OCENA ZAPASÓW AZOTU DOSTĘPNEGO W RÓŻNYCH

R O C Z N IK I G L E B O Z N A W C Z E
T. X ,
Z . 2, W a r s z a w a
1961
OLGIERD NOWOSIELSKI
OCENA ZAPASÓW AZOTU DOSTĘPNEGO W RÓŻNYCH GLEBACH
ZA POMOCĄ A S P E R G IL L U S N IG ER
Zakład Chemii Rolniczej SGGW—Warszawa. Kierownik — prof. dr M. Górski
W praw dzie niem al w szystkie gleby w ym agają naw ożenia azotem ,
jednak zwyżki plonów pod w pływ em jednakow ych daw ek azotu są w za­
leżności od gleby bardzo różne [2, 4, 7, 11]. W ydaje się więc interesujące
zarów no ze względów teoretycznych, jak i ekonom icznych rozróżnianie
m iędzy glebam i reagującym i m ocniej i słabiej na naw ożenie azotowe.
W ty m celu już obecnie w niektórych k raja ch (między innym i w S ta­
nach Zjednoczonych i Anglii) oznacza się potrzeby nawozowe gleb w sto­
sunku do azotu w stacjach chem iczno-rolniczych.
T eoretycznie może się to w ydaw ać słuszne z w ielu względów. Gleby
zaw ierają przecież różne ilości azotu ogólnego. Azot te n w zależności od
w ielu czynników (takich jak przebieg pogody, stężenie innych składni­
ków pokarm ow ych w glebie i inne) może być urucham iany w bardzo róż­
nym tem pie, w w yniku czego gleby m ogą zawierać różne ilości azotu
dostępnego. W zależności od składu m echanicznego gleb azot dostępny
może się grom adzić w różnych ilościach w poszczególnych jej w arstw ach
[10]. K ażda gleba, w zależności od naw ożenia i udania się przedplonów
(zwłaszcza m otylkow ych), od przebiegu pogody i innych czynników , m o­
że różnie reagow ać na naw ożenie azotowe w poszczególnych latach.
Prow adzone ostatnio badania pozw alają przypuszczać, że wysokość
zwyżek plonów pod w pływ em naw ożenia azotowego będzie m ożna prze­
widywać oznaczając w glebie bądź zaw artość azotu przysw ajalnego —
(m etody chemiczne, np. m etoda M oskala i Truoga i biologiczne, np.
m etoda A. niger), bądź ilości azotu m ineralnego, jakie się urucham iają
w glebie podczas inkubacji [2, 3, 4, 6 , 11, 12]. Zwłaszcza zastosow anie
m etodyki inkubacji gleby stw orzyło now e perspektyw y poznania praw idło­
wości urucham iania się azotu glebowego. Z dotychczasow ych badań
w ynika, że gleby, w których urucham ia się podczas inkubacji (2 tygodnie
w tem peraturze 26°C przy 50% m aksym alnej pojem ności wodnej) w ię­
424
O. Nowosielski
cej niż 5— 6 mg N— NO 3/IOO g, mogą w ym agać naw ożenia azotem raczej
w słabym stopniu.
Trudnością, na jaką napotyka się w tych badaniach, jest ustalenie
term in u pobierania próbek glebow ych oraz sposobu ich przechow yw ania
do chw ili oznaczenia. Dotychczasowe w yniki prow adzonych na te n tem at
badań są częściowo sprzeczne [1, 6 , 9, 12].
Pew ne zastrzeżenie w stosow anej dotychczas m etodyce wzbudza fakt,
że m iernikiem ilości azotu dostępnego jest tylko azot m ineralny [8 ]. D la­
tego w poprzedniej pracy azot dostępny zaczęto oznaczać za pomocą
grzyba A. niger. Oznacza się nim nie tylko azot m ineralny, lecz także
azot związków organicznych ulegających łatw o m ineralizacji, takich jak
mocznik, am inokw asy czy am idy. W m etodzie tej unika się jednocześnie
sporządzania wyciągów glebowych 1.
