D - Sąd Okręgowy w Gdańsku

Sygn. akt VII U 1732/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 października 2013 r.
Sąd Okręgowy w Gdańsku
VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSO Monika Popielińska
Protokolant: st. sekr. sądowy Adrianna Mikulska
po rozpoznaniu w dniu 30 października 2013 r. w Gdańsku
sprawy Z. B.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.
o prawo do emerytury
na skutek odwołań Z. B.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.
z dnia 13 maja 2013 r. oraz z dnia 21 czerwca 2013r. obie decyzje o
nr (...)
1. Zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu Z. B. prawo do emerytury z tytułu pracy
w warunkach szczególnych od dnia 28 kwietnia 2013r. ;
2. nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania
zaskarżonych decyzji.
/ Na oryginale właściwy podpis. /
Sygnatura akt: VII U 1732/13
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 13 maja 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu Z. B. prawa
do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach uznając, iż wnioskodawca nie wykazał wymaganego okresu
15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach, a jedynie 13 lat, 8 miesięcy i 12 dni (od 1 lutego 1985 r. do 31 grudnia
1998 r. w Samodzielnej Komunie Transportu Sanitarnego, z wyłączeniem 79 dni okresów nieskładkowych).
Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji wnosząc o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu,
w którym był zatrudniony w N.Z.P.S. (...)od dnia 22 września 1971 r. do 3 grudnia 1973 r. oraz od 26 września 1974 r. do
31 października 1979 r. i pracował bezpośrednio na produkcji w dziale utrzymania ruchu na wszystkich wydziałach jako
ślusarz remontu maszyn w pełnym wymiarze godzin, za co otrzymywał dodatek za prace w warunkach szkodliwych dla
zdrowia, co jest udokumentowane w kartotekach zarobkowych za lata 1976-1979. Na potwierdzenie w/w okoliczności
ubezpieczony wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków C. B. oraz J. K. oraz z załączonych przez niego
kserokopii dokumentacji z akt osobowych.
Decyzją z dnia 21 czerwca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. ponownie odmówił ubezpieczonemu
Z. B. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, powołując taką samą argumentację jak w decyzji z
dnia 13 maja 2013 r. Nadto podał, że brak jest dowodu, na postawie którego można by stwierdzić, że praca wykonywana
w okresie od 22 września 1971 r. do 3 grudnia 1973 r. oraz od 26 września 1974 r. do 31 października 1979 r. była pracą
wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach, brak określenia charakteru pracy, a
zajmowane stanowiska ślusarz, ślusarz remontu maszyn nie wnoszą dostatecznego wyjaśnienia w sprawie.
Ubezpieczony odwołał od powyższej decyzji zaskarżając ją w całości oraz zarzucając jej nie wyjaśnienie wszystkich
okoliczności faktycznych istotnych dla właściwego rozstrzygnięcia sprawy, a zwłaszcza wyjaśnienia, iż na podstawie
przedłożonego materiału dowodowego (tj. świadectw pracy oraz dokumentacji z archiwum ZUS nie ustalił czy
wykonywana przez ubezpieczonego praca w N.Z.P.S. (...) była pracą w szczególnych warunkach, wykonywaną stale i
w pełnym wymiarze czasu. Na potwierdzenie tej okoliczności ubezpieczony wniósł o przeprowadzenie dowodu zeznań
świadków C. B., R. W., S. K. oraz J. K..
Organ rentowy w odpowiedzi na powyższe odwołania wniósł o ich oddalenie, a w uzasadnieniu pisma powołał się na
argumentację zawartą w treści zaskarżonych w niniejszym postępowaniu decyzji.
Postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2013 r. tut. Sąd na mocy art. 219 k.p.c. połączył powyższe sprawy do wspólnego
rozpoznania i postanowił prowadzić dalej pod wspólną sygnaturą VII U 1732/13.
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
Z. B., urodzony dnia (...), w dniu 28 marca 2013 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek
o emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach.
Na dzień złożenia wniosku o emeryturę ubezpieczony nie był członkiem OFE, a na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał
łącznie 29 lat, 5 miesięcy i 22 dni okresów składkowych i nieskładkowych. W tym ZUS uwzględnił 13 lat, 8 miesięcy i
12 dni okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach od 1 lutego 1985 r. do 31 grudnia 1998 r. w Samodzielnej
Komunie Transportu Sanitarnego, z wyłączeniem 79 dni okresów nieskładkowych.
