docRoszczenia przysługujące pracownikowi z tytułu mobbingu.
download 
Reklamacja Transkrypt
Roszczenia przysługujące pracownikowi z tytułu mobbingu.
Roszczenia przysługujące pracownikowi z tytułu mobbingu. Aleksandra Kępniak Zjawisko mobbingu w miejscu pracy Zgodnie z kodeksową definicją mobbing istnieje od bardzo dawna. Współcześnie stało oznacza działania lub zaniechania, dotyczące się ważnym problemem społecznym, dostrzeżo- pracownika lub skierowane przeciwko pracow- nym w krajach UE przez wielu ustawodawców nikowi, polegające na uporczywym i długotrwa- narodowych. Uznali oni potrzebę prawnego łym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, uregulowania tego problemu na poziomie wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatno- państw członkowskich, a nawet na poziomie ści zawodowej, powodujące lub mające na celu wspólnotowym. W związku z tym, w 2001 roku poniżenie Parlament Europejski przyjął rezolucję w spra- izolowanie go lub wyeliminowanie go z zespołu wie nękania w miejscu pracy, a od 2002 roku współpracowników. Komisja Europejska pracuje nad projektem Szczególnie interesującym zagadnieniem są prawa europejskiego, które w sposób wyczerpu- roszczenia, które przysługują pracownikowi jący z tytułu mobbingu. uregulowałoby kwestię zachowań uznanych za mobbing w przedsiębiorstwach poszczególnych państw członkowskich. mem lub Sprawy ośmieszenie z powództwa pracownika, pracownika przeciwko pracodawcy, które związane są Pomimo tego, iż mobbing jest proble- z mobbingiem należą do kategorii spraw z za- występującym kresu prawa pracy w rozumieniu art. 476§1 pkt1 w stosunkach pracy od dawna, w polskim prawie brakowało przepi- kpc. sów, które by wprost regulowały problem Zgodnie z w/w artykułem są to sprawy szykanowania w miejscu pracy. W związku o roszczenia ze stosunku pracy lub z nim zwią- ze społecznym zapotrzebowaniem wypracowa- zane. Przesądza to zarówno kwestię właściwości nie uniwersalnej definicji mobbingu i sposobu sądów pracy jaki i tryb postępowania przed tymi postępowania w przypadku jego zaistnienia, sądami. ustawą nowelizującą z dnia 14 listopada 2003 Do roszczeń przysługujących pracowni- roku poszerzono Kodeks Pracy o dodatkowy kowi z tytułu mobbingu należą: artykuł 94³, wprowadzający pojęcie mobbingu - zadośćuczynienie za doznaną krzywdę do - odszkodowanie krajowego porządku Wiedza Prawnicza nr 3/2008 prawnego. 13 mający na celu wynagrodzenie za cierpienie Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę Pojęcie zadośćuczynienia za doznaną moralne, psychiczne, poczucie krzywdy za utratę zdrowia i ból. krzywdę pojawiło się na gruncie prawa pracy Pojęcie krzywdy mieści w sobie wszelkie wraz z wprowadzeniem do kodeksu pracy ujemne następstwa rozstroju zdrowia i to zarów- instytucji mobbingu. W związku z tym, zgodnie no w sferze cierpień fizycznych, jak również z art. 943§ 3 kp pracownik, który w wyniku psychicznych. mobbingu doznał rozstroju zdrowia może W związku z wyżej omawianymi kwestiami, na drodze sądowej dochodzić od pracodawcy niektórzy poddają w wątpliwość celowość regu- odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia lacji za doznaną krzywdę. Wysokość świadczeń roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne na rzecz pracownika nie jest ograniczona z powodu rozstroju zdrowia wywołanego żadnym limitem. W literaturze pojawiają się mobbingiem może być dochodzone na zasadach rozbieżności co do rozmiaru krzywdy jaka ogólnych, na podstawie art. 444kc i 445kc. powinna być rekompensowana. Powstaje pyta- Zgodnie z kc za rozstrój zdrowia można nie czy chodzi tylko o uszczerbek zdrowia domagać czy o całokształt doznanej