PDFotwiera się w nowym oknie

Sygn. akt VI ACa 12/09
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 listopada 2010 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący - Sędzia SA – Marzena Miąskiewicz
Sędzia SA
– Wanda Lasocka (spr.)
Sędzia SA
– Ewa Stefańska
Protokolant:
– sekr. Sąd. Agnieszka Janik
po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2010 r. w Warszawie
na rozprawie sprawy z powództwa […] S.A. w W.
przeciwko Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej
o nałożenie kary pieniężnej
na skutek apelacji powódki
od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów
z dnia 27 października 2008 r.
sygn. akt XVII Amt 29/07
I.
zmienia w całości zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje mu
treść:
a)
punkt 1: uchyla decyzję Prezesa Urzędu Komunikacji
Elektronicznej z dnia […] lutego 2007 r. Nr […] nakładającą
na […]S.A. w W. karę pieniężną w wysokości 500.000
(pięćset tysięcy) zł;
MS/C Wyr.4 Wyrok Sądu odwoławczego
2
b)
punkt
2:
zasądza
od
Prezesa
Urzędu
Komunikacji
Elektronicznej na rzecz […] S.A. w W. kwotę 460 (czterysta
sześćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów procesu za I
instancję;
II.
zasądza od Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na rzecz
[…] S.A. w W. kwotę 370 (trzysta siedemdziesiąt) zł tytułem
zwrotu kosztów procesu za II instancję.
3
UZASADNIENIE
Decyzją z […] lutego 2007 r. Prezes Urzędu Komunikacji
Elektronicznej (dalej: Prezes UKE) nałożył na […] S.A. (dalej” […] S.A.)
karę pieniężną za nieprzedłożenie do zatwierdzenia zmiany cennika i
regulaminu świadczenia usługi […] w postaci 5 okresowych ofert
promocyjnych,
2006 r., w
obowiązujących
od
[…]
października
wysokości łącznie 500.000 zł, po 100.000 zł za każdą z
następujących okresowych promocji […]: (1) oferta okresowa „zostań z […]
za złotówkę” w okresie od […] października 2006 r. – […] kwietnia 2007 r.,;
(2) promocja „[…] na godziny” w okresie […] października 2006 r. – 3
[…]grudnia 2006 r.; (3) promocja „podkręć prędkość” w okresie […]
października 2006 r. – […] kwietnia 2007 r.; (4) promocja „startowa
promocja[…]” w okresie […] października 2006 r. – […] grudnia 2006 r.;
(5) promocja „[…] – […]” w okresie […] października 2006 r. do […]
grudnia 2006 r.
Wydając tę Decyzję Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej
przyjął, że stosownie do art. 221 ust. 1 pkt 1 lit 1) Pt […] S.A. jako
przedsiębiorca telekomunikacyjny, który przed dniem wejścia w życie Prawa
telekomunikacyjnego był operatorem o znaczącej pozycji rynkowej w
zakresie świadczenia usług telefonicznych świadczonych w stacjonarnych
publicznych sieciach telefonicznych, jest obowiązany do wykonywania
obowiązków, o których mowa m.in. w art. 46 ust. 3 pkt 4 Pt (k. 59). Art. 46
ust. 3 pkt 4 Pt nakłada na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego obowiązek
przedstawiania Prezesowi UKE do zatwierdzenia cennika lub regulaminu
świadczenia usług. Zgodnie z art. 48 ust. 1
Pt
przedsiębiorca
telekomunikacyjny, na którego nałożono obowiązek, o którym mowa w art.
46 ust. 3 pkt 4 lub art. 47 ust. 8 Pt, jest zobowiązany przedkładać Prezesowi
4
UKE projekty cenników i regulaminów świadczenia usług wraz z
uzasadnieniem, w terminie co najmniej 30 dni przed planowanym terminem
wprowadzenia w życie cennika lub regulaminu świadczenia usług lub ich
zmian. Z uwagi na brzmienie art. 221 ust. 2 Pt nałożenie na przedsiębiorców
telekomunikacyjnych obowiązków na podstawie ust. 1, w tym obowiązku, o
którym mowa w art. 46 ust. 3 pkt 4 PT, traktuje się za równoważne
nałożeniu tych obowiązków w drodze decyzji Prezesa UKE w trybie
określonym ustawą, czyli przedsiębiorca, który był operatorem o znaczącej
pozycji rynkowej, przystępuje do wykonywania tych obowiązków bez
jakichkolwiek decyzji Prezesa UKE.
