Archeologia powszechna VI. Okres wędrówek

załącznik do zarządzenia Rektora UG nr 78/R/11
Nazwa przedmiotu
Archeologia powszechna VI - Okres wędrówek ludów i początki
wczesnego średniowiecza
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot
Instytut Archeologii
Kod ECTS
Studia
kierunek
Archeologia
stopień
Studia pierwszego stopnia
tryb
stacjonarne
specjalność
specjalizacja
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)
Dr Henryk Machajewski, dr Anna Strobin
Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin
A. Formy zajęć wybierane z przygotowanej listy, zgodnie z
Rozporządzeniem Rektora UG:
• wykład,
• ćwiczenia: audytoryjne
B. Sposób realizacji
• zajęcia w sali dydaktycznej
Liczba punktów ECTS
6
C. Liczba godzin
III rok, semestr V, 60 h (30 wykładu
30 ćwiczeń)
Cykl dydaktyczny
od roku akademickiego 2012/13 do roku akademickiego 2014/15
Status przedmiotu
• obowiązkowy
Język wykładowy
Język polski
Metody dydaktyczne
• wykład z prezentacją multimedialną
• ćwiczenia audytoryjne: praca w grupach / analiza
zdarzeń krytycznych (przypadków) / dyskusja
Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny lub
wymagania egzaminacyjne
A. Sposób zaliczenia
• wykład: egzamin
• ćwiczenia: zaliczenie z oceną
B. Formy zaliczenia
• Wykład: egzamin ustny
• Ćwiczenia: kolokwium, wykonanie pracy zaliczeniowej:
przygotowanie projektu lub prezentacji, ustalenie oceny
zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w
trakcie trwania semestru
C. Podstawowe kryteria:
Wykład - egzamin - z całości zakresu zajęć (normy zaliczenia zgodne z
Regulaminem Studiów UG).
Ćwiczenia – kolokwium z całości zakresu zajęć (normy zaliczenia
zgodne z Regulaminem Studiów UG), ocena pracy semestralnej i
ocen cząstkowych.
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi
A. Wymagania formalne: brak
B. Wymagania wstępne: wiadomości z zakresu pradziejów powszechnych i historii starożytnej, umiejętność krytyczne
porównywania różnych kategorii danych i wskazywania zależności.
Cele przedmiotu:
Zapoznanie studentów z dziejami Europy od późnego okresu wpływów rzymskich po czasy rozwoju kultury merowińskiej i
wczesnosłowiańskiej.
Treści programowe
A. Problematyka wykładu:
• Periodyzacja okresu wpływów rzymskich i wędrówek ludów,
• charakterystyka przemian kulturowych osadniczych i gospodarczych,
• analiza krytyczna źródeł pisanych do dziejów społeczności barbarzyńskich
• zróżnicowanie kulturowe społeczności barbarzyńskiej w okresie wpływów rzymskich
• geneza kultury okresu wędrówek ludów w aspekcie historycznym i archeologicznym
• pojecie etnogenezy społeczności germańskiej i słowiańskiej
• miejsce Słowian na mapie barbarzyńskiej i wczesnośredniowiecznej Europy
• zagadnienie przełomu starożytności i wczesnego średniowiecza
B. Problematyka ćwiczeń:
• Periodyzacja okresu wpływów rzymskich i wędrówek ludów,
• Charakterystyka podstawowych źródeł materialnych
• charakterystyka przemian kulturowych osadniczych i gospodarczych,
• analiza krytyczna źródeł pisanych do dziejów społeczności barbarzyńskich
• zróżnicowanie kulturowe społeczności barbarzyńskiej w okresie wpływów rzymskich
• geneza kultury okresu wędrówek ludów w aspekcie historycznym i archeologicznym
• pojecie etnogenezy społeczności germańskiej i słowiańskiej
• miejsce Słowian na mapie barbarzyńskiej i wczesnośredniowiecznej Europy
• zagadnienie przełomu starożytności i wczesnego średniowiecza
Wykaz literatury
A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):
A.1. wykorzystywana podczas zajęć
A. Kokowski „Polska starożytna” Warszawa 2006
M. Mączyńska „Wędrówki ludów. Historia niespokojnej epoki IV i V wieku” Warszawa 1996
H. Wolfram „Germianie” Kraków 1996
K. Godłowski „Pierwotne siedziby Słowian” Kraków 2000
K. Godłowski, The Chronology of the Late Roman and Early Migration Periods in Central Europe, Kraków 1970.
K. Godłowski, Zmiany w uzbrojeniu ludności kultury przeworskiej w okresie wpływów rzymskich, Arma et ollae, Łódź
1992, s. 125-152.
M. Biborski, Miecze z okresu wpływów rzymskich na obszarze kultury przeworskiej, MatArch. 18, Kraków 1978, s. 53165.
P. Kaczanowski, Klasyfikacja grotów broni drzewcowej kultury przeworskiej z okresu rzymskiego, Kraków 1995.
J. Ginalski, Ostrogi kabłąkowe kultury przeworskiej, PArch. 38, Poznań 1991, s. 53-82.
E. Roman, Ostrogi krzesłowate z terenu ziem polskich, 20 lat archeologii w Masłomęczu, Lublin 1998.
E. Blume, Die germanischen Stämme und die Kulturen zwischen Oder und Passarge zur römischen Kaiserzeit, Mannus
Bibliothek 8, 14 (1912, 1915).
Ch. Beckmann, Metallfingeringe der römischen Kaiserzeit im freien Germanien, Saalburg Jahrbuch 26 (1969), s. 5106.
J. Kmieciński, Zagadnienia tzw. kultury gocko – gepidzkiej na pomorzu Wschodnim w okresie wczesnorzymskim, Acta
Archaeologica Lodziensia 11, Łódź 1962.
