1 humanistyczny powiat
Transkrypt
1 humanistyczny powiat
zDolny Ślązak Gimnazjalista BLOK HUMANISTYCZNY X DOLNOŚLĄSKI KONKURS DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH II ETAP - POWIATOWY Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej TWÓJ KOD Wynik sumaryczny (wypełnia WKK) 18.11.2009 r., godz. 1200 Czas trwania 90 minut Cz P A B C ∑ Epitafium dla Gutenberga? Od wielu lat straszy się kryzysem czytelnictwa. KsiąŜki droŜeją, w bibliotekach brakuje pieniędzy na nowości, ludzie nie chcą czytać. Wtórny analfabetyzm staje się powaŜnym problemem kultury euroatlantyckiej. Niektórzy obwiniają za to media audiowizualne, do których odbioru piśmienność potrzebna nie jest. Czy ksiąŜka drukowana przetrwa próbę czasu? A moŜe czas, by zajęła zaszczytne miejsce w muzeum, obok glinianych sumeryjskich tabliczek i egipskich papirusów? (...) Najpierw trzeba zdać sobie sprawę, co rozumiemy przez czytelnictwo. Postawić proste, testowe pytanie rodem z „Familiady”: z czym kojarzy się Panu/Pani czytanie i pisanie? Większość z nas pomyśli podobnie: ksiąŜki, gazety, dokumenty, czasopisma, zeszyty. Ciekawe, ile osób pomyśli odmiennie: Internet, komputer osobisty, edytor tekstu, ksiąŜka elektroniczna. I tu chyba tkwi problem. W epoce Internetu, którego przekazy w znacznej mierze pozostały werbalnymi i pisanymi, czytelnictwo znowu moŜe czuć się bezpiecznie. Co innego ksiąŜki, gazety i wszelkie inne wytwory drukarskie. Te odchodzą pomału na swoją półkę w muzeum historii mediów. Zgodnie z prawem postępu zmieniamy zwyczajnie jeden rodzaj nośnika na inny. Dla miłujących przyrodę ekologów to radosna wiadomość. Koniec z papierem! Koniec z wyrębem lasów! Upowszechniamy erę słowa cyfrowego, zapisanego magnetycznie, odtwarzanego na ekranie. W tym sensie z kresu ksiąŜki moŜna i powinniśmy się cieszyć. Przestaniemy budować gmachy biblioteczne i stawiać w domu specjalne regały. Za to przybędzie nam nieco płyt CD i przenośnych komputerów. Do łóŜka zabierzemy filiŜankę herbaty, a do snu poczytamy z płaskiej, rozświetlonej deseczki – naszego prywatnego e-booka. (...) Nie ulegajmy i nie ulegniemy jednak audiowizualności. A to z prostego powodu. Cała nasza nauka opiera się na przekazach pisanych. Obrazami nie sposób wyrazić pewnych abstrakcyjnych pojęć. Jak bowiem pokazać wolność, Boga czy taki nawet sinus alfa? Obraz nie potrafi powiedzieć: nie ma mnie, to nie istnieje. Na przekazach pisanych opiera się cała nasza administracja i prawo. Umowy ciągle są i będą spisywane. Nawet jeśli telewizja stanowi powaŜne zagroŜenie dla piśmienności, to słowo pisane i tak się obroni. Bo nie sposób zastąpić je czymkolwiek innym. Natomiast nauczymy się jeszcze bardziej rozróŜniać, co lepiej nadaje się do opowiedzenia językiem audiowizji, a co na sposób literalny. (...) Wiele wskazuje na to, Ŝe ksiąŜka przyszłości będzie elektroniczną i lepiej zintegrowaną z mediami audiowizualnymi formą przekazu. Z duŜym prawdopodobieństwem ksiąŜki przestanie się jednak pisać, a w zamian za to będzie się je hiper-pisać. A to dlatego, Ŝe współcześnie tekst ustępuje miejsca hipertekstowi. O co chodzi w tych dziwnych pojęciach? Zwróćmy uwagę na prostą stronę internetową. Widzimy tekst i obrazki. Ruszamy myszką, klikamy na któreś z podkreślonych haseł. Otwiera się nowy ekran, a na nim to, co kryło się pod hasłem właśnie: nowy tekst i zdjęcia. Zawsze moŜemy wrócić do głównego ekranu, wybrać