[…] maja 2006 r. […] S.A. została doręczona decyzja Prezesa UKE z
[…] maja 2006 r., wyznaczająca […] S.A. przedsiębiorcą wyznaczonym do
świadczenia usługi powszechnej. Z tym dniem przestały […] S.A.
obowiązywać przepisy przejściowe, na mocy których […] S.A. świadczyła
usługę powszechną. W zakresie usługi powszechnej obowiązują […] S.A.
przepisy dotyczące przedsiębiorcy wyznaczonego w trybie art. 82 PT.
Prezes UKE ocenił, że w odniesieniu do cenników pozostałych usług
detalicznych i regulaminu świadczenia tych usług, do dnia uprawomocnienia
się odpowiednich decyzji, o których mowa w art. 25 PT, w tym przypadku
decyzji nakładających obowiązki na przedsiębiorców o znaczącej pozycji
rynkowej na właściwych rynkach detalicznych, stosuje się regulacje
wynikające z art. 221 ust. 1 PT. Nie podzielił zatem stanowiska […] S.A., że
dopiero po wyznaczeniu przedsiębiorcy o pozycji znaczącej na danym rynku
zgodnie z art. 25 PT, Prezes UKE będzie uprawniony do nałożenia
obowiązków określonych w art. 46 PT.
W ocenie Prezesa UKE do czasu wydania odpowiednich decyzji […]
S.A., na podstawie przepisów przejściowych, jest zobowiązana do
realizowania obowiązków w zakresie przedkładania do zatwierdzenia
5
Prezesowi UKE cenników i regulaminów (lub ich zmian) wynikających z
przepisu art. 46 ust. 3 pkt PT. Wprowadzenie w życie ofert, będących
przedmiotem postępowania – bez uprzedniego przedstawienia cenników i
regulaminów ich dotyczących do zatwierdzenia – pozbawiło Prezesa UKE
możliwości ich weryfikacji pod kątem naruszenia przepisów PT.
Uniemożliwiona została przez […] S.A. realizacja przez Prezesa UKE celów
prawa telekomunikacyjnego i realizacja przez jego ustawowych zadań.
N/n Decyzją Prezes UKE nałożył na […] S.A. karę pieniężną na
podstawie przepisu art. 209 ust. 1 pkt 13 PT, przewidującego taką karę za
niewypełnienie obowiązków
regulacyjnych,
nałożonych
na
rynkach
detalicznych o których mowa w art. 46-48 PT.
Wyrokiem z 27 października 2008 r. Sąd Okręgowy w Warszawie
oddalił odwołanie […] S.A. od powyższej Decyzji i zasądził od powódki na
rzecz
pozwanego
kwotę
720
zł
tytułem
kosztów
zastępstwa
procesowego.
Sąd Okręgowy podzielił w całości ustalenia Prezesa UKE zawarte w
zaskarżonej Decyzji w przedmiocie stanu faktycznego sprawy, z
następującymi uzupełnieniami:
[…] października 2006 r. […] S.A. wprowadziła do sprzedaży
następujące oferty: (1) oferta okresowa „zostań z […] za złotówkę”; (2)
promocja „[…]na godziny”; (3) promocja „podkręć prędkość”; (4) promocja
„Startowa Promocja […]”; (5) promocja „[…] – […]”.
Bezspornie regulaminy i cenniki dotyczące powyższych ofert nie
zostały przez […] S.A. przedłożone Prezesowi UKE do zatwierdzenia.
