Fragment - AlmaPress

Japonia
Czołg średni
Typ 2597 Chi-Ha
W 1936 r. dowództwo armii japońskiej przedstawiło wymagania takt.-techn. na nowy czołg średni.
W trakcie rozpoczętej w 1937 r. wojny w Chinach oraz na podstawie doświadczeń wojny domowej w Hiszpanii (rozpoczętej w 1936 r.) wybrano jako podstawowy czołg średni pojazd zaprojektowany w zakładach Mitsubishi. Otrzymał on
oznaczenie Typ 2597 (Typ 97) Chi-Ha. Do 1942 r.
wyprodukowano ok. 1200 czołgów tego typu (wg
innych źródeł – 3000).
Czołg średni Typ 2597 Chi-Ha nawiązywał
w ogólnych założeniach konstrukcyjnych do czołgu lekkiego Typ 2595. Różnił się większymi wymiarami i masą, uzbrojeniem i dwuosobową wieżą.
W przedniej części kadłuba, w przedziale kierowania, po prawej stronie zajmował miejsce mechanik-kierowca, a po lewej strzelec, który obsługiwał km
Typ 97 kal. 7,7 mm. W wieży z prawej strony działa
siedział dowódca, a z lewej – ładowniczy.
Kadłub i wieża czołgu miały konstrukcję nitowaną.
Płyty pancerne kadłuba grubości 8–25 mm były przymocowane nitami i śrubami do stalowej ramy. W celu
zwiększenia poziomu ochrony biernej czołgu płyty pancerne były pochylone, m.in. górny pancerz przedniej
części kadłuba o 80°, dolny pancerz przedniej części
kadłuba o 62°, pancerz boków kadłuba o 40°.
Dwuosobowa wieża, umieszczona w połowie
długości kadłuba, była przesunięta nieco w prawo
w stosunku do osi pojazdu. Można było ją obracać ręcznie o 360°. Wieża miała kształt kanciasty.
Zbudowana była z płyt pancernych przymocowanych nitami i śrubami do stalowej ramy. Natomiast
wieżyczka obserwacyjna dowódcy była odlewana.
W wieży umieszczono główne uzbrojenie czołgu. Początkowo była to krótkolufowa armata Typ
97 kal. 57 mm, która strzelała pociskami o masie
2,7 kg, prędkość pocz. – 420 m/s. Km nie był
sprzężony z działem, lecz zamontowano go w tyl-
nej lewej części wieży. Był to km Typ 97 kal. 7,7
mm. Zapas amunicji wynosił 120 nabojów kal. 57
mm (80 nabojów burzących i 40 nabojów ppanc.)
oraz 2350 nabojów kal. 7,7 mm.
Krótkolufowa armata kal. 57 mm miała słabe parametry takt.-techn. i balistyczne, dlatego w 1940 r. zaprojektowano nowy wariant czołgu Typ 2597 Shinhoto
Chi-Ha. Miał on nieco większą wieżę oraz zmienione
opancerzenie przedziału silnikowego dla poprawy chłodzenia silnika. Jednak najważniejszą innowacją było
zastosowanie długolufowej armaty Typ 1 kal. 47 mm.
Wystrzeliwane pociski o masie 1,4 kg miały większą
prędkość pocz. (825 m/s) niż w przypadku armaty kal.
57 mm i większą zdolność przebicia pancerza.
Napęd czołgu Typ 2597 Chi-Ha stanowił 12-cylindrowy, chłodzony powietrzem, rzędowy silnik wysokoprężny Mitsubishi o mocy 170 KM (125,1 kW).
Dwa zbiorniki paliwa miały pojemność 115 dm3 i 120
dm3. Podwozie skonstruowano wg koncepcji inż. T.
Hary. Składało się z 12 kół jezdnych z bandażami gumowymi, pary kół napędowych z przodu i pary kół
napinających z tyłu. Każdą gąsienicę podtrzymywały
trzy rolki, także z bandażami gumowymi. Środkowe
4 pary kół jezdnych były zgrupowane na dwóch wahaczach połączonych z przeciwwagą. Przeciwwagi
z kolei były połączone osią z dźwignią, która ściskała
dwie sprężyny umieszczone poziomo w stalowych
rurach z boków kadłuba, wewnątrz gąsienic. Skrajne
koła jezdne były zawieszone niezależnie.
