prezentacja

OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE
W PRAKTYCE SZKOLNEJ
Opracowanie: Michał Bartz
1. Rzeczywistość szkolna i ocenianie uczniów
Uczniowie nie są głupi, nauczyciele
nie są leniwi, a nasze szkoły nie są do
niczego. Ale od jakiegoś czasu wszyscy
podejrzewamy, że coś jest nie tak.”
„
(Manfred Spitzer)
1. Rzeczywistość szkolna i ocenianie uczniów
1. Nauczyciel - urzędnik
 Podporządkowujemy działania (w tym) ocenianie
zbieraniu informacji.
 Biurokratyczny pęd ku statystykom (zapominamy o
przeniesieniu informacji w perspektywę komunikacji).
 Brak przełożenia na działanie (nie osiągniemy tego
wydaniem kolejnych rozporządzeń).
 Chaos informacyjny (nauczyciele chcą osiągnąć
porównywalność).
 Ułuda ucieczki od subiektywizmu oceniania.
1. Rzeczywistość szkolna i ocenianie uczniów
2. Kult oceny
 Oszukiwanie się, że uczeń zna kryteria oceniania
(zapisy czytelne dla nauczyciela).
 Ocena: narzędzie nieczytelne dla ucznia.
 Wybiórcze traktowanie aktywności uczniowskich.
 Wiara w to, że ocena motywuje uczniów, choć nie
motywuje (podporządkowujemy się kultowi oceny i
presji rodziców, by przygotować do egzaminów
zewnętrznych).
1. Rzeczywistość szkolna i ocenianie uczniów
3. Demotywatory
 Utożsamienie ucznia z oceną szkolną
i demotywowanie; zaniżanie samooceny ucznia.
 Etykietowanie.
 Utrwalanie poczucia klęski (rzadko poczucia
sukcesu).
 Wystawienie oceny zamyka chęć poprawienia i
doskonalenia (zakuć, zdać, zapomnieć).
1. Wykorzystywanie motywacji do osiągania celów
Błędny model motywacji wewnętrznej
motywowanie
Nauczyciel
Zadanie
Uczeń
Prawidłowy model motywacji wewnętrznej
motywowanie
Nauczyciel
Zadanie
Uczeń
motywowanie
1. Rzeczywistość szkolna i ocenianie uczniów
 Cele lekcji (założone a zrealizowane)
 Pomylenie sytuacji egzaminacyjnej i codziennej
(rola aktywności, poszerzenie aspektu oceny
o kwestie nieporównywalne, ale czytelne dla ucznia)
 Nauczanie na etapie przedszkola i I etapu
edukacyjnego – bez sprawdzianów, bez ocen,
a dzieci uczą się.
 Uczymy, żeby oceniać czy oceniamy, żeby uczyć?
1. Rzeczywistość szkolna i ocenianie uczniów
„ (...) nauczyciele zazwyczaj oceniają, lecz nie
diagnozują, przede wszystkim z powodu presji
czasu i nacisku, jaki kładzie się na wyniki dzieci,
a nie na procesy i strategie, które są przyczyną
takich wyników. (...) Ocena bez diagnozy ma
ograniczoną wartość i może być w rzeczywistości
bezproduktywna, jeżeli jej wyrazem są słabe
stopnie i niechętne komentarze nauczyciela, a nie
uświadomienie dziecku przyczyn takich wyników
i podanie sposobów zapobieżenia podobnej
sytuacji w przyszłości.” (D. Fontana)
2. Ocenianie kształtujące – założenia i zasady
 Celem jest motywacja i stymulowanie uczniów.
 Uwzględnienie samooceny i oceny koleżeńskiej
(nauczyciel nie jest sędzią, ale wymaga, pobudza,
stymuluje – rola mistrza).
 Odroczenie oceny w czasie.
 Komentarz ważniejszy od samej oceny wyrażonej
w przyjętej skali.
 Dokumentacja: teczki z pracami uczniów w szkole.
 Portfolio do wglądu dla ucznia, rodzica, nauczyciela.
2. Ocenianie kształtujące – założenia i zasady
 Lekcja: nauczyciel elastyczny, otwarty na dialog.
 Założenie, że uczeń coś wie (przedwiedza);
umiejętność reagowania; dynamizm.
 Stymulująca i strukturalizująca rola pytania
kluczowego.
 Cele wyrażone w języku zrozumiałym dla ucznia.
 Kryteria oceniania wywiedzione z celów
(czytelność dla ucznia i nauczyciela).
 Język informacji zwrotnej dostosowany do ucznia.
3. Podsumowanie
 Działanie zgodne z Rozporządzeniem w sprawie oceniania,
klasyfikowania i promowania.
 Nieoddzielanie sytuacji nauczania i oceniania.
 Poszerzenie aspektów oceniania i jednoczesna czytelność kryteriów.
 Nadzór powinien dotyczyć nie tylko zgodności w dokumentacji,
ale przede wszystkim czytelności działań nauczycieli i uczniów.
 Prawdziwa indywidualizacja (ta się dokonuje zawsze, gdy nauczyciel
wyraża gotowość – dyrektor powinien skupić się na umiejętnościach
psychologicznych i pedagogicznych nauczycieli).
 Ocenianie kształtujące wymaga rzetelnego przygotowania, zmiany
warsztatu pracy, nakładu sił.
3. Podsumowanie
„Najlepszy nauczyciel nie włoży w biernego ucznia
ani wiedzy, ani rozwoju umysłowego, ani
wykształcenia. Żadnego z tych dóbr nie można
otrzymać z zewnątrz. Każde z nich trzeba zdobywać
własną pracą. O wynikach nauczania, jednym
słowem, rozstrzyga przede wszystkim praca ucznia.
Nauczanie może stworzyć tylko pomyślne warunki
dla tego procesu rozwojowego, który odbywa się
w uczniu. Może nim do pewnego stopnia
pokierować, ale nigdy nie zdoła go zastąpić.”
Bogdan Nawroczyński, Zasady nauczania