Niesporne, a nadto vide: wniosek – k. 1-2, świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach – k. 17 plik III
akt rentowych,
Z powyższych względów, zaskarżonymi w niniejszym postępowaniu decyzjami z dnia 13 maja 2013 r. oraz z dnia 21
czerwca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu Z. B. prawa do emerytury,
pomimo przedłożenia przez ubezpieczonego dodatkowych dokumentów . .
Dowód : karta przebiegu zatrudnienia – k. 21, decyzja z dnia 13 maja 2013 r. – k. 20, dokumentacja osobowa – k. 23
plik III akt rentowych, odwołanie – k. 2 akt sprawy, karta przebiegu zatrudnienia – k. 34, decyzja z dnia 21 czerwca
2013 r. – k. 35 plik III akt rentowych
Ubezpieczony był zatrudniony w (...) Zakładach (...) w S. G. (później: (...) Zakładach (...) w S. N.) w okresie od 22
września 1971 r. do 3 grudnia 1973 r. na stanowisku ślusarza, a w okresie od 26 września 1974 r. do 31 października
1979 r. na stanowisku ślusarz remontowy.
W trakcie powyższego zatrudnienia ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową, po zakończeniu której w dniu
25 października 1975 r. powrócił na dotychczas zajmowane stanowisko.
dowód: świadectwo pracy z dnia 30 listopada 1973 r., świadectwo pracy z dnia 26 października 1979 r. angaż z dnia 2
listopada 1976 r. – w aktach osobowych – k. 31 (koperta) akt sprawy,
Pracując na stanowisku ślusarza i ślusarza remontowego ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy
wykonywał prace konserwatorsko – remontowe na wydziale utrzymania ruchu, mające na celu utrzymanie produkcji
na podległej mu linii produkcyjnej obuwia. Praca odbywała się bezpośrednio na hali produkcyjnej przy taśmie. Na
hali produkcyjnej było 7 taśm, a na każdej z nich 60 maszyn (m.in. oklejarki, ścieniarki, krążkowaczki, nitowarki),
na każdej z taśm pracowali pracownicy obsługujący powyższe maszyny. Byli to obuwnicy – montażyści, szwacze,
formowacze, wykonujący parce związane ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem części obuwia. Ubezpieczony
pracował w systemie zmianowym wraz z 6 innymi wykonującymi te same, co on czynności, każdemu podlegała jedna
linia produkcyjna do produkcji spodów obuwniczych. Zadaniem pracowników było utrzymanie bieżącej produkcji w
ruchu, co zapewniali poprzez bieżącą naprawę maszyn na podległej linii na hali w ciągu zmiany.
dowód: zeznania świadków C. B., R. W., J. K. oraz S. K. oraz ubezpieczonego – k. 37 (protokół CD) akt sprawy.
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach niniejszej sprawy, aktach
ubezpieczeniowych pozwanego organu oraz aktach osobowych ubezpieczonego ze spornych okresów zatrudnienia w
(...) Zakładach (...) w S. G., których prawdziwość i rzetelność nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również
nie znalazł podstaw do podważenia jej wiarygodności z urzędu.
Podstawę ustaleń stanu faktycznego stanowiły także zeznania świadków C. B., R. W., J. K. oraz S. K., bowiem jako
osoby obce, nie zainteresowane wynikiem postępowania, a jednocześnie zatrudnione w spornych okresach w tym
samym zakładzie pracy, w ocenie Sądu zasługują na walor wiarygodności, tym bardziej, że ich zeznania razem z
pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym zeznaniami ubezpieczonego, tworzą zwartą i
logiczną całość.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Odwołanie Z. B. zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(tekst jedn. z 2009 r. Dz. U. Nr 153 poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje
emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:
1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach
dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz
2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.
Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego
albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym,
za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku
ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2). Wskazać należy, iż art. 184 ust. 2 został zmieniony przez art. 1 pkt
20 ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
oraz niektórych innych ustaw z dniem 1 stycznia 2013 r. (Dz. U. z dnia 6 czerwca 2012 r.). Od dnia 1 stycznia 2013 r.
otrzymał on brzmienie: emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego
funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym
funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.
Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami
zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym
niż określony w art. 27 pkt 1 ustawy. Przy czym dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa wyżej za
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o
znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności
psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2 art. 32 ustawy). Zgodnie natomiast z
dalszym uregulowaniem wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na
podstawie których osobom wymienionym wyżej przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów
dotychczasowych (ust. 4 art. 32). Oznacza to, że na potrzeby niniejszej ustawy pracami wykonywanymi w szczególnych
warunkach są prace wymienione w § 4-8a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku
emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Z 1983
r. nr 8 poz. 43 ze zm.), mimo, iż przedmiotowe rozporządzenie zostało wydane w oparciu o art. 55 ustawy z dnia 14
grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267), która z kolei została
uchylona z dniem 1 stycznia 1999 r. przez art. 195 pkt 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
W myśl § 4 ust. 1 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w
wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:
1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,
2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.
W wykazie A - prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego
- stanowiącym załącznik do rozporządzenia w dziale XIV (Prace różne) pod pozycją 25 wymienione są praca
polegająca na bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz praca budowlano-montażowe i budowlano-remontowe
na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.
Ponadto, podkreślenia wymaga, że w powyższym wykazie w dziale VII (W przemyśle lekkim) pod pozycją 12
wymienione są prace związane z produkcją spodów obuwniczych ze skóry, gumy i tworzyw sztucznych oraz klejenie
i powlekanie tkanin obuwniczych.
Dodatkowo wskazać należy również na § 2 ust. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., zgodnie z
którym okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w
których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze
czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.
Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w
świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do
przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2).
Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem i utartą praktyką w postępowaniu przed
sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem
Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.) mogą być ustalane także innymi środkami
dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984r.,
III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi
dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.
W sprawie bezspornym jest, że ubezpieczony Z. B. ukończył 60 lat w dniu 28 kwietnia 2013 r., nie jest członkiem
OFE, iż na dzień 01 stycznia 1999 r. wykazał łączny okres składkowy i nieskładkowy przekraczający 25 lat (tj. 29 lat,
5 miesięcy i 22 dni) oraz, że w postępowaniu przed ZUS wykazał łącznie 13 lat, 8 miesięcy i 12 dni zatrudnienia w
szczególnych warunkach (od 1 lutego 1985 r. do 31 grudnia 1998 r. w Samodzielnej Komunie Transportu Sanitarnego,
z wyłączeniem 79 dni okresów nieskładkowych).
Przedmiotem sporu pozostawało ustalenie, czy nieuwzględnione przez ZUS okresy zatrudnienia od 22 września 1971
r. do 3 grudnia 1973 r. oraz od 26 września 1974 r. do 31 października 1979 r. w (...) Zakładach (...) w S. G., mogą
zostać uznane za okresy pracy w szczególnych warunkach.
W ocenie organu rentowego nie ma ku temu podstaw, ponieważ brak było podstaw do określenia charakteru pracy,
zajmowane stanowiska ślusarz, ślusarz remontu maszyn nie wnoszą dostatecznego wyjaśnienia w sprawie, a ponadto
praca w szczególnych była warunkach wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.
W celu ustalenia charakteru pracy ubezpieczonego oraz warunków jej wykonywania Sąd Okręgowy przeprowadził
dowód z akt rentowych pozwanego, z akt osobowych ubezpieczonego ze spornych okresów zatrudnienia w (...)
Zakładach (...) w S., a nadto z zeznań świadków C. B., R. W., J. K. oraz S. K. i z przesłuchania samego ubezpieczonego.
Wskazać należy, że z treści zgromadzonej w niniejszej sprawie dokumentacji, a w szczególności ze świadectw pracy
z dnia 30 listopada 1973 r. oraz z dnia 26 października 1979 r. wynikało, że ubezpieczony był zatrudniony w (...)
Zakładach (...) w S.(później: (...) Zakładach (...) w S.N.) w okresie od 22 września 1971 r. do 3 grudnia 1973 r. na
stanowisku ślusarza, a w okresie od 26 września 1974 r. do 31 października 1979 r. na stanowisku ślusarz remontowy.
Ponadto, w trakcie powyższego zatrudnienia ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową, po zakończeniu
której w dniu 25 października 1975 r. powrócił na dotychczas zajmowane stanowisko.
