OTR 4/2012 (wrzesień)

OTR 4/2012 (wrzesień)
/układ merytoryczny - wybrane artykuły /
1. Dr WS Khan
A Review of Current Management of Metacarpal Base Fractures
NA Siddiqui, University College London Institute of Orthopaedic and Musculoskeletal Sciences, Royal
National Orthopaedic Hospital
Streszczenie
Metacarpal (MCP) base fractures are less commonly encountered than diaphyseal or metacarpal neck
fractures. These are difficult injuries to diagnose and are challenging to treat. Neglect of these injuries,
either by missed diagnosis or by inadequate treatment, causes significant disability due a poorly
functioning carpo-metacarpal joint.
There have been several developments in the management of these injuries, from arthroscopically
assisted fixation to bio-absorbable implants. There have been advances in technology used for internal
fixation implants and also materials used for arthroplasty in cases of eventual joint degeneration. Here
we aim to present significant advances in management of metacarpal base fractures.
2. Juliusz Kosel, Piotr Bobik, Andrzej Siemiątkowski
Zastosowanie technik znieczulenia regionalnego w leczeniu bólu pooperacyjnego u
pacjentów poddawanych zabiegom endoprotezoplastyki stawu kolanowego
Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Streszczenie
W ciągu ostatnich 30 lat bardzo dynamicznie rozwijała się chirurgia ortopedyczna, a szczególnie
chirurgia stawowa. Dziś w wielu ośrodkach wykonuje się zabiegi plastyki stawów biodrowych i
kolanowych, a ilość tych zabiegów jest liczona w setkach rocznie. Chirurdzy mogą wybierać wśród
wielu oferowanych metod i systemów operacyjnych. Tego typu operacje wiążą się jednak niezmiennie
ze znacznymi dolegliwościami bólowymi w bezpośrednim okresie pooperacyjnym. Dlatego celem
niniejszej pracy było przedstawienie współczesnego poglądu na leczenie bólu pooperacyjnego po
dużych zabiegach w obrębie kolana, a w szczególności po operacji całkowitej plastyki stawu
kolanowego. Omówiono 2 główne techniki analgezji regionalnej: znieczulenie zewnątrzoponowe
(epidural analgesia – EA) i blokady nerwów obwodowych (peripheral nerve blockade - PNB), jako
bezpośrednio związane z anestezjologią. Jak się wydaje, są one najbardziej perspektywiczne, dają też
możliwość szybkiego uruchomienie pacjenta i skuteczniejszą rehabilitację pooperacyjną. To z kolei
przekłada się na bezpośredni efekt terapeutyczny i satysfakcję pacjenta. Upowszechnienie
ultrasonografii w technikach blokad nerwów obwodowych zwiększyło ich skuteczność i
bezpieczeństwo, stąd możliwe jest ich szersze zastosowanie. W artykule zawarto korzyści płynące z
ich zastosowania, jak również możliwe działania uboczne i powikłania. Przy poszczególnych metodach
omówiono aspekty praktyczne, zawiłości techniczne oraz ich miejsce w terapii bólu pooperacyjnego.
Praca oparta jest na współczesnej medycznej literaturze anglojęzycznej, a w szczególności na
opublikowanych na przestrzeni ostatnich lat metaanalizach porównujących różne metody łagodzenia
bólu pooperacyjnego u chorych poddawanych alloplastyce kolana.
Słowa kluczowe: ból pooperacyjny, alloplastyka stawu kolanowego, analgezja regionalna, znieczulenie
zewnątrzoponowe, blokada nerwów obwodowych
3. Krzysztof Czupryna, Janusz Nowotny
Zachowanie się stóp i kolan podczas chodu pod wpływem dodatkowych środków
usprawniania dzeci z m.p.dz.
Zakład Fizjoterapii, Wyższa Szkoła Administracji
Streszczenie
Wstęp. Prawidłowy chód człowieka charakteryzują zmiany ustawień kątowych kolana i stopy
powodujące, że chód jest sprawny i nie wymaga nadmiernego wydatku energetycznego. U dzieci z
Strona 1 z 5
OTR 4/2012 (wrzesień)
/układ merytoryczny - wybrane artykuły /
m.p.dz. wzajemne relacje stopa-kolano są zaburzone, głównie z powodu występują-cych
patologicznych synergizmów. Dlatego poszukuje się sposobów poprawy tego stanu rze-czy.
