ŚLĄSK ŻYJĄCY EUROPĄ wczoraj - dziś - jutro

Duszpasterstwo
Mniejszości Narodowych
Diecezji Opolskiej
VII Seminarium Śląskie
ŚLĄSK
ŻYJĄCY EUROPĄ
wczoraj - dziś - jutro
Zamek w Kamieniu Śląskim, 23 - 28 września 2002 r.
Program
VII. Schlesienseminar
SCHLESIEN
ALS GELEBTES EUROPA
gestern – heute – morgen
Schloss Groß Stein, 23. - 28. September 2002
Programm
JUGEND DER DEUTSCHEN MINDERHEIT
Samstag, 28. September 2002
10.00 Die Lage und Entwicklungsperspektiven der Jugend der deutschen Minderheit
Waldemar Gaida, Landratsamt, Groß Strehlitz
10.30 Zehn Jahre der Aktivitäten des Bundes der Jugend der Deutschen Minderheit
in Polen. Aktuelle Lage und Perspektiven
Martin Lippa, Bund der Jugend der Deutschen Minderheit in der Republik Polen
11.00 Rolle und Aufgaben des Jugendformummłodych
Hans-Georg Hiesserich, Otto Benecke Stiftung, Bonn
11.30 Rolle und Aufgaben des Hauses der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit
bei der Förderung der Jugend der deutschen Minderheit
Iwona Niedojadło, Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit
12.00 Diskussion
12.30 Förderung der Jugend der deutschen Minderheit durch die kommunale und
regionale Selbstverwaltung in der Woiwodschaft Oppeln
Krzysztof Wysdak, Landratsamt, Oppeln
13.00 Diskussion
13.30 Mittagspause
14.30 Die Erwartungshaltung der "Erwachsenen" innerhalb der deutschen Minderheit
gegenüber der Jugend – Instrumente der Förderung der Jugend
Henryk Kroll, Sozial-Kulturelle Gesellschaft der Deutschen der Woiwodschaft Oppeln
15.00 Pause
15.30 Podiumsdiskussion „Die Entwicklungsperspektiven der Jugend der deutschen
Minderheit”
Teilnehmer: Waldemar Gaida, Henryk Kroll, Hans-Georg Hiesserich, Sybilla Janc,
Jugendformummłodych, Martin Lippa, Iwona Niedojadło, Thaddäus Schäpe,
ausgewählte Teilnehmer der Jugendakademie: Rafał Bartek, Bernadetta Lison-Pastwa,
Darius Bonk, Marcin Kanadys
17.00 Abschluss des Seminars
MŁODZIEŻ MNIEJSZOŚCI NIEMIECKIEJ
Sobota, 28 września 2002
10.00 Sytuacja i perspektywy rozwoju młodzieży mniejszości niemieckiej
Waldemar Gaida, Starostwo Powiatowe, Strzelce Opolskie
10.30 10 lat działalności Związku Młodzieży Mniejszości Niemieckiej.
Aktualna sytuacja i perspektywy
Martin Lippa, Związek Młodzieży Mniejszości Niemieckiej w Polsce
11.00 Rola i zadania Jugendforummłodych
Hans-Georg Hiesserich, Fundacja Otto Benecke, Bonn
11.30 Rola i zadania Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej we wspieraniu młodzieży
mniejszości niemieckiej
Iwona Niedojadło, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej
Organizatorzy
Duszpasterstwo Mniejszości Narodowych Diecezji Opolskiej
Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej
Konwersatorium im. Josepha von Eichendorffa
Miejsce
Zamek w Kamieniu Śląskim
ul. Parkowa 1, 46-075 Kamień Śląski
tel.: (077) 467 11 20; fax: (077) 467 11 23
Biuro konferencji
Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej
p. Marcin Wiatr
ul. Rybnicka 27, 44-100 Gliwice
tel.: (032) 232 49 02; fax: (032) 232 49 01
e-mail:[email protected]; www.haus.pl
Języki konferencji
Język konferencji: polski, niemiecki, tłumaczenie symultaniczne.
