ZAŁĄCZNIK DO SSO §1 1. Ocenianie kształtujące

ZAŁĄCZNIK DO SSO
§1
1. Ocenianie kształtujące pozwala zindywidualizować nauczanie, a przez to lepiej
wyrównywać szanse edukacyjne uczniów.
2. Jest to nauczanie, które nie koncentruje się na porównywaniu uczniów, ale na podkreśleniu
tego co każdy uczeń już umie i dostarczenie mu informacji o jego następnym kroku.
3. Ocenianie kształtujące nie oznacza likwidacji oceny podsumowującej.
Ocena podsumowująca może być także wykorzystana w kształtujący sposób.
4. Kluczowe zasady oceniania kształtującego:
ocenianie kształtujące jest ściśle powiązane ze skutecznym planowaniem nauczania
i uczenia się;
ocenianie kształtujące koncentruje się na tym, w jaki sposób uczniowie się uczą;
ocenianie kształtujące jest istotne podczas realizacji całego procesu dydaktycznego
od planowania po ocenę osiągnięć;
jest zgodne z najlepszymi zasadami dydaktyki;
buduje indywidualne relacje nauczyciela z uczniem;
motywuje uczniów do nauki, pomaga uczniom w wypracowaniu własnych strategii
„uczenia się jak się uczyć”;
wymaga już na etapie planowania precyzyjnego określenia kryteriów sukcesu
(nacobezu);
uczniowie otrzymują konstruktywne wskazówki, jak mogą poprawić swoją pracę
i w jaki sposób mogą się rozwijać;
ocenianie kształtujące powinno rozwijać uczniowską zdolność do samooceny tak,
by służyło refleksji i samodzielnemu decydowaniu o własnej nauce;
jest właściwe na każdym etapie kształcenia i w stosunku do każdego ucznia
niezależnie od jego poziomu osiągnięć;
podstawą oceny kształtującej jest informacja zwrotna uwzględniająca to, co uczeń
zrobił dobrze, jak też to, co powinien wykonać inaczej- komentarz do pracy ucznia.
§2
1. Ocenianie kształtujące to dawanie informacji pomagającej w uczeniu.
2. Ocenianie kształtujące a ocenianie sumujące:
Nauczyciel stosujący ocenianie kształtujące, stosuje również ocenę sumującą.
Nie rezygnuje ze stopni.
Ocena sumująca podsumowuje pracę ucznia, czyli określa na ile opanował on dane
zagadnienie.
Ocenianie kształtujące nie likwiduje ocen – stopni, jedynie ogranicza częstość
ich wystawiania.
Podstawą oceny kształtującej jest informacja zwrotna, uwzględniająca to, co uczeń
zrobił dobrze, jak też to, co powinien wykonać inaczej. Ma ona formę komentarza
do pracy ucznia.
3. Elementy oceniania kształtującego:
Nauczyciel, który stosuje ocenianie kształtujące:
1) Określa cele lekcji i formułuje je w języku zrozumiałym dla ucznia.
2) Ustala wraz z uczniami kryteria oceniania, czyli to, co będzie brał pod uwagę
przy ocenie pracy ucznia.
3) Potrafi formułować pytania kluczowe.
4) Stosuje efektywną informację zwrotną.
5) Wprowadza samoocenę i ocenę koleżeńską.
6) Buduje atmosferę uczenia się, pracując z uczniami i rodzicami.
Ad.1. Określenie celów lekcji dla nauczyciela i dla ucznia.
Sprawdzenie realizacji celów - podsumowanie lekcji. Można zastosować rozmaite formy.
Przykład jednej z metod- zdania podsumowujące.
•
Dziś
nauczyłem
się
.....
•
Zrozumiałem,
że.......
•
Przypomniałem
sobie,
że.........
•
Zaskoczyło
mnie,
że.........
• Dziś osiągnąłem założony cel, gdyż…….
Ad.2. Kryteria oceniania to wyjaśnienie jak w sposób przystępny i zrozumiały dla ucznia
przedstawić kryteria oceny pracy. Posługujemy się skrótem, który po rozszyfrowaniu ułatwia
formułowanie tych kryteriów. Nacobezu oznacza „NA COBĘDĘ / będziemy
/ZWARACAĆUWAGĘ przy ocenie pracy”.
