Co w prawie piszczy - czyli czego możemy spodziewać się lada

Seminarium Stowarzyszenia DGSA – Szklarska Por ba 18-20 maja 2007r.
Norbert widerek
Co w prawie piszczy
- czyli czego mo emy spodziewa si lada dzie …
Ostatnio, w bardzo krótkim czasie nasze Stowarzyszenie otrzymało, w sposób mniej
lub bardziej oficjalny, do zaopiniowania projekty trzech aktów prawnych dotykaj cych
zakresu działania doradcy DGSA. S to:
- rozporz dzenie Ministra Transportu w sprawie towarów niebezpiecznych, których przewóz
drogowy podlega obowi zkowi zgłoszenia;
- ustawa o zmianie ustawy Prawo Atomowe wraz z aktami wykonawczymi;
- ustawa o zmianie ustawy o drogach publicznych i rozporz dzenia wprowadzaj ce
dyrektyw tunelow .
Jakie uwagi, jako Stowarzyszenie wnosili my do przedstawionych aktów prawnych?
Przyjrzyjmy si , zatem przedstawionym propozycjom i spróbujmy je skomentowa .
Na pierwszy ogie we my rozporz dzenie w sprawie zgłaszania przewozu
niektórych towarów niebezpiecznych. W czerwcu 2006 roku zostało ono dosy
niespodziewanie, na wniosek Ministra Spraw Wewn trznych i Administracji znowelizowane.
Niestety ta nowelizacja zamiast uporz dkowania pewnych spraw wniosła mnóstwo chaosu.
Przypomnijmy: zgodnie z tym rozporz dzeniem, jeden i ten sam przewóz materiałów
wybuchowych był zgłaszany dwukrotnie, przez dwie ró ne osoby, w dwóch ró nych
terminach na podstawie dwóch aktów prawnych do jednego organu pa stwowego, jakim jest
komendant wojewódzki policji. Rozwi zanie to spotkało si z powszechn krytyk ze strony
rodowisk doradców DGSA. Równie na naszej stronie internetowej pojawiły si
komentarze na ten temat.
Có zatem zmieniono? Z zadowoleniem nale y przyj
wprowadzenie do
rozporz dzenia § 2, wył czaj cego obowi zek zgłaszania przewozu materiałów
wybuchowych podlegaj cych obowi zkowej ochronie na podstawie przepisów ustawy o
ochronie osób i mienia.
§ 2. Przepisów rozporz dzenia nie stosuje si do przewozu drogowego towarów
niebezpiecznych podlegaj cego obowi zkowej ochronie na podstawie przepisów
ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 2005 r. Nr 145,
poz. 1221 oraz z 2006 r. Nr 104, poz. 708).
W wykazie towarów niebezpiecznych b d cym zał cznikiem do rozporz dzenia pozostały
materiały wybuchowe i przedmioty wybuchowe, przewo one w ilo ci, która zgodnie z
Umow
ADR wymaga oznakowania jednostki transportowej tablicami barwy
pomara czowej. Proponowany zapis jest cz ciowym spełnieniem naszych postulatów.
Dlaczego cz ciowym? Niestety pozostała niespójno mi dzy przepisami ustawy o ochronie
osób i mienia i przepisami wynikaj cymi z ustawy o przewozie drogowym towarów
niebezpiecznych i Umowy ADR. Otó obowi zkowej ochronie z tytułu ustawy o ochronie
osób i mienia podlegaj transporty wyje d aj ce z obszarów podlegaj cych obowi zkowej
ochronie. Takimi obszarami s m.in. magazyny zawieraj ce znaczne ilo ci materiałów
wybuchowych (Art. 5 ust. pkt. 2 lit. b) ustawy), przy czym nie ma oficjalnej interpretacji
Norbert widerek
– Co w prawie piszczy…
1
Seminarium Stowarzyszenia DGSA – Szklarska Por ba 18-20 maja 2007r.
poj cia „znaczne” (a mo na by było posłu y si kategoriami składów materiałów
wybuchowych, o których mowa w przepisach wykonawczych do ustawy o materiałach
wybuchowych do u ytku cywilnego…) W tym stanie prawnym s sytuacje, w których ten
sam towar, np. 5 000 sztuk zestawów zapalników nieelektrycznych (UN 0360), wyje d aj cy
z zakładów w Bieruniu podlega obowi zkowej ochronie i zgłoszeniu do komendanta
wojewódzkiego policji, natomiast transport wyje d aj cy z Sitkówki takiemu zgłoszeniu nie
podlega.
