ogólna charakterystyka województwa dolnośl¥skiego

Raport o stanie œrodowiska województwa dolnoœl¹skiego w 2007 r.
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA WOJEWÓDZTWA DOLNOŒL¥SKIEGO
Po³o¿one w po³udniowo-zachodniej czêœci Polski
województwo dolnoœl¹skie charakteryzuje siê du¿ym
urozmaiceniem rzeŸby terenu i krajobrazu. Wynika to
z usytuowania na jego obszarze kilku krain geograficznych, znacznie siê od siebie ró¿ni¹cych: Niziny
Œl¹sko-£u¿yckiej (na pó³nocnym zachodzie), Nizin
Œrodkowopolskich (na pó³nocnym wschodzie), Pogórza Zachodniosudeckiego, Przedgórza Sudeckiego
i Sudetów na po³udniu.
Po³o¿enie województwa w pasie starych pod
wzglêdem geologicznym gór sprawia, ¿e na obszarze
tym wystêpuj¹ ró¿norodne ska³y i bogactwa naturalne,
takie jak: rudy miedzi, wêgiel brunatny i kamienny,
metale nie¿elazne, gaz ziemny, wysokowartoœciowe
surowce skalne. W niektórych regionach wystêpuj¹
Ÿród³a mineralne dostarczaj¹ce drogocennych dla
zdrowia wód. Funkcjonuje tu 11 cenionych w Europie
uzdrowisk.
Prawie ca³y obszar województwa le¿y w dorzeczu
Odry, która przep³ywa przez jego œrodkow¹ czêœæ.
G³ówne dop³ywy Odry na Dolnym Œl¹sku to: Nysa
K³odzka, O³awa, Bystrzyca, Kaczawa, Barycz, Bóbr
i Nysa £u¿ycka. Lewobrze¿ne dop³ywy Odry, z wyj¹tkiem Œlêzy i O³awy, maj¹ charakter rzek górskich, które powoduj¹ okresowe, gwa³towne wezbrania. Z kolei
rzeki prawostronne to spokojniejsze rzeki nizinne.
Województwo nale¿y do ubogich w zbiorniki wodne. Poza nielicznymi jeziorami naturalnymi istnieje
kilka zbiorników sztucznych, zbudowanych w celu
przeciwdzia³ania powodziom (np. zbiornik S³up na
Nysie Szalonej, czy te¿ zbiornik Pilchowice na Bobrze) oraz liczne stawy rybne (najwiêcej w okolicach
Milicza). W trakcie budowy jest zbiornik przeciwpowodziowy w Kamieñcu Z¹bkowickim jako ostatni
element kaskady zbiorników na Nysie K³odzkiej.
Krajobraz Dolnego Œl¹ska jest niezwykle urozmaicony. Bogactwo form przestrzennych uzupe³nia wyj¹tkowo cenna szata roœlinna i rzadkie gatunki zwierz¹t. W Sudetach wystêpuj¹ gatunki endemiczne oraz
gatunki reliktowe typowe dla pó³nocnej Europy.
Klimat Dolnego Œl¹ska charakteryzuje du¿a
zmiennoœæ i nieregularnoœæ przebiegu parametrów
meteorologicznych, wynikaj¹ca z ró¿norodnoœci rzeŸby terenu. Pó³nocna czêœæ regionu znajduje siê na pograniczu charakterystycznych dla strefy umiarkowanej klimatów: oceanicznego i kontynentalnego, a po³udnie jest pod wp³ywem strefowego klimatu górskiego. Ni¿owa czêœæ województwa nale¿y do najcieplejszych obszarów w Polsce. W Sudetach, zale¿nie od
wysokoœci, klimat jest znacznie ostrzejszy. Okres wegetacji w górach trwa 180 dni, w rejonach podgórskich 200 dni, a w dolinie Odry 220 dni.
Województwo dolnoœl¹skie, zajmuj¹c 19 848 km2,
jest 7. województwem w kraju pod wzglêdem powierzchni (6,4% terytorium Polski). W województwie
utworzono 26 powiatów i 3 miasta na prawach powiatów oraz 169 gmin.
Obszar województwa dolnoœl¹skiego zamieszkuje
2,879 mln ludnoœci przy gêstoœci zaludnienia 145
osób na km2 i stanowi ona 8,2% populacji Polski.
W miastach mieszka 70,9% ludnoœci.
Sieæ komunikacyjna Dolnego Œl¹ska jest doœæ dobrze rozwiniêta. Gêstoœæ dróg (92,2 km na 100 km2)
jest zdecydowanie wy¿sza od œredniej krajowej. Podobnie przedstawia siê sytuacja z liniami kolejowymi,
których gêstoœæ wynosi 9,3 km na 100 km2 (w Polsce
6,6 km). Najwa¿niejszym szlakiem tranzytowym jest
autostrada A4, bêd¹ca czêœci¹ europejskiego korytarza, ³¹cz¹cego Niemcy z Ukrain¹. W planach jest budowa drogi ekspresowej ze Szczecina do Lubawki daj¹cej szybkie po³¹czenie z Prag¹, drogi ekspresowej
³¹cz¹cej Poznañ z Wiedniem oraz odnogi autostrady
A4 prowadz¹cej do Drezna. W sumie w województwie dolnoœl¹skim zaplanowano w pierwszych dwóch
miesi¹cach 2008 r. 116 inwestycji drogowych, co plasuje region na 3. miejscu w Polsce pod tym wzglêdem
po województwie mazowieckim i wielkopolskim.