BADANIA WŁASNE
Celem tej pracy jest ocena zapasów azotu dostępnego w różnych gle­
bach za pomocą A. niger. Szczególną uw agę zwrócono na różnice m iędzy
glebam i zarówno pod względem zaw artości azotu dostępnego dla A.niger
w nie inkubow anych i inkubow anych próbkach z w arstw y w ierzchniej,
jak i pod względem zaw artości azotu dostępnego dla A. niger w próbkach
z w arstw głębszych.
W badaniach w stępnych spraw dzono możliwość rozróżniania za po­
mocą A. niger gleb naw ożonych i nie naw ożonych azotem oraz w pływ
term in u pobrania prób glebow ych na w yniki oznaczeń azotu dostępnego.
METODYKA I G-LEBY
Azot dostępny dla A . niger w próbkach pow ietrznie suchych inkubo­
w anych oznaczono w sposób opisany w poprzedniej pracy [8 ]. Do ozna­
czeń stosowano 25-gram owe odważki gleby inkubując je w tem p eratu rze
35 °C w ciągu 1 tygodnia przy w ilgotności gleby w ynoszącej około 50%
m aksym alnej pojem ności.
Próbki 78 różnych gleb przechow yw ano w ciągu S lat w w arunkach
pokojowych w stanie pow ietrznie suchym . W ciągu tego czasu m ogły one
ulec pew nym zm ianom 2.
1 Podobne zalety
ma metoda C. elegans [7]. Metoda A. niger ma jednak tę
wyższość, że jest ilościowa i prostsza w wykonaniu.
2 Część tych próbek wraz z wynikami oznaczeń azotu ogólnego otrzymałem
od Kolegi dra J. Siuty, za co jestem Mu bardzo zobowiązany.
Oznaczanie azotu w glebie metodą A. niger
425
P róbki z różnie nawożonej od 37 lat gleby bielicowej lekkiej pola do­
świadczalnego Z akładu Chem ii Rolniczej SGGW w Skierniew icach
pobrano raz w czerw cu (w ciepłym , dżdżystym okresie intensyw nego
w zrostu roślin) i dru g i raz w końcu w rześnia (w suchym zim nym okresie)
1959 r. Do oznaczeń stosowano próbki pow ietrznie suche.
WYNIKI
ZA W AR TO ŚĆ
AZOTU
DO STĘPNEG O
I U R U C H A M IA JĄ C E G O
S IĘ
W
ZALEŻNO ŚCI
O D T E R M IN U P O B R A N IA P R Ó B K I G L E B O W E J
Ilości azotu dostępnego w próbkach pobranych w czerw cu są inne
(większe w glebach nawożonych niż nie nawożonych azotem oraz b a r­
dziej proporcjonalne do ilości azotu urucham iającego się i do plonów
roślin) niż w próbkach pobranych jesienią (tabl. 4). N atom iast ilości azotu
urucham iającego się w w yniku inkubacji w próbkach z obu term inów
są niem al jednakow e.
P ró b k i pobrane jesienią różniły się nieznacznie pod względem za­
w artości azotu dostępnego, m imo że pochodziły z poletek od 37 lat różnie
nawożonych azotem i obornikiem (tabl. 4). Różniły się natom iast bardzo
znacznie pod względem zaw artości azotu urucham iającego się w w yniku
inkubacji. Zaw artość tego azotu jest proporcjonalna do daw ek obornika
i jest blisko dwa razy większa w próbkach z poletek nawożonych niż nie
naw ożonych azotem (45 kg N na kg rocznie).
Na podstaw ie uzyskanych w yników przypuszcza się, że zaw artość
azotu dostępnego dla A. niger (w próbce nie inkubow anej) może się zmie­
niać w czasie sezonu w egetacyjnego oraz że wielkością bardziej p rzy ­
d atną do rozróżniania m iędzy glebam i m niej i więcej w ym agającym i
nawożenia azotem jest zawartość azotu urucham iającego się w w yniku
inkubacji.
ZA W AR TO ŚĆ
AZOTU
D O STĘPN EG O W
ROŻNYCH
GLEBACH
Zaw artość azotu dostępnego dla A. niger w w ierzchnich w arstw ach 78
zbadanych gleb oznaczona tak w próbkach pow ietrznie suchych jak i inkubow anych w aha się w szerokich granicach (tabl. 1 i 2). W próbkach
nie inkubow anych w aha się ona od śladów do k ilkunastu m iligram ów
na 100 g w glebach m ineralnych i jeszcze bardziej, bo cd śladów do
324 mg na 100 g w glebach torfow ych. Nie zaobserwowano w nich za­
leżności m iędzy zaw artością azotu dostępnego a zaw artością azotu ogól­
nego lub pH gleby.
