Świat emocji nastolatka

www.szkolaszpitalna.olsztyn.pl
Świat emocji nastolatka
mgr Eliza Ilcewicz
Każdy człowiek jest wyposażony w emocje. To one powodują, że nasze kontakty stają się o wiele bogatsze. Emocje nie
podlegają ocenie moralnej- nie są ani dobre, ani złe- są po prostu częścią naszej osobowości, psychiki, są treścią
naszego życia. To, w jaki sposób nimi pokierujemy, zależy tylko od nas.
Kiedy dziecko dorasta, w jego organizmie dochodzi do gwałtownego rozwoju i różnych przemian. Oprócz
zmian fizycznych w wyglądzie nastolatka oraz zmian hormonalnych, zachodzą też zmiany w postrzeganiu świata i
swojej własnej samooceny. Rodzi to prawdziwą burzę nastrojów, labilność emocjonalną, wybuchowość, agresję oraz
bycie w opozycji do wszystkiego, co mówią dorośli. Nastolatki są pogubione, chaotyczne, często zmieniają zdanie i
łatwo je wyprowadzić z równowagi. Chcą także pokazać swoją oryginalność, indywidualność oraz rosnącą potrzebę
niezależności- decydując sami za siebie. Aby pomóc dziecku przejść przez ten trudny dla niego czas, dorośli powinni
pomóc mu zrozumieć to, co się z nim dzieje. Należy z nastolatkiem rozmawiać, słuchać co mówi, pytać o potrzeby,
zauważać w pozytywny sposób zmiany, które w nim zachodzą. Najważniejsze jest, aby dziecko potrafiło nam zaufać, a
także, aby czuło, że jest dla nas wszystkim. Powinno też wiedzieć, że my jako rodzice jesteśmy z nim nie tylko wtedy,
kiedy jest mu dobrze, ale przede wszystkim wtedy, gdy jest zatroskane, smutne i ma problem.
W kontaktach z nastolatkiem należy zrezygnować z wydawania rozkazów, nakazów i zakazów, a zamienić to
trzeba na prośby i rozmowy. Powinno się też zrezygnować z atakowania, oskarżania i oceniania, na rzecz szczerej
rozmowy o potrzebach i uczuciach dziecka. Na przykład zamiast mówić: „znowu nawaliłeś”, czy „znowu dostałeś złą
ocenę”, możemy powiedzieć: „jeśli chcesz, to razem do tego usiądziemy” lub „czy mogę Ci jakoś pomóc się z tym
uporać”. Powinniśmy proponować wspólne rozwiązanie problemów czy sytuacji, nie atakując i nie oceniając dziecka.
Trzeba pamiętać, że nastolatek liczy na to, że będziemy go chwalić, zauważać, wspierać, motywować i doceniać.
Wskazując mu jego mocne i pozytywne strony pokazujemy, że jest samodzielny i jest w czymś dobry. Od nas
dorosłych wymagać trzeba dużo cierpliwości, słuchania i bycia konsekwentnym w relacjach z nastolatkiem.
W okresie dojrzewania ważną rolę odgrywa grupa rówieśnicza, która staje się dla dziecka dużym autorytetem.
Wtedy właśnie nawiązują się relacje rówieśnicze, nad którymi rodzic powinien czuwać i w razie braku akceptacji
dziecka przez grupę należałoby pomóc rozmową o potrzebach, uczuciach, akceptacji i bezpieczeństwie.
Dobre relacje rodzic – nastolatek, powinny opierać się na:
- szanowaniu potrzeb,
- samodzielności, niezależności i autonomii,
- przynależności i potrzeby kontaktu społecznego,
- akceptacji i potrzeby posiadania,
- poczucia bezpieczeństwa,
- poznawczej potrzeby aktywności.
Właściwe postępowanie rodziców z dorastającym dzieckiem powinno zawierać pięć obszarów.
1.
2.
3.
4.
Ustalenie granic (wyrażanie wyraźnych oczekiwań);
Rozbudzanie zainteresowań, zachęcanie do współpracy, np.: w obowiązkach domowych;
Rozwijanie empatii (współodczuwanie);
Zachęcanie do dialogu (umieć słuchać);
1
www.szkolaszpitalna.olsztyn.pl
5. Zachęcanie do odpowiedzialności i niezależności (dobry wybór prowadzi do dobrej samooceny, a niewłaściwe
wybory należy traktować jako naukę na własnych błędach).
Należy pamiętać o tym, że dzieci często nie rozumieją emocji, których doświadczają. Nie potrafią ich nazwać, znaleźć
ich źródła. Nie wiedzą w jaki sposób sobie radzić z takimi stanami jak gniew czy frustracja. Potrzebują nas, byśmy
pomogli im zdefiniować co czują. Powinniśmy stać się wyrozumiałym i cierpliwym opiekunem w powrocie do
równowagi i zrozumienia tego, co się z nim dzieje.
Powiedz dziecku, że jest dobre, że umie, że potrafi, a staniesz się jego przyjacielem i powiernikiem.
2