W pogoni za pieniędzmi nie zapomnij o oborniku

Nr 08/2009 (60)
www.wrp.pl
Prof. dr hab. Czesław Szewczuk
Uniwersytet Przyrodniczy
w Lublinie
Strona Obornik jest nie tylko cennym źródłem składników pokarmowych dla roślin, ale też wniesiony do gleby, korzystnie
wpływa na jej właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne, które decydują o jej żyzności i urodzajności. Poza tym
stabilizuje odczyn, sprzyja tworzeniu związków próchnicznych oraz oddziałuje strukturotwórczo, dzięki czemu są
właściwe relacje w glebie pomiędzy wodą a powietrzem oraz lepsze warunki do pobierania składników pokarmowych. Namnażają się też wówczas pożyteczne, próchnicotwórcze i strukturotwórcze mikroorganizmy.
W pogoni za pieniędzmi nie zapomnij o oborniku
K
orzystny wpływ
obornika, jak też innych nawozów organicznych, jest widoczny nie
tylko w pierwszym roku od
ich wniesienia, ale też w latach następnych. Wobec wysokich cen nawozów mineralnych, należy więc zwracać większą uwagę na nawozy
organiczne, w tym obornik,
komposty, uboczne produkty
plonu głównego (słomę, liście, łęty ziemniaka, itp.), nawozy zielone.
Wartość nawozowa obornika zależy głównie od rodzaju zwierząt, ilości i rodzaju ściółki, sposobu i
okresu przechowywania
oraz terminu jego wywiezienia i przyorania. Przeciętnie obornik mieszany
(bydlęcy + świński + koński) zawiera 0,5% azotu (N)
i wapnia (CaO); 0,3% fosforu
(P2O5); 0,7% potasu (K2O);
0,19% magnezu (MgO) i
0,08% siarki (S). Oznacza
to, że w przeciętnej dawce
30 t/ha, wnosimy do gleby:
150 kg azotu i wapnia, 90 kg
fosforu, 210 kg potasu, 57
kg magnezu i 24 kg siarki.
W tej dawce dostarczane są
też znaczne ilości mikroelementów: 160 g boru (B),
150 g miedzi (Cu), 1060 g
cynku (Zn), 1950 g manganu
(Mn), 17000 g żelaza (Fe) i
13 g molibdenu (Mo). Należy dodać, że obornik koński, a zwłaszcza spod owiec,
charakteryzuje się większą
nie 21% suchej masy i odpowiednio mniej składników pokarmowych. Zaleca
się go w dawce od 20 do 40
t/ha, większe ilości na glebach zwięźlejszych oraz pod
rośliny o dłuższym okresie
wegetacji i dające wysokie
plony. Z kolei dawki pomiotu
ptasiego nie powinny przekraczać 10 t (od kur) lub 15
t/ha (od kaczek i gęsi).
Skład chemiczny obornika (w % świeżej masy)
Składniki
Bydło
Trzoda
Konie
Owce
Kury
Kaczki i gęsi
S.m.
N
P2O5
K2O
CaO
MgO
Dawka t/ha
21,0
0,5
0,3
0,7
0,5
0,2
35
21,5
0,5
0,4
0,7
0,4
0,2
35
25,0
0,5
0,3
0,9
0,4
0,2
35
27,0
0,7
0,4
0,2
0,6
0,2
30
44,0
1,6
1,5
0,8
2,5
0,7
10
30,0
0,7
1,0
0,7
1,2
0,3
15
zawartością suchej masy i
składników pokarmowych,
niż bydlęcy i świński. Jednak największą zawartość
suchej masy i składników
mineralnych, wykazuje pomiot ptasi, zwłaszcza od kur
(44% suchej masy), w mniejszym stopniu spod kaczek i
gęsi (30%). Obornik bydlęcy
i świński zawiera przecięt-
Składniki pokarmowe z
obornika nie są jednak wykorzystywane w 100%, lecz
w znacznie mniejszym stopniu, zwłaszcza azot (przeciętnie w 30%) i fosfor (20-25%).
W większym stopniu wykorzystywany jest potas, magnez i siarka (40-60%). Należy jednak dodać, że pewna
część tych składników (20-
Niezwłocznie po wywiezieniu obornika, należy go przyorać, głębiej na glebach lekkich (15-18 cm), niż cięższych
(12-15 cm).
40%) wykorzystywana jest
również w następnych latach
od jego zastosowania. Najlepiej wykorzystują składniki
pokarmowe z obornika rośliny o długim okresie wegetacji i dużych potrzebach
pokarmowych, głównie okopowe (buraki, ziemniaki),
ale też kukurydza i rzepak
oraz wiele roślin warzywnych. Obornika nie stosuje
się na ogół pod zboża, choć
w słabszych stanowiskach
może być wnoszony, np. pod
pszenicę – w dawce 15-20 t/
ha. Nie powinien być natomiast stosowany pod jęczmień browarny oraz rośliny
z rodziny motylkowatych
(koniczyny, lucerny, strączkowe) oraz rośliny o małych
potrzebach pokarmowych, a
przy tym łatwo wylegające,
np. grykę, len.
Obornik może być stosowany w różnych okresach:
letnim (pod rzepak, pszenicę ozimą, a nawet niektóre międzyplony przezna-
czone na nawóz zielony), jesiennym (buraki, warzywa,
wczesne ziemniaki, kukurydzę) oraz wczesnowiosennym (późne ziemniaki, kukurydzę, niektóre warzywa).
Z reguły lepsze wyniku daje
letnie lub jesienne wniesienie obornika, ale w praktyce
często go brakuje w tym okresie, stąd praktykowany jest
termin wiosenny. Powinien
to być wówczas obornik dobrze przefermentowany, nie
słomiasty, by dodatkowo nie
przesuszać gleby i w miarę
szybko udostępnić roślinom,
zawarte w nim składniki pokarmowe, w wyniku mineralizacji przez mikroorganizmy.
Nie zaleca się na ogół stosowania obornika w latach,
kiedy planowane jest wapnowanie, gdyż wapń przyśpiesza rozkład (mineralizację) obornika, mogą nastąpić
przy tym pewne starty azotu.
Jeśli jednak obydwa zabiegi
będą wykonywane, to nawozy
wapniowe należy wywieźć na
ściernisko, zaś obornik późną
jesienią lub wiosną. n
wr-084/09