426
O. Nowosielski
Przykłady r ó ż n ic między glebami w z a w artośc i az o tu dostępnego i uruchamiającego e i ę
w warstwie w ie r z c h n i e j i w z a w a rt o śc i az o tu dostępnego w warstwach g łę b s z y c h
Examples of the d i f f e r e n c e s oc cu rr in g between s o i l s in regard to a v a i l a b l e and m ob il iz ed
n it ro g e n con te nt o f the upper s o i l la y e r and a v a i l a b l e n it r o g e n co nte nt o f deeper la y e r s
Głębokość
pobrania
próbki
Gleba
-
Soil
Piase k g l i n . le k k i brun.
Ligh t brown loamy sand
Gleba brunatne wytw. z g l i n y
zwałowej l e k k i e j
brown s o i l from l i g h t boulder
loam
Sampletak in g
deptłi
cm
10
6 ,2
40
-
Gleba brun. wytw. z g l i n y
zwał. s p ie s z c z o n e j
brown s o i l from s i l t e d
boulder loam
2 ,1
-
-
10
6 ,4
4,0
17,1
-
3,6
-
-
15
7,0
3.5
8 ,0
0 ,1 6
14,5
0 ,1 5
10,7
0,13
30
2 .5
70
1,8
5 ,4
50
8 ,0
0,07
3 ,3
10
6 ,0
5,5
30
-
0,3
-
0,1 3
10
7,1
2,4
4,8
-
40
-
2 ,0
-
-
70
10
2 ,0
6 ,0
2 ,6
7,4
30
-
0,7
7, 4
-
60
-
* ,1
-
-
10
6 ,2
1 2 ,6
20,1
Czarna ziemia ś re d .
wytw. z g l i n y zwałowej
Medium black eart h
from boulder loam
40
Torf n i s k i na dbiebrzański
Lowmoor /B ie b r za r i v e r
valley
0 -10
Torf pr z ejśc io w y
nieuprawiany
T r a n s i t i o n a l moor
UnCUltIV.
1,3
ś la d y
traces
90
10
Gleba b i e l . wytw. z g l i n y
le k k i e j p y l a s t e j
Po d z o l ic s o i l from l i g h t
s i l t y loam
N dostępny
N urucha­
d la A. n i g e r miający s i ę
H ogólny
M obiliz ed N U e t . K i e j d . j
pHlHjO) A v a ila b l e
to A. n i g e r by s o i l incutx
T o ta l N
(K iejd .m eth )
%
mg/ 100 g
2 ,0
10
-
ś la d y
traces
90
5,0
3 2 4 ,0
178,5
-
-
ś la d y
traces
51 ,0
-
Oznaczanie azotu w glebie metodą A. niger
427
T a b l i c a
2
Zawartość azotu dostępnego i uruchamiającego e i ę w różnych g le bac h
A v a il a b l e and m ob il iz ed n it r o g e n c on te n t in d i f f e r e n t s o i l s
N dostępny
A vailable N
N uruchamiający s i ę
M obiliz ed N
mg/1 0 0 g
Glebe - S o i l
Ilość
g le b
Amount Średnia Zawartości
of
zawartość krailcowe
so ils
Uean
Extremal
con tent
c ontent
Powyżej
6 mg
(% g le b ) Średnia Zawartości
zawartość kraucowe
Over
Mean
Extremal
6 mg
co ntent
con te nt
1% of
so ils)
Powyżej
12 mg
(fr g le b )
Over
tlS f
so ils)
Gleby wytw. z piasków
luźnych i s l a b o g l i n .
S o i l s from lo o s e and
s l i g h t l y loamy sands
7
3,3
2 , 0 - 5 ,9
0
7 ,2
3 ,5 -2 3 ,0
13
Gleby b i e l . i brun,
wytv?. z p ia s . g l i n .