Celem pracy było sprawdzenie czy i na ile zastosowanie toksyny botulinowej lub gipsów hamujących
zmienia zachowanie się kompleksu stopa-kolano podczas chodu dzieci z m.p.dz.
Materiał i metody. Badaniami objęto 34 dzieci z m.p.dz. (z niedowładem połowiczym) w wieku 7-14 lat,
które osiągnęły zdolność samodzielnego chodzenia. Wszyscy byli usprawniani metodą NDT-Bobath. U
16 zastosowano gipsy hamujące, a u 18 toksynę botulinową. Przed zastosowaniem tych środków oraz
miesiąc później oceniano chód. Do badań wykorzystano ultradźwiękowy system CMS-HS do
trójpłaszczyznowej analizy chodu firmy Zebris.
Wyniki. Poza asymetrią chodu u wszystkich stwierdzono różnie nasilone nieprawi-dłowości w obrębie
kompleksu stopa-kolano. Po leczeniu w obu podgrupach poprawiła się symetria chodu, a korzystnej
zmianie uległy ustawienia stopy w środkowym okresie fazy podporu. Po zastosowaniu gipsów
hamujących zmiany takie stwierdzono też w okresie pierw-szego kontaktu stopy z podłożem. W
obrębie kolana większą poprawę zanotowano po zasto-sowaniu Btx-A.
Wnioski. Zastosowanie toksyny botulinowej lub gipsów hamujących przynosi poprawę parametrów
chodu dzieci z m.p.dz. Poprawa ta jest indywidualnie zróżnicowana, widoczna w różnych okresach
fazy podporu, ale podobna po zastosowaniu obu tych środków. Jednoczesne uzyskanie poprawy w
obrębie kolana i stopy jest trudne.
Słowa kluczowe: m.p.dz., toksyna botulinowa, gipsy hamujące, chód
4. Edyta Matusik, Jacek Durmała, Paweł Matusik, Jerzy Piotrowski
Ocena stanu odżywienia dzieci i młodzieży ze skoliozą idiopatyczną
Katedra i Klinika Rehabilitacji, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Katedra i Klinika Pediatrii, Endokrynologii i Diabetologii Dziecięcej, Śląski Uniwersytet
Medyczny w Katowicach
Streszczenie
Wstęp: Skład masy ciała zmienia się w okresie rozwojowym i jest znacząco różny u dzieci ze skoliozą
idiopatyczną (SI). Celem badania była ocena stopnia odżywienia pacjentów z SI w oparciu o
standardowe pomiary antropometryczne oraz metodę bioimpedancji (BIA).
Materiał i metodyka: Grupę badaną stanowiło 59 chorych z SI (45 dziewcząt/ 14 chłopców) - średni
wiek 13,4 ± 2,67 roku. Ocena radiologiczna krzywizny polegała na wyznaczeniu kąta Cobba i kąta
rotacji osiowej kręgu szczytowego skrzywienia (AVR). W grupie badanej wykonano pomiary: wzrostu,
masy ciała, obwodu talii i bioder. Obliczono wskaźnik masy ciała (BMI), BMI Z-score, wskaźnik
talia/wzrost (WHtR) i wskaźnik talia/biodra (WHR). Skład masy ciała oceniono za pomocą analizatora
bioimpedancji.
Wyniki: 64,4% dzieci miało prawidłową masę ciała, 23,7% z nich miało niedowagę a 11,9% nadwagę
lub otyłość. Pacjenci z typem dziecięcym SI mieli częściej niedowagę a rzadziej nadwagę i otyłość niż
grupa z młodzieńczą postacią choroby. Prawidłowy stopień odżywienia był stwierdzany znamiennie
częściej w grupie dziewcząt. Skład masy ciała korelował znamiennie z nasileniem skoliozy w grupie
badanej. Wyższe wskaźniki korelacji stwierdzono w grupie z nadwagą i otyłością, lecz znamienność
statystyczną stwierdzono tylko dla masy mięśniowej. Wartość WHtR korelowała znamiennie z
wielkością krzywizny w całej grupie jak i młodzieńczej SI oraz u dziewcząt. Kąt Cobba i AVR
korelowały znamiennie zarówno ze stopniem (BMI Z-score) nadwagi (dodatnio) jak i niedowagi
(ujemnie).
