Temat: Agresja, jej istota, przejawy i sposoby radzenia sobie z nią

1
Temat: Agresja, jej istota, przejawy i sposoby
radzenia sobie z nią
zajęcia 2- 3 godzinne
Cele:
- poznanie definicji pojęcia agresji
- poznanie zachowań agresywnych i ich źródeł
- poznanie opinii innych ludzi na temat agresji
- ćwiczenie umiejętności dzielenia się swoimi sądami i poglądami z innymi
- wskazanie prawidłowych zachowań wobec przejawów agresji
- przygotowanie do umiejętnego radzenia sobie z agresją i łagodzenia jej
przejawów
- uświadomienie, że przemoc jest negatywna i niszcząca
Metody: zadaniowa, słowna: dyskusja, „burza mózgów”, oglądowa
Forma: grupowa, zbiorowa, indywidualna
Środki dydaktyczne: kartki z napisami, obrazki, koszyk, małe karteczki,
magnesy
Przebieg zajęć:
1.Wychowawca zapoznaje uczniów z tematem godziny wychowawczej.
Na dzisiejszych zajęciach porozmawiamy o agresji, jej przejawach,
przyczynach oraz o sposobach radzenia sobie z tym zjawiskiem.
Z agresją spotykamy się na każdym kroku. Uczniowie stykają się
z przejawami agresji w szkole, na ulicy, w domu. Agresją również
przepełniona jest telewizja. Agresja stała się problemem społecznym
dotyczącym każdego z nas. Dlatego myślę, że warto trochę czasu poświęcić
temu zjawisku.
Agresja pochodzi od łacińskiego słowa „agressio” czyli napad. Coraz
częściej w szkole spotykamy się z agresją i przemocą . Jest to problem
narastający. Różnorodność przejawów tego zjawiska sprawia trudność
w jej zdefiniowaniu. Jednym z przejawów agresji jest przemoc. Powszechnie
przemoc traktowana jest jako akt godzący w osobistą wolność jednostki
i zmuszanie jej do zachowań niezgodnych z własną wolą. Przemoc upokarza,
wywołuje cierpienie, rodzi pragnienie odwetu.
2
2. Zabawa: Jaki masz dzisiaj nastrój?
Nauczyciel przywiesza na tablicy obrazki z buziami przedstawiającymi
różne stany emocjonalne. Uczniowie dopasowują swój nastrój do
odpowiedniego obrazka
RADOŚĆ
OBOJĘTNOŚĆ
SMUTEK
ZŁOŚĆ
3. Tworzenie grup
Uczestnicy zajęć zostają podzieleni na kilka grup. Dobór grup jest losowy.
Uczniowie wybierają puzzle (pocięte widokówki), następnie szukają swoich
części widokówek i w grupach układają z elementów obrazek.
4. Co kojarzy nam się z agresją? – „Burza mózgów”
Uczniowie podają swoje skojarzenia dotyczące agresji. Wyrazy zapisują na
tablicy, a następnie tworzą „roboczą” definicję agresji.
Przykłady skojarzeń:
PRZEMOC
NAPAŚĆ
INWAZJA
ATAK
5. Podanie definicji agresji zgodnie z definicją Słownika języka polskiego
AGRESJA:
- zbrojna napaść jednego państwa na drugie
- zachowanie zmierzające do wyładowania niezadowolenia lub gniewu na
osobach lub rzeczach
6. Rozmowa na temat przyczyn zachowań agresywnych: stresy, zmęczenie,
chęć zdobycia czegoś, zazdrość, kompleksy, nieumiejętność radzenia sobie
z własnymi problemami.
3
Zachowanie agresywne może być spowodowane:
- zachowaniem innych osób (przykłady)
- wypowiedziami innych osób (przykłady)
- niepowodzeniami we własnym działaniu (przykłady)
7. Uczniowie oglądają obrazki przedstawiające przemoc. Na ich podstawie
oraz z własnego doświadczenia mają scharakteryzować sprawcę i ofiarę
przemocy.
4
cechy agresora (sprawcy przemocy):
NAPASTLIWOŚĆ
NIENAWIŚĆ
ZACZEPNOŚĆ
BOJOWOŚĆ
ZAWADIACKOŚĆ
ZAZDROŚĆ
WROGOŚĆ
AGRESOR to uczeń, który znęca się nad słabszymi kolegami, bywa także
agresywny wobec rodziców i nauczycieli, chce dominować nad innymi.
Kto może być atakowany (ofiara przemocy)?