Jest jeszcze jeden aspekt zwi zany z powiadamianiem wła ciwych władz. Otó
zgodnie z ustaw o ochronie osób i mienia zgłoszenia transportu dokonuje si tylko do
komendanta wojewódzkiego policji, natomiast zgodnie z projektem rozporz dzenia
zgłoszenie powinno by zło one do komendantów wojewódzkich policji i pa stwowej stra y
po arnej. Zatem wysoce prawdopodobna jest sytuacja, w której komendant wojewódzki
pa stwowej stra y po arnej b dzie powiadomiony o przewozie dwóch paczek – 50 kg –
dynamitu o numerze UN 0081, natomiast nic nie b dzie wiedział o przeje dzie przez podległy
mu teren transportu z pi cioma tonami tego dynamitu…
Zdajemy sobie spraw , e usuni cie powy szych sprzeczno ci wykracza poza ramy
niniejszego rozporz dzenia i wymaga zmian w ustawach. Podstawow byłaby zmiana w
ustawie o ochronie osób i mienia – wi załaby ona obowi zek, i ochrony transportu, i jego
zgłoszenia nie od miejsca rozpocz cia przewozu, lecz od rodzaju i ilo ci przewo onego
ładunku. Kryteria oczywi cie byłyby przej te z Umowy ADR (np. oznaczenie tablicami
barwy pomara czowej).
W dalszym ci gu nie jest zauwa any problem przewozu niewybuchów. Nikt normalny
na umy le nie b dzie czekał z wywiezieniem starej bombki lotniczej pi dni, bo taki ma
termin na zgłoszenie przewozu. Pami tajmy równie , e wywozem niewybuchów zajmuje si
nie tylko wojsko, ale równie firmy cywilne. Czy wystarczy nowy przepis, który pojawił si
w Umowie ADR 2007, 1.1.3.1 (d) tiret drugi?
1.1.3.1 Wył czenia wynikaj ce z charakteru operacji transportowych
Przepisy zawarte w ADR nie maj zastosowania do:
(…)
(d) przewozu wykonywanego lub nadzorowanego przez słu by
ratownicze, o ile jest on konieczny ze wzgl du na prowadzon akcj
ratownicz , w szczególno ci:
- (…)
- przewozu maj cego na celu ograniczenie rozprzestrzeniania si
towarów niebezpiecznych na miejscu wypadku lub awarii, odzysk tych
towarów oraz ich przemieszczanie w miejsce bezpieczne.
Hmmm… jest takie okre lenie: falandyzacja prawa…
Norbert widerek
– Co w prawie piszczy…
2
Seminarium Stowarzyszenia DGSA – Szklarska Por ba 18-20 maja 2007r.
W zał czniku do rozporz dzenia s wymienione materiały promieniotwórcze, których
przewóz podlega obowi zkowi zgłoszenia do komendantów wojewódzkich policji i stra y
po arnej.
WYKAZ TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH, KTÓRYCH PRZEWÓZ
DROGOWY PODLEGA OBOWI ZKOWI ZGŁOSZENIA
- materiały promieniotwórcze o ł cznej aktywno ci wi kszej ni 3000 A1 lub
3000 A2, przewo one w sztukach przesyłki typu B(U) i typu C
- materiały promieniotwórcze przewo one w sztuce przesyłki typu B(M)
- materiały rozszczepialne, dla których suma wska ników bezpiecze stwa
krytyczno ciowego dla sztuk przesyłki przekracza 50
- wypalone paliwo j drowe
- materiały promieniotwórcze przewo one w warunkach specjalnych
Jednocze nie Umowa ADR w punkcie 5.1.5.2.4 (b) zobowi zuje do powiadamiania o
przewozie niektórych rodzajów towarów wła ciwe władze - i tu mamy ponownie
wymienione kryteria, jakie musz by spełnione, aby taki przewóz zgłasza . Kryteria z
Umowy ADR i z zał cznika do rozporz dzenia nie s to same. Prowadzi to do sytuacji, w
której niektóre przewozy mog by zgłaszane tylko do wła ciwych władz albo do
wła ciwych władz i dodatkowo do policji i stra y.
