozycji
pracodawcy w tym zakładzie lub w innym wskazanym miejscu. Jeśli podczas dyŜuru pracownik
nie wykonywał pracy czasu tego nie wlicza się do czasu pracy.
Za czas dyŜuru (jeśli nie w domu) przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym
długości dyŜuru lub stosowne wynagrodzenie.
– pracownik zobowiązuje się do przebywania w określonym miejscu i
czasie, posiadania moŜliwości podjęcia pracy, przyjęcia wezwania i natychmiastowego stawienia
się do pracy (np. praca w dozorze)
ROZKŁAD CZASU PRACY
WYMIAR CZASU PRACY (Art.129 KP) to maksymalna liczba jednostek czasu ustalona na dobę,
tydzień lub inny okres (lub określona inaczej) przez który pracownik jest obowiązany pozostawać w
dyspozycji zakładu pracy.
CZAS PRACY nie moŜe przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w pięciodniowym
tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym ≤ 4 mies, nie dotyczy to pracy w:
• rolnictwie, hodowli oraz pilnowaniu mienia lub ochronie osób - okres rozliczeniowy ≤ 6 mies.;
• nietypowych warunkach organizacyjnych lub technicznych - okres rozliczeniowy ≤ 12 mies.
• równowaŜnym systemie czasu pracy (Art. 135KP), jak:
- przedłuŜony dobowy wymiar czasu pracy;
- praca przy dozorze urządzeń Art. 136 KP;
- praca w ruchu ciągłym Art. 138 KP;
- skrócony tydzień pracy Art. 143 KP;
- świadczenie pracy w piątki, soboty, niedziele
i święta Art. 144 KP
TYGODNIOWY CZAS PRACY łącznie z nadgodzinami nie moŜe przekraczać przeciętnie 48 godzin w
przyjętym okresie rozliczeniowym. Art. 131 §1 KP Nie dotyczy osób zarządzających w imieniu
pracodawcy zakładem pracy.
ROZKŁAD CZASU PRACY musi uwzględniać: początek i koniec pracy dziennej lub zmianowej (tryb
przesuwania zmian), przerwy w pracy (15 min lub 60 min na posiłek), porę nocną. Dotyczy to
wszystkich zatrudnionych (ogólny r.cz.p.) lub określonych grup pracowników (grupowy r.cz.p.),
moŜe być teŜ określony indywidualnie.
PRACOWNIKOWI PRZYSŁUGUJE W KAśDYM TYGODNIU prawo do co najmniej 35 godzin
nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku
dobowego. Powinien on przypadać w niedzielę, która obejmuje 24 kolejne godziny. Nie dotyczy to
osób, które:
- zarządzają w imieniu pracodawcy zakładem pracy (kierownicy, ich zastępcy, gł.księgowi),
- prowadzą akcję ratowniczą, są zatrudnione do ochrony mienia lub usuwania awarii;
@mich
1
Warunki zatrudnienia i oceny pracowników
-
Czas pracy
pracują w dozorze urządzeń;
mogą pracować w niedzielę (wtedy odpoczywają w innym dniu).
Szczegóły systemu i rozkładu czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe (takŜe porę nocną)
ustala się w REGULAMINIE PRACY. Art. 1041 §1 poz. 2 i 4.
Regulaminu pracy nie wprowadza się jeśli w zakładzie obowiązuje tzw.
lub jeśli zakład liczy MNIEJ NIś 20 PRACOWNIKÓW. Art. 104 §2
UKŁAD ZBIOROWY PRACY
RODZAJE CZASU PRACY (1)
PODSTAWOWY (Art.129 §1 KP) – czas pracy nie moŜe przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie
40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy w okresie rozliczeniowym ≤ 4 miesięcy. OKRES
ROZLICZENIOWY w budownictwie, rolnictwie i hodowli, przy pilnowaniu mienia itp. moŜe być ≤ 6
miesięcy, a w szczególnych przypadkach nawet ≤ 12 miesięcy.
RÓWNOWAśNY
A. PRZEDŁUśONY– jeśli jest to uzasadnione (nie dot. pracy w war. szkodliwych, kobiet w
ciąŜy), dopuszczalne jest przedłuŜenie wymiaru czasu pracy do:
a.