- dzieci nieśmiałe, zamknięte w sobie, mało kontaktowe, zaniedbane, brudne,
rozpieszczone przez rodziców, zarozumiałe, lekceważące innych, jąkające
się, szczupłe, otyłe, niedowidzące, niedosłyszące
Charakterystyka ofiar przemocy
- niska samoocena
- wysoka zależność od partnerów
- niepokój i depresja
- izolacja społeczna
- podporządkowywanie się
- nadużywanie alkoholu i narkotyków
- choroby związane ze stresem
Charakterystyka sprawców przemocy
- niska samoocena i poczucie niedostosowania
- poczucie izolacji i braku wsparcia społecznego
- zaburzenia psychiczne takie jak lęk i depresja
- nadużywanie alkoholu i narkotyków
- słaba kontrola impulsów i zachowania
antyspołeczne
- zaborczość, zazdrość, lęk przed porzuceniem
- zrzucanie winy na innych, podsycanie sporów,
okazywanie agresji i przemocy w odpowiedzi na
prowokację
- brak empatii w stosunku do zależnej ofiary
- przeniesieni złości spowodowanej
niezadowoleniem z pracy, życia, stresem w pracy
- problemy społeczno-ekonomiczne np. bezrobocie,
złe warunki mieszkaniowe, trudności finansowe
- doświadczenie przemocy w dzieciństwie
5
8. Rodzaje przemocy
Nauczyciel przywiesza na tablicy kartki z napisami:
PRZEMOC FIZYCZNA
PRZEMOC PSYCHICZNA
Na bazie poprzedniego punktu uczniowie charakteryzuję te dwa rodzaje
przemocy oraz określają jakie zachowania je reprezentują. Kartki z napisami
przywieszają do tablicy.
Rodzaje przemocy
fizyczna
psychiczna
popychanie
odpychanie
obezwładnianie
przetrzymywanie
policzkowanie
szczypanie
kopanie
wyśmiewanie poglądów, religii
narzucanie własnych poglądów
brak zainteresowania, szacunku
stała krytyka
wmawianie choroby psychicznej
izolacja społeczna
kontrolowanie i ograniczanie
kontaktu z innymi osobami
ograniczanie snu i pożywienia
wyzywanie
poniżanie
upokarzanie
zawstydzanie
duszenie
bicie otwartą ręką i pięściami
użycie broni
porzucenie w niebezpiecznej okolicy
nie udzielenie koniecznej pomocy
9. „Kosz na złości”
Wychowankowie na karteczce wypisują jedną sytuację, która ich ostatnio
zdenerwowała. Wychowawca stawia na środku sali kosz i informuję, że
po wrzuceniu kartki do kosza złość minie. Chętne osoby odczytują swoje
kartki i wrzucają do kosza.
Dyskusja
-czy
pomogło
Wam
to
symboliczne
wyrzucenie
złości?
- jeśli nie, to co może Ci pomóc?
10. Czy agresja musi być zła?
Na arkuszach grupy wypisują w jaki sposób możemy w pozytywny lub
neutralny sposób skutecznie rozładować narastającą w nas złość i agresję
(bez szkody dla innych) np.
6
- wsiadam na rower i jadę daleko,
- liczę barany,
- pracuję w ogródku,
- idę do siłowni,
- idę popływać,
- robię generalne porządki itp.
11. Zabawa „Każdy z nas jest inny”
Ćwiczenie to ma na celu ukazanie odrębności poszczególnych ludzi.
Zrozumienie autonomii drugiego człowieka jest warunkiem koniecznym do
uniknięcia przemocy.
Uczniowie przedstawiają siebie w pozytywnym świetle zapisując cechy na
karteczce i wrzucając je do koszyka. Każdy losowo wyciąga
charakterystykę kolegi/koleżanki i próbuje odgadnąć kto jest jej autorem.
12. Co możemy zrobić?
Co powinni robić członkowie różnych środowisk by nie budzić agresji?
- rodzice: nie bić dzieci, nie wciągać w swoje sprzeczki, nie poniżać
- nauczyciele: nie wyśmiewać się z braków, wczuć się w sytuację ucznia
- rówieśnicy: nie robić sobie na złość, nie wdawać się w bójki, szanować
odmienne upodobnia i poglądy.
13. Podsumowanie zajęć - dyskusja na temat agresji
Wychowawca prowokuje dyskusję pytaniami:
- czy agresja pomaga w życiu?
- czy można żyć zupełnie bez agresji?
- jakiego rodzaju agresji doświadczyłeś/aś w szkole?
- jakiego rodzaju agresji doświadczyłeś/aś poza szkołą?
Bibliografia
K. Browne i M. Herbert „Zapobieganie przemocy w rodzinie” PARPA, 1999
Słownik języka polskiego M. Szymczak PWN W-wa 1978