12.00 Dyskusja
12.30 Wsparcie młodzieży mniejszości niemieckiej przez gminy, powiaty i samorząd
województwa opolskiego
Krzysztof Wysdak, Starostwo Powiatowe, Opole
13.00 Dyskusja
13.30 Przerwa na obiad
14.30 Oczekiwania „dorosłej” mniejszości niemieckiej wobec młodzieży i instrumenty
jej wspierania
Henryk Kroll, Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców Województwa Opolskiego
15.00 Przerwa
15.30 Dyskusja panelowa „Perspektywy rozwoju młodzieży mniejszości niemieckiej”
Uczestnicy dyskusji panelowej: Waldemar Gaida, Henryk Kroll, Hans-Georg Hiesserich,
Sybilla Janc, Jugendformummłodych, Martin Lippa, Iwona Niedojadło, Thaddäus
Schäpe, wybrani uczestnicy Kuźni Młodych Liderów: Rafał Bartek, Bernadetta LisonPastwa, Darius Bonk, Marcin Kanadys
17.00 Zakończenie seminarium
Veranstalter
Seelsorge der nationalen Minderheiten der Diözese Oppeln
Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit
Joseph-von-Eichendorff-Konversatorium
Ort
Schloss Groß Stein
ul. Parkowa 1, 46-075 Kamień Śląski
tel.: (077) 4671120; fax: (077) 4671123
Konferenzbüro
Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit
Herr Marcin Wiatr
ul. Rybnicka 27, 44-100 Gliwice
Tel.: (032) 2324902; Fax: (032) 2324901
E-mail:[email protected]; www.haus.pl
Konferenzsprachen: Polnisch, Deutsch, Simultandolmetschen.
TOŻSAMOŚCI NA ŚLĄSKU
KULTUR
Poniedziałek, 23 września 2002
Freitag, 27. September 2002
10.00 Otwarcie. Wprowadzenie
ks. prof. Alfons Nossol, Arcybiskup Opolski
Thaddäus Schäpe, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej
10.00 Der kulturelle Beitrag der deutsch- und polnischsprachigen Kulturschaffenden
in Schlesien vor 1945 und nach 1945
Prof. Eugeniusz Klin, Universität Grünberg
10.30 Współżycie różnych kultur i tożsamości w Europie
prof. Marek Szczepański, Uniwersytet Śląski, Katowice
10.30 Förderung der kulturellen Identität als wichtiges Element der Entfaltung
der deutschen Minderheit
Prof. Gerhard Bartodziej, Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit
11.00 Tożsamości na Śląsku wczoraj
dr Herbert Hupka, Bonn
11.30 Tożsamości na Śląsku dzisiaj
Michał Smolorz, dziennikarz, Katowice
11.00 Diskussion
11.30 Ziele und Aktivitäten des Kulturrates der Sozial-Kulturellen Gesellschaft
der Deutschen in der Woiwodschaft Oppeln
Prof. Joanna Rostropowicz, Kulturrat der SKGD in der Woiwodschaft Oppeln
12.00 Przerwa
12.15 Dyskusja
12.00 Die Politik des Kulturministers zur Förderung der Kultur ethnischer Minderheiten
in Polen
Krzysztof Cwetsch, Departament für Kultur der Nationalen Minderheiten, Warschau
13.00 Przerwa na obiad
12.30 Diskussion
14.00 Tożsamości na Śląsku dzisiaj
Vlastimil Kočvara, Matice Slezská, Opava, Republika Czeska
14.30 Tożsamości na Śląsku dzisiaj
Jerzy Kichler, Gmina Wyznaniowa Żydowska, Wrocław
15.00 Przerwa
13.00 Mittagspause
14.00 Die Rolle der Multikulturalität und der deutschen Minderheit in der Kulturpolitik
der Woiwodschaften Schlesien und Oppeln
Norbert Lysek, Vizemarschall der Woiwodschaft Oppeln
Dr. Łucja Ginko, Kulturabteilung im Woiwodschaftsamt der Woiwodschaft Schlesien
15.30 Dyskusja panelowa „Tożsamości na Śląsku jutro”
Moderacja: Thaddäus Schäpe
Uczestnicy: Lidia Burdzik, Towarzystwo Społeczno-Kulturalnego Niemców Województwa
Śląskiego, Wojciech Czech, były wojewoda katowicki, Jerzy Czerwiński, Sejmowa Komisja ds. Mniejszości Narodowych i Etnicznych, dr Herbert Hupka, ks. Wolfgang Globisch,
duszpasterz Grup Mniejszości Narodowych Diecezji Opolskiej, Krzysztof Karwat, dziennikarz, dr Jan Rzymełka, Polsko-Niemiecka Grupa Parlamentarna, Vlastimil Kočvara,
Michał Smolorz, prof. Marek Szczepański, dr Jerzy Szteliga, Sejmowa Komisja ds.
Mniejszości Narodowych i Etnicznych, Krzysztof Wysdak, Starostwo Powiatowe w Opolu
15.00 Podiumsdiskussion
Teilnehmer: Prof. Gerhard Bartodziej, Hubert Beier, Sejmik der Woiwodschaft Oppeln,
Norbert Lysek, Dr. Łucja Ginko, Prof. Eugeniusz Klin, Bruno Kosak, Sozial-Kulturelle
Gesellschaft der Deutschen im Oppelner Schlesien, Dr. Matthias Kneip, Deutsches
Polen-Institut Darmstadt, Matthias Lempart, Krzysztof Ogiolda, Journalist, Ingeborg
Gräfin von Pfeil, Verein zur Pflege schlesischer Kunst und Kultur, Prof. Joanna Rostropowicz, Michał Smolorz
17.00 Zakończenie dyskusji
19.00 Konzert des Chors Schola Cantorum Opoliensis
17.00 Abschluss der Diskussion
KULTURA
IDENTITÄTEN IN SCHLESIEN
Piątek, 27 września 2002
Montag, 23. September 2002
10.00 Wkład śląskich twórców niemiecko- i polskojęzycznych do kultury europejskiej
do 1945 r. i po 1945 r.
prof. Eugeniusz Klin, Uniwersytet Zielona Góra
10.00 Eröffnung. Einführung
Prof. Alfons Nossol, Erzbischof von Oppeln
Thaddäus Schäpe, Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit
10.30 Wspieranie tożsamości kulturowej jako istotnego elementu zachowania
tożsamości mniejszości niemieckiej
prof. Gerhard Bartodziej, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej
10.30 Das Zusammenleben unterschiedlicher Kulturen und Identitäten in Europa
Prof. Marek Szczepański, Schlesische Universität, Kattowitz
11.00 Dyskusja
11.30 Cele działalności Rady Kultury przy Towarzystwie Społeczno-Kulturalnym
Niemców Województwa Opolskiego
prof. Joanna Rostropowicz, Rada Kultury TSKN Województwa Opolskiego
11.00 Identitäten in Schlesien gestern
Dr. Herbert Hupka, Bonn
11.30 Identitäten in Schlesien heute
Michał Smolorz, Journalist, Kattowitz
12.00 Pause
12.00 Działania Ministra Kultury na rzecz kultury mniejszości narodowych w Polsce najważniejsze zagadnienia
Krzysztof Cwetsch, Departament Kultury Mniejszości Narodowych, Warszawa
12.15 Diskussion
13.00 Mittagspause
12.30 Dyskusja
13.00 Przerwa na obiad
14.00 Identitäten in Schlesien heute
Vlastimil Kočvara, Matice Slezská, Troppau, Tschechische Republik
14.00 Czy polityka kulturalna władz samorządowych województw śląskiego i opolskiego
uwzględnia wielokulturowość regionu i rolę mniejszości niemieckiej?