[…] kwietnia 2006 r. Prezes UKE przekazał powódce dokument:
„Stanowisko Prezesa UKE w sprawie oceny cenników […] jako operatora o
znaczącej pozycji rynkowej na podstawie przepisów przejściowych i
jednocześnie operatora wyznaczonego do świadczenia usługi powszechnej”
6
(„Stanowisko”), w którym przyjął, iż w jego ocenie jest on zobowiązany
do oceny cenników usługi powszechnej przedkładanych przez […] S.A.
zarówno pod kątem świadczenia usługi powszechnej, jak i obowiązków
operatora o znaczącej pozycji rynkowej. Jednocześnie wskazał, że regulamin
świadczenia usług przez […] S.A. oceniany może być pod kątem
obowiązków operatora o znaczącej pozycji rynkowej, wynikających z art. 46
ust. 3 pkt 4 Pt, oraz że […] S.A. nie ma obowiązku przedkładania odrębnie
regulaminu świadczenia usługi powszechnej. W związku z powyższym
Prezes UKE przyjął procedurę oceny cenników usługi powszechnej,
wskazaną w Stanowisku.
W odpowiedzi […] S.A. uznała, iż zakres kontroli wykracza poza
granice wskazane zarówno w prawie krajowym, jak i europejskim i że w jej
ocenie do czasu przeprowadzenia nowych analiz rynków właściwych i
nałożenia ewentualnych nowych obowiązków regulacyjnych jej działalność
podlega kontroli Prezesa UKE w zakresie wynikającym z przepisów
przejściowych Pt. Ponadto w piśmie z […] października 2006 r. wyraziła
pogląd, że akceptacji Prezesa UKE podlegają wyłącznie cenniki usług
detalicznych z ograniczeniem do usług telefonicznych świadczonych w
stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych, a ponieważ usługa […]
nie zalicza się do tych usług, zarówno zmiana cennika jak i regulaminu nie
musi być zatwierdzana przez Prezesa UKE.
Postanowieniem z 27 października 2008 r. Sąd oddalił wnioski
powódki o zawieszenie niniejszego postępowania lub o odroczenie rozprawy
do czasu rozstrzygnięcia skargi wniesionej do Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości przez Komisję Europejską przeciwko RP w przedmiocie
dotyczącym regulacji detalicznych cen dostępu szerokopasmowego bez
przeprowadzenia przeglądu rynku i o przeprowadzenie dowodu na
7
okoliczność treści w/w skargi przez zwrócenie się do Urzędu Komitetu
Integracji Europejskiej o nadesłanie tego dokumentu.
Na podstawie notatki Komisji Europejskiej z 18 września 2008 r.
Sąd ustalił, że Komisja Europejska w ramach nowej rundy postępowań w
sprawie ewentualnego naruszenia unijnych przepisów w dziedzinie
telekomunikacji skierowała do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
przeciwko RP skargę dotyczącą podejmowania decyzji przez Prezesa UKE o
regulacji detalicznych cen dostępu szerokopasmowego bez przeprowadzenia
przeglądu rynku, który na mocy przepisów unijnych jest wymagany przed
przyjęciem nowych przepisów.
Za nieuzasadniony Sąd Okręgowy uznał zarzut naruszenia art. 221 ust.
1 pkt 1 lit. l w związku z art. 46 ust. 3 pkt 4 i art. 48 ust. 1 Pt z 16 lipca
2004 r.
15 sierpnia 2004 r. weszła w życie ustawa z 16 lipca 2004 r. Prawo
telekomunikacyjne,
która
w
dziale
II
„Regulowanie
rynku
telekomunikacyjnego” stanowi, że Prezes UKE przeprowadza analizę
rynków właściwych w zakresie wyrobów i usług telekomunikacyjnych, a po
ustaleniu, że na rynku właściwym nie następuje skuteczna konkurencja
wyznacza przedsiębiorcę lub przedsiębiorców o znaczącej pozycji na rynku
właściwym oraz nakłada obowiązki regulacyjne przewidziane w ustawie.
Do czasu podjęcia jednak w/w decyzji i ich uprawomocnienia się
ustawa Pt w rozdziale 2, zatytułowanym „Przepisy przejściowe”, zawarła
uregulowanie o charakterze przejściowym, tak, aby nastąpiło płynne
przejście od regulacji ustawy z 2l lipca 2000 r. do regulacji ustawy z 16
lipca 2004 r. Pt. I tak w art. 221 Pt określeni zostali przedsiębiorcy
telekomunikacyjni, na których nałożono obowiązki regulacyjne w okresie
przejściowym (ust. 1), a następnie określone zostały obowiązki regulacyjne i
ich zakres.