T. Wójcik, Pomorskie formy bransolet wężowatych z okresu rzymskiego, MZP 24 (1978), s. 35-109.
A. von Müller, Die birnen - und kugelförmigen Anhänger der älteren römischen Kaiserzeit, Offa 15 (1956), s. 93 -114.
S. Thomas, Studien zu den germanischen Kämmen der römischen Kaiserzeit, Arbeits- und Forschungsberichte zur
sächsischen Bodendenkmalpflege 8 (1960), s. 54-215.
B. Beckmann, Studien über die Metallnadeln der römischen Kaiserzeit im freien Germanien, Saalburg Jahrbuch 23
(1966), s. 1-101.
A. Bitner-Wróblewska, From Samland to Rogaland, East-West connections in the Baltic basin during the Early
Migration Period, Warszawa 2001.
W. Nowakowski, Die Olsztyn-Gruppe (masurgermanische Kultur) in der Völkerwanderungszeit. Das Problem ihrer
chronologischen und territorialen Grenzen, [w:] Die spätrömische Kaiserzeit und die frühe Völkerwanderungszeit in
Mittel- und Osteuropa (red. M. Mączyńska, T. Grabarczyk, Łódź 2000, s. 168 - 180.
H.-J. Eggers, Der römische Import im freien Germanien. Atlas der Urgeschichte 1, Hamburg 1951.
U. Lund Hansen, Römischer Import im Norden, Nordiske Fortidsminder Serie B, 10, København 1987.
L. Tyszler, Terra sigillata na ziemiach Polski. Acta Archaeologica Lodziensia 43/44. 1. Tekst. 2. Katalog. Łódź 1999.
P. Kaczanowski , Importy broni rzymskiej na obszarze europejskiego Barbaricum, Kraków 1992.
A. Bursche, Złote medaliony rzymskie w Barbaricum. Symbolika prestiżu i władzy społeczeństw barbarzyńskich u
schyłku starożytności, Światowit, Supplement Series A: Antiquity 2, Warszawa 1998.
A.2. studiowana samodzielnie przez studenta
„Archeologia o początkach Słowian” Kraków 2005
K. Godłowski „Przemiany osadnicze i kulturowe w południowej i środkowej Polsce w młodszym okresie
przedrzymskim i w okresie rzymskim” Wrocław 1985
J. Strzelczyk „Słowianie i Germanie: Poznań 1976
L Tyszkiewicz „Hunowie w Europie” Wrocław 2004
J. Wielowiejski (red. ) Prahistoria ziem polskich t.V. Wrocław 1981
R. Wołągiewicz „Ceramika kultury wielbarskiej między Bałtykiem a Morzem Czarnym” Szczecin 1994
J. Okulicz „Pradzieje ziem pruskich od późnego paleolitu do VII w n.e.” Wrocław 1973
B. Literatura uzupełniająca
Tacyt „Dzieła” Warszawa 1959
Herodot „Dzieje” 2005
Juliusz Cezar „Wojna galijska” Wrocław 1978
Paweł Diakon :Historia rzymska. Dzieje Longobardów” Poznań 1999
Efekty uczenia się
Wiedza
H1A_W02
K_W02 Ma uporządkowaną, podstawową wiedzę, obejmującą terminologię, teorie, metodologie i
H1A_W03
narzędzia opisu, z zakresu nauk humanistycznych i pokrewnych, właściwych dla kierunku
H1A_W04
archeologia
H1A_U02
K_W03 Ma uporządkowaną chronologicznie i tematycznie, wiedzę ogólną z zakresu archeologii
H1A_U03
Ma uporządkowaną chronologicznie i tematycznie, pogłębioną wiedzę szczegółową z zakresu
H1A_U04
wiedzy właściwej dla kierunku archeologia
H1A_U09
K_W06 Ma uporządkowaną wiedzę szczegółową w wybranych obszarach archeologii Polski i
H1A_K01
powszechnej
H1A_K03
K_W07 Wykazuje znajomość prahistorii porównawczej Europy
H1A_K04
Umiejętności
K_U01 Potrafi zdobywać, selekcjonować, analizować i utrwalać wiedzę z wykorzystaniem
różnych źródeł w sposób uporządkowany i systematyczny
K_U02 Samodzielnie zdobywa i utrwala wiedzę w sposób uporządkowany i systematyczny przy
zastosowaniu nowoczesnych technik pozyskiwania, klasyfikowania i analizowania informacji,
zgodnie ze wskazówkami opiekuna naukowego.
K_U05 Definiuje, objaśnia i stosuje poprawnie w mowie i w piśmie podstawowe terminy
fachowe właściwe archeologii i nauk jej pokrewnych zarówno w pracy nad wybranymi tematami,
jak i w popularyzacji archeologii.
K_U10 Prowadzi krytyczną analizę źródeł archeologicznych i interpretuje je stosując podstawowe
metody badawcze i wybrane elementy warsztatu prahistoryka.
K_U11 Wyszukuje i systematyzuje informacje dotyczące archeologii i nauk jej pokrewnych
korzystając z bibliografii, pomocy archiwalnych, baz danych itp.
Kompetencje społeczne (postawy)
K_K01 Ma świadomość zakresu swojej wiedzy i umiejętności profesjonalnych, a także rozumie
potrzebę dalszego, ciągłego rozwoju kompetencji w zakresie wybranej specjalności oraz
ogólnohumanistycznym, jak też kompetencji personalnych i społecznych
K_K05 Potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub
innych zadania
K_K07 Dostrzega i formułuje problemy moralne i dylematy etyczne związane ze środowiskiem
zawodowym; poszukuje optymalnych rozwiązań, postępuje zgodnie z zasadami etyki
Kontakt
[email protected]
[email protected]