Norbert Lysek, Wicemarszałek Województwa Opolskiego
dr Łucja Ginko, Wydział Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego
14.30 Identitäten in Schlesien heute
Jerzy Kichler, Jüdische Gemeinde, Breslau
15.00 Dyskusja panelowa
Uczestnicy: prof. Gerhard Bartodziej, Hubert Beier, Sejmik Województwa Opolskiego,
Norbert Lysek, dr Łucja Ginko, prof. Eugeniusz Klin, Bruno Kosak, Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców Śląska Opolskiego, dr Matthias Kneip, Niemiecki Instytut
ds. Kultury Polskiej w Darmstadt, Matthias Lempart, Krzysztof Ogiolda, dziennikarz,
Ingeborg Gräfin von Pfeil, Związek Opieki nad Śląską Sztuką i Kulturą, prof. Joanna
Rostropowicz, Michał Smolorz
15.30 Podiumsdiskussion „Identitäten in Schlesien morgen”
Moderation: Thaddäus Schäpe
Teilnehmer: Lidia Burdzik, Sozial-Kulturelle Gesellschaft der Deutschen in der Woiwodschaft Schlesien, Wojciech Czech, ehem. Woiwode der Woiwodschaft Kattowitz, Jerzy
Czerwiński, Sejmkommission für Nationale und Ethnische Minderheiten, Dr. Herbert
Hupka, Wolfgang Globisch, Bischofsbeauftragter für die deutsche Seelsorge im Bistum
Oppeln, Krzysztof Karwat, Journalist, Dr. Jan Rzymełka, Deutsch-Polnische Parlamentariergruppe, Vlastimil Kočvara, Michał Smolorz, Prof. Marek Szczepański, Dr. Jerzy
Szteliga, Sejmkommision für Nationale und Ethnische Minderheiten, Krzysztof Wysdak,
Landratsamt Oppeln
17.00 Zakończenie dyskusji
19.00 Koncert w wykonaniu chóru Schola Cantorum Opoliensis
15.00 Pause
17.00 Abschluss der Diskussion
HISTORIA
ETHNISCHE MINDERHEITEN
Wtorek, 24 września 2002
Donnerstag, 26. September 2002
10.00 Znaczenie Śląska dla Europy w wiekach średnich
prof. Josef Joachim Menzel, Uniwersytet w Moguncji
10.00 Geschichte der ethnischen Minderheiten in Schlesien
Prof. Joachim Piegsa, Universität Augsburg
10.30 Znaczenie Śląska dla Europy w historii nowożytnej i najnowszej
dr Helmut Neubach, Uniwersytet w Koblencji
10.30 Die Lage und Entwicklungsperspektiven der deutschen Minderheit in Polen
Thaddäus Schäpe, Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit
11.00 Dyskusja
11.00 Möglichkeiten der Förderung der ethnischen Minderheiten in Polen nach dem
EU-Beitritt
Dr. Dariusz Niedźwiedzki, Zentrum für Europäische Studien, Universität Krakau
11.30 Górnoślązacy – wypędzeni z własnej tożsamości
dr Renata Schuman, pisarka, Bad Doberan
12.00 Historia Śląska w polskich i niemieckich podręcznikach historii.
Prace Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej
Robert Kisiel, Wrocławskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
12.30 Dyskusja
13.00 Przerwa na obiad
14.00 Jakie elementy musi uwzględnić edukacja regionalna wielokulturowego Śląska?
dr Adolf Kühnemann, Konwersatorium im. J. v. Eichendorffa, Opole
15.00 Przerwa
15.30 Dyskusja panelowa „Edukacja regionalna instrumentem wspierania
wielokulturowości na Śląsku”
Moderacja: prof. Josef Joachim Menzel
Uczestnicy: dr Krystyna Dyba, Śląskie Kuratorium Oświaty, dr Łucja Ginko, Wydział
Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, prof. Heinz-Josef Kiefer,
Essen, dr Adolf Kühnemann, Teresa Kudyba, dziennikarka, Franciszek Minor, Kurator
Oświaty Województwa Opolskiego, dr Renata Schuman
17.00 Zakończenie dyskusji
20.00 Koncert pieśni Johannesa Brahmsa w wykonaniu Engelberta Kutschery oraz przedstawienie sylwetki współczesnego Brahmsowi wrocławskiego poety i dziennikarza Maxa