8
W zakresie świadczenia usług telefonicznych świadczonych w
stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych (art. 221 ust. 1 pkt 1 Pt)
[…] S.A. jest przedsiębiorcą, na którego nałożono obowiązki regulacyjne.
Z brzmienia przepisu art. 221 ust. 1 pkt 1 Pt wynika, że na […] S.A.
nałożono obowiązki regulacyjne w odniesieniu do wszystkich usług
(zarówno hurtowych, jak i detalicznych), świadczonych w jego sieci.
Ograniczenia bowiem zakresu obowiązków regulacyjnych w w/w
przepisie dokonano wprost w przepisie (np. lit. a – art. 33 – w zakresie
połączenia sieci).
W art. 221 ust. 1 pkt 1 lit. 1 Pt nie ustanowiono żadnego ograniczenia
zakresu określonego w nim obowiązku regulacyjnego, a wobec tego […]
S.A. zobowiązana jest do przedkładania cenników i regulaminów i zmian ich
postanowień w zakresie wszystkich usług (hurtowych i detalicznych)
świadczonych w jej stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej.
Ponadto stosownie do art. 46 ust. 3 pkt 4 oraz art. 61 ust. 3 Pt, w
cenniku za usługi określane są między innymi ceny usługi. Cennik zawiera,
jako jeden z elementów, miesięczną opłatę abonamentową za utrzymanie
łącza. Usługę utrzymania łącza należy zaś odnieść zarówno do usługi
szerokopasmowego Internetu, jak i Internetu wąskopasmowego. Na bazie tej
usługi może być bowiem świadczona zarówno usługa szerokopasmowa, jak i
usługa wąskopasmowa.
Usługa utrzymania łącza ma odniesienie zatem nie tylko do usług
telekomunikacyjnych szerokopasmowych, ale również wąskopasmowych.
Zarówno bowiem dla świadczenia usług wąskopasmowych (np. dla
wykonywania połączeń telefonicznych przez abonenta), jak i dla
świadczenia usług szerokopasmowych, konieczne jest stałe utrzymanie łącza
w gotowości. Natomiast utrzymanie łącza w gotowości to usługa, za którą
[…] S.A. pobiera opłatę. Uzasadniony jest zatem wniosek, że opłata ta
9
podlega regulacji Prezesa UKE, ponieważ odnosi się nie tylko do usług
szerokopasmowych (usługa neostrady), ale również do wąskopasmowych
(usługi telefoniczne). Prezes UKE ma zatem uprawnienie do badania, czy
została ona ustalona zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. W celu
realizacji tego uprawnienia Prezesa UKE koniecznym jest realizacja przez
[…] S.A. obowiązku przedstawiania do zatwierdzenia cennika, w którym
opłata za utrzymanie łącza jest zawarta. Usługa przyłączenia do sieci oraz
utrzymania danego przyłączenia w gotowości do świadczenia usług
(utrzymanie łącza) podlega zatem regulacji Prezesa UKE, ponieważ stanowi
ona element usługi abonamentu telefonicznego. Ceny tej usługi nie mogą
być zatem kształtowane dowolnie i odmiennie w zależności od tego, dla
potrzeb jakich usług łącze jest utrzymywane, skoro ponoszone koszty są w
obu przypadkach takie same, a dopiero koszty specyficzne dla usługi
wąskopasmowej szerokopasmowej są od siebie różne. Z treści regulaminów
promocji objętych postępowaniem wynika, że […] S.A. pobiera opłatę za
utrzymanie łącza.