Określanie "nacobezu" do lekcji jest korzystne:
dla nauczyciela, gdyż nie zajmuje się zagadnieniami drugorzędnymi, z góry wie,
co i jak będzie oceniać, odpowiednio dobiera rodzaj pracy podlegającej ocenie;
dla ucznia, gdyż dokładnie wie, jakie wiadomości i umiejętności musi opanować
i na jakim poziomie, skupia się na osiągnięciu celu, może sam określić, co już umie.
Ad.3. Pytania kluczowe - pytania ukazujące uczniom
ich do poszukiwania odpowiedzi, angażujące w naukę.
Pytania kluczowe są to pytania, które:
szerszy kontekst,
zachęcające
pokazują uczniom szerszą perspektywę zagadnienia,
są ściśle związane z celem lekcji,
skupiają w sobie główną problematykę lekcji,
mają spowodować zainteresowanie ucznia tematem,
podczas lekcji uczeń powinien uzyskać odpowiedź na te pytania.
Ad.4. Informacja zwrotna jest dialogiem między nauczycielem i uczniem, dialogiem, mającym
pomóc uczniowi w uczeniu się. Prawidłowo skonstruowana i skuteczna informacja zwrotna
zawiera cztery elementy:
1) Wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia.
2) Odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia.
3) Wskazówki - w jaki sposób uczeń powinien poprawić pracę.
4) Wskazówki - w jakim kierunku uczeń powinien pracować, by się rozwijać.
Ustna informacja zwrotna:
Informacja zwrotna ustna daje większą możliwość dialogu między uczniem a nauczycielem:
Pozwala wyjaśnić wątpliwości dotyczące pracy ucznia. Dobrze przygotowana
rozmowa zawierająca informację zwrotną umożliwia też lepsze poznanie sposobu
myślenia
i metod pracy ucznia oraz stwarza warunki do lepszego poznania się ucznia
i nauczyciela.
Informacja zwrotna a rodzice:
Jasna i w czytelny sposób sformułowana umożliwia rodzicom śledzenie postępów
dziecka w nauce, udzielenie mu pomocy czy zmotywowanie go do poprawy wyników.
Opracowując informację zwrotną dla ucznia, należy wziąć pod uwagę, że jest
to również swojego rodzaju list do rodziców.
Pomocne może być organizowanie spotkań "trójstronnych" rodzice - nauczyciel - uczeń.
Jest to doskonała okazja do omówienia sposobów uczenia się dziecka, ustalenie wspólnej
strategii w postępowaniu w konkretnych przypadkach.
Ad.5. Ocena koleżeńska i samoocena
W ocenie koleżeńskiej:
z jednej strony bardzo dobrze rozumieją kolegę, którego pracę sprawdzają, gdyż przed
chwilą wykonywali to samo zadanie, a z drugiej strony uczą się od swego kolegi innego
podejścia do zagadnienia;
uczniowi dużo łatwiej jest przyjąć informację zwrotną od rówieśnika, choćby dlatego,
że wyrażona jest językiem, którym uczniowie porozumiewają się na co dzień;
ocena koleżeńska zmniejsza rywalizację uczniów, co wpływa pozytywnie na proces
uczenia się;
uczniowie widzą, że ocena koleżeńska i samoocena służy poprawie ich pracy, jest oceną
kształtującą, a nie sumującą i nie jest wykorzystywana do porównywania wyników;
uczniowie w roli „nauczyciela” stają się bardziej odpowiedzialni i przykładają się
do napisania dobrego komentarza, a wtedy sami się również uczą.
Samoocena
Jeśli uczeń potrafi ocenić, ile się nauczył i ile musi się jeszcze uczyć, aby osiągnąć
wyznaczony cel, to pomaga mu to w procesie uczenia się i czyni z niego aktywnego
uczestnika tego procesu.
Ad.6. Współpraca z rodzicami
Uczniowie i rodzice muszą być świadomymi uczestnikami procesu oceniania
kształtującego.
Uczeń - ocena kształtująca pomoże mu się uczyć.
Rodzice – dzięki ocenianiu kształtującemu mogą pomóc swojemu dziecku, mogą stać
się jego sojusznikiem.