Szkodliwe nicienie w uprawie ziemniaka Ziemniaki skazane na sukces

Strona 12
www.wrp.pl
Mgr inż. Katarzyna Franke
Instytut Hodowli
i Aklimatyzacji Roślin
Oddział w Bydgoszczy
Nr 01-02/2010 (65)
Ziemniak to bardzo ważna roślina uprawna, atakowana przez wiele agrofagów, w tym grzyby, bakterie, wirusy,
szkodniki. Szczególnie groźnymi szkodnikami są dwa gatunki nicieni: Globodera rostochiensis (mątwik ziemniaczany) i Ditylenchus destructor (niszczyk ziemniaczak), mające status organizmów kwarantannowych.
Szkodliwe nicienie w uprawie ziemniaka
Mątwik ziemniaczany
Mątwik ziemniaczany występuje w wielu krajach Europy,
obu Ameryk i Azji. Oprócz
ziemniaka, jego rośliny żywicielskie to przede wszystkim
pomidor, bakłażan i kilka odmian chwastów. Spośród pięciu znanych ras, w kraju powszechnie występuje patotyp
Ro1.
Objawy porażenia ziemniaka
na plantacji mogą występować
w początkowym okresie tylko
na pojedynczych roślinach, w
miejscu gdzie szkodnik został
zawleczony, jednak w miarę
upływu lat zaczyna występować placami. Obserwowany
jest przede wszystkim opóźniony i powolniejszy wzrost roślin. Następuje przedwczesne
więdnięcie, żółknięcie i zamieranie łodyg. W okresie kwitnienia można zaobserwować
na korzeniach tworzące się cysty. Duża liczebność mątwika
z glebie może spowodować
znacznie obniżony plon bulw.
Na polu zasiedlonym przez
nicienia na okres 5 lat wyznaczane są tzw. strefy porażenia.
Oznacza to zakaz uprawy
ziemniaków i innych roślin
szczególnie psiankowatych,
przeznaczonych do sadzenia,
przesadzania, składowania i
przechowywania na innych
polach, z wyjątkiem tytoniu.
Należy niszczyć łęty i samosiewy ziemniaka oraz chwasty z rodziny psiankowatych.
Dopuszcza się uprawę odmian
odpornych na stwierdzony patotyp, wyłącznie w celach konsumpcyjnych lub przemysłowych. Jest to dozwolone wówczas, gdy nie występuje ryzyko
rozprzestrzeniania się mątwików lub gdy możliwa jest dezynfekcja, ewentualnie wymiana podłoża. Przez okres
trwania kwarantanny należy
poddawać dokładnemu czyszczeniu wszelki sprzęt, narzędzia, środki transportu, miejsca przechowywania, opakowania i inne przedmioty,
które miały kontakt z zasiedloną glebą.
Najbardziej tradycyjna metoda walki z mątwikiem to stosowanie odpowiedniego zmianowania. Przerwa w uprawie
ziemniaków trwająca 5-7 lat
w znacznym stopniu redukuje
liczebność populacji w glebie.
Zalecane jest także sadzenie
odmian odpornych na wykryty patotyp, ale wyłącznie
z przeznaczeniem na cele konsumpcyjne lub przemysłowe.
Odmiany te nie ulegają porażeniu i jednocześnie zmniejszają populację szkodnika w
glebie. Według Charakterystyk Krajowego Rejestru Odmian Ziemniaka, spośród dopuszczonych do obrotu 90%
to odporne na porażenie przez
mątwika ziemniaczanego patotyp Ro1. Na terenie kraju w
praktyce nie stosuje się chemicznej walki z nicieniem.
Zapomniane zagrożenie
sadzeniaków ziemniaka – niszczyk
ziemniaczak
Ditylenchus destructor
podlega obowiązkowi zwalczania w przypadku wykrycia go w sadzeniakach.
Objawy porażenia widoczne są na podziemnych
częściach roślin, głównie
na bulwach, ale mogą rów-
Cysty Globodera rostochiensis na korzeniach ziemniaka.
Źródło: archiwum IHAR O/Bydgoszcz, PChiSzKZ.
nież wystąpić na stolonach i
podziemnych częściach pędów. Rośliny z silnie porażonych sadzeniaków są słabe i
szybko obumierają. W początkowym okresie są trudne
do identyfikacji. Stają się widoczne późną jesienią lub
wiosną. Łatwo je dostrzec po
delikatnym zdjęciu skórki w
postaci białych plamek z małymi otworkami, przez które
wnikały osobniki nicienia. Z
czasem nad miejscami żerowania tworzą się coraz więk-
sze szarobrunatne plamki,
które mogą objąć nawet całą
powierzchnię bulwy. Są one
miękkie, skórka z czasem zapada się, staje się ciemnoszara, zasycha i pęka. Wewnątrz wytwarza się gąbczasta brązowa tkanka. Patogeny wtórne wnikające
przez zranienia i pęknięcia
przyspieszają rozkład. We
wczesnym stadium rozwoju
populacji szkodnika, objawy
wewnątrz bulwy mogą być
mylnie utożsamiane z pora-
żeniem przez zarazę ziemniaczaną. W przypadku zarazy ziemniak w dotyku jest
twardy, natomiast miejsca
zasiedlone niszczykiem stają
się miękkie. Podczas przechowywania w warunkach
o dużej wilgotności możliwe
jest przenikanie osobników
do sąsiadujących zdrowych
bulw. Straty w plonie powodowane przez D. Destruktor mogą osiągnąć nawet
30-40%.