Podzol and brown
s o i l s from 1. sands
9
4,2
1 , 3 - 9,5
16
10,6
4,0-26,3
28
Gleby b i e l . i brun,
wytw. z g l i n zwal.
s p i a s z c z . i le kkich
Podzol and brown s o i l s
from sandy and l i g h t
boulder loams
15
3,6
1 , 7 - 8 ,0
14
9,8
4 ,0-16,2
24
Gleby b i e l . i brun,
wytw. z g l i n zwal.
śr e d n ic h i c ię ż k i c h
Podzol and bro-rcn s o i l s
from med. and heavy
boulder loams
15
3,8
1 , 2 - 9 ,4
14
9,5
6,0-30,0
20
Czarne zie mie różne
Various black earths
9
4,1
1 , 2- 1 2 ,6
12
7,6
3.5 -2 0 ,0
15
Torfy n i s k i e i p r z e j ­
ściowe
Low and t r a n s i e n t
moors
11
49,1
ślady-324,0
tr a c e s
71
74,0
48,017 8 ,0
87
Czarnozietny -Czernozerns
2
3 ,1
3,0- 3,2
0
9,2
6,0-12,4
50
Lessy różne
Various l o e s s e s
2
2 ,7
1,2- 4,2
30
10,0
6 ,0 -1 4 ,0
50
Rędziny różne
V arious r en dz inas
4
4 ,1
3 , 0- 6 ,0
25
5,3
4 , 2 - 1 5 ,0
25
Mady różne
Various a l l u v . c o i l s
4
2,5
1 .2 - 5,0
0
4,8
4 , 0 - 5,3
25
nazem
-
T ota l
78
ш
Zaw artość azotu dostępnego w próbkach z głębszych w arstw ulega
także dużym w ahaniom . Jedne gleby w w arstw ach głębszych zaw ierają
zaledwie śladowe ilości azotu dostępnego, inne — ilości naw et niekiedy
w iększe niż w w arstw ie w ierzchniej. N ajczęściej w w arstw ach głębszych
stw ierdzano od 0,5 do 3,0 mg N dostępnego na 100 g.
W tablicy 1 podano przykłady różnic m iędzy glebam i pod względem
zaw artości azotu dostępnego w w arstw ie w ierzchniej i głębszych.
Tabl i ca
3
Zawartość azotu dostępnego i uruchamiającego s i ę
w r ó ż n ie nawożonej od 37 l a t g l e b i e b i e l i c o w e j l e k k i e j
p ola doświadczalnego SGGW w S k ie r n iew ic ac h
A v ia la b l e and m ob il iz ed n it r o g e n c onte nt in l i g h t
p o d z o li c s o i l d i f f e r e n t l y f e r t i l i z e d during 37 y e ars
(e xp e r im e n ta l f i e l d of the C e n t . C o ll. A g r ic . at S k ie r n i e w ic e )
mg/100 g
Kombinacje nawozowe
F e r t i l i z e r combination
Obornik w q/ha
Farmyard manure
N dostępny
A v a ila b l e N
N uruchamiający s i ę
M obiliz ed N
4,5
200
2,9
400
2,8
8,0
600
3,0
16,5
2,3
Nawożenie mineralne
Mineral f e r t i l i z e r s
Ca
1.4
CaNPK
1,2
4,2
NPK
1,7
3,9
CaPK
1.4
2 ,1
CaPN
1,3
3,6
CaKN
1,3
3,8
«
Próbki glebowe pobrano 4 . I X . 1959
S o i l samples taken on Sept. 4, 1959
Średni błąd ś r e d n ie j arytmetyczne j nie przek racza 25%
Hean err or of a r i t h m e t i c a l mean does not exceed 25%
Zaw artość azotu urucham iającego się w zbadanych próbkach (z w ar­
stw y w ierzchniej) jest przeciętnie 2 — 3 razy większa od zaw artości azotu
dostępnego w próbkach nie inkubow anych. P rzy ro st azotu dostępnego
pod w pływ em inkubacji jest jednak w przypadku poszczególnych gleb
bardzo różny (tabl. 1). W ynosi on od zaledwie kilkudziesięciu do przeszło
kilkuset procent. W kilku glebach torfow ych m niej azotu dostępnego
stw ierdzono w próbce inkubow anej niż nie inkubow anêj.