Seryjną produkcję czołgów Typ 2597 Chi-Ha rozpoczęto w zakładach Mitsubishi i do 1942 r. hale fabryczne opuściło 1120 wozów. Z kolei zakłady Hitachi
w latach 1940–1943 wyprodukowały 355 czołgów
tego typu. Część czołgów Chi-Ha zmodyfikowano do
wariantu Shinhoto Chi-Ha. Pewną liczbę tych czołgów
budowano od podstaw i wówczas możliwa była opisana wcześniej modyfikacja tylnej części kadłuba.
Czołgi średnie Typ 2597 Chi-Ha tworzyły podstawową siłę uderzeniową japońskich wojsk lądowych.
Były szeroko wykorzystywane podczas walk w Chinach, na Malajach, podczas zdobywania Singapuru.
Później wykorzystywano je podczas obrony zajętych
przez desanty japońskie wysp na Oceanie Spokojnym, m.in. Guadalcanal, Saipan, Guam. Z kolei
czołgi Shinhoto Chi-Ha przeszły chrzest bojowy na
Filipinach, uczestnicząc w maju 1942 r. w walkach
na półwyspie Baatan. Następnie wykorzystywano
je do obrony m.in. Saipanu, Luzonu, Iwo Jimy, Okinawy i Wysp Kurylskich. W sierpniu 1945 r. czołgi
Chi-Ha Armii Kwantuńskiej uczestniczyły w walkach
z nacierającymi na Mandżurię dywizjami Armii Radzieckiej. Po wojnie Ludowo-Wyzwoleńcza Armia
Chin (komunistyczna) zakupiła 350 czołgów Chi-Ha
i wykorzystywała je w kampaniach przeciwko siłom
nacjonalistów (Kuomintang).
Na bazie czołgu Chi-Ha zaprojektowano wiele
innych pojazdów, z których większość pozostała
w postaci prototypów lub była produkowana w niewielkich seriach. Istniała odmiana czołgu Chi-Ha,
będąca czołgiem dowodzenia, wyposażona w radiostację i antenę. Podwozie czołgu Chi-Ha wykorzystano także do skonstruowania m.in. dwóch
typów czołgów pływających, dział samobieżnych
Ho-Ro, Ho-Ni (trzy odmiany), Ku-Sae, Ho-Ri, ciężkiego moździerza samobieżnego Ha-To, czołgów
z trałami przeciwminowymi, czołgu remontowo-ewakuacyjnego Se-Ri, czołgu saperskiego Ho-K,
czołgu mostowego T-G, czołgu-miotacza ognia.
Dane takt.-techn.
Czołg średni
Typu 2597 Chi-Ha
Typ 2597 Chi-Ha
Załoga: 4
Masa: 14–15,2 t
Grubość pancerza:
8–25 mm
Wymiary: długość 5,52 m,
szerokość 2,33 m, wysokość
2,23 m, prześwit 0,42 m
Napęd: silnik wysokoprężny
Typ 97 (Mitsubishi) o mocy
170 KM (125,1 kW)
Osiągi: prędkość maks. po
drogach 38 km/h, maks.
zasięg 210 km, pokonywane
przeszkody: brody 1,0 m,
wzniesienia 30–35°, pionowe
ściany 0,8 m, rowy 2,51 m
Kolumna czołgów średnich Typ 2597 Chi-Ha podczas ćwiczeń armii japońskiej. Dwa
pierwsze czołgi są czołgami dowodzenia, wyposażonymi w radiostację nadawczo-odbiorczą. Dobrze widoczna antena poręczna, przymocowana do górnej części wieży.
24
Uzbrojenie: armata kal.
57 mm, 2 km kal. 7,7 mm
lub 2 km kal. 6,5 mm
25