Zawód - Mediator
Transkrypt
Zawód - Mediator
Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie Mediaor Kod: 244504 Informacja o zawodzie Mediator Opracowano w CI i PKZ w Tarnowie Źródło: www.edukacjaprawnicza.pl, www.mediacjajestemza.pl, www.ms.gov.pl,www.mediacje.wolterskluwer.pl, www.mediacje.sotiko.pl, www.menager.money.pl – sierpień 2009 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie Spis treści Wstęp 1 1. Zadania i czynności robocze 2 2. Środowisko pracy 3 3. Wymagania psychologiczne 4 4. Wymagania fizyczne i zdrowotne 5 5. MoŜliwości podjęcia pracy w zawodzie 6 6. MoŜliwości awansu 8 7.MoŜliwości zatrudnienia oraz płace 8 8.Przydatne adresy 12 9.Polecana literatura 13 Opracowano w CI i PKZ w Tarnowie Źródło: www.edukacjaprawnicza.pl, www.mediacjajestemza.pl, www.ms.gov.pl,www.mediacje.wolterskluwer.pl, www.mediacje.sotiko.pl, www.menager.money.pl – sierpień 2009 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie Wstęp Mediacja(z łac.mediare - być w środku) to dobrowolny i poufny proces dochodzenia do rozwiązania sporu, prowadzony w obecności osoby neutralnej mediatora. Ten sposób rozwiązywania konfliktów jest popularny w Europie i na świecie od wielu lat. W 1989 r. zostało powołane w „Europejskie Forum na rzecz Mediacji między Ofiarą a Sprawcą i Sprawiedliwości Naprawczej”, w 1999 roku Komitet Rady Ministrów Rady Europy przyjął rekomendację dotyczącą mediacji w sprawach cywilnych. Po raz pierwszy zapis o mediacji w polskim ustawodawstwie pojawił się w 1991 roku w Ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Pierwsza mediacja z udziałem mediatora z listy ówczesnego Ministra Pracy i Polityki Socjalnej odbyła się juŜ w dniu wejścia w Ŝycie Ustawy. W 1995 r. powołano Zespół do spraw Wprowadzania Mediacji w Polsce. Dwa lata później mediacja pojawiła się w Kodeksie postępowania karnego, a w grudniu 2005 r. znalazła swoje miejsce równieŜ w Kodeksie postępowania cywilnego. Na 347 spraw przeprowadzonych eksperymentalnie w latach 1999 - 2003 przez Zespół do Spraw Wprowadzania Mediacji w Polsce, aŜ 228 zakończyło się podpisaniem ugody. Biorąc to pod uwagę, jak równieŜ długi czas oczekiwania na rozwiązanie problemów sądzonych prognozuje się, Ŝe w Polsce, Ŝe ze względu na długi czas oczekiwania na rozwiązanie problemów sądzonych wzrośnie zapotrzebowanie na pracę mediatorów. Opracowano w CI i PKZ w Tarnowie Źródło: www.edukacjaprawnicza.pl, www.mediacjajestemza.pl, www.ms.gov.pl,www.mediacje.wolterskluwer.pl, www.mediacje.sotiko.pl, www.menager.money.pl – sierpień 2009 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie Zadania i czynności robocze Mediator to osoba wybrana przez sąd lub strony konfliktu, która dzięki rzetelnemu przygotowaniu i za pomocą określonych procedur pomaga stronom w dojściu do porozumienia poza salą sądową. Celem mediacji jest pomoc stronom konfliktu w osiągnięciu porozumienia akceptowalnego i zadawalającego dla wszystkich stron. Sędzia wskazuje mediatora najpóźniej do czasu pierwszej rozprawy. Strony mogą ten wybór zaakceptować lub wskazać innego mediatora przed rozprawą jak i w trakcie trwania procesu. Mediacje wspomagają sądownictwo w rozwiązywaniu sporów: karnych, cywilnych, gospodarczych, handlowych, rodzinnych, w sprawach nieletnich oraz konfliktów między pracobiorcami i pracodawcami. Ugody zawarte w sprawach karnych i nieletnich mogą być brane