Opinia ZP RPD z 11 listopada 2014 r.

Transkrypt

Opinia ZP RPD z 11 listopada 2014 r.
Krajowa
Reprezentacja
Doktorantów
Warszawa, dnia 11 listopada 2014 r.
Opinia prawna
w przedmiocie zmiany warunków konkursu dotyczącego przyznawania stypendiów
doktoranckich
Niniejsza opinia została przygotowana w odpowiedzi na pytanie skierowane do
Zespołu Prawnego Rzecznika Praw Doktoranta przez Panią XXXXX w dniu 17 października
2014 roku.
I
[Stan faktyczny]
Do Zespołu Prawnego Rzecznika Praw Doktoranta zwrócono się z pytaniem w
sprawie dopuszczalności zmiany warunków konkursu dotyczącego przyznawania stypendiów
doktoranckich na dany rok akademicki w trakcie trwania tego roku akademickiego.
II
[Analiza prawna]
Zgodnie z art. 199 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym;
zwana dalej ustawą (Dz.U. 2005 nr 164 poz. 1365) doktorant może otrzymać pomoc
materialną w formie: stypendium socjalnego; zapomogi; stypendium dla najlepszych
doktorantów, stypendium specjalnego dla osób niepełnosprawnych oraz stypendium ministra
za wybitne osiągnięcia.
Warto zauważyć, iż pojęcie „może otrzymać” stypendium oznacza jedynie
uprawnienie doktoranta do otrzymywania stypendiów, nie stwarza natomiast obowiązku
wypłaty stypendium każdemu doktorantowi w każdym przypadku po stronie uczelni.
Jednocześnie taka konstrukcja oznacza, że doktorant może kontynuować studia doktoranckie
bez otrzymywania stypendium.
Krajowa Reprezentacja Doktorantów
ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa
Tel./fax 22 623 83 09
www.krd.org.pl
[email protected]
Krajowa
Reprezentacja
Doktorantów
Po analizie treści wspomnianej ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, statutu
Politechniki Wrocławskiej (tekst ujednolicony wg stanu na dzień 19 grudnia 2013 r. wraz ze
zm., dostępny pod adresem http://www.portal.pwr.wroc.pl/statut,241.dhtml, dostęp 11
listopada 2014 r.) oraz regulaminu studiów doktoranckich w Politechnice Wrocławskiej (Zał.
do ZW 24/2012, dostępny pod adresem http://doktoranci.pwr.edu.pl/zarzadzenia.php, dostęp
11 listopada 2014 r.) nie sposób wskazać przepisu, który wprost zabraniałby zmiany
warunków konkursu dotyczącego przyznawania stypendiów doktoranckich na dany rok
akademicki w trakcie trwania tego roku akademickiego.
Warto jednak pamiętać, iż stypendia doktoranckie są przyznawane w drodze decyzji
administracyjnej, a co za tym idzie podlegają regulacjom prawa administracyjnego. Zgodnie z
uchwałą III AZP 4/85 - Uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu
Najwyższego (dostępna pod adresem http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/02691BAF39, dostęp
11 listopada 2014 r.) możliwe jest ze względu na brak skodyfikowania zasad ogólnych prawa
administracyjnego pomocnicze sięgnięcie do wykładni przepisów z innych dziedzin prawa,
np. prawa cywilnego, i stosowanie ich w razie konieczności w drodze analogii. Niezbędne jest
także stosowanie ogólnych i powszechnie uznanych zasad tworzenia i wykładni prawa. Do
kategorii przepisów, które mogą być przydatne przy wykładni prawa administracyjnego w
zakresie obowiązywania normy w czasie, należy zaliczyć art. 3 Kodeksu Cywilnego (ustawa z
dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm. ) w którym
wyrażona została zasada, w myśl której przepisy prawne nie ma mocy wstecznej (lex retro
non agit).
Ponadto ze względu na to, że uczelnia publiczna jest w istocie zakładem
administracyjnym (porównaj uwagi w E. Ochendowski, Zakład administracyjny jako podmiot
administracji państwowej, Poznań 1969) możliwe jest zastosowanie art. 8 k.p.a. (ustawy z
dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks Postępowania Administracyjnego; zwana dalej k.p.a., Dz. U.