Wnioski: 1. Częstość występowania otyłości i nadwagi wydaje się być podobna u dzieci z młodzieńczą
postacią skoliozy idiopatycznej jak w populacji ogólnej. 2. Wielkość skrzywienia kręgosłupa u
pacjentów z SI wydaje się być zależna od składu masy ciała zwłaszcza u osób z nadwagą i otyłością.
3. Rozmieszczenie tkanki tłuszczowej (WHtR) wydaje się mieć istotny związek z wielkością skoliozy.
4.Wskazane są dalsze badania stanu odżywienia dzieci i młodzieży ze skoliozą idiopatyczną.
Słowa kluczowe: skolioza idiopatyczna, skład masy ciała, pomiary antropometryczne
Strona 2 z 5
OTR 4/2012 (wrzesień)
/układ merytoryczny - wybrane artykuły /
5. Michał Latalski, Marek Fatyga, Marcin Misztal, Andrzej Gregosiewicz, Anna Danilewicz Brombere
Doświadczenie kliniczne z heparyną drobnocząsteczkową u dzieci leczonych z powodów
ortopedycznych.
Klinika Ortopedii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lubinie
Klinika Chirurgii Urazowej i Medycyny Ratunkowej Uniwersytetu Medycznego w Lubinie
Streszczenie
Wstęp Celem pracy jest opis doświadczeń klinicznych z heparyną drobnocząsteczkową u dzieci
leczonych z powodu różnych ortopedycznych.
Materiał i metody Przeanalizowaliśmy wyniki leczenia 35 pacjentów w wieku 11-18 lat
hospitalizowanych w Klinice Ortopedii Dziecięcej i Klinice Chirurgii Urazowej i Medycyny Ratunkowej
Uniwersytetu medycznego w Lublinie, u których stosowano heparynę drobnocząsteczkową (LMWH). U
33 pacjentów stosowaliśmy krótkotrwającą profilaktykę w czasie unieruchomienia po zabiegach
ortopedycznych korekcji operacyjnej deformacji kręgosłupa, osteotomiach korekcyjnych kości udowej i
piszczelowej. U dwojga dzieci po repozycji i stabilizacji złamanej kości udowej oraz długotrwałym
unieruchomieniu po dystorsji stawu skokowego z epizodem rozpoczynającej się żylnej choroby
zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ) zastosowaliśmy terapię z użyciem LMHW.
Wyniki U żadnego z pacjentów poddanych profilaktyce nie stwierdziliśmy objawów zakrzepowych. U
dzieci, które leczyliśmy z użyciem LMHW, symptomy żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej minęły.
Zarówno do celów krótkoterminowej profilaktyki jak i leczenia użyliśmy nodraparyny, której dawkę
ustalono w zależności od masy ciała i bez oznaczania aktywności czynnika-anty Xa (anti- FXa). U
pacjentów nie zaobserwowaliśmy żadnych efektów ubocznych.
Wnioski Stosowanie LMHW okazało się być skuteczne i bezpieczne w profilaktyce choroby
zakrzepowej u dzieci.
Słowa kluczowe: heparyna drobnocząsteczkowa, nodraparyna, ortopedia, dzieci, żylna choroba
zakrzepowo-zatorowa, profilaktyka przeciwzakrzepowa
6. H Bakhsh, I Ibrahim
Assessment of Validity, Reliability, Responsiveness and Bias of Three Commonly Used
Patient-Reported Outcome Measures in Carpal Tunnel Syndrome
University College London Institute of Orthopaedics and Musculoskeletal Science, Royal National
Orthopaedic Hospital, Stanmore, Middlesex, London
Abstract
In recent years there has been an increase in the use of self- administrated questionnaires to
accurately assess intervention outcomes in hand surgery in order to determine the quality of
healthcare. This prospective study aims to evaluate and assess the validity, reliability, responsiveness,
and bias of a number of outcome measure for Carpal Tunnel syndrome (CTS) including the diseasespecific Boston questionnaires (BQ), and the region-specific Disability of Arm, Shoulder, and Hand
(DASH) questionnaires and Manchester Modified Disabilities of the Arm, Shoulder and Hand
(M2DASH) questionnaires and comparing the results to Nerve Conduction Studies (NCS).
