Konwertuj Od pudełka zapałek do pomnika Mickiewicza do PDF

Od pudełka zapałek do pomnika Mickiewicza
Pomnik Mickiewicza odsłonięty w Krakowie w 1898 roku nie był jedynym świadectwem kultu, jakim po śmierci otoczono poetę. Na przestrzeni 34 lat, jakie upłynęły od 26 listopada 1855 roku (daty śmierci), ciało i osoba poety powielane i reprodukowane na przedstawieniach i fotografiach ulegało idealizacji. Z czasem stawało się coraz mniej podobne. Przeszło w sferę interpretacji i mitu.
Śmierć zastała Mickiewicza w Konstantynopolu, przy jego ciele czuwali przyjaciele, którzy zadbali o wypełnienie wszystkich powinności − zdjęto maskę pośmiertną twarzy (której oryginał potem zaginął), wykonano szkic i dwie fotografie. Potem ciało zostało zabalsamowane i zamknięte w 3 trumnach — zabezpieczono je do transportu. Według niektórych teorii miało to związek z próbą ukrycia prawdopodobnej przyczyny śmierci — cholery, która zaszkodziłaby wizerunkowi wieszcza (w przypadku tej choroby nawet szczątki zmarłego musiałyby być izolowane).
Pierwszym miejscem pochówku było francuskie Montmorency. Dla wielu priorytetem stało się jednak sprowadzenie szczątków wieszcza do kraju, co wiązało się z dużymi kosztami i koniecznością zdobycia środków finansowych. Równolegle zaczęto zbierać pieniądze na budowę pomnika Adama Mickiewicza w Krakowie. Dopiero w 1888 roku wydano pozwolenie na zorganizowanie zbiórki publicznej, przyspieszyło to uzyskanie potrzebnej kwoty.
Po ekshumacji w Montmorency grabarze pocięli bezużyteczną już cynkową trumnę na małe kawałki, robiąc z nich bardzo praktyczne suweniry — pamiątki, które były sprzedawane jako relikwie…
Z biegiem lat popularność przedmiotów z wizerunkiem Mickiewicza rosła. Trafił on nawet na pudełka zapałek i opakowania mydła toaletowego (dostępnego w dwóch wariantach: jako mydło tatrzańskie rumiankowe i wrzosowe). W obiegu pojawiły się również papierosy z napisem „Pamiątka z Krakowa 1890” i wizerunkiem wieszcza na ustniku... Jak pisze Stanisław Rosiek w swojej pracy Zwłoki Mickiewicza, kult poety nie znał granic, nawet dobrego smaku.
W 1890 roku prochy wieszcza w uroczystej procesji przeniesiono na Wawel. Mickiewicz wkraczał na scenę w wieńcu laurowym, w glorii chwały.
Po samej uroczystości pojawiły się tworzone na tę okoliczność specjalne tableau — zawierające zdjęcie konduktu pogrzebowego z przeniesienia zwłok, fragmentem trumny i sznura.
Pomnik, który stanął na płycie Rynku Głównego w Krakowie, odsłonięto w 1898 roku — członkowie komisji konkursowej i autorzy projektów musieli zmierzyć się nie tylko z osobą i twórczością poety, ale też z wyobrażeniami i rodzajem kultu, jakim otoczono go po śmierci. W tym kontekście nie dziwi, że tak wiele lat upłynęło od pomysłu do realizacji.
Przeczytaj więcej o kulisach konkursu na pomnik Mickiewicza.
Dowiedz się więcej o tym, jak wyglądała praktyka tworzenia masek pośmiertnych.
Zobacz fragment pomnika Mickiewicza zburzonego przez Niemców.
Zobacz jak wyglądała uroczystość ponownego odsłonięcia pomnika Mickiewicza. Opracowanie: Redakcja WMM, CC­BY 3.0 PL
Bibliografia
Stanisław Rosiek, Zwłoki Mickiewicza: próba nekrografii poety, Gdańsk 1997.
Tagi: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, fotografia, pomnik, Adam Mickiewicz, śmierć, maska, Rynek Główny, Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, relikwie, kult