1960 Nr 30 poz. 168) zgodnie, z którym organy administracji publicznej są zobowiązane do
prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy
publicznej. W przypadku, gdy organy uczelni ustalają określone reguły przyznawania
stypendiów w danym roku akademickim, a następnie zmieniają je w jego trakcie można
uznać, iż jest to naruszenie wspomnianej zasady.
Krajowa Reprezentacja Doktorantów
ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa
Tel./fax 22 623 83 09
www.krd.org.pl
[email protected]
Krajowa
Reprezentacja
Doktorantów
Jak już wspominano przyznanie stypendium albo odmowa przyznania stypendium
następuje w drodze decyzji administracyjnej (art. 104 § 1 w zw. z art. 107 k.p.a., Dz.U.) . W
przypadku decyzji o odmowie przyznania stypendium w terminie 14 dni można złożyć
odwołanie od tej decyzji do organu administracji publicznej wyższego stopnia (Rektor) (art.
127 k.p.a.). Wnosząc odwołanie nie musi Pani uzasadniać, dlaczego Pani je składa wystarczy
zaznaczyć, że jest Pani niezadowolona z treści decyzji pierwotnej (art. 128 k.p.a.). W Pani
przypadku warto byłoby, jednak zaakcentować, że nieotrzymanie przez Panią stypendium nie
wynika z Pani zaniedbania, ale z działania organów uczelni, które zmieniły zasady
przyznawania stypendium w trakcie trwania roku akademickiego, co było od Pani niezależne,
a ponadto gdyby nie zmiana kryteriów najprawdopodobniej otrzymałaby Pani stypendium w
normalnym trybie bez konieczności odwoływania się. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem
podmiotu, który wydał kwestionowaną decyzję (art. 129 k.p.a.) Warto zauważyć, że zarówno
decyzja pierwotna jak i decyzja wydana w wyniku odwołania się od decyzji pierwotnej muszą
zawierać jej uzasadnienie wraz z podaniem podstawy prawnej.
III
[ Wnioski ]
Zgodnie z art. 199 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym
doktoranci są uprawnieni do otrzymywania stypendiów, co oznacza, iż nie ma obowiązku
wypłaty stypendium każdemu doktorantowi w każdym przypadku po stronie uczelni.
Po analizie aktów prawnych regulujących przyznawanie stypendiów w danej uczelni
nie sposób wskazać przepisu wprost zabraniającego zmiany warunków konkursu dotyczącego
przyznawania stypendiów doktoranckich na dany rok akademicki w trakcie trwania tego roku
akademickiego.
Warto jednak pamiętać, iż uczelnia publiczna jest zakładem administracyjnym
podlegającym reżimowi prawa administracyjnego, zwłaszcza w kwestii przyznawania
stypendiów. Zgodnie z uchwałą Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu
Najwyższego możliwe jest analogiczne zastosowanie zasady znanej w prawie cywilnym
odnoszącej się do zakazu działania prawa wstecz.
Krajowa Reprezentacja Doktorantów
ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa
Tel./fax 22 623 83 09
www.krd.org.pl
[email protected]
Krajowa
Reprezentacja
Doktorantów
Ponadto zastosowanie znajduje również zasada zaufania do organów administracji
publicznej, do których można zaliczyć organy uczelni w związku, z którą zasady
przyznawania stypendiów w danym roku akademickim nie powinny zmieniać się w jego
trakcie, tym samym uniemożliwiając doktorantom dostosowanie się do nich.
Powyższe argumenty warto podnieść składając odwołanie od decyzji komisji
stypendialnej
w
procedurze
odwoławczej
uregulowanej
przez
przepisy
Kodeksu
Postępowania Administracyjnego.
Zespół Prawny
Rzecznika Praw Doktoranta
Krajowa Reprezentacja Doktorantów
ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa
Tel./fax 22 623 83 09
www.krd.org.pl
[email protected]