Kalbecka
11.30 Podiumsdiskussion „Die Lage und Entwicklungsperspektiven der deutschen
Minderheit”
Moderation: Ewa Mróz, Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit
Teilnehmer: Wolfgang Globisch, Józef Kotyś, Sejmik der Woiwodschaft Oppeln,
Dr. Adolf Kühnemann, Dr. Peter Ohr, Generalkonsulat der Bundesrepublik Deutschland
in Breslau, Helmut Paździor, Sejm-Abgeordneter, Wohltätigkeitsgesell-schaft der Deutschen in Schlesien, Friedrich Petrach, Verband Deutscher Sozial-Kultureller Gesellschaften in Polen, Thaddäus Schäpe, Ryszard Galla
13.00 Mittagspause
14.00 Deutsche Minderheit in Oberschlesien zwischen Polen und Deutschland
Matthias Lempart, Universität München
14.30 Podiumsdiskussion „Loyalität der nationalen Minderheiten gegenüber
der Titularnation”
Einführung und Moderation: Till Scholtz-Knobloch, Universität Hannover
Teilnehmer: Prof. Gerhard Bartodziej, Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit,
Dr. Danuta Berlińska, Schlesisches Institut Oppeln, Krzysztof Cholewa, Journalist,
Dr. Łucja Ginko, Dr. Ing. Josef Gonschior, Sozial-Kulturelle Gesellschaft der Deutschen
in der Woiwodschaft Schlesien, Dr. Peter Ohr, Helmut Paździor, Dobiesław Rzemieniewski, Abteilung für Nationale Minderheiten im Ministerium für Inneres und Verwaltung,
Thaddäus Schäpe, Marek Świercz, Journalist
16.30 Abschluss der Diskussion
19.00 Theaterstück von einem Deutschsprachigen Jugendtheater „Pegasus” am Gymnasium
in Walzen
Leitung: Elvira und Matthias Lempart
MNIEJSZOŚCI NARODOWE
GESCHICHTE
Czwartek, 26 września 2002
Dienstag, 24. September 2002
10.00 Wielokulturowość i mniejszości narodowe na Śląsku na przestrzeni dziejów
prof. Joachim Piegsa, Uniwersytet w Augsburgu
10.00 Die Bedeutung Schlesiens für Europa im Mittelalter
Prof. Josef Joachim Menzel, Universität Mainz
10.30 Sytuacja i możliwości rozwoju mniejszości niemieckiej w Polsce
Thaddäus Schäpe, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej
10.30 Die Bedeutung Schlesiens für Europa in der Neuen und Neusten Zeit
Dr. Helmut Neubach, Universität Koblenz
11.00 Możliwości wspierania mniejszości narodowych po przystąpieniu Polski do UE
dr Dariusz Niedźwiedzki, Centrum Studiów Europejskich, Uniwersytet Jagielloński,
Kraków
11.00 Diskussion
11.30 Dyskusja panelowa „Sytuacja i możliwości rozwoju mniejszości niemieckiej”
Moderacja: Ewa Mróz, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej
Uczestnicy: ks. Wolfgang Globisch, Józef Kotyś, Sejmik Województwa Opolskiego,
dr Adolf Kühnemann, dr Peter Ohr, Konsulat Generalny Republiki Federalnej Niemiec
we Wrocławiu, poseł Helmut Paździor, Towarzystwo Dobroczynne Niemców na Śląsku,
Friedrich Petrach, Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych
w Polsce, Thaddäus Schäpe, Ryszard Galla
11.30 Oberschlesier – Vertriebene aus ihrer eigenen Identität
Dr. Renata Schuman, Schriftstellerin, Bad Doberan
12.00 Die Geschichte Schlesiens in polnischen und deutschen Lehrbüchern.
Die Arbeit der Deutsch-Polnischen Lehrbuchkommission
Robert Kisiel, Zentrum für Lehrerfortbildung, Breslau
12.30 Diskussion
13.00 Mittagspause
13.00 Przerwa na obiad
14.00 Mniejszość niemiecka na Górnym Śląsku między Polską a Niemcami
Matthias Lempart, Uniwersytet Monachium
14.00 Welche Elemente müssen bei der Vermittlung des multikulturellen Schlesiens
von der Regionalkunde berücksichtigt werden?
