Mgr Agnieszka Gil “Synteza i właściwości pochodnych 1,5,9,18,22

Mgr Agnieszka Gil
“Synteza i właściwości pochodnych 1,5,9,18,22,26-heksaaza[11.11]-p-cyklofanu pod kątem
rozpoznania molekularnego związków naturalnych”.
Rozprawa doktorska obejmuje syntezę pochodnych 1,5,9,18,22,26 heksaaza-[11.11]p-cyklofanu oraz badania wybranych receptorów w kierunku kompleksowania jonów
organicznych i nieorganicznych.
Przedstawiono metody przyłączania łańcuchów bocznych do 1,5,9,18,22,26 heksaaza[11.11]-p-cyklofanu. W wyniku przeprowadzonych syntez otrzymano receptory typu
dendrymerowego, np.: N6(CH2CONHC2H4N(C2H4NH2)2)6 – (D1), D1(CONH(CH2)17CH3)12
– (L2) oraz pochodne z podstawnikami nie zawierającymi rozgałęzień, np.:
N6(C3H4NHCONH(CH2)17CH3)6 – (L1), N6(CH3)5(C4H8OCONH(CH2)17CH3) – (L3).
Otrzymane pochodne zawierały w łańcuchach bocznych ugrupowania aminowe, amidowe,
pirydynowe, fosfinowe oraz mocznikowe. Miejscami rozpoznającymi substraty w badanych
receptorach były grupy funkcyjne oraz rdzeń makrocykliczny.
Badania amfifilowych pochodnych heksaazamakrocyklu metodą Langmuira wykazały,
że parametry tworzonych monowarstw ściśle zależą od długości podstawników alkilowych.
Monowarstwy badanych związków wykazują charakter ciekły. Wraz ze wzrostem wartości
pH subfazy oraz długości łańcuchów bocznych zwiększa się niejednorodność warstw.
Technikę Langmuira wykorzystano również do poznania właściwości receptorowych
związków L1 i L2 względem pochodnej kwasu propionowego – ibuprofenu. Wykazano, że
cząsteczki związku L1 oddziaływają silniej z S(+)-ibuprofenem niż z mieszaniną racemiczną.
Pochodna D1(CONH(CH2)17CH3)12 – (L2) posiadająca rozgałęzione łańcuchy boczne ma
słabsze właściwości receptorowe względem enancjomeru S(+)-ibuprofenu.
Za pomocą mikroskopii kąta Brewstera oraz z analizy składowej prostopadłej
momentu dipolowego zaobserwowano, że cząsteczki związku L1 na subfazie zawierającej
mieszaninę racemiczną ibuprofenu tworzą ściśle upakowane, jednorodne monowarstwy o
charakterze stałym. Natomiast monowarstwy tworzone przez receptor L2 występują w fazie
ciekłej.
Wykorzystując technikę wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją
potencjometryczna z użyciem membranowych elektrod jonoselektywnych wykazano, że
związki L1, L2 oraz L3 mogą służyć jako receptory kwasów karboksylowych. Membrana
zawierająca związek N6(C3H4NHCONH(CH2)17CH3)6 – (L1) wykazuje największą czułość
względem kwasu malonowego. Receptor L2 najsilniej oddziałuje z kwasem cytrynowym, zaś
pochodna L3 z kwasem fumarowym.