pod uwagę przez sąd przy orzekaniu, jednak sędziowie nie są związani ich postanowieniami. W przypadku spraw cywilnych, gospodarczych i rodzinnych wymagane jest zatwierdzenie ugody przez sąd, który moŜe odmówić jej zatwierdzenia tylko w wypadku gdy jest ona niezgodna z prawem lub zasadami współŜycia społecznego. Postępowanie mediacyjne powinno zakończyć się najpóźniej w ciągu 30 dni. W niektórych przypadkach moŜe trwać kilkanaście minut lub godzin. Do głównych zadań mediatora naleŜy: • nawiązywanie kontaktu ze stronami konfliktu i zapoznanie ich z procedurą mediacji i uzyskanie zgody na udział w postępowaniu mediacyjnym • organizowanie spotkania - ustalenie miejsca i terminu mediacji • dokonanie diagnozy konfliktu między stronami oraz wybór strategii mediacji • ułatwianie wymiany poglądów, opinii miedzy stronami oraz pomoc w poznaniu rzeczywistej motywacji, istoty konfliktu, potrzeb i oczekiwań • formułowanie i zadawanie odpowiednich pytań naprowadzających strony na poszukiwanie własnych rozwiązań sporu • prowadzenie mediacji • udzielanie pomocy w takim sformułowaniu ugody, która jest do przyjęcia dla obu stron Opracowano w CI i PKZ w Tarnowie Źródło: www.edukacjaprawnicza.pl, www.mediacjajestemza.pl, www.ms.gov.pl,www.mediacje.wolterskluwer.pl, www.mediacje.sotiko.pl, www.menager.money.pl – sierpień 2009 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie • sporządzenie protokołu z mediacji • uczestniczenie w charakterze superwizora w mediacjach prowadzonych przez innych mediatorów, a następnie dzielenie się z nimi doświadczeniami. W swojej pracy mediator posługuje się urządzeniami biurowymi oraz komputerem z dostępem do Internetu. Środowisko pracy Materialne środowisko pracy Mediator pracuje w pomieszczeniu biurowym, które znajduje się najczęściej poza budynkiem sądu. Jest to pokój przestronny i wygodny dla uczestników postępowania. Mediacja, która prowadzona jest w takich warunkach stwarza moŜliwość rozmowy o problemach w przyjaznej atmosferze sprzyjającej swobodnym wypowiedziom stron. Proces mediacji moŜe przybierać formę: • bezpośrednią – strony spotykają się ze sobą w obecności mediatora, gdzie na wspólnych sesjach razem definiują konflikt i szukają moŜliwości ugody • pośrednią – strony odbywają sesje mediacyjne oddzielnie, kaŜda ze stron spotyka się z mediatorem osobno i nie do chodzi do bezpośredniego spotkania stron konfliktu. Mediator pełni wówczas role pośrednika przekazując stronom informacje wzajemne stanowiska oraz propozycje rozwiązań. Warunki społeczne Mediator pracuje indywidualnie. W trakcie realizacji swoich zadań współpracuje ze stronami konfliktu oraz prokuratorami, sędziami, policjantami i innymi mediatorami. Charakterystyczną cechą tego zawodu jest intensywność kontaktów interpersonalnych. Podstawową czynnością mediatora jest zadawanie odpowiednich pytań, naprowadzających strony na poszukiwanie własnych rozwiązań problemu. Niekiedy mediator moŜe być naraŜony na negatywne emocje i agresywne zachowania swoich klientów. Przystępując do swojej pracy nie moŜe on kierować się jakimikolwiek uprzedzeniami. W swojej pracy mediator powinien przestrzegać zasady „Primus non nocere” oraz zasad wynikających z Kodeksu Etyki Mediatora. Opracowano w CI i PKZ w Tarnowie Źródło: www.edukacjaprawnicza.pl, www.mediacjajestemza.pl, www.ms.gov.pl,www.mediacje.wolterskluwer.pl, www.mediacje.sotiko.pl, www.menager.money.pl – sierpień 2009 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie NaleŜą do nich dobrowolność, bezstronność, neutralność, poufność i wzajemny szacunek. W postępowaniu mediatora waŜną cechą jest uczciwość dotycząca kryteriów przyjmowania spraw do mediacji, których przedmiotem nie powinny być konflikty znajomych i krewnych. Pewien wpływ na przebieg mediacji moŜe mieć teŜ autorytet mediatora, który moŜe wypływać z jego uznanej pozycji na rynku lub sprawowaniu funkcji cieszących się powszechnym uznaniem i aprobatą społeczną. Warunki organizacyjne Mediator ma duŜą swobodę w określaniu swojego czasu pracy.Najczęściej pracuje 8 godzin dziennie w dni robocze. Postępowanie mediacyjne rozpoczyna się do przyjęcia sprawy przez mediatora i spotkania informacyjnego z kaŜdą ze stron konfliktu w celu wyjaśnienia zasad mediacji. Czas trwania spotkania wynosi zazwyczaj 1 godzinę. Kolejnym etapem są sesje mediacyjne które trwają od 2 do 4 godzin. Ich ilość i czas trwania zaleŜą od tego jak skomplikowany jest spór i jakie nastawienie jest kaŜdej ze stron na osiągnięcie porozumienia. Mediacje przeprowadza się na ogół w godzinach pracy. W niektórych przypadkach mogą one przedłuŜyć się do godzin popołudniowych. Na Ŝyczenie klientów istnieje takŜe moŜliwość doboru godziny oraz terminu mediacji dogodnego dla wszystkich jej uczestników. Po zakończeniu postępowania mediator sporządza w ciągu kliku dni krótkie sprawozdanie z jego realizacji, które przekazuje do sądu. Ze względu na częsty kontakt z ludŜmi oraz na rangę zawodu i stworzenie zaufania do swojej osoby mediator powinien dbać o swój wizerunek zewnętrzny – wygląd , ubiór, oraz sposób zachowania. Wymagania psychologiczne Mediator jest osobą zaufania publicznego, a realizowane przez niego zadania wymagają odpowiednich predyspozycji osobistych, kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Praca mediatora wymaga od niego znajomości komunikacji werbalnej i niewerbalnej, teorii konfliktu i praktycznych umiejętności zarządzania nim, psychologicznej analizy zachowań oraz technik rozwiązywania problemów. Opracowano w CI i PKZ w Tarnowie Źródło: www.edukacjaprawnicza.pl, www.mediacjajestemza.pl, www.ms.gov.pl,www.mediacje.wolterskluwer.pl, www.mediacje.sotiko.pl, www.menager.money.pl – sierpień 2009 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie Osoba wykonująca ten zawód powinna charakteryzować się: dokładnością, odpowiedzialnością, zdyscyplinowaniem, tolerancją, opanowaniem w sytuacjach stresowych oraz elastycznością pozwalającą na dostosowywanie się do zmieniających się okoliczności. WaŜną umiejętnością jest aktywne słuchanie oraz powstrzymywanie się od ocen i własnych sądów. Mediator musi takŜe umieć budować atmosferę wzajemnego zaufania oraz odpowiedniego klimatu rozmów z klientami. W.E. Simkin jeden z pierwszych praktyków mediacji w Stanach Zjednoczonych zapytany o właściwości modelowego mediatora wskazał jako kluczowe następujące cechy: • cierpliwość Hioba • otwartość i upór Anglika • spryt Irlandczyka • fizyczna odporność maratończyka • szybkość i spryt napa napastnika futbolu amerykańskiego • przebiegłość Machiavellego • umiejętność oceny ludzkiej psychiki dobrego psychiatry • umiejętność dochowania tajemnicy osoby niemej • skora nosoroŜca i mądrość Salomona. Wymagania fizyczne i zdrowotne Praca mediatora zaliczana jest