Dr. Adolf Kühnemann, Josef von Eichendorff-Konversatorium, Oppeln
14.30 Dyskusja panelowa „Lojalność mniejszości narodowych wobec kraju
zamieszkania”
Wprowadzenie i moderacja: Till Scholtz-Knobloch, Uniwersytet Hanower
Uczestnicy: prof. Gerhard Bartodziej, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, dr Danuta
Berlińska, Instytut Śląski w Opolu, Krzysztof Cholewa, dziennikarz, dr Łucja Ginko,
dr inż. Josef Gonschior, Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców Województwa
Śląskiego, dr Peter Ohr, Helmut Paździor, Dobiesław Rzemieniewski, Wydział Mniejszości Narodowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Thaddäus
Schäpe, Marek Świercz, dziennikarz
15.00 Pause
16.30 Zakończenie dyskusji
17.00 Abchluss der Diskussion
19.00 Przedstawienie teatralne w wykonaniu młodzieżowej grupy teatralnej „Pegasus” przy
gimnazjum w Walcach
Prowadzenie: Elvira i Matthias Lempart
20.00 Konzert der Lieder Johannes Brahms’ von Engelbert Kutschera und Präsentation
des Breslauer Dichters und Juornalisten Max Kalbeck
15.30 Podiumsdiskussion „Regionalkunde als Element der Förderung
der Multikulturalität in Schlesien”
Moderation: Prof. Josef Joachim Menzel
Teilnehmer: Dr. Krystyna Dyba, Kuratorium der Woiwodschaft Schlesien, Dr. Łucja
Ginko, Kulturabteilung im Marschallamt der Woiwodschaft Schlesien, Prof. Heinz-Josef
Kiefer, Essen, Dr. Adolf Kühnemann, Teresa Kudyba, Journalistin, Franciszek Minor,
Kurator der Woiwodschaft Oppeln, Dr. Renata Schuman
DUCHOWIEŃSTWO
SEELSORGE
Środa, 25 września 2002
Mittwoch, 25. September 2002
10.00 Doświadczenia związane ze śląską tożsamością
ks. prof. Alfons Nossol, Arcybiskup Opolski
10.00 Erfahrungen mit der schlesischen Identität
Prof. Alfons Nossol, Erzbischof von Oppeln
10.30 Rola Kościoła w Polsce w utrzymywaniu polskiej tożsamości i jego stosunek
do mniejszości narodowych
prof. Kazimierz Dola, Uniwersytet Opolski
10.30 Die Rolle der katholischen Kirche in Polen bei der Aufrechterhaltung der
polnischen Identität und ihr Verhältnis zu den ethnischen Minderheiten
Prof. Kazimierz Dola, Universität Oppeln
11.00 Dyskusja
11.00 Diskussion
11.30 Duszpasterz wobec idei Unii Europejskiej
prof. Joachim Piegsa, Uniwersytet w Augsburgu
11.30 Der Seelsorger gegenüber dem Zeitgeist der Europäischen Union
Prof. Joachim Piegsa, Universität Augsburg
12.00 Postawa polskiego i niemieckiego Kościoła w okresie plebiscytu na Górnym
Śląsku w 1921 r.
Sebastian Fikus
12.00 Die Haltung der polnischen und der deutschen Kirche in der Zeit des Plebiszits
in Oberschlesien von 1921
Sebastian Fikus
12.30 Dyskusja
12.30 Diskussion
13.30 Przerwa na obiad
13.00 Mittagspause
14.00 Stosunek polskiego Kościoła do byłych terenów niemieckich po 1945 r. w Polsce
Ewald Stefan Pollok, Mühlheim/Ruhr
14.00 Die Haltung der polnischen Kirche gegenber den ehemals deutschen Gebieten
nach 1945 in Polen
Ewald Stefan Pollok, Mühlheim/Ruhr
15.30 Wycieczka „Śladami kościołów drewnianych na Górnym Śląsku”
20.00 Koncert pieśni Johannesa Brahmsa w wykonaniu Engelberta Kutschery oraz przedstawienie sylwetki współczesnego Brahmsowi wrocławskiego poety i dziennikarza Maxa
Kalbecka
15.30 Exkursion „Auf den Spuren der Holzkirchen in Oberschlesien”
20.00 Konzert der Lieder Johannes Brahms’ von Engelbert Kutschera und Präsentation
des Breslauer Dichters und Juornalisten Max Kalbeck