Opinia ZP RPD z 11 listopada 2014 r.
Transkrypt
Opinia ZP RPD z 11 listopada 2014 r.
Krajowa Reprezentacja Doktorantów Warszawa, dnia 11 listopada 2014 r. Opinia prawna w przedmiocie zmiany warunków konkursu dotyczącego przyznawania stypendiów doktoranckich Niniejsza opinia została przygotowana w odpowiedzi na pytanie skierowane do Zespołu Prawnego Rzecznika Praw Doktoranta przez Panią XXXXX w dniu 17 października 2014 roku. I [Stan faktyczny] Do Zespołu Prawnego Rzecznika Praw Doktoranta zwrócono się z pytaniem w sprawie dopuszczalności zmiany warunków konkursu dotyczącego przyznawania stypendiów doktoranckich na dany rok akademicki w trakcie trwania tego roku akademickiego. II [Analiza prawna] Zgodnie z art. 199 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym; zwana dalej ustawą (Dz.U. 2005 nr 164 poz. 1365) doktorant może otrzymać pomoc materialną w formie: stypendium socjalnego; zapomogi; stypendium dla najlepszych doktorantów, stypendium specjalnego dla osób niepełnosprawnych oraz stypendium ministra za wybitne osiągnięcia. Warto zauważyć, iż pojęcie „może otrzymać” stypendium oznacza jedynie uprawnienie doktoranta do otrzymywania stypendiów, nie stwarza natomiast obowiązku wypłaty stypendium każdemu doktorantowi w każdym przypadku po stronie uczelni. Jednocześnie taka konstrukcja oznacza, że doktorant może kontynuować studia doktoranckie bez otrzymywania stypendium. Krajowa Reprezentacja Doktorantów ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa Tel./fax 22 623 83 09 www.krd.org.pl [email protected] Krajowa Reprezentacja Doktorantów Po analizie treści wspomnianej ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, statutu Politechniki Wrocławskiej (tekst ujednolicony wg stanu na dzień 19 grudnia 2013 r. wraz ze zm., dostępny pod adresem http://www.portal.pwr.wroc.pl/statut,241.dhtml, dostęp 11 listopada 2014 r.) oraz regulaminu studiów doktoranckich w Politechnice Wrocławskiej (Zał. do ZW 24/2012, dostępny pod adresem http://doktoranci.pwr.edu.pl/zarzadzenia.php, dostęp 11 listopada 2014 r.) nie sposób wskazać przepisu, który wprost zabraniałby zmiany warunków konkursu dotyczącego przyznawania stypendiów doktoranckich na dany rok akademicki w trakcie trwania tego roku akademickiego. Warto jednak pamiętać, iż stypendia doktoranckie są przyznawane w drodze decyzji administracyjnej, a co za tym idzie podlegają regulacjom prawa administracyjnego. Zgodnie z uchwałą III AZP 4/85 - Uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego (dostępna pod adresem http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/02691BAF39, dostęp 11 listopada 2014 r.) możliwe jest ze względu na brak skodyfikowania zasad ogólnych prawa administracyjnego pomocnicze sięgnięcie do wykładni przepisów z innych dziedzin prawa, np. prawa cywilnego, i stosowanie ich w razie konieczności w drodze analogii. Niezbędne jest także stosowanie ogólnych i powszechnie uznanych zasad tworzenia i wykładni prawa. Do kategorii przepisów, które mogą być przydatne przy wykładni prawa administracyjnego w zakresie obowiązywania normy w czasie, należy zaliczyć art. 3 Kodeksu Cywilnego (ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm. ) w którym wyrażona została zasada, w myśl której przepisy prawne nie ma mocy wstecznej (lex retro non agit). Ponadto ze względu na to, że uczelnia publiczna jest w istocie zakładem administracyjnym (porównaj uwagi w E. Ochendowski, Zakład administracyjny jako podmiot administracji państwowej, Poznań 1969) możliwe jest zastosowanie art. 8 k.p.a. (ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks Postępowania Administracyjnego; zwana dalej k.p.a., Dz. U. 1960 Nr 30 poz. 168) zgodnie, z którym organy administracji publicznej są zobowiązane do prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej. W przypadku, gdy organy uczelni ustalają określone reguły przyznawania stypendiów w danym roku akademickim, a następnie zmieniają je w jego trakcie można uznać, iż jest to naruszenie wspomnianej zasady. Krajowa Reprezentacja Doktorantów ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa Tel./fax 22 623 83 09 www.krd.org.pl [email protected] Krajowa Reprezentacja Doktorantów Jak już wspominano przyznanie stypendium albo odmowa przyznania stypendium następuje w drodze decyzji administracyjnej (art. 104 § 1 w zw. z art. 107 k.p.a., Dz.U.) . W przypadku decyzji o odmowie przyznania stypendium w terminie 14 dni można złożyć odwołanie od tej decyzji do organu administracji publicznej wyższego stopnia (Rektor) (art. 127 k.p.a.). Wnosząc odwołanie nie musi Pani uzasadniać, dlaczego Pani je składa wystarczy zaznaczyć, że jest Pani niezadowolona z treści decyzji pierwotnej (art. 128 k.p.a.). W Pani przypadku warto byłoby, jednak zaakcentować, że nieotrzymanie przez Panią stypendium nie wynika z Pani zaniedbania, ale z działania organów uczelni, które zmieniły zasady przyznawania stypendium w trakcie trwania roku akademickiego, co było od Pani niezależne, a ponadto gdyby nie zmiana kryteriów najprawdopodobniej otrzymałaby Pani stypendium w normalnym trybie bez konieczności odwoływania się. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem podmiotu, który wydał kwestionowaną decyzję (art. 129 k.p.a.) Warto zauważyć, że zarówno decyzja pierwotna jak i decyzja wydana w wyniku odwołania się od decyzji pierwotnej muszą zawierać jej uzasadnienie wraz z podaniem podstawy prawnej. III [ Wnioski ] Zgodnie z art. 199 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym doktoranci są uprawnieni do otrzymywania stypendiów, co oznacza, iż nie ma obowiązku wypłaty stypendium każdemu doktorantowi w każdym przypadku po stronie uczelni. Po analizie aktów prawnych regulujących przyznawanie stypendiów w danej uczelni nie sposób wskazać przepisu wprost zabraniającego zmiany warunków konkursu dotyczącego przyznawania stypendiów doktoranckich na dany rok akademicki w trakcie trwania tego roku akademickiego. Warto jednak pamiętać, iż uczelnia publiczna jest zakładem administracyjnym podlegającym reżimowi prawa administracyjnego, zwłaszcza w kwestii przyznawania stypendiów. Zgodnie z uchwałą Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego możliwe jest analogiczne zastosowanie zasady znanej w prawie cywilnym odnoszącej się do zakazu działania prawa wstecz. Krajowa Reprezentacja Doktorantów ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa Tel./fax 22 623 83 09 www.krd.org.pl [email protected] Krajowa Reprezentacja Doktorantów Ponadto zastosowanie znajduje również zasada zaufania do organów administracji publicznej, do których można zaliczyć organy uczelni w związku, z którą zasady przyznawania stypendiów w danym roku akademickim nie powinny zmieniać się w jego trakcie, tym samym uniemożliwiając doktorantom dostosowanie się do nich. Powyższe argumenty warto podnieść składając odwołanie od decyzji komisji stypendialnej w procedurze odwoławczej uregulowanej przez przepisy Kodeksu Postępowania Administracyjnego. Zespół Prawny Rzecznika Praw Doktoranta Krajowa Reprezentacja Doktorantów ul. Koszykowa 60/62 lok. 11, 00-673 Warszawa Tel./fax 22 623 83 09 www.krd.org.pl [email protected]