Okresowe oferty promocyjne, których […] S.A. nie przedstawiła
Prezesowi UK do zatwierdzenia, adresowane są do abonentów usług
telefonicznych świadczonych przez […] S.A. w oparciu o dostęp analogowy,
który zgodnie z art. 81 ust. 3 pkt 1 Pt stanowi element zestawu usługi
powszechnej, objętej decyzją Prezesa UKE z […] maja 2006 r.,
wyznaczającej […] S.A. przedsiębiorcą zobowiązanym do świadczenia
usługi powszechnej. Przestały zatem obowiązywać […] S.A. przepisy
przejściowe, na mocy których świadczył usługę powszechną, a obowiązują
przepisy dotyczą przedsiębiorcy wyznaczonego w trybie art. 82 Pt. Za
utrzymanie łącza abonenckiego z zakończeniem sieci w gotowości do
świadczenia usług (art. 81 ust. 3 pkt 2 Pt) pobierana jest opłata
abonamentowa w wysokości przewidzianej dla danego planu taryfowego, z
10
którego abonent zdecydował się korzystać, wobec tego cena […] może mieć
wpływ na cenę abonamentu w ramach usługi powszechnej. Zatem usługa
[…] jest świadczona łącznie z usługą powszechną, która musi być dostępna
dla wszystkich użytkowników końcowych stacjonarnych publicznych sieci
telefonicznych. […] S.A. była zatem również zobowiązana do przedłożenia
do zatwierdzenia zmian cennika i regulaminu świadczenia usługi[…] w
postaci 5 okresowych ofert promocyjnych[…].
Zarzut naruszenia art. 210 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego w
związku z art. 156 k.p.a. Sąd również ocenił jako niezasadny.
Sąd Najwyższy w wyroku z 20 lutego 2008 r. sygn. akt III SZP 1/08
wyraził pogląd, że stwierdzenie niezgodności z prawem aktu powołania na
stanowisko Prezesa UKE nie należy do kognicji sądu powszechnego
rozpoznającego odwołanie od decyzji Prezesa UKE. Pogląd ten Sąd
Okręgowy podzielił.
Także zarzut naruszenia art. 201 Prawa telekomunikacyjnego Sąd
ocenił jako niezasadny.
Przepisy regulujące zagadnienie kar pieniężnych zamieszczone zostały
w dziale XI ustawy PT z 16 lipca 2004 r. Natomiast przepisy dotyczące
uprawnień kontrolnych Prezesa UKE i zasady realizacji uprawnień
zamieszczone zostały w dziale X ustawy Prawo telekomunikacyjne z 16
lipca 2004 r. W żadnym z w/w działów ustawy Pt nie zostało przewidziane,
że nałożenie na przedsiębiorcę kary pieniężnej może nastąpić po uprzednim
przeprowadzeniu przez Prezesa UKE postępowania kontrolnego. W ocenie
Sądu przepis art. 209 Pt stanowi samodzielną podstawę prawną do
wymierzania kar pieniężnych przez Prezesa UKE po zaistnieniu przypadków
przewidzianych
w
tym
przepisie,
bez
potrzeby
każdorazowego
przeprowadzania postępowania kontrolnego. Taki pogląd wyraził Sąd
11
Apelacyjny w Warszawie (w sprawie o sygn. akt VI ACa 929/07), który to
pogląd Sąd Okręgowy podzielił.
Z tych względów i na podstawie art. 47964 § 1 k.p.c.
oddalono
odwołanie, a o kosztach postępowania postanowiono stosownie do art. 98
k.p.c.
W apelacji od powyższego wyroku powódka zarzuciła mu naruszenie
przepisów art.:
1. 221 ust. 1 pkt 1 lit. l w zw. z art. 46 ust. 3 pkt 4 w zw. z art. 48 ust. 1
ustawy Pt w związku z art. 16 i 27 dyrektywy 2002/21/WE z 7 marca
2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności
elektronicznej oraz art. 16 i 17 dyrektywy 2002/22/WE z 7 marca 2002 r.
w sprawie usługi powszechnej i praw użytkowników odnoszących się do
sieci i usług łączności 201 ust. 1-3 w zw. z art. 209 ust. 1 ustawy Pt
elektronicznej oraz w zw. z art. 81 ustawy Pt poprzez błędną wykładnię,
tj. uznanie, iż w okresie przejściowym na […] ciążył obowiązek
zgłaszania do zatwierdzania projektów regulaminów i cenników usługi
[…];
2. 201 ust. 1-3 w zw. z art. 209 ust. 1 ustawy Pt w zw. z art. 10 Dyrektywy
2002/20/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 7 marca 2002 r. w
sprawie zezwoleń na udostępnienie sieci i usług łączności elektronicznej
poprzez niezastosowanie art. 201 ustawy Pt i przyjęcie, iż wydanie przez
Prezesa UKE decyzji nakładającej na […] karę pieniężną na podstawie
art. 209 jest możliwe pomimo pominięcia trybu przewidzianego w art.
