Archeologia powszechna VII. Wczesne średniowiecze

załącznik do zarządzenia Rektora UG nr 78/R/11
Nazwa przedmiotu
Archeologia powszechna VII – wczesne średniowiecze
Kod ECTS
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot
Instytut Archeologii
Studia
kierunek
Archeologia
stopień
Studia pierwszego stopnia
tryb
stacjonarne
specjalność
nazwa*
specjalizacja
nazwa*
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)
dr hab. Witold Świętosławski prof. UG, dr Arkadiusz Koperkiewicz
Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin
A. Formy zajęć
Liczba punktów ECTS
5
• Wykłady
• Ćwiczenia
B. Sposób realizacji
• zajęcia w sali dydaktycznej
C. Liczba godzin
Rok. 3, semestr VI, 60h (30h wykład, 30h ćwiczenia)
Cykl dydaktyczny
od roku akademickiego 2012/13 do roku akademickiego 2014/15
Status przedmiotu
• obowiązkowy
Język wykładowy
Język polski
Metody dydaktyczne
Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny lub
wymagania egzaminacyjne
• wykłady z prezentacjami multimedialnymi
• ćwiczenia audytoryjne: praca w grupach /
dyskusja/
• A. Sposób zaliczenia
• Wykład: ocena z egzaminu
• Ćwiczenia: zaliczenie z oceną
• B. Formy zaliczenia
• Wykład: egzamin ustny
• Ćwiczenia: Ocena zaliczeniowa jest wypadkową ocen z kolokwiów
cząstkowych, pracy na zajęciach
D. Podstawowe kryteria
Umiejętność sformułowania poprawnego przedstawienia
wylosowanych dwóch tematów związanych w problematyką
przedmiotu
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi
Należy określić:
A. Wymagania formalne, brak
B. Wymagania wstępne, wiadomości geografii i historii (historia wczesnego średniowiecza), umiejętność krytyczne
porównywania różnych kategorii danych i wskazywania zależności.
Cele przedmiotu
Zapoznanie studenta z podstawowymi problemami archeologii wczesnego średniowiecza ogólnoeuropejskiego i polskiego.
Treści programowe
W tym polu umieszcza się jasną i zwięzłą prezentację treści realizowanych podczas zajęć, przy czym uwzględnia się podział
na poszczególne formy zajęć, na przykład:
A. Problematyka wykładu
Przedstawienie podstawowych zagadnień dotyczących wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny na tle ogólnoeuropejskim oraz
kultury materialnej wczesnośredniowiecznej Polski:
1. Pojęcie i chronologia wczesnego średniowiecza.
2. Etno- i topogeneza Słowian. Najstarsza faza kultury słowiańskiej.
3. Podziały plemienne wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny.
4. Podstawy bytu: pozyskiwanie i przetwórstwo surowców organicznych.
5. Podstawy bytu: pozyskiwanie i przetwórstwo surowców mineralnych.
6. Handel i systemy monetarne.
7. Archeologia osadnictwa. Osady – struktury osadnicze i budownictwo.
8. Archeologia osadnictwa. Grody – ewolucja sieci grodowej, budownictwo.
9. Pogańskie wierzenia Słowian i ich obrządek pogrzebowy.
10. Chrystianizacja Słowiańszczyzny zachodniej i jej archeologiczne ślady. Początki architektury monumentalnej na ziemiach
polskich.
11. Pierwsze państwa słowiańskie.
12. Zachodni sąsiedzi Słowian we wczesnym średniowieczu: Merowingowie, Frankowie, Niemcy.
13. Północni sąsiedzi Słowian we wczesnym średniowieczu: Normanowie.
14. Północno-wschodni sąsiedzi Słowian we wczesnym średniowieczu: Bałtowie i ludy ugrofińskie.
15. Południowo-wschodni sąsiedzi Słowian we wczesnym średniowieczu: Bizancjum, Kaganat Chazarski.
16. Południowo-wschodni sąsiedzi Słowian we wczesnym średniowieczu: ludy koczownicze Wielkiego Stepu: Awarzy,
Protobułgarzy, Węgrzy, Pieczyngowie, Połowcy.
Wykaz literatury
A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):
Buko A., Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej, Warszawa 2005.
Dulinicz M., Kształtowanie się Słowiańszczyzny Północno-Zachodniej, Warszawa 2001.
Gieysztor A., Mitologia Słowian, wyd. 2, Warszawa 2007.
Hensel W., Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna. Zarys kultury materialnej, Warszawa 1987.
Historia kultury materialnej Polski w zarysie, red. W. Hensel, J. Pazdur, t. I, od VII do XII wieku, Wrocław-Warszawa 1978.
Labuda G., Słowiańszczyzna starożytna i wczesnośredniowieczna, Poznań 2003.
Parczewski M., Najstarsza faza kultury wczesnosłowiańskiej w Polsce, Kraków 1988.
Piskorski J. M., Pomorze plemienne. Historia – archeologia – językoznawstwo, Poznań – Szczecin 2002.