inne hasło. Tak działa Internet. Jest napisany hipertekstem. Strona główna i rozmaite podstrony zorganizowane są w logiczną strukturę. Hipertekst to sposób organizacji tekstu w postaci elektronicznej, pozwalający na dowolne przechodzenie pomiędzy stronami – ekranami, dzięki logicznym powiązaniom pomiędzy słowami kluczowymi. Całość przypomina nieco encyklopedię, leksykon czy przypisy w publikacji naukowej – właściwie to trzeba powiedzieć odwrotnie: to encyklopedie przypominają hipertekst i multimedialne leksykony, bo te są nieporównywalnie doskonalszą formą organizacji przekazów pisanych. (…)ksiąŜka przetrwa w formie elektronicznej. Edukacja czytelnicza zamieni się w hiperczytelniczą, w kaŜdym razie zostanie wchłonięta przez edukację medialną. Czytelnik, a raczej hiperczytelnik stanie się nie tylko biernym zjadaczem czarnych liter, ale stanie się współautorem elektronicznych ksiąŜek. Sam będzie decydował o tym, które strony zechce otworzyć. Nie będzie czytał od deski do deski, ale od linku – odsyłacza do linku. Być moŜe powieści przyszłości będą miały kilka róŜnych zakończeń. Czytający skorzysta z moŜliwości podąŜania za wybranym przez siebie bohaterem. To niezwykłe wyzwanie dla literatury. Napisać hiper-ksiąŜkę. I niezwykłe przeŜycie dla czytającego: czytać to samo dzieło, ale za kaŜdym razem inne. Być jego współautorem. (...) Notka o autorze: Dr Piotr Drzewiecki, adiunkt w Instytucie Edukacji Medialnej i Dziennikarstwa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Dziennikarz, specjalista ds. edukacji medialnej. Prowadzi internetowy serwis o wychowaniu do mediów Press Cafe. Źródło: http://www.edunews.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=839&Itemid=43 „zDolny Ślązak Gimnazjalista” 2009/2010, blok humanistyczny, etap powiatowy Arkusz zatwierdzony przez WKK Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej CZĘŚĆ A Zadania za 1 pkt Tabela odpowiedzi do części A Tabela odpowiedzi 1 Zakreśl X właściwą odpowiedź. W kaŜdym zadaniu tylko jedna odpowiedź jest poprawna. W razie pomyłki otocz błędnie zaznaczoną odpowiedź kółkiem i jeszcze raz zaznacz X dobrą odpowiedź. 2 3 4 5 6 Zadania otwarte 1. Wyjaśnij pojęcie epitafium. 7 8 9 10 11 12 13 14 A B C D A B C D A B C D A B C D A B C D A B C D Poprawność odpowiedzi. Wypełnia WKK ………………………………………………………………… …………………………………………………….………….. ………………………………………………………………… .......................................................................................... 7. Sporządź wykres zdania: KoleŜanka z klasy, którą ujrzałem z daleka, pomachała ręką w moim kierunku i zaraz poinformowała, Ŝe wychowawca planuje ciekawą wycieczkę. 2. Jaką wątpliwość wyraŜa tytuł artykułu? ………………………………………………………………… ………………………………………………..………….…… ………………………………………………………………… …………………………………….…………………….…… …………………………….................................................. .......................................................................................... 3. Wymień dwa główne zagroŜenia czytelnictwa. Odwołaj się do tekstu. dla ………………………………………………………………… …………………………………………………….………… ………………………………………………………………… .......................................................................................... ......................................................................................... 4. Podaj polski odpowiednik słowa e-book. ……………………………………………………………….. 