SKAMIENIAŁE PNIE SUCHOROSTY (KSEROFITY)

SKAMIENIAŁE PNIE
Rośliny iglaste pojawiły się na Ziemi w górnym karbonie (ok. 300 mln lat temu). Najstarszym ich przedstawicielem jest rodzaj Walchia (dawniej
Dadoxylon), obecnie rozbity na rodzaje: Lebachia
(14 gat.) i Ernestiodendron (1 gat.). Ówczesne drzewa osiągały 30 m wysokości i przypominały dziś
żyjące gatunki araukarii. Igły, na przekroju poprzecznym, miały zarys czworokątny, a ich powierzchnia
pokryta była licznymi włoskami jednokomórkowymi
– jest to cecha niespotykana u innych iglastych.
Stanowiska Walchii znane są z całej niemal Europy,
z Ameryki Pn., Grenlandii, Afryki Pn. oraz Azji;
z terenu Polski opisano ją z kilku miejsc na Dolnym
Śląsku.
Prezentowane fragmenty pni (z widoczną budową
tkankową) zostały znalezione przez paleobotanika
prof. Heinricha R. Göpperta w Czechach w pobliżu
Rudnik.
Lebachia hypnoides
CZĘŚĆ GAŁĘZI Z SZYSZKAMI MĘSKIMI
JK
SUCHOROSTY (KSEROFITY)
Suchorosty to rośliny klimatu suchego i gorącego,
ale spotyka się je też w strefie umiarkowanej, na
dalekiej północy oraz wysoko w górach. Zespół ich
cech przystosowawczych to kseromorfizm.
Istnieją dwa typy kserofitów, odmiennie przystosowane do życia w suchym środowisku: sklerofity
(kserofity właściwe) oraz sukulenty.
Sklerofity często przybierają charakterystyczną „rózgowatą” postać. Posiadają silnie rozwinięty palowy
system korzeniowy, sięgający nawet 30 m w głąb.
Liście drobne, zgrubiałe, skórzaste, niekiedy silnie
zredukowane (wtedy ich funkcje przejmują spłaszczone ogonki liścioweÆ liściaki lub łodygiÆ gałęziaki).
Przed nadmierną transpiracją chroni woskowy nalot
lub gęsty kutner, stąd szarozielonkawe zabarwienie
pędów. Gdy wody jest pod dostatkiem, transpirują
ją przez liczne szparki; sklerofity nie gromadzą wody.
W liściach często występują wonne olejki eteryczne
(np. Salvia, Artemisia, Lavandula). Kwiaty przeważnie
GAŁĘZIAKI
LIŚCIAKI
drobne i liczne, często jaskrawo zabarwione.
Kserofity rosną wyjątkowo powoli.
Sukulenty gromadzą znaczne ilości wody w tkankach łodyg, liści lub korzeni, korzystając z niej
w okresach suszy. Sukulentami są m.in. rozchodniki, rojniki, kaktusy, agawy, aloesy, grubosze.
JK
– 116 –