429
Oznaczanie azotu w glebie metodą A. niger
Różnice w zaw artości obu. form azotu są znacznie większe w śród gleb
danego ty p u niż m iędzy ty p am i (w yjątek stanow ią gleby torfowe).
Stw ierdzone różnice m iędzy glebam i w zaw artości azotu dostępnego
i urucham iającego się mogą przypuszczalnie odzwierciedlać w pew nej
m ierze różnice w w ym aganiach nawożenia azotem . Na podstaw ie dotych­
czasowych porów nań m etody A. niger z dośw iadczeniam i w egetacyjnym i
przypuszcza się, że gleby zaw ierające duże ilości azotu dostępnego (wię-
T a b l i c a
4
Zawartość N dostępnego w z a l e ż n o ś c i od terminu pobrania próbek
glebowych w r ó żn ie nawożonych od 37 l a t p o le te k w Sk ie r niew ic ac h
A v a ila b l e N c onte nt in dependence on date o f s o i l s ample-tak ing
from ex perimen tal p l o t s at S k ie r n i e w ic e d i f f e r e n t l y
f e r t i l i z e d fo r 37 y e a r s
Kombinacje nawozowe
(p o le t k a z burakami c u k r .)
F e r t i l i z e r combination
(s u g a r - b e e t p l o t s )
Data pobrania próbek
Date o f sample-taking
27.V I .1 959
4 . I X.1959
N mg/100 g*
2,1
Ca
0,9
CaNPK
2,9
1,8
NPK
2,5
1,7
CaPK
1,1
1,9
CaPN
2,9
2,4
CaKN
2,0
1,8
br edni błąd ś r e d n ie j arytmetycznej z 3 równole głych oznaczeń n i e
przek racza * 0 , 3 mg N/100 g gle b y ; wynik i d o t jc z ą Д powtórzenia
różnych kombinacji nawozowych
The mean e rr or o f the a r i t h m e t i c a l mean from 3 p a r a l l e l determi­
n a t io n s does not exceed * 0 , 3 mg N/100 g s o i l . The r e s u l t s shown
r e f e r to 1 r e p e t i t i o n o f v ar io u s f e r t i l i z e r combinations
cej niż 6 mg na 100 g) lub gleby zaw ierające duże ilości azotu u ru ch a ­
m iającego się w w yniku inkubacji (więcej niż 12 mg na 100 g) mogą w y­
magać naw ożenia azotowego w słabym stopniu. Dość dużo takich gleb
stw ierdzono wśród badanych torfów (około 60%); wśród gleb m in eral­
nych stw ierdzono ich około 15%.
Dalsze badania nad ty m zagadnieniem pow inny pójść przede w szyst­
kim w kieru n k u porów nania w yników m etody A. niger z dośw iadczeniam i
z naw ożeniem azotowym.
7 — R o c z n ik i G l e b o z n a w c z e
t. X , z. 2.
430
O. Nowosielski
STRESZCZENIE
Badano różnice m iędzy glebam i pod w zględem zaw artości azotu do­
stępnego w w arstw ie w ierzchniej i głębszych sądząc, że mogą one od­
zwierciedlać w pew nej m ierze różnice w w ym aganiach nawozowych gleb
w stosunku do azotu. Zastosow ano do tego celu m etodę A. niger jako bio­
logiczną m etodę jakościową, pozw alającą oznaczać bez sporządzania w y­
ciągów glebow ych nie tylko azot m ineralny, lecz także azot związków
organicznych, ulegających łatw o m ineralizacji i to zarówno w próbkach
pow ietrznie suchych (tzw. w skrócie azot dostępny), jak i w próbkach
inkubow anych (tzw. azot u rucham iający się).
Stw ierdzono, że zaw artość azotu dostępnego może ulegać wahaniom
w czasie sezonu w egetacyjnego, natom iast zaw artość azotu u ru ch am iają­
cego się w w yniku inkubacji (w czasie 7 dni, w tem p e ra tu rz e 35°C, przy
około 50% m aksym alnej pojem ności w odnej) jest wielkością stosunkow o
stałą dla danej gleby, przypuszczalnie bardziej przydatną do oceny po­
trzeb nawozowych gleb.
