GIF 74 na nast. stronie

6.2. Operacje matematyczne [statystyka opisowa a statystyka indukcyjna]
Klasyczna, i poniek¹d o historycznym ju¿ tylko znaczeniu, metoda grafometryczna Locarda 1 pos³ugiwa³a siê statystyk¹ opisow¹. Autor ten zaleca³ dokonywanie 100 a nawet 200 pomiarów tej samej cechy 2, bowiem tylko z wielu pomiarów
jednostkowych wyliczona wartoœæ œrednia upowa¿niaæ mia³a do uzyskania w³aœciwego „stopnia pewnoœci” dokonywanych ocen. Przez kilkadziesi¹t lat wyliczanie
wartoœci œrednich [oraz proporcji miêdzy nimi] by³o szczytem operacji matematycznych, stosowanych w pismoznawstwie.
Dopiero na prze³omie lat 60-ych i 70-ych zastosowano metody statystyki indukcyjnej [rachunek korelacji i analizê czynnikow¹] do analizy czêstotliwoœci wystêpowania okreœlonych cech w du¿ej populacji [badania prowadzono na reprezentatywnej próbie pisma rêcznego mieszkañców Holandii 3].
Niew¹tpliwym prze³omem [w skali œwiatowej] sta³o siê opracowanie T. Wid³y, który siêgn¹³ po metody statystyki indukcyjnej, by wykorzystaæ je w systematycznych
naukowych badaniach pismoznawczych 4. Cytowany Autor [podobnie jak wczeœniejsi badacze holenderscy] zastrzega³ siê wszak¿e, i¿ miêdzy sprawdzeniem i wykorzystaniem jakiejkolwiek metody w badaniach a zastosowaniem jej w ekspertyzie istnieje du¿a ró¿nica.
Reasumuj¹c: trwaj¹c¹ od czasów Locarda dyskusjê o „pomocniczoœci” metod
statystycznych w badaniach pisma dla potrzeb s¹dowych pozostawiæ mo¿na na póŸniej. Nie ma bowiem potrzeby upieraæ siê, ¿e metody statystyczne winny [ju¿ teraz]
lub mog¹ [w przysz³oœci] stanowiæ samodzielny zespó³ metod. Jeœli zaœ ani metody
klasyczne ani statystyczne nie dostarczaj¹ pe³ni informacji, to mo¿na siê zgodziæ z
tez¹, i¿ trzeba je stosowaæ wspólnie a zarazem uzupe³niaj¹co.
Potrzeba wzajemnego wspierania siê [w sensie uzupe³niania oraz weryfikacji] jest najwiêksza w badaniach krótkich tekstów, których przypadkiem szczególnym jest ekspertyza podpisów 5. Badania podpisów dla potrzeb s¹dowych [zw³aszcza w formie paraf] mo¿na ju¿ dziœ wzbogaciæ o metody statystyki indukcyjnej,
czego dowodz¹ konkretne przyk³ady z praktyki opiniodawczej autora 6. Choæ s¹ to
przyk³ady najprostsze z mo¿liwych, trudno by³oby je zrealizowaæ bez wspomagania
komputerowego.
GIF 74 na nast. stronie
GIF 74
[tablica pogl¹dowa z opinii w sprawie II K. 588/93 SW w Jeleniej Górze]
=HVWDZLHQLH ]ELRUF]H SU]\SDGNyZ Z\VW SRZDQLD Z\Uy QLRQ\FK NV]WDáWyZ
OLQLL Z\UD]X Z ]DSLVDFK NZHVWLRQRZDQ\FK >0.@ RUD] Z ]DSLVDFK
SRUyZQDZF]\FKSRFKRG] F\FK]U NL$GDPD.>03$.@
6WDW\VW\F]Q LVWRWQR ü XND]DQ\FK Uy QLF Z UR]NáDG]LH EDGDQ\FK FHFK
]ZHU\ILNRZDQRWHVWHPc2 . :\OLF]RQDZDUWR üc2 R]QDF]DSU]\
GI H SUDZGRSRGRELH VWZR SU]\SDGNRZHJR SRFKRG]HQLD Uy QLF
PL G]\FHFKDPL0.L03$.MHVWPQLHMV]HQL 6áRZR
Ä0´
Z0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
0.
5$=(0
,,PD[LPXP
,,PD[LPXP OLWHU\Ä0´
OLWHU\Ä0´
QL V]HRG,
Z\ V]HRG, DOERUyZQH,
6áRZR
Ä0´
Z03$.
,,PD[LPXP
OLWHU\Ä0´
Z\ V]HRG,
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
03$.
5$=(0
,,PD[LPX
OLWHU\Ä0
QL V]HRG
DOERUyZQH
1
Najpe³niejsze jej przedstawienie w polskiej literaturze kryminalistycznej [z punktu widzenia przydatnoœci metody w ekspertyzie pismoznawczej] znaleŸæ mo¿na w podrêczniku: P. Horoszowski, Kryminalistyka, wyd. I , Warszawa 1955, s. 586-600 oraz wyd. II, Warszawa 1958, s. 563578. Obszerna ocena wszystkich metod pomiarowych, dokonana z punktu widzenia szeroko rozumianych badañ pismoznawczych, zawarta jest w pracy: A. Koziczak, Metody pomiarowe w badaniach pismoznawczych, [w druku; cytowan¹ pracê wykonano w ramach grantu KBN nr 1 P 111 010
07 - 0507/P1].
2
Oczywiœcie przejawiaj¹cej siê w ró¿nych elementach graficznych. Np. œredni¹ wysokoœæ
liter œródlinijnych bada³ mierz¹c 100-200 okazów takich liter.
3
Vide optymistyczny artyku³ przegl¹dowy: T. Wid³a, Identyfikacja rêkopisów metod¹ statystyczn¹, PROBLEMY KRYMINALISTYKI nr 151-152/1981, s. 330-336.
4
T. Wid³a, Cechy p³ci w piœmie rêcznym, Katowice 1986, ss. 173.
M. Owoc, Modele matematyczne w ekspertyzie podpisów, w: MATERIA£Y V WROC£AWSKIEGO SYMPOZJUM BADAÑ PISMA RÊCZNEGO [16-18 IX 1992], Wroc³aw 1993,
s. 43-51.
6
Te oraz wszystkie poprzednie i nastêpne przyk³ady pochodz¹ z w³asnej praktyki eksperckiej.
5
POWRÓT DO SPISU TREŒCI