Forty eight patients with clinical signs of CTS confirmed by NCS completed the BQ, DASH and
M2DASH questionnaire at different time intervals peri-operatively. The scores were analysed to assess
validity, reliability, responsiveness, and bias of the questionnaires. Validity analysis for the three
questionnaires showed strong positive correlations and there was no age, gender, hand dominance, or
side affected bias in the questionnaires. No significant correlation was obtained between the
questionnaires and NCS. Significant results for responsiveness were noted in BQ symptom severity
scale only.
This study has shown that the BQ, DASH and M2DASH questionnaires are valid and reliable outcome
measures for CTS. In terms of responsiveness, the DASH and M2DASH questionnaires are not as
responsive as the BQ scores over the initial post-operative recovery period. We would therefore
recommend that the Boston Questionnaire be used to assess early post-operative patient related
Strona 3 z 5
OTR 4/2012 (wrzesień)
/układ merytoryczny - wybrane artykuły /
outcome measures for Carpal Tunnel Syndrome.
Key words:. zespół cieśni nadgarstka, ankieta Boston; skalą DASH, ważności; Niezawodność; reagowania;
diagonalna (Polish)
7. Bartłomiej Bartnicki, Marek Synder, Jolanta Kujawa, Katarzyna Stańczak, Marcin Sibiński
Stabilność siedzenia u dojrzałych szkieletowo pacjentów ze skoliozą w przebiegu
przepukliny oponowo - rdzeniowej
Szpital Praski p.w. Przemienienia Pańskiego w Warszawie
Kliniak Ortopedii i Ortopedii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Kierownik Kliniki: Prof. dr hab.
med. Marek Synder
Abstract
Wstęp. Celem pracy jest ocena wpływu stabilności siedzenia dojrzałych szkieletowo pacjentów na ich
jakość życia i sprawność fizyczną. Określono także związek jakości siedzenia ze stopniem skrzywienia
kręgosłupa i innymi schorzeniami pacjentów z przepukliną oponowo - rdzeniową.
Materiał i metody. Do prospektywnych badań zakwalifikowano 19 pacjentów średnio wieku 21,4 lata,
minimum 13 lat. Żaden z nich nie był leczony operacyjnie z powodu deformacji kręgosłupa. Do
badania różnych aspektów jakości życia użyto kilku ankiet, które posłużyły do oceny: ogólnej jakości
życia, ogólnej sprawność fizycznej, stopnia motywacji i samooceny badanych oraz dysfunkcji
związanej z deformacją kręgosłupa. Do oceny zdolności chodu posłużyliśmy się czterostopniową
klasyfikacją Hoffera, a do oceny poziomu uszkodzenia rdzenia kręgowego Międzynarodowym
Protokołem Badań Mielodysplazji.
Wyniki. Analiza statystyczna wykazała, że stabilność siedzenia dokonana przez badającego lub
opiekunów koreluje pozytywnie z ogólną sprawnością fizyczną badanych, jakością życia, skośnym
ustawieniem miednicy mierzonym wg metody Osebolda oraz poziomem uszkodzenia rdzenia
kręgowego. Nie wpływa natomiast na motywację pacjenta i jego zdolność spostrzegania własnej
osoby. Brak jest korelacji statystycznej pomiędzy stabilnością siedzenia a: kątem Cobba, funkcją
chodu, faktem występowania odleżyn skórnych czy wiekiem pacjentów.
Wnioski. Wartość kąta Cobba nie jest dobrym prognostykiem stabilności siedzenia u pacjentów z
przepukliną oponowo - rdzeniową. Natomiast stabilne siedzenie istotnie koreluje z jakością życia i
ogólną sprawnością fizyczną.