5.1.5.2.4 Powiadamianie
Ustala si nast puj ce wymagania dotycz ce powiadamiania wła ciwych władz:
(…)
(b) o ka dym z nast puj cych rodzajów przewozów:
(i) sztuk przesyłki zawieraj cych materiał promieniotwórczy o aktywno ci
wi kszej ni 3000 A1 lub 3000 A2, albo wi kszej ni 1000 TBq, w zale no ci
od tego, która z tych warto ci jest najni sza;
(ii) sztuk przesyłki Typu B(U) zawieraj cych materiał promieniotwórczy o
aktywno ci wi kszej ni 3000 A1 lub 3000 A2, albo wi kszej ni 1000 TBq,
w zale no ci od tego, która z tych warto ci jest najni sza;
(iii) sztuk przesyłki Typu B(M);
(iv) przewóz w warunkach specjalnych;
nadawca powinien powiadomi wła ciw władz ka dego kraju, na którego
terytorium b dzie wykonywany przewóz. Powiadomienie to powinno by
dostarczone wła ciwej władzy, co najmniej 7 dni przed rozpocz ciem przewozu;
Nasze propozycje zmierzaj w nast puj cym kierunku:
Krok pierwszy: W zał czniku do rozporz dzenia umie ci kryteria przeniesione z
punktu 5.1.5.2.4 (b) umowy ADR. Wówczas mamy sytuacj , w której, je eli ładunek spełnia
kryteria, to jego przewóz jest zgłaszany, i do wła ciwej władzy, i do policji i stra y po arnej.
Krok drugi: Je eli mieliby my do rozporz dzenia wpisane kryteria przeniesione z
punktu 5.1.5.2.4 (b) umowy ADR, to mo e wówczas zrezygnowa w ogóle z powiadamiania
policji i stra y po arnej? Byłoby to zgodne z duchem nowego przepisu 1.10.6, ograniczaj cego tworzenie nowych, dubluj cych si przepisów.
Norbert widerek
– Co w prawie piszczy…
3
Seminarium Stowarzyszenia DGSA – Szklarska Por ba 18-20 maja 2007r.
Próbowali my zainteresowa tym problemem wła ciw władz w Polsce –
Pa stwow Agencj Atomistyki. Odpowied , jak uzyskali my była co najmniej kuriozalna:
w projekcie rozporz dzenia jest wszystko OK., natomiast je eli nam (tzn. Stowarzyszeniu),
zale y na ujednoliceniu przepisów, to wyst pmy ze stosownym wnioskiem o zmian w
Umowie ADR i wówczas mo emy liczy na poparcie PAA…
W tpliwo ci budzi wył czenie z obowi zku zgłaszania przewozu azotanu
amonowego lub nawozów na bazie azotanu amonowego w sztukach przesyłki. Przepis ten
został przeniesiony wprost z tabeli 1.10.5 Umowy ADR. Z punktu widzenia zagro enia
terrorystycznego nie ma wi kszego znaczenia czy towar ten jest przewo ony w cysternie,
luzem, czy w sztukach przesyłki – ładunek wybuchowy mo na sporz dzi w ka dej z tych
sytuacji. I nie potrzeba do tego 3000 kg. W zamachu w Oklahoma City w 1995r. u yto wg
ró nych ródeł od 500 do 1500 kg azotanu. Uwa amy, e t kwesti nale y podda dogł bnej
analizie i by mo e wprowadzi równie stosowne zmiany w Umowie ADR.
Pewn niekonsekwencj znajdziemy w przypadku towarów niebezpiecznych klasy
6.1. Zupełnie niezrozumiały jest obowi zek zgłaszania przewozu tych towarów jedynie w
cysternach i to w ilo ci ponad 3000 litrów. Taki zapis sugeruje, e dotyczy on tylko
materiałów ciekłych. A przecie w tabeli 3.2A znajdziemy co najmniej 47 pozycji o kodach
klasyfikacyjnych T2, T5 i T7 (materiały truj ce stałe), w I grupie pakowania, które mog by
przewo one zarówno w cysternach jak i w sztukach przesyłki, w tym w DPPL. Czy te towary
nie stanowi zagro enia w transporcie?
WYKAZ TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH, KTÓRYCH PRZEWÓZ
DROGOWY PODLEGA OBOWIAZKOWI ZGŁOSZENIA
- towary zaliczone do I grupy pakowania, przewo one w cysternie (cysternach) w
ilo ci wi kszej ni 3000 litrów.
Tabela 1.10.5 Wykaz towarów niebezpiecznych du ego ryzyka
Klasa
6.1
Materiał lub przedmiot
materiały truj ce I
grupy pakowania
Ilo
Cysterna (l)
Luzem (kg)
Sztuki
przesyłki (kg)
0
nie dotyczy
0
Jak wida z powy szego porównania Umowa ADR, w dziale 1.10, traktuje towary klasy 6.1
daleko bardziej restrykcyjnie ni projekt przepisów krajowych.
Norbert widerek
– Co w prawie piszczy…
4
Seminarium Stowarzyszenia DGSA – Szklarska Por ba 18-20 maja 2007r.
Kolejnym aktem prawnym, który otrzymali my do opiniowania jest projekt ustawy o
zmianie ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe (Dz. U. 2007.42.276).
Zasadniczym celem wy ej wymienionej ustawy jest wdro enie do prawa krajowego
postanowie dyrektywy Rady 2006/117/EURATOM z dnia 20 listopada 2006 r. w sprawie
nadzoru i kontroli nad przemieszczaniem odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa
j drowego (Dz. Urz. UE L 337 z 5 grudnia 2006r.). Przedmiotowa dyrektywa ustanawia
system nadzoru i kontroli nad transgranicznym przemieszczaniem odpadów
promieniotwórczych i wypalonego paliwa j drowego. Dyrektywa ustanawia zasady
przemieszczania odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa j drowego pomi dzy
pa stwami członkowskimi Unii Europejskiej, a tak e pomi dzy nimi oraz pa stwami nie
b d cymi członkami Unii Europejskiej. W ustawie nowelizuj cej zamieszczono tak e
przepisy, których celem jest umo liwienie wykonywania na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej postanowie Poprawki do Konwencji o ochronie fizycznej materiałów j drowych,
przyj tej w Wiedniu dnia 8 lipca 2005 r. Obecnie Poprawka ta znajduje si na ko cowym
etapie procedury ratyfikacyjnej. Zwi zanie si przez Polsk przedmiotow poprawk skutkuje
konieczno ci rozszerzenia zawartego w ustawie obowi zku ochrony fizycznej materiałów
j drowych tak e na obiekty j drowe. Przygotowuj c niniejsz nowelizacj postanowiono
ponadto dokona innych nielicznych zmian w istniej cych rozwi zaniach, potrzeba dokonania
których wynikła z dotychczasowej kilkuletniej ju praktyki stosowania przepisów ustawy
Prawo atomowe.
Dla doradcy DGSA najbardziej interesuj ce mog by zmiany zwi zane z ochron
materiałów i obiektów j drowych – jest to przecie w zakresie jego obowi zków. Prawo
atomowe, zarówno to obowi zuj ce, jak i po nowelizacji, w kilku miejscach odwołuje si do
ustawy o ochronie osób i mienia. Zatem przeanalizujmy, jak współgraj zapisy obu ustaw.
Zacznijmy od definicji – w znowelizowanym prawie atomowym pojawia si nast puj ca
definicja:
„ochrona fizyczna – całokształt przedsi wzi organizacyjnych i technicznych,
maj cych na celu skuteczne zabezpieczenie materiałów j drowych i obiektów
j drowych przed aktami terroru, dywersji i sabota u, a materiałów j drowych
tak e przed kradzie ;”
Po pierwsze: w projekcie nowelizacji z uporem godnym lepszej sprawy, o powy szej definicji
pisze si , e jest to art. 3 pkt. 13, podczas, gdy w rzeczywisto ci chodzi o pkt. 19. wiadczy to
o niechlujstwie w przygotowaniu projektu – ile razy mo na popełni ten sam bł d? Nikt tego
przed opublikowaniem nie czytał?
Po drugie: mamy tutaj rozbie no w rozumieniu poj cia „ochrona fizyczna”. W ustawie o
ochronie osób i mienia jest mowa o „bezpo redniej ochronie fizycznej” i „zabezpieczeniu
technicznym” jako o dwóch równoprawnych członach ochrony osób i mienia. Natomiast
Prawo atomowe pod poj ciem „ochrony fizycznej” rozumie równie zabezpieczenie
techniczne.
Kolejna zmiana pojawia si w Art. 34. Dotychczas było:
A ma by :
Norbert widerek
– Co w prawie piszczy…
5
Seminarium Stowarzyszenia DGSA – Szklarska Por ba 18-20 maja 2007r.
A po nowelizacji b dzie:
„Art. 34. 1. Obiekty j drowe podlegaj ochronie fizycznej zgodnie z przepisami
wydanymi na podstawie art. 42.
2. Budynki i urz dzenia nie wchodz ce w skład obiektu j drowego, których
uszkodzenie lub zakłócenie pracy mogłoby spowodowa skutki istotne z punktu
widzenia bezpiecze stwa j drowego i ochrony radiologicznej podlegaj
obowi zkowej ochronie fizycznej zgodnie z przepisami o ochronie osób i mienia.”
A co na to ustawa o ochronie osób i mienia?
Art. 5. 1. Obszary, obiekty, urz dzenia i transporty wa ne dla obronno ci, interesu
gospodarczego pa stwa, bezpiecze stwa publicznego i innych wa nych interesów
pa stwa podlegaj obowi zkowej ochronie przez specjalistyczne uzbrojone
formacje ochronne lub odpowiednie zabezpieczenie techniczne.