5. Dlaczego - wg autora artykułu - powszechne wykorzystanie nośników elektronicznych ucieszy ekologów? ………………………………………………………………… …………………………………………………….………… ……………………………………………………………….... .......................................................................................... .......................................................................................... 6. Na czym polega wyŜszość przekazów pisanych od wizualnych? Uwzględnij kontekst artykułu. ………………………………………………………………… …………………………………………………….………… ………………………………………………………………… ………………………………………….…………………… …………………………………........................................... „zDolny Ślązak Gimnazjalista” 2009/2010, blok humanistyczny, etap powiatowy .......................................................................................... 8. Dzięki polityce prowadzonej przez ministra skarbu Ksawerego Druckiego – Lubeckiego powstał nowy ośrodek górniczo – hutniczy: A. Zagłębie Dąbrowskie. B. Zagłębie Staropolskie. C. Zagłębie Śląskie. D. Zagłębie Cieszyńskie. 9. W 1747 roku została ufundowana pierwsza w Rzeczypospolitej biblioteka publiczna. Od nazwiska fundatorów nazywana była A. Biblioteką Poniatowskich. B. Biblioteką Zamoyskich. C. Biblioteką Załuskich. D. Biblioteką Raczyńskich. 10. Powstała w 1740 roku elitarna szkoła dla młodzieŜy szlacheckiej Collegium Nobilum, gdzie w duchu Oświecenia kształcono przyszłych reformatorów, została otworzona przez A. Szymona Konarskiego. B. Augusta II. C. Stanisława Augusta Poniatowskiego. D. Hugona Kołłątaja. 11. Zasadę „liberum veto” całkowicie zniesiono A. na sejmie konwokacyjnym 1764 roku. B. w Konstytucji 3 maja. C. w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela. D. w Akcie powstania kościuszkowskiego. 12. W pierwszej połowie XIX wieku coraz większą rolę zaczęła odgrywać kolej. Pierwszą linię kolejową otworzono w 1825 roku A. w Stanach Zjednoczonych. B. we Francji. C. w Niemczech. D. w Wielkiej Brytanii. 13. Szkoła Rycerska, którą powołał Stanisław August Poniatowski powstała w roku A. 1765. B. 1772. C. 1775. D. 1795. Strona 2 z 4 Arkusz zatwierdzony przez WKK Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej 14. Uporządkuj chronologicznie wydarzenia, wstawiając przy wydarzeniach odpowiednie cyfry (1-4): A. Obrady Sejmu Wielkiego ……… B. Wiosna Ludów ……… C. Kongres wiedeński ……… D. Wystąpienie Marcina Lutra ……… CZĘŚĆ B Zadania za 2 punkty 15. Wyjaśnij podane związki frazeologiczne. mól ksiąŜkowy - ............................................................................................................................................. 15 K1 K2 P 16 K1 K2 P 17 K1 K2 P 18 K1 K2 P 19 K1 K2 K3 P 20 K1 K2 K3 P biały kruk - ………………………………………………………………………………….........................;........... 16. Wyjaśnij w kontekście przeczytanego artykułu, w jaki sposób moŜemy stać się współautorami ksiąŜki elektronicznej. ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................. ……………………………………………………………………………………………………………………………… 17. Dopisz nazwy ideologii do poniŜszych opisów: A. Ideologia, której istotą było przekonanie, Ŝe wszyscy ludzie powinni być wolni i równi wobec prawa oraz, Ŝe powinna istnieć wolność słowa, druku, zgromadzeń, wyznawania religii i prowadzenia działalności gospodarczej. B. Ideologia charakteryzująca się przywiązaniem do dawnych wartości, obyczajów, praw i ustroju politycznego. A……………………………. B…………………………… 18. Pierwsza państwowa instytucja oświatowa w Europie – KEN (rozwiń