Słowa kluczowe: rozszczep kręgosłupa, historia naturalna, stabilność siedzenia, jakość życia, sprawność
fizyczna
8. Jacek Semenowicz, Szymon Szymański, Roman Walo, Przemysław Czuma, Bartłomiej Pijet
Alloplastyka ze skracającą osteotomią podkrętarzową „Z” w leczeniu następstw rozwojowej
dysplazji z wysokim zwichnięciem stawu biodrowego
Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. Dr Janusza Daaba
Summary:
Wstęp. W pracy przedstawiono wyniki endoprotezoplastyki stawu biodrowego w leczeniu zmian
deformacyjnych będących następstwem lub wcześniej leczonej operacyjnie rozwojowej dysplazji z
wysokim zwichnięciem stawu biodrowego. U wszystkich chorych panewkę endoprotezy osadzano w
miejscu anatomicznym. Celem uniknięcia nadmiernego wydłużenia operowanej kończyny i związanych
z tym powikłań, skracano trzon kości udowej wykonując podkrętarzową osteotomię „Z”. Miejsce
osteotomii stabilizowano na bezcementowym trzpieniu CDH.
Materiał i metoda. W latach 2006 – 2011 technikę tą zastosowano u 10 kobiet ze średnią wieku 53, 4
lat. Wskazaniami do operacji były dolegliwości bólowe u 5 chorych ze zmianami zwyrodnieniowymi w
następstwie rozwojowej dysplazji z wysokim zwichnięciem stawu biodrowego. Pozostałe chore były
wcześniej leczone operacyjnie. U 4 wykonano osteotomię kątową części bliższej trzonu kości udowej,
a u jednej całkowitą alloplastykę stawu biodrowego z wysokim umiejscowieniem elementu
Strona 4 z 5
OTR 4/2012 (wrzesień)
/układ merytoryczny - wybrane artykuły /
panewkowego. Przedoperacyjny średni wskaźnik Harrisa wynosił 43, 7. Przedoperacyjne skrócenie
kończyny wynosiło od 4 do 10 cm, średnio 6, 1 cm.
Wyniki. Średni okres obserwacji wyniósł 28, 3 miesięcy. Nie obserwowano pooperacyjnych uszkodzeń
nerwów. U wszystkich chorych uzyskano wydłużenie operowanej kończyny od 2, 5 do 5 cm średnio 3,
4 cm. Radiologicznie zrost miejsca osteotomii uzyskano średnio w 4, 5 miesiąca. Wszystkie chore
podawały całkowite lub prawie całkowite ustąpienie dolegliwości bólowych i poprawę funkcji
operowanej kończyny. Wskaźnik Harrisa podczas ostatniej kontroli ambulatoryjnej wzrósł średnio do
86 punktów
Wnioski. Osteotomia podkrętarzowa kości udowej zmniejsza ryzyko operacyjnych powikłań
związanych z nadmiernym wydłużeniem kończyny i ułatwia dostęp do panewki stawu biodrowego.
Alloplastyka w połączeniu z osteotomią podkrętarzową typu „Z” kości udowej jest bezpieczną metodą
leczenia zmian zwyrodnieniowych w następstwie rozwojowej dysplazji z wysokim zwichnięciem stawu
biodrowego.
Key words: staw biodrowy, alloplastyka, rozwojowa dysplazja, leczenie operacyjne
9. Marcin Błoński, Andrzej Podgórski, Piotr Zakrzewski(D), Stanisław Pomianowski
Leczenie operacyjne wrodzonego zwichnięcia głowy kości promieniowej. Studium
przypadku
Klinika Chirurgii Urazowej Narządu Ruchu i Ortopedii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. Prof. A. Grucy w Otwocku
Streszczenie:
Wrodzone zwichnięcie głowy kości promieniowej jest rzadkim aczkolwiek najczęściej występującym z
pośród wszystkich wrodzonych patologii stawu łokciowego. Praca przedstawia studium przypadku
pacjenta, z nasilonymi dolegliwościami jednego z dotkniętych patologią stawów łokciowych. U chorego
zastosowano leczenie operacyjne pod postacią resekcji zdeformowanego bliższego końca kości
promieniowej prawej (głowy i szyjki) oraz częściowe wycięcie błony maziowej i przedniej torebki
stawowej. Opisanym postępowaniem uzyskano u pacjenta znaczna poprawę stanu klinicznego w
porównaniu do okresu przedoperacyjnego.
Słowa kluczowe: wrodzone zwichnięcie głowy kości promieniowej, resekcja końca bliższego kości
promieniowej, kapsulektomia
Strona 5 z 5