201 ust. 1-3 ustawy.
3. 233 § 1 w zw. z art. 479 (28) k.p.c. poprzez nierozpoznanie wszystkich
zarzutów odwołania powoda;
4. 328 § 2 k.p.c. poprzez wadliwe sporządzenie uzasadnienia wyroku
12
i wnosiła o jego zmianę w całości przez uchylenie w całości Decyzji
pozwanego z […] lutego 2007 r. j.w., z zasądzeniem kosztów, ewentualnie o
jego uchylenie i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I
instancji, wraz z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia w zakresie
kosztów za wszystkie instancje.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja powódki zasługuje na uwzględnienie.
Za uzasadniony Sąd Apelacyjny uznaje pierwszy ze zgłoszonych
zarzutów apelacyjnych.
Ustawa z 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2004 r.
Nr 171, poz. 1800 ze zm.; dalej jako Pt) jest efektem implementacji do
polskiego porządku prawnego przepisów prawa wspólnotowego w postaci
pakietu następujących dyrektyw Wspólnot Europejskich z 7 marca 2002 r.:
- dyrektywy 2002/21/WE w sprawie wspólnych ram regulacyjnych i usługi
łączności elektronicznej, zwanej dyrektywą ramową,
- dyrektywy 2002/22/WE w sprawie usługi powszechnej i praw
użytkowników odnoszących się do sieci i usługi łączności elektronicznej,
zwanej dyrektywą usługi powszechnej,
- dyrektywy 2002/20/WE w sprawie zezwoleń na udostępnienie sieci i usługi
łączności elektronicznej, zwanej dyrektywą o dostępie.
Oczywistym wobec powyższego jest, w powiązaniu z treścią art. 91
ust. 3 Konstytucji RP, że wykładnia przepisów prawa telekomunikacyjnego
powinna była zostać dokonana przez Sąd I instancji z uwzględnieniem
tychże przepisów prawa wspólnotowego, przy interpretacji z kolei których
należało
uwzględnić
Sprawiedliwości.
orzecznictwo
Europejskiego
Trybunału
13
Wywody Sądu Okręgowego, zawarte w pisemnych motywach
skarżonego, abstrahują jednak od przepisów prawa wspólnotowego i
orzecznictwa ETS.
Dokonując interpretacji postanowień art. 221 ust. 1 pkt 1 Pt Sąd
Apelacyjny ma na względzie wyrok ETS z 22 listopada 2007 r. C 262/06 i
przede wszystkim wyrok tego Trybunału z 6 maja 2010 r. C 545/08, wydany
przeciwko Rzeczpospolitej Polskiej, stwierdzający, że regulując detaliczne
taryfy za usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu bez uprzedniej
analizy rynku, nasz kraj uchybił zobowiązaniom, które na nim ciążą na
podstawie art. 16 i 17 dyrektywy o usłudze powszechnej oraz art. 16 i 27
dyrektywy ramowej.
