Komunikowanie grupowe

Komunikowanie grupowe
Grupowe podejmowanie decyzji
Sytuacje konfliktowe
Różnice kulturowe
Podejmowanie decyzji
Decyzja grupowa: ujęcie systemowe
• System: wejścia – proces (elementy i relacje) –
wyjścia
• Wejścia: każdy z uczestników procesu
komunikowania wnosi posiadane umiejętności,
cechy, postawy, kulturowe orientacje, wartości,
itd.
• Proces: interakcja pomiędzy jednostkami: przekaz
oraz przetwarzanie informacji.
• Wyjścia: efekt interakcji pomiędzy jednostkami
(decyzja podjęta przez grupę).
Teoria interakcji
(Hirokawa & Rost, 1992)
• Podstawowe założenia:
1. Wysoka jakość interakcji pomiędzy członkami
grupy pozwala lepiej wykorzystać elementy, które
wnosi każda z jednostek oraz wpływa
bezpośrednio na efektywność grupy w zakresie
podejmowania decyzji.
2. Ostateczna decyzja podjęta przez grupę jest
wynikiem szeregu decyzji podejmowanych
podczas interakcji.
Obszary decyzji
1. Co można zmienić lub poprawić?
2. Co możemy osiągnąć? Do czego
zmierzamy?
3. Jakie są możliwe rozwiązania?
4. Jakie są pozytywne i negatywne
konsekwencje poszczególnych rozwiązań?
Podejście krytyczne
a podejmowanie decyzji
• Analiza sytuacji wyjściowej.
• Określenie celów i kryteriów postępowania.
• Ocena pozytywnych i negatywnych
konsekwencji dostępnych rozwiązań.
Czynniki wpływające na efektywność procesu
podejmowania decyzji
•
•
•
•
•
Prawidłowe rozpoznanie celu.
Wysoka jakość interakcji.
Akceptacja zasad i celów.
Właściwy styl interakcji.
Właściwa dynamika interakcji.
Sposoby podejmowania decyzji
•
•
•
•
Kompromis
Metoda większości głosów
Konsensus
Autorytarne podejmowanie decyzji
Teoria Hirokawy i Rosta
a różnice kulturowe
• Pierwotnie – badania laboratoryjne
dotyczyły grup monokulturowych –
potwierdzone założenia teoretyczne.
• Badania Oetzela (1995): grupy
zróżnicowane kulturowo.
Grupy zróżnicowane kulturowo
• Tożsamość jednostek
• Status poszczególnych jednostek
• Podział na grupę własną i grupy zewnętrzne
(my – oni).
Różnice kulturowe
• Indywidualizm versus kolektywizm.
• Tożsamość jednostki budowana w oparciu o
grupę versus tożsamość budowana w
oparciu o własne osiągnięcia lub cechy.
• Dystans wobec władzy.
• Unikanie niepewności.
• Role grupowe a płeć.
Modele procesu podejmowania decyzji przez
grupy zróżnicowane kulturowo
• Stewart (1985): trzy główne komponenty: podmiot
podejmujący decyzję, założenia systemowe,
kryteria decyzyjne.
• Kume (1985): 6 głównych funkcji komunikowania
w procesie podejmowania decyzji: 1.
umiejscowienie decyzji; 2. inicjowanie i
koordynowanie interakcji; 3. określenie
perspektywy czasowej;4. określenie sposobu
podejmowania decyzji; 5. określenie kryteriów
podejmowania decyzji; 6. styl komunikacji.
Ocena efektywności procesu
podejmowania decyzji
Uwarunkowania kulturowe, grupowe i
jednostkowe:
- Szybkość podjęcia decyzji.
- Racjonalność decyzji.
- Osiągnięty konsensus.
- Poziom zaangażowania poszczególnych
członków grupy w proces podejmowania
decyzji.
Małe grupy
Homogeniczne kulturowo:
Równy udział jednostek
Wyższy poziom
zaangażowania
Kultury indywidualistyczne:
zadanie i efekt
Kultury kolektywistyczne:
interakcja
Mały dystans wobec władzy:
zadania
Duży dystans wobec władzy:
role
Heterogeniczne kulturowo:
Nierówny udział jednostek
Niższy poziom
zaangażowania
Różnice: komunikacja
werbalna; role a zadania;
organizacja czasu i
przestrzeni; dynamika
interakcji; kryteria
efektywności.
Sytuacje konfliktowe
Pojęcie konfliktu
(Ting – Toomey & Oetzel, 2001).
• Konflikt: bezpośrednia lub pośrednia
emocjonalna walka (spięcie) lub frustracja
pojawiająca się pomiędzy ludźmi.
• Konflikt międzykulturowy: bezpośrednia lub
pośrednia emocjonalna walka (spięcie) lub
frustracja pojawiająca się pomiędzy ludźmi
pochodzącymi z różnych kultur, wynikająca z
odmiennego sposobu postrzegania świata,
wartości, norm, celów, procesów oraz efektów
podczas procesów komunikowania
Postawy wobec konfliktu
• Akceptacja + reakcja: „Uważam, że konflikt
stanowi naturalny element każdego typu relacji, w
tym relacji zawodowych”.
• Negatywna ocena + bierna postawa: „Uważam, że
konflikt przynosi tylko szkody dla relacji z
innymi”.
• Negatywna ocena + aktywna postawa: „Uważam,
że konflikt musi być natychmiast rozwiązany, by
uniknąć przyszłych negatywnych zjawisk”.
Style rozwiązywania konfliktu
1. Unikanie: „żółw”.
2. Dominujący (kontrolujący/konkurujący):
„rekin”.
3. Dostosowujący: „pluszowy miś”.
4. Integrujący: „sowa”.
5. Kompromisowy: „lis”.
Unikanie
• Unikanie sytuacji konfliktowych, kwestii,
które mogą doprowadzić do konfliktu, osób,
interakcji.
• Zaprzeczanie, że konflikt w ogóle istnieje.
• „Porzucanie” sytuacji konfliktowych.
• Rezygnacja z własnych celów i nie liczenie
się z celami innych.
Styl dominujący
(kontrolujący, konkurujący)
• Koncentracja na własnych celach.
• Nie liczenie się z celami innych.
• Próba narzucenia rozwiązania oraz
własnych poglądów.
• Zachowania agresywne, obronne,
przejmowanie kontroli nad sytuacją.
Styl dostosowujący
• Porzucanie własnych celów i dostosowanie
się do potrzeb, opinii, pozycji innej osoby.
• Stosowany zwykle w kontaktach z osobami,
z którymi chcemy zachować dobre relacje
(relacje te są ważniejsze od naszego celu).
• „Poddanie się” w sytuacji konfliktu.
Styl integrujący
• Poszukiwanie rozwiązania satysfakcjonującego
wszystkie strony konfliktu (uwzględnienie celów
własnych i cudzych.
• Unikanie wypowiedzi wartościujących,
stosowanie opisów pozwalających na dookreślenie
pozycji, opinii i celów.
• Zadawanie wszystkim uczestnikom sytuacji
konfliktowej pytań.
• Poszukiwanie wspólnego pola.
• Najbardziej czasochłonny styl.
Styl kompromisowy
• Zakłada rezygnację z części własnych
celów przez każdego uczestnika sytuacji
konfliktowej.
• Ustalenie reguł, „targowanie się”,
określanie granic.
• W efekcie każdy ma poczcie, że coś zyskał,
ale i coś stracił.
Różnice kulturowe
1. Ocena stylów (np. w USA negatywna ocena
unikania i stylu dostosowującego; kultury
kolektywistyczne: oba te style postrzegane są
jako konstruktywne, pozwalające obu stronom
zachować twarz i zachować harmonię w grupie).
2. Pojęcie „twarzy”: godność, honor, dobre zdanie.
W kulturach indywidualistycznych (k. niskiego
kontekstu) nacisk położony na własną twarz
(styl bezpośredni), w kulturach
kolektywistycznych (k. wysokiego kontekstu),
na zachowanie twarzy przez obie strony (styl
pośredni).
Różnice kulturowe
3. Stosowane style: kultury
indywidualistyczne: styl dominujący,
konkurujący; kultury kolektywistyczne:
integrujący, kompromisowy.
4. Odmienne znaczenie pojęcia „kompromis”:
kultury indywidualistyczne: utrata czegoś w
zamian za coś; kultury kolektywistyczne:
postrzeganie relacji długofalowo:
równowaga (orientacja czasowa i
zorientowanie na cele!)
Różnice kulturowe
5. Unikanie i styl dostosowujący: w kulturach
indywidualistycznych znacznie rzadziej
stosowany, w szczególnych sytuacjach; w
kulturach kolektywistycznych: znacznie
częściej i powszechniej.
6. Różnice dotyczące własnej grupy i obcej
grupy: kultury kolektywistyczne – w
większym stopniu różnicują strategie niż
kultury indywidualistyczne.