Jesień, liście i wiatr w poezji

Jesień, liście i wiatr w poezji
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń wie, co to jest uosobienie (personifikacja).
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
•
przeczytać głośno utwór poetycki z zachowaniem właściwego tempa i modulacji
głosu,
•
wypowiadać się na temat treści i nastroju utworu poetyckiego,
•
dostrzec uosobienie w poezji,
•
wyjaśnić tytuł utworu, odwołując się do treści wiersza,
•
wyszukać synonimy w słowniku wyrazów bliskoznacznych,
•
napisać tekst z narracją pierwszoosobową.
2. Metoda i forma pracy
Metoda: praca z tekstem, pogadanka, elementy dramy
Forma: praca z całą klasą, praca indywidualna
3. Środki dydaktyczne
Tekst wiersza Józefa Ratajczaka „Liście jak listy”, wycięte z kolorowego papieru kontury
liści, płyta z muzyką Vivaldiego „Cztery pory roku – jesień”
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć. Aby stworzyć
odpowiedni nastrój, odtwarza fragment utworu A. Vivaldiego „Jesień”. Uczniowie słuchają z
zamkniętymi oczami, następnie wypowiadają się na temat utworu: Jaka jest ta muzyka? Czy
oddaje nastrój jesieni? Z czym nam się kojarzy?
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel głośno czyta wiersz Józefa Ratajczaka „Liście jak listy”. Następnie głośno
czytają go uczniowie – indywidualnie i chóralnie, zwracając uwagę na właściwe
tempo i modulację głosu.
2. Uczniowie zapisują temat lekcji na tablicy i w zeszytach.
3. Nauczyciel pyta uczniów, do kogo upodobniony jest wiatr w wierszu. Uczniowie
zapisują odpowiednie fragmenty i określenia na tablicy i w zeszytach (np. „Wiatr jest
tu listonoszem”: rozmowny, pogodny, niespokojny, ruchliwy, energiczny, rzeczowy).
4. Uczniowie wykonują ćwiczenie słownikowe: wyszukują w słownikach wyrazów
bliskoznacznych synonimy do zapisanych w zeszytach określeń wiatru.
5.
Nauczyciel wprowadza pojęcie uosobienia. Uczniowie wyszukują definicję w
słowniku terminów literackich, a następnie zapisują w formie notatki: Uosobienie
(personifikacja) jest to nadawanie przedmiotom, zjawiskom, zwierzętom cech
właściwych ludziom.
6. Uczniowie podają przykłady uosobień w codziennym języku.
c) Faza podsumowująca
1. Nauczyciel odtwarza muzykę jako tło. Prosi uczniów, aby zamknęli oczy i posłuchali
wypowiedzi liścia. Odczytuje krótki tekst:
Jestem liściem klonu. Wieje zimny wiatr, więc spadam z drzewa. Wiruję i tańczę na
wietrze, widzę spacerujących po parku ludzi. Nigdy jeszcze nie byłem na ziemi,
ciekawi mnie, co się wydarzy. Spadam na miękką trawę i czekam. Może ktoś mnie
podniesie i zabierze do domu?
2. Następnie rozdaje uczniom wycięte z papieru liście i ponownie cicho odtwarza
muzykę. Teraz uczniowie wykonują ćwiczenie dramowe: wchodzą w rolę spadającego
z drzewa liścia.
3. Po zakończeniu ćwiczenia nauczyciel prosi, by zapisali, co czuli i myśleli jako
spadający liść, zaczynając np. od słów: „Jestem spadającym liściem…” Mogą pisać na
konturach liści, jeśli są one wystarczająco duże.
5. Bibliografia
1. Jaworski S., Słownik szkolny. Terminy literackie, WSiP, Warszawa 1990.
2. Skorupka S., Słownik wyrazów bliskoznacznych, Wiedza Powszechna, Warszawa
1984.
3. Zawisza-Chlebowska T., Dobrowolska H., Jutro pójdę w świat. Poradnik dla
nauczyciela, WSiP, Warszawa 1999.
6. Załączniki
Zadanie domowe
Napisz list, którego nadawcą jest błękitne niebo, a adresatem – ziemia.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak