Nie każde szkolenie powoduje powstanie przychodu Pytanie "czy

Nie kaŜde szkolenie powoduje powstanie przychodu
Pytanie "czy zwolnienie od podatku przysługuje?" jest bezprzedmiotowe dla
znacznej części oferty rynku szkoleniowego, z której korzysta pracodawca
szkoląc pracowników na swoje potrzeby. Nie mamy bowiem wówczas do
czynienia z przychodem po stronie pracownika
Zatem art. 21 ust. 1 pkt 90 updof w ogóle nie ma zastosowania.
Odrębną kwestią jest, jakie szkolenia finansowane przez pracodawcę mogą być uznane
za nierodzące skutków podatkowych po stronie pracownika. Ich zakres jest bardzo
szeroki, a interpretacje w dotychczasowej praktyce dość elastyczne. Wynika to z prostego
faktu, Ŝe pracodawca przedsiębiorca, kierując się swoim interesem gospodarczym,
finansuje głównie szkolenia, które mają związek z podnoszeniem kwalifikacji pracownika
związanych z wykonywaną przez niego pracą, jej efektywnością. W takich wypadkach nie
ma kwestii podatku dochodowego po stronie pracownika, bo nie ma po jego stronie
przychodu, ani teŜ tytułu do zwolnienia podatkowego. W konsekwencji bezprzedmiotowe
stają się równieŜ kwestie warunków wynikających z"odrębnych przepisów", w
szczególności regulacji oświatowych, które dotyczą kształcenia o innym charakterze i
celach, w tym wypadku nie mających w ogóle zastosowania.
Jedynie wtedy, gdy szkolenie finansowane przez pracodawcę dotyczy podnoszenia
poziomu wiedzy ogólnej i kwalifikacji zawodowych regulowanych przepisami oświatowymi
bądź innymi "odrębnymi przepisami", naleŜy rozwaŜać, czy występuje z tego tytułu
przychód po stronie pracownika, a w konsekwencji podatek dochodowy i tytuł do
zwolnienia. Ukształtowany w ten sposób stan prawny wydaje się więc prosty i logiczny:
1. W sferę szkolenia pracowników niezbędnego dla realizacji celów gospodarczych
przedsiębiorcy, o czym decyduje on sam i ponosi z tego tytułu koszty, ustawodawca i
"odrębne przepisy" nie ingerują, bo to obszar swobody działalności gospodarczej i raczej
sfera praw i potrzeb pracodawcy. Przedsiębiorca kupuje usługi szkoleniowe według
kryteriów rynkowych od firmy szkoleniowej, która nie musi spełniać Ŝadnych
szczególnych kryteriów formalnych, np. mieć akredytacji.
2. Sfera szkolenia pracowników, w wyniku którego podnoszą oni wiedzę i kwalifikacje
uniwersalne (m.in. studia, kursy zawodowe wg programów oświatowych i dające
określone kwalifikacje i uprawnienia regulowane przepisami państwowymi), moŜe być,
ale nie zawsze jest finansowana przez pracodawcę. A przepisy dotyczą raczej kwestii
praw pracownika i obowiązków pracodawcy w zakresie umoŜliwiania temu pierwszemu
podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Beneficjentami tych szkoleń są przede wszystkim
sami pracownicy, więc kwestia powstania przychodu po ich stronie i podatku staje się
zasadna. Ale tutaj pojawia się szeroka gama moŜliwości zwolnień przewidzianych w
updof. Logiczne jest, Ŝe w takich wypadkach dostawcy usług regulowanych przepisami
muszą spełniać wynikające z nich wymogi, które spełniają z natury swojego charakteru
(np. szkoły wyŜsze), czy w wyniku nabytych uprawnień (np. uzyskując akredytację).
Kwestionowanie takiego stanowiska miałoby powaŜne skutki dla dynamicznie
rozwijającego się rynku szkoleń. PodwaŜyłoby takŜe zasady, na jakich finansowane są
szkolenia dla przedsiębiorców w ramach programów operacyjnych UE.
ANDRZEJ LECH
Autor jest wiceprezesem zarządu Polskiej Izby Firm Szkoleniowych