Zaw artość azotu dostępnego w próbkach z w ierzchniej w arstw y 78
zbadanych gleb w aha się od śladów do k ilk u n astu m g /l 00 g, w próbkach
z w arstw głębszych w ynosiła najczęściej od 0,5 do 3,0 mg/100 g, prze­
ważnie m alejąc w raz z głębokością.
Zaw artość azotu urucham iającego się była 2— 3 razy większa od za­
w artości azotu dostępnego. P rzy ro st azotu dostępnego w w yniku inkuba­
cji był bardzo różny (od kilkudziesięciu do przeszło kilkuset procent).
W śród gleb torfow ych stw ierdzono około 60% takich, któ re mogą
przypuszczalnie w słabym stopniu reagow ać na nawożenie azotowe (za­
w ierają przeszło 30 mg N dostępnego lub 60 mg N urucham iającego się
w 100 g). W śród gleb m ineralnych stw ierdzono około 15% takich gleb
(zaw ierają w 100 g więcej niż 6 m g N dostępnego lub przeszło 12 mg N
urucham iającego się).
Dalsze badania pow inny pójść w k ieru n k u porów nania metod}
A. niger z dośw iadczeniam i w egetacyjnym i z naw ożeniem azotu.
LITERATURA
[1] B i r c h H. F.: Effect of soil drying on humus decomposition and nitrogen
availability. Plant and Soil, 10, 1958, s. 9—31.
[2] C o o k F. D., W a r d e r F. G., D o u g h t y J. L.: Relationship of nitrate
accumulation to yield response of wheat in some Saskatchewan soils. Canad.
J. Soil Sei., 37, 1957, s. 84—88.
[3] C o r n f i e l d A. H.: Mineralisation during incubation of the organic nitrogen
compounds in soils as related to soil pH. J. Sei. Food and Agric., 8 , 1959,
s. 27—29.
[4] E a g l e D. J., M a t t h e w s В. C.: Measurement of nitrate supplying power
Oznaczanie azotu w glebie (metodą A. niger
431
of soils by an incubation method and correlation with crop yield response.
J. Sei. Food Agric., 38, 1958, s. 161—170.
[5] G a s s e r J. K.: Soil nitrogen IV. Transformations and movement of fertili­
zer nitrogen in light soils. J. Sei. Food Agric., 1 0 , 1959, s. 192—197.
[6 ] H a r p s t e a d M. J., В r a g e B. L.: Storage of soil samples and its effect
upon the subsequent accumulation of nitrate during incubation. Proc. Soil
Sei. Soc. Amer., 22, 1058, s. 326—328.
[7] N o w o s i e l s k i О.: 'Zagadnienie badania potrzeb nawozowych gleb w sto­
sunku do azotu. Hoczn. Glebozn., t. 6 , 1958, s. 51—78.
[8 ] N o w o s i e l s k i O.: Oznaczanie różnych form azotu za pomocą A. niger.
Roczn. Glebozn., t. 9, 1960, s. 37—Э5.
[9] S c h r e v e n D. A. van: Effect of nitrogen manuring... XII Sampling in con­
nection with nitrogen mineralisation in soil Van Zee tot Land, 26, 1958,
s. 26—54.
[10] W h i t e W. C., (Dum e n i l L., P e s e k J.: Evaluation otf residual nitro­
gen in soil. Agron. J., 50, 1958, s. 255—259.
[11] W i n s or G. W.: Mineralisation and immobilisation of nitrogen in soil.
J. Sei. Food Agric., 9, 1958, s. 792—801.
[12] Z ö t t l H. von.: Die Bestimmung der Stickstoffmineralisation im Waldhu­
mus durch den Brutversuch. Z. Pfl. Ernähr. Düng. 81, 1958, s. 35—50.
О. НОВОСЕЛЬСКИ
ОЦЕНКА ПОСРЕДСТВОМ A S P E R G IL L U S N IG E R ЗАПАСОВ
ДОСТУПНОГО АЗОТА В РАЗЛИЧНЫ Х ПОЧВАХ
Кафедра Агрохимии Главной Сельскохозяйственной Школы — Варшава
Заведующий проф. др. М. Гурски
Р е з юм е
Исследовано различия между содержанием в почвах доступного азота
как в верхнем слое, так и в нижележащих, ввиду предположения, что они
могут до некоторой степени отражать различия в потребностях почв в удо­
брении азотом. Д ля этой цели применено метод A. niger в качестве био­
логического количественного метода, допускающего, без составления поч­
венных вытяжек, проведение определений не только минерального азота,
но и азота органических соединений, легко подвергающихся минерализа­
ции и притом как в воздушно-сухих образцах (сокращенно называемого
доступным азотом), так и в образцах, выведенных в инкубаторе (т. наз.