2. Do obszarów, obiektów i urz dze , o których mowa w ust. 1, nale :
(…)
3) w zakresie bezpiecze stwa publicznego w szczególno ci:
(…)
b) zakłady stosuj ce, produkuj ce lub magazynuj ce w znacznych ilo ciach
materiały j drowe, ródła i odpady promieniotwórcze, materiały toksyczne,
odurzaj ce, wybuchowe b d chemiczne o du ej podatno ci po arowej lub
wybuchowej,
Na dzie dzisiejszy Prawo atomowe w Art. 34. powierza ochron obiektów j drowych
ustawie o ochronie osób i mienia. Ma to odbicie w Art. 5 ust. 2 pkt. 3) lit. b) tej ustawy.
Proponowana nowelizacja Prawa atomowego wyjmuje spod działania ustawy o ochronie osób
i mienia obiekty j drowe. Niestety w projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo atomowe nie
ma stosownego odniesienia do ustawy o ochronie osób i mienia – powstaje wówczas sytuacja,
w której do ochrony obiektu j drowego aspiruj dwa równorz dne akty prawne. Istnieje co
prawda zasada pierwsze stwa prawa szczególnego przed prawem ogólnym (w tym wypadku
Prawo atomowe byłoby wa niejsze od ustawy o ochronie osób i mienia…), tylko czy
rzeczywi cie nale y posuwa si do takich interpretacji?
A o czym mówi przywoływany Art. 42 Prawa atomowego?
Norbert widerek
– Co w prawie piszczy…
6
Seminarium Stowarzyszenia DGSA – Szklarska Por ba 18-20 maja 2007r.
Proponowane zmiany w tym artykule uwzgl dniaj konieczno
równie obiekty j drowe:
obj cia ochron fizyczn
„Art. 42. Rada Ministrów okre li, w drodze rozporz dzenia, rodzaje przedsi wzi
organizacyjnych i technicznych w zakresie ochrony fizycznej, materiały j drowe
podlegaj ce ochronie fizycznej z podziałem na kategorie oraz sposób
przeprowadzania kontroli, o której mowa w art. 41 ust. 3, uwzgl dniaj c
konieczno
zapewnienia wła ciwego poziomu ochrony fizycznej dla
poszczególnych kategorii materiałów j drowych, a tak e obiektów j drowych oraz
ocen skuteczno ci systemu ochrony fizycznej.”
Dla porz dku przywołajmy jeszcze Art. 41 Prawa atomowego, który nie b dzie
nowelizowany:
Do projektu zmian Prawa atomowego doł czono równie projekt rozporz dzenia Rady
Ministrów, o którym jest mowa w Art. 42. Je eli dokładnie wczytamy si w jego tre to
zauwa ymy, e jest on de facto to samy z obowi zuj cym dzisiaj rozporz dzeniem Rady
Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie ochrony fizycznej materiałów j drowych –
rozszerzono jedynie obowi zek ochrony równie na obiekty j drowe. Je eli natomiast
wyka emy odrobin samozaparcia, to zapewne odkryjemy, e to rozporz dzenie jest
implementacj do polskiego systemu prawnego zalece IAEA INFCIRC/225(Rev.4). Tak, tak
– to s te same zalecenia, o których jest mowa w punkcie 1.10.6 Umowy ADR 2007. Có
interesuj cego dla doradcy DGSA jest w tym rozporz dzeniu? – Rozdział 3, mówi cy o
ochronie fizycznej materiałów j drowych podczas transportu. Rozdział 3 wraz z Rozdziałem
4 – okresowa kontrola systemu ochrony fizycznej – doskonale wypełnia wymagania działu
1.10 Umowy ADR.
Pewnie wielu osobom czytaj cym powy szy tekst przechodz ciarki po plecach: znów
nam dowalili roboty. Spokojnie – jest jeszcze zał cznik do rozporz dzenia, w którym
wymieniono materiały j drowe podlegaj ce ochronie fizycznej:
Norbert widerek
– Co w prawie piszczy…
7
Seminarium Stowarzyszenia DGSA – Szklarska Por ba 18-20 maja 2007r.
Aby ju zupełnie uspokoi dodam, e w Polsce s a trzy obiekty j drowe, wszystkie
umieszczone w wierku. S to reaktory „Ewa” i „Maria” oraz Zakład Utylizacji Odpadów
Promieniotwórczych.
Reasumuj c:
- ustawa o ochronie osób i mienia nie przewiduje w ogóle ochrony transportów z materiałami
promieniotwórczymi;
- Prawo atomowe przewiduje jedynie ochron transportów materiałów j drowych;
- ewentualna ochrona materiałów promieniotwórczych innych ni j drowe podlega
regulacjom Umowy ADR.
Planowany termin wprowadzenia w ycie zmian w Prawie atomowym to 25 grudnia
2008r.