do prac lekkich pod względem obciąŜenia fizycznego. Kandydatom do pracy na tym stanowisku nie stawia się szczególnych wymagań zdrowotnych. Ze względu na charakter pracy i wynikające z niego obciąŜenia: stres, działanie w sytuacjach napięcia i duŜa odpowiedzialność zalecana jest odporność psychiczna i zdolność do sprawnego funkcjonowania w sytuacjach stresowych. Nie ma formalnych przeciwwskazań do zatrudniania osób niepełnosprawnych z dysfunkcją kończyn dolnych poruszających się na wózkach inwalidzkich o ile pomieszczenia biurowe są dostosowane do ich potrzeb. Przeciwwskazaniem do wykonywania tej profesji są: przewlekle choroby skóry rąk i twarzy. Pracy w tym Opracowano w CI i PKZ w Tarnowie Źródło: www.edukacjaprawnicza.pl, www.mediacjajestemza.pl, www.ms.gov.pl,www.mediacje.wolterskluwer.pl, www.mediacje.sotiko.pl, www.menager.money.pl – sierpień 2009 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie zawodzie nie mogą takŜe podejmować osoby z zaburzeniami psychiki i upośledzeniami umysłowymi. Codzienne kontakty z klientami wymagają dobrej sprawności narządu słuchu i wzroku. Warunki podjęcia pracy w zawodzie Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 czerwca 2003 r. w sprawie postępowania mediacyjnego w sprawach karnych (Dz.U. Nr 108 z 2003 r., poz.1020) mediatorem moŜe zostać osoba posiadająca obywatelstwo polskie, korzystająca w pełni z praw cywilnych i obywatelskich, która ukończyła 26 lat, biegle włada językiem polskim, nie była karana za przestępstwo umyślne, posiadająca umiejętność likwidowania konfliktów oraz wystarczającą wiedzę do przeprowadzania postępowania mediacyjnego w szczególności w zakresie psychologii , pedagogiki, socjologii, resocjalizacji lub prawa oraz została wpisana do wykazu instytucji i osób godnych zaufania uprawnionych do przeprowadzania postępowania mediacyjnego w Sądzie Okręgowym. Osoba zainteresowana zostaniem profesjonalnym mediatorem powinna legitymować się wykształceniem wyŜszym - preferowani są absolwenci: socjologii, psychologii, komunikacji społecznej, pedagogiki i prawa. Zawód mediatora moŜna zdobyć poprzez ukończenie studiów wyŜszych lub profesjonalnych szkoleń tematycznych, oferowanych przez róŜne organizacje, których oferta róŜni się pod względem cenowym i programowym. 1.Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie ul. Dewajtis 5, 01-815 Warszawa tel. centrala 022/ 561 88 00 www.uksw.edu.pl Studia podyplomowe: „Mediacje rodzinne” Opracowano w CI i PKZ w Tarnowie Źródło: www.edukacjaprawnicza.pl, www.mediacjajestemza.pl, www.ms.gov.pl,www.mediacje.wolterskluwer.pl, www.mediacje.sotiko.pl, www.menager.money.pl – sierpień 2009 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie 2.Wydział Prawa i Administracji - Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej Pl. M. C. Skłodowskiej 5, 20-031 Lublin tel:081 537 54 45 www.umsc.lublin.pl Studia podyplomowe z zakresu Mediacji Sądowej i Pozasądowej 3.WyŜsza Szkoła Zarządzania „Edukacja” ul. Krakowska 56-62, 50-425 Wrocław tel.:(071)37 72 128 www.edukacja.wroc.pl Studia podyplomowe „Mediator” 4.Uniwersyteckie Centrum Studiów Podyplomowych i Doskonalenia Zawodowego - Katolicki Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawła II Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin tel. 48 81 445 39 96, fax 48 81 445 39 97 www.kul.lublin.pl Podyplomowe studia z mediacji sądowej