12 godz. na dobę, z zachowaniem 40 godz. tygodnia pracy w okresie rozliczeniowym
≤ 1 mies. (3 miesiące/ 4 miesięcy); (Art.135 K.P)
b. 16 godz. na dobę, z zachowaniem 40 g. tyg. pracy w okresie rozliczeniowym ≤ 1 mies.
(dla pracowników dozoru urządzeń lub w pogotowiu do pracy); (Art.136 K.P)
c. 24 godz. – (dla pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia , ochronie osób,
prac, zakład. straŜy poŜ. i słuŜb ratowniczych), w okresie rozliczeniowym ≤ 1 mies.
(Art.137 K.P)
d.
43 godz. przeciętnie na tydzień (dla pracowników zatrudnionych w ruchu ciągłym) w
okresie rozliczeniowym ≤ 1 mies. W jednym dniu czas pracy moŜe być prze- dłuŜony
do 12 godz. Za pracę pow. 8 g. przysługuje dodatek do wynagrodzenia (Art.138 K.P i
Art. 151 )
B. PRZERYWANY – jeśli jest to uzasadnione, rozkład czasu pracy przewidujący nie więcej niŜ
jedną przerwę w pracy w ciągu doby, trwającą nie dłuŜej niŜ 5 godzin. Przerwy nie wlicza się do
czasu pracy, ale za ten czas przysługuje wynagrodzenie równe ½ wynagrodzenia za przestój. (nie
dot. pracow. zatrud. w przedłuŜonym i skróconym czasie pracy (Art.139 K.P)
C. ZADANIOWY (Art.140 KP) - jeśli jest to uzasadnione, czas pracy moŜna określać pracownikom
- w umo-wie o pracę - określając wymiar ich zadań, muszą jednak być wykonalne w ramach
obowiązujących norm czasu pracy (8godz - 40 godz. / tydzień ).
D. INDYWIDUALNY (Art.142 KP) - jeśli jest to uzasadnione, na pisemny wniosek pracownika, w
ramach systemu czasu pracy, którym pracownik jest objęty.
E. SKRÓCONY TYDZIEŃ PRACY (Art.143 K.P) – na pisemny wniosek pracownika.
Dopuszczalne jest wykonywanie pracy przez mniej niŜ 5 dni w tyg., przy równoczesnym
przedłuŜeniu dobowego wymiaru czasu pracy do 12 g. w okresie rozliczen. ≤ 1 mc.
F. PRACA W WEEKENDY - na pisemny wniosek pracownika - praca moŜe być świadczona
wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. MoŜliwe jest przedłuŜanie dobowego czasu pracy
do 12 godzin w okresie rozliczeniowym ≤ 1 miesiąca.
@mich
2
Warunki zatrudnienia i oceny pracowników
Czas pracy
G. PRACA W WARUNKACH UCIĄśLIWYCH (szkodliwych dla zdrowia). Polega bądź na
wprowadzeniu większej ilości przerw w pracy - wliczanych do czasu pracy - bądź na obniŜeniu
norm pracy dziennej
PRACA W RUCHU CIĄGŁYM – ma miejsce w tych zakładach w których praca nie moŜe być
wstrzymana lub dla ciągłego zaspokajania potrzeb ludności. Czas pracy moŜna wówczas przedłuŜyć
do 48 godz. przeciętnie na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym ≤ 4 tygodnie. W ramach tej
normy czas pracy moŜe wynosić do 12 godz. na dobę. MoŜe być teŜ stosowana czterobrygadowa lub
podobna organizacja pracy w której obowiązuje podstawowy czas pracy (8/40).
NIENORMOWANY – dotyczy głównie pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy,
głównych księgowych, kierowników komórek organizacyjnych a takŜe zastępców tych osób – polega
na braku szczegółowej reglamentacji dziennego i tygodniowego czasu pracy, z tym jednak, Ŝe nie
mogą pobierać wynagrodzeń za nadgodziny – chyba Ŝe za pracę
w niedzielę i święta (jeśli nie
dostali dnia wolnego).
@mich
3