I na koniec ostatnia nowelizacja, a w zasadzie cały pakiet nowelizacji zwi zany z
tunelami: nowelizacja ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U.
2007.19.115 z pó niejszymi zmianami) oraz projekty rozporz dze wykonawczych – w
sprawie szczegółowej zawarto ci dokumentacji bezpiecze stwa tuneli o długo ci powy ej
500 m, znajduj cych si w transeuropejskiej sieci drogowej, rozporz dzenie zmieniaj ce
rozporz dzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada drogowe
obiekty in ynierskie i ich usytuowanie oraz rozporz dzenie zmieniaj ce rozporz dzenie
w sprawie znaków i sygnałów drogowych.
Norbert widerek
– Co w prawie piszczy…
8
Seminarium Stowarzyszenia DGSA – Szklarska Por ba 18-20 maja 2007r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych ma na celu implementacj do
polskiego systemu prawnego postanowie
Dyrektywy 2004/54/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie minimalnych wymaga
bezpiecze stwa dla tuneli w transeuropejskiej sieci drogowej. Celem dyrektywy jest
ustanowienie jednolitego i stałego sytemu bezpiecze stwa, stałego poziomu obsługi
i komfortu w transeuropejskiej sieci drogowej, w której tunele stanowi wa ne budowle
ułatwiaj ce komunikacj w Europie. Dla wła ciwego ich wykorzystania oraz wysokiego
poziomu ochrony u ytkowników Parlament Europejski przyj ł dyrektyw harmonizuj c
przepisy poszczególnych krajów w celu zapewnienie lepszego bezpiecze stwa
wykorzystywania tuneli.
Proponowane zmiany przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych
maj na celu zapewnienie minimalnego poziomu bezpiecze stwa u ytkowników dróg
w tunelach w transeuropejskiej sieci drogowej poprzez zapobieganie krytycznym zdarzeniom,
które mog zagra a ludzkiemu yciu, rodowisku i instalacjom tunelowym, jak równie
poprzez zapewnienie ochrony w razie wypadków. Dotyczy to b dzie wszystkich tuneli
w ramach transeuropejskiej sieci drogowej, posiadaj cych długo ponad 500 metrów,
znajduj cych si w u ytkowaniu, w trakcie budowy lub na etapie projektowania.
Obecnie w Polsce w transeuropejskiej sieci drogowej nie znajduje si aden tunel
o długo ci ponad 500 m. Przepisy dotyczy b d nowo projektowanych tuneli, i b d
obowi zywały ju od etapu projektowania. Na dzie dzisiejszy planuje si budow , co
najmniej dwóch tuneli, które le e b d w transeuropejskiej sieci drogowej. S to:
- tunel Laliki w ci gu drogi S69 ywiec – Zwardo , który od strony konstrukcyjnej i
wyposa enia technicznego spełnia wymagania zawarte w dyrektywie 2004/54/WE,
- tunel w ci gu drogi S7 Lubie – Zabornia (zakopianka), który jest w fazie projektowania.
- tunel w ci gu drogi A2 (zlokalizowany w Warszawie - Ursynowie), b d cy ci gle w fazie
planowania – w dalszym ci gu nie jest znany przebieg tej drogi w rejonie Warszawy.
Zapewnienie bezpiecze stwa w tunelach wymaga podj cia licznych działa
dotycz cych m. in.: geometrii tunelu i jego projektu, urz dze bezpiecze stwa, obejmuj cych
m. in. znaki drogowe, zarz dzanie ruchem, szkolenie słu b ratunkowych, zapewnienie
informacji dla u ytkowników, jak bezpiecznie zachowywa si w tunelach oraz zapewnienie
lepszej ł czno ci mi dzy odpowiedzialnymi władzami i słu bami ratunkowymi, takimi jak
policja, słu by medyczne oraz grupy ratownicze. Bior c pod uwag rodzaj i spodziewan
wielko
ruchu w ka dym tunelu powinny zosta okre lone minimalne urz dzenia
bezpiecze stwa.
Rozporz dzenia w sprawie szczegółowej zawarto ci dokumentacji bezpiecze stwa
tuneli oraz rozporz dzenie zmieniaj ce rozporz dzenie w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiada drogowe obiekty in ynierskie i ich usytuowanie zainteresuj
zapewne drogowców i osoby zajmuj ce si organizacj ruchu drogowego. Dla nas, doradców
DGSA, najbardziej interesuj ce b dzie rozporz dzenie w sprawie znaków i sygnałów
drogowych. Niniejszy projekt dokonuje w zakresie swojej regulacji wdro enia Dyrektywy
Rady nr 94/55/WE z dnia 21 listopada 1994 r. w sprawie zbli enia ustawodawstw Pa stw
Członkowskich w odniesieniu do transportu drogowego towarów niebezpiecznych (Dz. Urz.