skrót)…………………………………………………………………………………..powstała A. przed pierwszym rozbiorem Rzeczypospolitej. B. po pierwszym rozbiorze. C. po powstaniu kościuszkowskim. D. po powstaniu listopadowym. Zadania za 3 punkty 19. Rozsądź, jaki typ związku istnieje w podanych zwrotach: czytał głośno, przyglądaliśmy się koledze, napisanego listu, piękny widok, godny zaufania, szedł kulejąc związki zgody - …………………………………………………………………………........................................... związki rządu - ………………………………………………………………………………………………………….. związki przynaleŜności - ………………………………………………………………............................................ 20. Określ typy podanych zdań podrzędnych: Wakacje były takie, o jakich wszyscy marzyli - ………………………………….................................................. Zawodnicy marzyli o tym, Ŝeby mecz się juŜ skończył - ………………………................................................... WaŜne jest to, co nadaje Ŝyciu sens - ……………………………………………................................................. Strona 3 z 4 „zDolny Ślązak Gimnazjalista” 2009/2010, blok humanistyczny, etap powiatowy Arkusz zatwierdzony przez WKK Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej 21. Dopisz odpowiedniego władcę do uczelni. Odpowiedzi wpisz w wykropkowane miejsca łącząc literę z cyfrą: A. Akademia Krakowska 1. Aleksander I 21 P B. Akademia Wileńska 2. Kazimierz Wielki K1 C. Uniwersytet Warszawski 3. Stefan Batory K2 4. Zygmunt August K3 A……….., B……….., C…………. 22. Przyporządkuj tytuł dzieła odpowiedniej osobie. Odpowiedzi wpisz w wykropkowane miejsca łącząc literę z cyfrą: A. Jan Ursyn Niemcewicz 1. O naprawie Rzeczpospolitej 22 B. Andrzej Frycz Modrzewski 2. Uniwersał połaniecki K1 C. Tadeusz Kościuszko 3. Powrót posła 4. Konstytucja 3 Maja K2 K3 A……….., B……….., C…………. P Zadania za 4 punkty 23. WskaŜ cztery zalety i cztery wady ksiąŜek elektronicznych i wpisz je do tabeli. L.p. Zalety ksiąŜek elektronicznych Wady ksiąŜek elektronicznych 1. 2. 23 K1 K2 K3 K4 P 3. 4. 24 a. Nazwij wyróŜnione tłustym drukiem środki stylistyczne w podanych fragmentach tekstów literackich. Niewiadomską czapulę wdział Migoń na głowę/I poszedł do Jawrzona/…/Stał Jawrzon przy dwóch ulach – ubrany od Święta/Kto się tak bezcieleśnie w mym sadzie wałęta? (B.Leśmian) ………………………………………………………………….………………………………………………. Ach, te dni jak zwierzęta mrucząc,/jak rośliny są – coraz młodsze (K.K.Baczyński) ………………………………………………………………………………………………………………..… 24 K1 K2 K3 K4 P b. Nazwij rodzaje metafor w podanych fragmentach tekstów literackich. Niebo kradnie mi oczy, Nawet cień mój zaciera (M.Jastrun) ………………………………………………………………………………………………………………….. Tonący w morzu tęsknoty przywierał oczyma do tego widziadła i wszystką siłą wyobraźni pozywał je ku sobie (S.śeromski) ………………………………………………………………………………………………………………….. 25. Dopasuj odpowiednią postać do wynalazku. Odpowiedzi wpisz w wykropkowane miejsca łącząc literę z cyfrą: A. Etienne i Joseph Montgolfier B. George Stephenson C. Ignacy Łukasiewicz D. Samuel Morse A……….., B……….., C…………., 1. Telegraf 2. Lampa naftowa 3. Lokomotywa 4. Balon 5. Maszyna parowa 25 K1 K2 K3 K4 P 26 K1 K2 K3 K4 P D………… 26. Do podanych wydarzeń dopisz datę: A. Powstanie Rzeczpospolitej Obojga Narodów……………………. B. Wynalazek druku ……………………. C. Utworzenie Akademii Krakowskiej …………………….. D. Konstytucja 3 Maja ……………………. Strona 4 z 4 „zDolny Ślązak Gimnazjalista” 2009/2010, blok humanistyczny, etap powiatowy Arkusz zatwierdzony przez WKK