азота приходящего в движение).
Установлено, что содержание доступного азота может подвергаться
колебаниям в течение вегетационного периода, тогда как содержание азо­
та, приходящего в движение вследствие инкубации (в течение 7 дней
в температуре 35 °С, при около 50% максимальной водопоглощаемости)
432
O. Nowosielski
представляет собою относительно постоянную для данной почвы величину
и, предположительно, более пригодную для оценки потребностей почв
в удобрении.
Содержание доступного азота в пробах, взятых из верхнего горизонта
78 изученных почв, колеблется от следов до количества, лежащего в пре­
делах от 10 до 20 мг. на 100 г.; в образцах из расположенных ниже гори­
зонтов оно выражалось чаще всего цифрами от 0,5 до 3,0 мг. на 100 г.,
в большинстве случаев уменьшаясь одновременно с глубиной.
Содержание приходящего в движение азота 2—3-кратно превышало
содержание доступного азота. Прирост азота, доступного благодаря инку­
бации, был весьма различен (от нескольких десятков до свыше нескольких
сот процентов).
Среди торфяных почв обнаружено около 60% таких, которые, как
предполагается, могут в слабой степени реагировать на удобрение азотом
(они содержат более 30 мг. доступного N или 60 мг., приходящего в дви­
жение в 100 г.). Среди минеральных почв отмечено около 15% таких почв
(содержащих в 100 г. более 6 мг. доступного либо 12 мг N, приходящего
в движ ение).
Дальнейшие исследования следует вести по направлению сравнения
метода A. niger с вегетационными опытами с удобрением азотом.
О. NOWOSIELSKI
EVALUATION OF AVAILABLE NITROGEN SU PPLY IN D IFFEREN T
SO ILS BY M EANS OF A S P E R G IL L U S N IG ER
Dept, of Agrochemistry, Central College of Agriculture, Warsaw
Head — prof. dr M. Górski
S u m m ar у
The differences in available nitro g en content of various soils w ere
investigated on the assum ption th a t they m ay to some e x te n t reflect
the differences in soil req u irem en t of n itric fertilizers. To this aim the
A. niger m ethod was applied since this q u an titativ e biological procedure
allows, w ithout prep aratio n of soil extracts, to determ ine not only the,
m ineral n itrogen b u t also the nitro g en of organic com pound undergoing
m ineralization in a ir-d ry sam ples (shortly: available nitrogen) as well
as in incubated sam ples (so called m obilized nitrogen).
It was stated th a t the content of available n itrogen can in th e v eg e­
tativ e period undergo variations, w hereas the content of nitrogen m obili-
Oznaczanie azotu w glebie metodą A. niger
433
zed by incubation (w ithin 7 days a t 35° С w ith m axim . 50% w ater
capacity) constitutes in a given soil a relativ ely constant value which
probably is m ore suitable for evaluation of the fertilizer needs of soil.
The content of available nitrogen in sam ples from th e top layer
of 78 investigated soils varied from traces to several h u n d red mg per
100 g soil, in sam ples from deeper layers from 0.5 to 3.0 mg/100 g, de­
creasing m ostly w ith depth.
The content of m obilized n itrogen was 2— 3 tim es higher th an th a t
of available nitrogen. The increase of nitrogen available from incuba­
tion showed wide variations (from some tens to several hundreds p er­
cent).
Am ong the peat soils appr. 60% w ere found to respond probably
slightly to n itrogen fertilization (they contain over 30 mg available N
or 60 mg m obilized N per 100 g soil), in m ineral soils — appr. 15% of
such soils w ere found (they contain over 6 mg available or over 12 mg
m obilized N).
F u rth e r research should aim at com parison of the A. niger m ethod
w ith vegetative experim ents on nitrogen fertilizers.