WE L 319 z 12 grudnia 1994, str. 7) oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr
2004/54/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie minimalnych wymaga bezpiecze stwa
dla tuneli w transeuropejskiej sieci drogowej (Dz. Urz. WE L 167 z 30 kwietnia 2004, str. 39)
Dotychczasowe przepisy rozporz dzenia Ministrów Infrastruktury oraz Spraw
Wewn trznych i Administracji w sprawie znaków i sygnałów drogowych, jak równie
przepisy o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych, nie przewidywały specjalnego
Norbert widerek
– Co w prawie piszczy…
9
Seminarium Stowarzyszenia DGSA – Szklarska Por ba 18-20 maja 2007r.
oznakowania tuneli w odniesieniu do pojazdów przewo cych te towary. Stosowne przepisy
w tym zakresie zostały wprowadzone do zał czników A i B do Umowy ADR. Zmiany, o
których mowa, polegaj na wprowadzeniu do umowy ADR:
1) nowego rozdziału 1.9.5, dotycz cego ogranicze przejazdu przez tunele oraz kategorii
tych tuneli oznaczonych odpowiednio literami: A, B, C, D i E;
2) nowego działu 8.6, dotycz cego ogranicze przejazdu pojazdów przewo cych towary
niebezpieczne przez tunele drogowe; oraz
3) zmian w rozdziale 3.2.1, w kolumnie (15) tabeli A w wykazie towarów niebezpiecznych.
Przepisy zawarte w wy ej wymienionych zał cznikach A i B do Umowy ADR, stanowi
jednocze nie przepisy odpowiednich zał czników technicznych do Dyrektywy Rady
nr 94/55/WE, - a w odniesieniu do tuneli drogowych - s one powołane w pkt 3.7 zał cznika I
do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 54/2004/WE.
Celem projektowanych zmian jest:
1) dostosowanie krajowych regulacji prawnych w dziedzinie przewozu drogowego towarów
niebezpiecznych do zmian ww. dyrektyw WE w zakresie przewozu tych towarów przez
tunele drogowe;
2) zapewnienie minimalnego poziomu bezpiecze stwa podczas przejazdu pojazdów
przewo cych towary niebezpieczne przez tunele drogowe; oraz
3) zapewnienie ochrony w razie wypadków z udziałem towarów, o których mowa.
Zmiana brzmienia § 56 jest implementacj ww. Dyrektywy w sprawie minimalnych
wymaga dla tuneli. Zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu znak D-37 b dzie podawał
bezpo rednio długo rzeczywista tunelu w przypadku tuneli o długo ci przekraczaj cej
500 m. Informacja ta mo e by tak e podawana kieruj cemu poprzez umieszczenie pod
znakiem D-37 odpowiedniej tabliczki T-1a z rzeczywista długo ci tunelu. Ponadto w tunelu
tabliczkami T-1a podawany b dzie, co 1000 m upływ długo ci tunelu w przypadku takich
obiektów o długo ci przekraczaj cej 3000 m. W tunelach b d umieszczane tak e nowe znaki
drogowe D-5- i D-50a „Zatoka” wprowadzane przepisami § 60a. Znaki te b d informowały
kieruj cych pojazdami w tunelu o umiejscowieniu w nim zatoki. Zatoka daje mo liwo
zatrzymania awaryjnego pojazdu w sposób zapewniaj cy płynno
ruchu innym jego
uczestnikom. W zatoce mog by umieszczane telefony alarmowe i ga nice, o czym
informuje umieszczony na znaku napis SOS lob odpowiednio umieszczona pod znakiem
tabliczka nowego wzoru T-31.
Zmiana rozporz dzenia poprzez dodanie przepisu § 60b oraz odpowiednich zmian
w zał czniku do rozporz dzenia dodanie znaku drogowego „Automatyczny pomiar
pr dko ci” jest dostosowaniem rozporz dzenia do wymaga Krajowego Programu
Bezpiecze stwa Ruchu Drogowego, zgodnie z którym realizowane jest zadanie polegaj ce na
wprowadzeniu systemu automatycznej kontroli pr dko ci. Wprowadzany znak drogowy
b dzie informował o umiejscowieniu w danym miejscu drogi systemu automatycznego
pomiaru i rejestracji pr dko ci jazdy
Nie mo na mie zastrze e do wprowadzanych zmian, bowiem one wprost wynikaj z
prawa mi dzynarodowego. Wa ne jest równie to, e mimo tego, e przez jaki czas przepisy
te w polskich warunkach b d martwe, to kierowcy je d cy za granic nie b d wybałusza
oczu ze zdziwienia widz c przed austriackim czy szwajcarskim tunelem jakie dziwne
znaki…
Natomiast jako Stowarzyszenie mamy uwagi do nomenklatury wyst puj cej w tym
rozporz dzeniu – uwagi te dotycz zarówno rozporz dzenia obowi zuj cego jak i projektu
Norbert widerek
– Co w prawie piszczy…
10
Seminarium Stowarzyszenia DGSA – Szklarska Por ba 18-20 maja 2007r.