krzywdy. W tym dru- ale także renty, jeżeli poszkodowany utracił cał- gim przypadku mobbing jest traktowany jako kowicie lub częściowo zdolność do pracy zarob- zdarzenie rodzące odpowiedzialność majątkową kowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby sprawcy. Jest to odpowiedzialność o charakterze lub zmniejszyły widoki powodzenia na przy- deliktowym. W związku z tym, zadośćuczynie- szłość. Na żądanie poszkodowanego zobowiąza- nie na gruncie kp łączy w sobie elementy od- ny powinien również wyłożyć z góry sumę szkodowania związanego ze szkodą na osobie potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodo- (ma ono np. pokryć koszty leczenia, zakupu le- wany stał się inwalidą, także sumę potrzebną ków) i roszczenia o zadośćuczynienie (czyli ma na koszty przygotowania do innego zawodu. prowadzić do pieniężnego wyrównania dozna- Ostatecznie, zdaniem doktryny nie ma możliwo- nych krzywd). ści łącznia roszczeń z art. 445kc i art. 943 kp Odszkodowawczy element zadośćuczynienia kodeksu się pracy, nie bowiem tylko identyczne zadośćuczynienia przysługujących względem tej samej osoby. pieniężnego z tytułu mobbingu ma na celu Prześladowany pokrycie wszelkich aspektów powstałej szkody dochodzić majątkowej np. zwrot kosztów leczenia, terapii, pieniężnego za rozstrój zdrowia, na podstawie leków, natomiast element zadośćuczynienia szczególnego unormowania w art. 943kp. Wiedza Prawnicza nr 3/2008 pracownik tylko jednego może wówczas zadośćuczynienia 14 Zadośćuczynienie w części rekompensu- czasowych, w których pracownik może rozwią- jącej szkodę niemajątkową ma łagodzić tę zać umowę w tym trybie. Pod rozwiązaniem niewymierną część powstałej szkody. Wysokość umowy o pracę należy rozumieć rozwiązanie zadośćuczynienia przysługującego pracowniko- umowy o pracę przez pracownika zarówno wi z tytułu mobbingu, w przypadku gdy doznał za wypowiedzeniem jak i bez wypowiedzenia on z tego powodu rozstroju zdrowia, jako z art. 55§1(1). Co do porozumienia stron zdania świadczenia o charakterze kompensacyjnym nie w doktrynie są podzielne. może być symboliczna. Powinna przedstawiać porozumienie ekonomicznie odczuwalną wartość, odpowiadać wychodzi pracownik, na które wyrazi zgodę aktualnym warunkom i przeciętnej stopie pracodawca, również skutkuje rozwiązaniem życiowej społeczeństwa. umowy, należy zatem do znamion komentowa- również uwzględniony stopień nasilenia cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar Powinien zostać stron, z Moim zdaniem inicjatywą którego nego przepisu. W przypadku rozwiązania umowy rozstroju zdrowia, trwałość następstw zdarzenia z powodu mobbingu na podstawie art. 55§11 i konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu pracownik jest uprawniony do żądania: osobistym i społecznym. Istotne znaczenie ma również wiek poszkodowanego. odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy z powodu mobbingu na podstawie art. 943§4 oraz Odszkodowanie odszkodowania z tytułu rozwiązania Odmiennie kształtuje się sytuacja, w któ- umowy z powodu ciężkiego naruszenia rej pracownik rozwiązał umowę o pracę podstawowych obowiązków względem z powodu mobbingu. Decyzja w tej kwestii – należy zauważyć, Odszkodowanie te stanowią odrębne tytuły że uprawnienie do dochodzenia odszkodowania prawne i dlatego przysługują pracownikowi zawężone zostało w kodeksie pracy podmioto- niezależnie. wo do do pracownika. Warto na podstawie art. 55§11kp. pracowników, których stosunek pacy Należy również podkreślić, że z mocy powstał na podstawie umowy o pracę. Nie art. 943 § 4 i 5kp pracownik może korzystać zostali nim objęci pracownicy, których stosunki z uprawnienia do