W zwalczaniu niszczyka
ziemniaczaka skuteczna,
ale zarazem kosztowna jest
metoda chemiczna, a szczególnie stosowanie nematocydów granulowanych. Na terenie kraju znaczenie odgrywają przede wszystkim metody agrotechniczne. Oprócz
przerw w uprawie ziemniaka
na jednym polu, ważne jest
wprowadzenie roślin, które
nie są żywicielami (np. burak
cukrowy, zboża). Pozytywny
efekt jest możliwy przy jednoczesnym dbaniu o niszczenie chwastów. Cały materiał na www.wrp.pl
Uprawa ziemniaków to zajęcie trudne nawet dla profesjonalistów. W dobie niestabilnego rynku i niekorzystnych warunków pogodowych łatwo o czynnik, który spowoduje drastyczne obniżenie opłacalności produkcji.
Spróbujmy przeanalizować wymagania konsumenta.
artykuł
sponsorowany
Ziemniaki skazane na sukces
O
czekuje on od nas
ziemniaków o bardzo wysokich walorach smakowych, płytkich
oczkach, gładkiej skórce i
regularnym kształcie. Natomiast producent, oprócz warunków jakie stawia przed
nim odbiorca, musi uwzględnić wysokość i wyrównanie
plonu, wymagania glebowe i
odporność na niesprzyjające
czynniki zewnętrzne (pogoda, patogeny, itp.), a także
bardzo ważne – wrażliwość
na uszkodzenia mechaniczne.
Pierwszym i najważniejszym
krokiem jest właściwy wybór
odmiany jaką będziemy uprawiać. Wiele odmian dostępnych na rynku spełnia wymagania klienta, inne zaś producenta, jednak mało jest takich,
które satysfakcjonują obie
strony. Te, potrafiące sprostać takim wymaganiom doskonale sprawdzą się w produkcji ziemniaków jadalnych
przeznaczonych do mycia i
paczkowania, jak również do
tzw. sprzedaży „bezpośredniej”. Przykładem takich od-
mian są Primadonna, Natascha, Arcona i Verona.
Spełniają one wysokie kryteria jakościowe, wykazując
jednocześnie dużą tolerancję na niesprzyjające warunki pogodowe. Wszystkie
cztery funkcjonują na rynku
od niedawna (2–3 lata), cieszą się już jednak dużym zainteresowaniem wśród najlepszych producentów ziemniaków jadalnych oraz firm
pakujących i konsumentów
poszukujących towaru najwyższej jakości. Niewątpliwie
można stwierdzić, że posiadając tak wiele zalet odmiany te
w niedługim czasie odegrają
istotną rolę na rynku ziemniaka jadalnego. Znajdują się
one w ofercie firmy Solana
Polska Sp. z o.o. zajmującej
się reprodukcją i dystrybucją ziemniaków sadzeniaków.
Solana Polska ma w swojej
ofercie również wiele innych
doskonałych odmian jadalnych i do przetwórstwa. Należy tutaj wymienić szczególnie cenioną przez rolników
Satinę, uznawaną za wzo-
rzec w grupie odmian średnio-wczesnych (COBORU).
Swoją wielką popularność
Satina zdobyła dzięki takim
cechom jak: potencjał plonotwórczy, wybitna odporność na suszę oraz parcha,
bardzo niewielkie wymagania
glebowe, atrakcyjny wygląd i
doskonały smak. Trzeba koniecznie wspomnieć o tym,
że Satina jest całkowicie odporna na metrybuzynę (Sencor), co niewątpliwie ułatwia
walkę z chwastami nawet w
fazie powschodowej.
Kolejna ciekawa propozycja to Miranda – uniwersalna wczesna odmiana wykorzystywana do produkcji
frytek. Bardzo dobry smak
oraz atrakcyjny wygląd bulw
wyróżniają Mirandę spośród
innych odmian jadalnych.
Verdi, Opal i Golf to odmiany, z których wiodące zakłady w kraju produkują najwyższej jakości chipsy. Sadzeniaki oferowane przez firmę
Solana Polska Sp. z o.o. pochodzą z plantacji ulokowanych w rejonach gwarantujących najwyższą zdrowotność
materiału nasiennego.
W ofercie firmy znajduje
się materiał kwalifikowany
w stopniach CA (oryginał) i
CB (kl. A). Wszystkich odmian z bogatej oferty Solana Polska nie sposób
scharakteryzować w tak
krótkiej prezentacji, dlatego zachęcam do zapoznania się z nią na stronie
www.solanapolska.pl , oraz
do nawiązania bezpośredniego kontaktu z przedstawicielami firmy. n
Miranda
Natascha
KONTAKT:
SOLANA POLSKA SP.Z O.O.
ZDUNY 25; 99-440 ZDUNY
TEL/FAX 46 839 11 93
602 620 458, 606 776 651, 604 249 976
e-mail: [email protected]
Satina