zmian i sprowadzaj si do ujednolicenia nomenklatury z obowi zuj c w ustawie o
przewozie drogowym towarów niebezpiecznych. Generalnie chodzi o wyeliminowanie z
rozporz dzenia poj cia „materiały niebezpieczne” i zast pienie go poj ciem „towary
niebezpieczne” – zgodnie z ustaw , której pisz powy ej.
I tak:
1) § 19 ust. 1 – usun słowo „materiałów” i nawiasy wokół słowa „towary”; zwrot „materiały
niebezpieczne klas…” zast pi zwrotem „towary niebezpieczne klas…”;
2) § 19 ust. 2 otrzymuje brzmienie: „Znak B-13a „zakaz wjazdu pojazdów z towarami
niebezpiecznymi” oznacza zakaz ruchu pojazdów przewo cych, okre lone w przepisach o
przewozie towarów niebezpiecznych, towary niebezpieczne w ilo ciach, dla których jest
wymagane oznakowanie pojazdu tablicami ostrzegawczymi barwy pomara czowej.
Umieszczona pod znakiem tabliczka T-32 z liter B, C, D lub E oznaczaj c kategori
tunelu lub tabliczka z odpowiednim napisem, wskazuje, e zakaz dotyczy tylko
okre lonych klas lub grup towarów niebezpiecznych lub okre lonego sposobu ich
przewozu.”
3) § 19 ust. 3 – usun słowo „materiałów” i nawiasy wokół słowa „towary”; zwrot „materiały
niebezpieczne klas…” zast pi zwrotem „towary niebezpieczne klas…”;
4) § 23 ust. 2 pkt. 8) otrzymuje brzmienie: „T-23h — pojazd przewo cy towary
niebezpieczne okre lone w § 19 ust. 2”;
5) § 41 otrzymuje brzmienie: „§ 41. Znak C-17 „nakazany kierunek jazdy dla pojazdów z
towarami niebezpiecznymi” oznacza obowi zuj cy, wskazany znakami C-2, C-4, C-5, C6, C-7 lub C-8, kierunek jazdy na skrzy owaniu pojazdów przewo cych towary
niebezpieczne okre lone w § 19 ust. 2. Umieszczona pod znakiem tabliczka T-32 z liter
B, C, D lub E oznaczaj c kategori tunelu lub tabliczka z odpowiednim napisem,
wskazuje, e zakaz dotyczy tylko okre lonych klas lub grup towarów niebezpiecznych lub
okre lonego sposobu ich przewozu.”
Obowi zuj ca od 1 stycznia 2003r. ustawa o przewozie drogowym towarów
niebezpiecznych wprowadziła do obiegu zwrot „towary niebezpieczne”. Podobne rozwi zanie
wprowadzono w przypadku transportu kolejowego. Po ponad trzech latach obowi zywania
ustaw i po przezwyci eniu pocz tkowych trudno ci zwrot „towary niebezpieczne” wszedł do
powszechnego u ycia w ród osób zajmuj cych si tymi sprawami. Oznacza on substancje,
preparaty i produkty uznane za niebezpieczne zgodnie z klasyfikacj transportow (numery
UN). Natomiast zwrot „materiały niebezpieczne” jest u ywany w dalszym ci gu, ale w
kontek cie klasyfikacji wynikaj cej z ustawy o substancjach i preparatach chemicznych. Obie
klasyfikacje opieraj si na ró nych kryteriach, co powoduje, e wiele produktów uznanych za
niebezpieczne według jednych kryteriów nie s niebezpieczne według drugich. Klasyfikacja
wg ustawy o substancjach i preparatach chemicznych uznaje za niebezpieczne wielokrotnie
wi cej produktów ni klasyfikacja transportowa.
Planuje si , e nowelizacje „tunelowe” wejd w ycie od 1 lipca 2007r., w tym samym
terminie co, znowelizowana Umowa ADR 2007.
W tek cie wykorzystano fragmenty oficjalnych uzasadnie projektów nowelizacji.
Norbert widerek
– Co w prawie piszczy…
11