rozwiązania stosunku pracy pracy niż bez wypowiedzenia także wtedy, gdy prześla- umowa o pracę, tj. na podstawie powołania, dowcą jest inna niż pracodawca osoba, mająca mianowania, wyboru czy spółdzielczej umowy kontakt z pracownikiem w związku z wykony- o pracę. Przepis art. 94(3) par 4 nie zakreśla ram waną przez niego pracą. Do podstawowych powstały na innej Wiedza Prawnicza nr 3/2008 podstawie 15 obowiązków pracodawcy należy bowiem przeciwdziałanie mobbingowi. W przypadku dawcy wyczerpuje definicję mobbingu. W takiej sytuacji rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem z powodu mobbin- kieruje do pracodawcy wnioski w wystąpieniu na przyszłość o charakterze zapobiegawczym. gu, pracownik będzie uprawniony do żądania Pracownik, który na skutek mobbingu odszkodowania tylko na podstawie art. 943 rozwiązał umowę o pracę ma prawo dochodzić §4kp. od pracodawcy przed Sądem odszkodowania Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę powinno dokonane grodzenia za pracę, które od 1.1. 2008 roku Należy zwrócić uwagę, wynosi 1126 zł. brutto. Górna granica omawia- iż ciężar dowodu w sprawach dotyczących mob- nego odszkodowania nie została określona przez bingu spoczywa na pracowniku. Działa tu ustawodawcę. Oznacza to, że pracownik chcąc bowiem ogólna zasada wyrażona w art. 6kc, uzyskać odszkodowania wyższe od minimalne- zgodnie z którym ciężar udowodnienia faktu go wynagrodzenia za pracę, powinien udowod- spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi nić wysokość szkody poniesionej w związku skutki prawne. Dla celów dowodowych pismo z rozwiązaniem stosunku pracy na skutek mob- pracownika powinno zawierać uzasadnienie bingu. Wysokość odszkodowania ma odpowia- wskazujące konkretne działania lub zaniechania dać pełnej wysokości poniesionej przez pracow- podejmowane względem niego, które jego nika zdaniem należy zakwalifikować jako mobbing. utracone zarobki, jakich mógłby on oczekiwać, Pracownik może również zaznaczyć, że jedno- gdyby nadal pozostał w zatrudnieniu. cześnie naruszenia Odszkodowanie, o którym mowa w § 4 art. 94 względem niego podstawowych obowiązków (3) kp nie ma charakteru alimentacyjnego. pracodawcy, do których należy zapobieganie Nie ma przeszkód aby pracownik, który mobbingowi. W razie badania takiej sprawy z powodu mobbingu doznał rozstroju zdrowia przez inspektora pracy można powołać się na i jednocześnie rozwiązał umowę o pracę, mógł protokół z kontroli PIP. Trzeba jednak pamiętać, dochodzić od pracodawcy zarówno zadośćuczy- że inspektor pracy nie jest organem uprawnio- nienia nym do rozstrzygania sporów ze stosunku pracy. jak i odszkodowania za poniesione szkody. w formie pisemnej. doszło do być w wysokości nie niższej niż minimalne wyna- ciężkiego W niektórych przypadkach inspektor pracy szkody majątkowej, pieniężnego Organem za która doznaną właściwym w obejmuje krzywdę, kwestiach może tylko uznać, na podstawie ustaleń dokona- rozstrzygania spraw z zakresu prawa pracy nych w czasie kontroli, że postępowanie praco- o zadośćuczynienie lub odszkodowanie są wła- Wiedza Prawnicza nr 3/2008 16 ściwe rzeczowo, z uwagi na wartość przedmiotu stosunku pracy. Z analizy powyższego przepisu sporu, Sądy pracy. wynika, że w każdym przypadku udowodnione- Niezależnie odpowiedzialności go mobbingu byłaby podstawa do postawienia odszkodowawczej pracodawcy, może on być zarzutu przestępstwa z art. 218kk. zagrożonego pociągnięty grzywną, karą ograniczenia wolności albo karą do od odpowiedzialności karnej z art. 218 kk, za to że złośliwie lub uporczywie pozbawienia wolności do lat 2. narusza prawa pracownicze wynikające ze Wiedza Prawnicza nr 3/2008 17
