Przy egzekwowaniu alimentów nie istnieje kwota wolna od potrąceń

Tytuł artykułu: Przy egzekwowaniu alimentów nie istnieje kwota wolna od potrąceń
Tytuł dziennika: Dziennik Gazeta Prawna
Data wydania: 2 czerwca 2011
Wynagrodzenie pracownika podlega szczególnej ochronie. Nawet jeśli pracownik jest zobowiązany
do określonych płatności na rzecz zatrudniającego (np. z tytułu naprawienia szkody), to pracodawca
nie może dowolnie kompensować wzajemnych należności. Kwestię zasad potrącenia oraz innych
sposobów zmniejszania wynagradzania pracowników reguluje kodeks pracy
Przepisy kodeksu pracy określają (w art. 87 i następnych) zasady dokonywania potrąceń z
wynagrodzenia pracownika, wskazując maksymalne kwoty potrąceń.
Możliwość potrącenia obejmuje wyłącznie część wynagrodzenia, czyli pozostałą po odliczeniu składek
na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Zatem potrąceń
należy dokonywać z wynagrodzenia w kwocie netto.
Przed wypłaceniem pracownikowi wynagrodzenia w pierwszej kolejności należy odliczyć składki na
ubezpieczenie społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na
ubezpieczenie zdrowotne i dopiero pozostałą kwota podlega potrąceniu, z uwzględnieniem
ograniczeń procentowych oraz kwot wolnych od potrąceń.
Kodeks pracy wprowadza dwie granice określające tę część wynagrodzenia pracownika, która musi
mu być wypłacona po tych potrąceniach: granicę procentową, rozumianą jako część wynagrodzenia
tego pracownika oraz kwotę wolną od potrąceń.
Granica procentowa
Granica procentowa jest określona w następujący sposób:
● w razie potrącenia należności z tytułu świadczeń alimentacyjnych objętych egzekucją (a w
przypadku zbiegu różnych świadczeń - jeśli choć jedno z tych świadczeń do należności alimentacyjne)
- potrącenie może nastąpić do wysokości trzech piątych wynagrodzenia,
● w razie potrącenia innych należności lub zbiegu potrącenia różnych należności, z których
żadne nie stanowi alimentów - potrącenie może nastąpić do wysokości połowy wynagrodzenia.
Przykład 1
Zadłużenie z tytułu alimentów
Zadłużenie pracownika z tytułu alimentów wynosi 10 000 zł. Jego wynagrodzenie netto wynosi 2500
zł. Obliczenie kwoty potrącenia wygląda następująco: 3/5 x 2500 zł = 1500 zł. Wówczas alimenty
będą więc potrącane w kwocie maksymalnie 1500 zł miesięcznie.
Kwota wolna
Druga granica wiąże się z kwotą wolną od potrąceń. Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za
pracę w wysokości:
● minimalnego wynagrodzenia za pracę - przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy
tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
● 75 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę - przy potrącaniu zaliczek pieniężnych
udzielonych pracownikowi,
● 90 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę - przy potrącaniu kar pieniężnych.
W przypadku potrącania należności z tytułu alimentów nie istnieje kwota wolna od potrąceń, co
oznacza, że nawet z najniższych wynagrodzeń można potrącać trzy piąte wynagrodzenia netto.
Przykład 2
Możliwość dokonania potrącenia
Pracownik otrzymuje wynagrodzenie w kwocie 1400 zł netto. Wynagrodzenie minimalne netto
wynosi 1037,34 zł. I teraz:
A. Do pracodawcy dotarł tytuł egzekucyjny na kwotę 1000 zł z tytułu alimentów. Wówczas brak
kwoty wolnej od potrąceń; pracodawca dokona potrącenia kwoty 840 zł (3/5 wynagrodzenia), a
pozostałą część należności potrąci w kolejnym miesiącu.
B. Pracodawca chce potrącić kwotę 800 zł z tytułu zaliczek. Wolna od potrącenia jest kwota 778 zł
(1037,34 zł x 75 proc.). Zatem pracodawca może potrącić kwotę 622 zł (1400 zł - 778 zł), a pozostałą
część zaliczki z kolejnego wynagrodzenia.
Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty wolne od potrąceń
ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Gdy pracownik jest zatrudniony u kilku pracodawców, to kwoty wolne od potrąceń ustala się
oddzielnie dla każdego z nich.
W przypadku dokonywania potrącenia należy każdorazowo ustalić obie granice - procentową i co do
kwoty wolnej od potrącenia. Pracownikowi należy wypłacić wynagrodzenie wyznaczone przez wyższą
z tych granic. Pozostała część wynagrodzenia może zostać objęta potrąceniem.
Opisane limity dotyczą potrąceń ustawowych. Natomiast potrącenie dokonane za zgodą pracownika
rządzi się innymi zasadami. Wówczas wolna od potrąceń jest kwota:
● minimalnego wynagrodzenia za pracę - przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,
● 80 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę - przy potrącaniu pozostałych
należności.
dr Anna Śmigaj
radca prawny z Kancelarii Prawnej Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy we Wrocławiu
Podstawa Prawna
Art. 87, art. 871, art. 88, art. 89, art. 90, art. 91 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z
1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Par.1 i par. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 5 października 2010 r. w sprawie wysokości
minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2011 r. (Dz.U. nr 194, poz. 1288).