Wroc³aw jest wa¿nym wêz³em kolejowym, który
³¹czy siê z miêdzynarodowymi szlakami w kierunku
Warszawy i dalej Moskwy, a tak¿e Berlina i Drezna
oraz Pragi. Wa¿n¹ i coraz wiêksz¹ rolê odgrywa miêdzynarodowy port lotniczy, obs³ugiwany przez 7 linii
lotniczych. W 2007 r. obs³u¿y³ 1 270 825 pasa¿erów.
Odbywaj¹ siê z niego loty do 23 miast w Polsce i Europie, m.in. do Rzymu, Barcelony, Oslo, Londynu
i Monachium. W zwi¹zku z udzia³em Polski w Euro
2012, we wroc³awskim porcie lotniczym zostanie rozbudowany nowy terminal umo¿liwiaj¹cy przyjêcie
wiêkszej liczby pasa¿erów. Do 2015 r. ma powstaæ
terminal umo¿liwiaj¹cy lotnisku obs³u¿enie ³¹cznie
7 milionów pasa¿erów rocznie.
Ruch wodny Odr¹ straci³ wprawdzie ostatnio na
znaczeniu, ale istniej¹ plany przywrócenia nale¿nej
rangi drodze wodnej jako jednemu z najtañszych sposobów transportu. Rzeka Odra stanowi element europejskiego korytarza transportowego. D¹¿y siê do nawi¹zania infrastruktury Dolnego Œl¹ska z infrastruktur¹ s¹siednich regionów na terenie Czech i Niemiec.
W strukturze gospodarki Dolnego Œl¹ska istotn¹
rolê odgrywa przemys³ wydobywczy. G³ówne jego
ga³êzie to wydobycie: rud miedzi i srebra w Legnicko-G³ogowskim Okrêgu Miedziowym, wêgla brunatnego w Worku Turoszowskim, ró¿nego rodzaju kamieni
drogowych i budowlanych, glin ogniotrwa³ych (ze
z³o¿a Rusko-Jaroszów) oraz gazu ziemnego.
Dolny Œl¹sk zajmuje 1. miejsce w Polsce pod
wzglêdem wielkoœci zasobów oraz wydobycia kamieni drogowych i budowlanych (50% ogó³u zasobów
w Polsce). W masywie Strzegom-Sobótka znajduj¹ siê
najwiêksze w Polsce udokumentowane z³o¿a granitów.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Œrodowiska we Wroc³awiu
Raport o stanie œrodowiska województwa dolnoœl¹skiego w 2007 r.
Rysunek 1. Planowana rozbudowa sieci drogowej na Dolnym Œl¹sku
Najwiêcej ludnoœci województwa dolnoœl¹skiego
znalaz³o zatrudnienie w przemyœle (ponad 26,7%)
oraz handlu i naprawach (ponad 17,1%).
Bezrobocie na Dolnym Œl¹sku w czerwcu 2008 r.
spad³o do poziomu 10,1% (przy œredniej krajowej
9,6%). Najwiêksze w województwie bezrobocie odnotowano w powiecie dzier¿oniowskim – 22,3%, najni¿sze we Wroc³awiu – 4,0%.
Dochód wypracowany na Dolnym Œl¹sku w 2005 r.
osi¹gn¹³ wartoœæ 76 943 mln z³, co stanowi 7,82% polskiego PKB. Œredni dochód na mieszkañca Dolnego
Œl¹ska w latach 2000-2005 wyniós³ ok. 22 705 z³.
W ostatnich latach na Dolnym Œl¹sku nast¹pi³ rozwój inwestycji. Najwiêksze œrodki zainwestowano
w sektorach: bankowoœci, ubezpieczeñ, przemyœle
motoryzacyjnym, produkcji ¿ywnoœci, przemyœle maszynowym, elektronicznym, chemicznym, metali nie¿elaznych, stacjach paliw, sieci supermarketów i hipermarketów oraz hotelach i restauracjach.
Na terenie Dolnego Œl¹ska znajduj¹ siê 3 specjalne
strefy ekonomiczne: Wa³brzyska, Legnicka i Kamiennogórska oraz 26 podstref. Zainwestowa³y w nich
m.in.: Toyota Motor Poland, General Electric, Elec-
trolux Polska, Cersanit, Whirpool, Volkswagen Motor
Polska, Viessmann Technika Grzewcza Sp. z o.o., LG
i Toshiba.
Wroc³aw jest wa¿nym oœrodkiem naukowym, istniej¹ tutaj renomowane uczelnie, takie jak: Uniwersytet Wroc³awski oraz Politechnika Wroc³awska zajmuj¹ca w rankingu najlepszych uczelni technicznych tygodnika „Wprost” pierwsze miejsce w latach 2003,
2006 i 2007. Dziêki dobrej wspó³pracy firm z zapleczem naukowym uczelni powsta³y centra naukowe
firm 3M, Siemens, PCC Rokita i Hasco-Lek.
Po³o¿enie Dolnego Œl¹ska na granicy z Niemcami
i Czechami sprawia, ¿e Wroc³aw jest wa¿nym wêz³em
komunikacji i transportu miêdzynarodowego. Dziêki
inwestycjom nastêpuje szybki rozwój gospodarki regionu i to w sferze nowoczesnych technologii. Planowana
rozbudowa sieci komunikacyjnej pozwoli na sprawne
po³¹czenie ze stolicami pañstw, z którymi graniczy województwo, podnosz¹c tym samym jego znaczenie
w regionie. Ranga Wroc³awia bêd¹cego wa¿nym oœrodkiem naukowo-badawczym, pozwala mu aspirowaæ,
szczególnie w dziedzinie IT do osi¹gniêcia wiod¹cej roli w tej czêœci Europy Œrodkowowschodniej.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Œrodowiska we Wroc³awiu