Charakter pracy ubezpieczonego w w/w spornych okresach został jednak jednoznacznie potwierdzony w treści zeznań
świadków C. B., R. W., J. K. oraz S. K..
Świadkowie podali, bowiem że ubezpieczony w w/w okresach w rzeczywistości stale i w pełnym wymiarze czasu pracy
wykonywał prace na wydziale utrzymania ruchu, polegające na remontowaniu przydzielonej mu linii produkcyjnej
obuwia. Czynności wykonywane przez ubezpieczonego miały na celu utrzymanie w ruchu produkcji. Praca odbywała
się bezpośrednio na hali produkcyjnej przy taśmie obsługiwanej przez obuwników .
Ponadto świadkowie opisali przedmiot działalności w/w zakładu pracy oraz wykonywane w nim prace – produkcja
obuwia, a tym samym potwierdzili, iż praca ubezpieczonego odbywała się na oddziałach, w których jako podstawowe
wykonywane są prace związane z produkcją spodów obuwniczych ze skóry, gumy i tworzyw sztucznych oraz klejenie
i powlekanie tkanin obuwniczych.
Powołani w sprawie świadkowie, którzy, jako osoby zatrudnione wraz z ubezpieczonym w podobnych okresach i w tych
samych zakładach pracy, posiadali wiedzę na temat charakteru i rodzaju wykonywanej przez niego pracy. Świadkowie
podali zakres czynności wykonywanych przez ubezpieczonego oraz opisali specyfikę jego pracy w spornych okresach.
Zeznania te były spójne z treścią pozostałego materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie oraz korespondowały
z treścią zeznań samego ubezpieczonego, wobec czego Sąd dał im wiarę i uznał je za miarodajny środek dowodowy
w niniejszej sprawie.
Reasumując, należało zatem uznać, że w okresach od 22 września 1971 r. do 3 grudnia 1973 r. na stanowisku
ślusarza, a w okresie od 26 września 1974 r. do 31 października 1979 r. ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze
czasu pracy wykonywał prace polegająca na bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz praca budowlanomontażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane
są prace wymienione w wykazie, wymienioną w wykazie A, dział XIV poz. 25, stanowiącym załącznik do w/w
rozporządzenia.
Wskazać także należy, że Sąd podziela w pełni stanowisko zawarte w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2006
r. (III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/108, M.P.Pr. 2007/8/434) zgodnie, z którym okres zasadniczej służby wojskowej
odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do
stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr
39, poz. 353 ze zm.), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia. W niniejszej
sprawie mamy do czynienia z sytuacją kiedy to wnioskodawca zgłosił się w zakreślonym terminie do pracodawcy i
objął poprzednio zajmowane stanowisko po zakończeniu służby wojskowej.
W tym stanie rzeczy, należy uznać, iż po zsumowaniu powyższych okresów z udowodnionym w toku postępowania
przed organem rentowym okresem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 13 lat, 8 miesięcy i 12 dni,
ubezpieczony bez wątpienia wykazał wymagane ustawowo 15 lat pracy w szczególnych warunkach, spełnia zatem
warunki do przyznania mu emerytury w wieku obniżonym.
W związku z tym, oraz z uwagi na to, ze ubezpieczony wniosek o emeryturę złożył w organie rentowym przed
datą osiągnięcia wieku emerytalnego, zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, emeryturę należało przyznać
ubezpieczonemu od dnia 28 kwietnia 2013 r. tj. od ukończenia 60 roku życia i tym samym spełnienia wszystkich
wymaganych prawem warunków do przyznania wnioskowanego świadczenia.
Wobec powyższego, na mocy przepisów przywołanych wyżej i w oparciu o art. 47714 § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy, w
punkcie I wyroku, zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 28 kwietnia
2013 r.
W punkcie II wyroku Sąd Okręgowy orzekł, iż pozwany organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nie ustalenie
ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, mając na uwadze dyspozycję art. 118 ust. 1 a ustawy z
dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z uwagi na to, że dopiero
przeprowadzenie postępowania dowodowego w toku postępowania przed sądem, w tym w szczególności dopuszczenie
dowodu z zeznań świadków oraz samego ubezpieczonego, pozwoliło na uznanie, że w spornych okresach wykonywał
pracę w warunkach szczególnych.
SSO Monika Popielińska