B. Literatura uzupełniająca
Kiersnowski R., Wstęp do numizmatyki polskiej wieków średnich, Warszawa 1964.
Kurnatowska Z., Słowiańszczyzna południowa, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1977.
Leciejewicz L., Normanowie, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1979.
Leciejewicz L., Słowianie Zachodni. Z dziejów tworzenia się średniowiecznej Europy, Wrocław- Warszawa-Kraków 1989.
Leciejewicz L., Słowiańszczyzna zachodnia, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976.
Leciejewicz L., Nowa postać świata. Narodziny średniowiecznej cywilizacji europejskiej, wyd. 2, Wrocław 2007.
Okulicz-Kozaryn Ł., Dzieje Prusów, Wrocław 2000.
Szymański W., Słowiańszczyzna wschodnia, Wrocław 1973.
Świechowski Z., Architektura romańska w Polsce, Warszawa 2000.
C. Literatura uzupełniająca bloki ćwiczeniowe
Buko A., Ceramika wczesnopolska. Wprowadzenie do badań, Wrocław-Warszawa-Kraków 1990
W. Chudziak (red. ), Civitas Schinesghe cum pertinentiis, Toruń 2003.
W. Chudziak, S. Moździoch (red.), Stan i potrzeby badań nad wczesnym srdniowieczem w Polsce – 15 lat później, WarszawaWrocław-Toruń 2006
M. Dulinicz (red.), Słowianie i ich sąsiedzi we wczesnym średniowieczu, Lublin-Warszawa 2003.
H. Kocka-Krenz, W. Łosiński (red. ), Kraje Słowiańskie w wiekach średnich. Profanum i Sacrum, Poznań 1998.
Łosiński W., Pomorze Zachodnie we wczesnym średniowieczu. Studium archeologiczne, Poznań 2008.
Łosiński W. (red. ) Problemy chronologii ceramiki wczesnośredniowiecznej na Pomorzu Zachodnim, Warszawa 1986.
Miśkiewicz M, Europa wczesnego średniowiecza V – XIII wiek, Warszawa 2008.
Paner H. (red.), Gdańsk wczesnośredniowieczny w świetle najnowszych badań archeologicznych i historycznych. Gdańsk 1998.
Rębkowski M., Chrystianizacja Pomorza Zachodniego. Studium archeologiczne, Szczecin 2007
Efekty uczenia się
H1A_W02
H1A_W03
H1A_W04
H1A_U02
H1A_U03
H1A_U04
H1A_U09
H1A_K01
Wiedza
K_W02 Ma uporządkowaną, podstawową wiedzę, obejmującą terminologię, teorie, metodologie i
narzędzia opisu, z zakresu nauk humanistycznych i pokrewnych, właściwych dla kierunku
archeologia
K_W03 Ma uporządkowaną chronologicznie i tematycznie, wiedzę ogólną z zakresu archeologii
Ma uporządkowaną chronologicznie i tematycznie, pogłębioną wiedzę szczegółową z zakresu
wiedzy właściwej dla kierunku archeologia
K_W06 Ma uporządkowaną wiedzę szczegółową w wybranych obszarach archeologii Polski i
powszechnej
H1A_K03
H1A_K04
K_W07 Wykazuje znajomość prahistorii porównawczej Europy
Umiejętności
K_U01 Potrafi zdobywać, selekcjonować, analizować i utrwalać wiedzę z wykorzystaniem
różnych źródeł w sposób uporządkowany i systematyczny
K_U02 Samodzielnie zdobywa i utrwala wiedzę w sposób uporządkowany i systematyczny przy
zastosowaniu nowoczesnych technik pozyskiwania, klasyfikowania i analizowania informacji,
zgodnie ze wskazówkami opiekuna naukowego.
K_U05 Definiuje, objaśnia i stosuje poprawnie w mowie i w piśmie podstawowe terminy
fachowe właściwe archeologii i nauk jej pokrewnych zarówno w pracy nad wybranymi tematami,
jak i w popularyzacji archeologii.
K_U10 Prowadzi krytyczną analizę źródeł archeologicznych i interpretuje je stosując podstawowe
metody badawcze i wybrane elementy warsztatu prahistoryka.
K_U11 Wyszukuje i systematyzuje informacje dotyczące archeologii i nauk jej pokrewnych
korzystając z bibliografii, pomocy archiwalnych, baz danych itp.
Kompetencje społeczne (postawy)
K_K01 Ma świadomość zakresu swojej wiedzy i umiejętności profesjonalnych, a także rozumie
potrzebę dalszego, ciągłego rozwoju kompetencji w zakresie wybranej specjalności oraz
ogólnohumanistycznym, jak też kompetencji personalnych i społecznych
K_K05 Potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub
innych zadania
K_K07 Dostrzega i formułuje problemy moralne i dylematy etyczne związane ze środowiskiem
zawodowym; poszukuje optymalnych rozwiązań, postępuje zgodnie z zasadami etyki
Kontakt
[email protected], [email protected]