i pozasądowej 5.Szkoła WyŜsza Psychologii Społecznej-Centrum Kształcenia Praktycznego 03-815 Warszawa, ul. Chodakowska 19/31, tel: (0 22) 517-98-33, 517-98-34 www.swps.pl Studia podyplomowe „Negocjacje i Mediacje” 6.Collegium Civitas 00-901 Warszawa, Plac Defilad 1, tel. (022) 656 71 87/88 www.civitas.edu.pl Studia podyplomowe „Akademia Mediacji” Opracowano w CI i PKZ w Tarnowie Źródło: www.edukacjaprawnicza.pl, www.mediacjajestemza.pl, www.ms.gov.pl,www.mediacje.wolterskluwer.pl, www.mediacje.sotiko.pl, www.menager.money.pl – sierpień 2009 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie 7.Wydział Zarządzania AGH Katedra Zarządzania Kadrami i Prawa Gospodarczego oraz Polskie Centrum Mediacji w Warszawie 30-067 Kraków, ul. Gramatyka 10 tel. 012 617 27 95 fax: 012 636 70 05 www.mediacje.zarz.agh.edu.pl Studia podyplomowe „Mediacje - alternatywne metody rozwiązywania sporów” 8.Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu ul. Komandorska 118/120 53-345 Wrocław tel. 71 368-01-00 fax 71 367-27-78 www.ue.wroc.pl Studia podyplomowe z mediacji 9.Polskie Centrum Mediacji Okólnik 11 lok. 9 00-368 Warszawa Tel. 022 826-06-63; 692-48-15 www.mediator.org.pl 10.Centrum Mediacji Partners Polska Górnickiego 3 lok.10A, 02-063 Warszawa tel./fax +48 (22) 825-40-83, 409-53-83 www.mediacja.org Zasadniczą część studiów podyplomowych stanowią zajęcia warsztatowe i symulacyjne. Uczestnicy poznają zagadnienia z zakresu m.in. psychologii komunikacji, konfliktu, stresu oraz asertywności oraz zdobywają podstawową wiedzę z zakresu prawa cywilnego, gospodarczego pracy, rodzinnego, karnego oraz spraw nieletnich. Absolwenci po uzyskaniu dyplomu studiów podyplomowych lub szkoleń Opracowano w CI i PKZ w Tarnowie Źródło: www.edukacjaprawnicza.pl, www.mediacjajestemza.pl, www.ms.gov.pl,www.mediacje.wolterskluwer.pl, www.mediacje.sotiko.pl, www.menager.money.pl – sierpień 2009 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie mogą podjąć starania o wpis na listę stałych mediatorów sądowych i uzyskać moŜliwość prowadzenia mediacji z polecenia sądu. MoŜliwości awansu Szansą rozwoju zawodowego mediatora jest ukończenie specjalistycznych kursów i szkoleń doskonalących umiejętności zawodowe. PoniŜej przykładowe tematy szkoleń dla mediatorów organizowane przez Polskie Centrum Mediacji w Warszawie. Są to szkolenia: • doskonalące techniki prowadzenia mediacji oraz poszerzające wiedzę prawną i formalną procedur prowadzenia mediacji. • uzupełniające z mediacji rodzinnych • uzupełniające z mediacji cywilnych i gospodarczych Są one przeznaczone dla osób, które ukończyły juŜ szkolenie podstawowe z mediacji, które dało uprawnienia do wpisu na listę stałych mediatorów Polskiego Centrum Mediacji. MoŜliwości zatrudnienia oraz płace Mediatorzy mogą podejmować zatrudnienie w sądach, bankach, firmach ubezpieczeniowych, mogą takŜe zakładać własne firmy konsultingowe. Istnieją trzy moŜliwości wynagradzania mediatorów: - godzinowe; - ryczałtowe( dniówka) - ryczałtowo- godzinowe W pierwszych dwóch przypadkach wynagrodzenie mediatora wynosi tyle ile liczba przeprowadzonych godzin lub dni. W ostatnim przypadku wynagrodzenie polega na ustaleniu ryczałtowanej kwoty za pierwsze trzy godziny i stosowaniu stawek godzinowych za kolejne godziny mediacji. Stosowny jest równieŜ system obliczania Opracowano w CI i PKZ w Tarnowie Źródło: www.edukacjaprawnicza.pl, www.mediacjajestemza.pl, www.ms.gov.pl,www.mediacje.wolterskluwer.pl, www.mediacje.sotiko.pl, www.menager.money.pl – sierpień 2009 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie naleŜności za prowadzenie mediacji będącej procentową częścią „wartości przedmiotu sporu”. Koszty mediacji cywilnej w mediacji sądowej reguluje rozporządzenie Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 30 listopada 2005r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym. W sprawach o prawa majątkowe wynagrodzenie mediatora wynosi co do zasady 1% wartości przedmiotu sporu, nie mniej jednak niŜ 30 zł o nie więcej niŜ 1000 zł. W sprawach, w których nie jest waŜne określenie wartości przedmiotu sporu i w sprawach o prawo majątkowe wynagrodzenie mediatora za pierwsze posiedzenie wynosi 60 zł i 25 zł. za kaŜde następne. Zwrotowi podlegają równieŜ wydatki mediatora poniesione na niezbędne przejazdy i wynajem pomieszczenia. Z informacji uzyskanych ze strony www.mz.praca.gov.pl wynika, Ŝe pierwszym półroczu 2008 r. w powiatowych urzędach pracy w Polsce była zarejestrowana 1 osoba bezrobotna w zawodzie mediatora. W analogicznym okresie nie odnotowano w urzędach pracy województwa małopolskiego Ŝadnych osób w tym zawodzie. WaŜniejsze adresy 1.Polskie Centrum Mediacji ul. Okólnik 11 00-368 Warszawa tel. 022 826-06-63; 692-48-15 www.mediator.org.pl 2.Polskie Stowarzyszenie Mediacji Gospodarczej 02-134 Warszawa ul. 1 Sierpnia 8a tel. 068 329 79 79; fax 068 239 79 89 www.psmg.pl 3. Krajowe Stowarzyszenie Mediatorów ul. Garncarska 5, 70-377 Szczecin tel. kom. 0-693 261 062 www.mediacje-ksm.pl Opracowano w CI i PKZ w Tarnowie Źródło: www.edukacjaprawnicza.pl, www.mediacjajestemza.pl, www.ms.gov.pl,www.mediacje.wolterskluwer.pl, www.mediacje.sotiko.pl, www.menager.money.pl – sierpień 2009 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie 4.Stowarzyszenie Mediatorów Rodzinnych adres rejestracyjny: ul. Pod Lipą 4 lok.35 02-798 Warszawa adres korespondencyjny: ul. Wspólna 54 A m 14 00-684 Warszawa telefon: 502-277-822 (czynny w środy i czwartki w godz. 9-19) www.smr.org.pl Polecana literatura 1. Bobrowicz Maciej „Mediacje gospodarcze – jak mediować i przekonywać”, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2004 2. Chełpa Stanisław, Tomasz Witkowski „Psychologia konfliktów. Praktyka radzenia sobie ze sporami”, Biblioteka Moderatora. Oficyna wydawnicza UNUS, 1999 3. Haeske Udo „Konflikty w Ŝyciu zawodowym. Mediacja i trening w rozwiązywaniu problemów”, Jedność, Kielce 2005 4. Morek Rafał „Mediacja i arbitraŜ. Komentarz.” Wydawnictwo C.H.BECK, Warszawa 2006 5. Bobrowicz M., Mediacje gospodarcze – jak mediować i przekonywać, Warszawa 2004. 6. Goździewicz G., ArbitraŜ i mediacja w prawie pracy, Lublin 2006 7. Mediator - kwartalnik wydawany przez Polskie Centrum Mediacji. Adresowany do osób zajmujących się mediacjami: psychologów, sędziów, kuratorów, pracowników pomocy społecznej. Zawiera artykuły poświęcone zagadnieniom mediacji, problematyce sprawców i ofiar przestępstw, sprawiedliwości naprawczej oraz relacje z konferencji międzynarodowych i innych wydarzeń. Opracowanie: Iwona Pasierb doradca zawodowy Opracowano w CI i PKZ w Tarnowie Źródło: www.edukacjaprawnicza.pl, www.mediacjajestemza.pl, www.ms.gov.pl,www.mediacje.wolterskluwer.pl, www.mediacje.sotiko.pl, www.menager.money.pl – sierpień 2009