Z przepisów art. 16 dyrektywy ramowej oraz art. 16 i 17 dyrektywy o
usłudze powszechnej wynika generalna zasada, iż organ regulacyjny może
nałożyć obowiązki regulacyjne ex ante na przedsiębiorców określonych jako
przedsiębiorcy o znaczącej pozycji na danym rynku wyłącznie po
przeprowadzeniu analizy tego rynku. Do momentu przeprowadzenia jednak
powyższej analizy zgodnie z art. 27 dyrektywy ramowej państwa
członkowskie powinny utrzymać w mocy wszelkie wymogi wynikające z
przepisów prawa krajowego i o których mowa w art. 7 dyrektywy o dostępie
oraz art. 16 dyrektywy o usłudze powszechnej, do czasu, aż organ
regulacyjny ustosunkuje się do tychże wymogów na podstawie analizy
rynkowej. Przy czym przepis powyższy, jako wyjątek, należy interpretować
ściśle, co oznacza, że obowiązki regulacyjne, o których nie ma wyraźnej
mowy w aktach prawnych, do jakich przepis ten odsyła, nie mogą zostać
utrzymane w mocy jako środki tymczasowe. Przepisy zaś art. 7 dyrektywy o
dostępie, jak i art. 16 dyrektywy o usłudze powszechnej nie dotyczą
detalicznej usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu. Taki wniosek
wypływa w szczególności z analizy art. 16 ust. 1 lit. a dyrektywy o usłudze
14
powszechnej, zgodnie z którą państwa członkowskie powinny utrzymać w
mocy wszelkie zobowiązania odnoszące się do taryf detalicznych
nałożonych na mocy art. 17 dyrektywy 98/10, noszącej tytuł „Zasady
taryfikacji”. W ustępie 2 art. 17 tej ostatniej dyrektywy mowa jest natomiast
o usłudze publicznej telefonii stacjonarnej, a zatem nie obejmuje ona
detalicznych usług szerokopasmowego dostępu do Internetu. Z powyższego
należy więc wyciągnąć wniosek, że obowiązki regulacyjne, związane z
detalicznymi usługami szerokopasmowego dostępu do Internetu, nie
mieszczą się w zakresie przedmiotowym art. 27 dyrektywy ramowej.
Dokonując zatem prowspólnotowej wykładni przepisu przejściowego
ustawy z 16 lipca 2004 r. Pt, tj. art. 221 ust. 1 pkt 1 lit. l, stwierdzić należy,
że do obowiązków przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, który przed dniem
wejścia w życie tej ustawy był operatorem o znaczącej pozycji rynkowej w
zakresie świadczenia usług telefonicznych świadczonych w stacjonarnych
publicznych sieciach telefonicznych, nie należy przedstawianie Prezesowi
UKE
do
zatwierdzenia
cenników
dotyczących
usług
detalicznych
szerokopasmowego dostępu do Internetu i regulaminów. Wykładnia
powyższa
nie
jest
ponadto
wykładnią
contra
legem.
Usługa
szerokopasmowego dostępu do Internetu nie jest bowiem i nie była pod
rządami poprzedniego prawa telekomunikacyjnego usługą telefoniczną.
Obowiązek, o jakim mowa w art. 46 ust 3 pkt 3 i 4 Pt, do jakiego odsyła
litera „l” przepisu art. 221 ust 1 pkt 1 „zdaniem Sądu Apelacyjnego, odnosić
się tylko do tych usług telekomunikacyjnych, na rynku wykonywania
których przedsiębiorca telekomunikacyjny uzyskał znaczącą pozycję. Nie
sposób w szczególności zgodzić się ze stanowiskiem pozwanego, iż przepis
powyższy dotyczy wszystkich usług świadczonych przez operatora o
znaczącej pozycji rynkowej, nawet tych, niepozostających w związku z
rynkiem, na którym dominuje. Takiemu stanowisku przeczy bowiem
15
wykładnia logiczna i celowościowa powyższego przepisu, jak i w
szczególności przepisów Działu II Rozdziału I i II ustawy Pt. Z art. 22 ust 1
pkt 9, 23 ust 1 pkt 1, 24 pkt 2 a, Pt wynika bowiem, że ingerencja organu
regulacyjnego powinna mieć miejsce tylko na tych rynkach właściwych, na
których nie występuje skuteczna konkurencja, a nałożone na podmiot o
znaczącej pozycji
obowiązki
regulacyjne
powinny dotyczyć
usług
świadczonych właśnie na tym rynku właściwym.
Poza tym przyjęcie toku rozumowania pozwanego doprowadziłoby do
nielogicznych wniosków. Przykładowo przedsiębiorstwo telekomunikacyjne
uznane za operatora o znaczącej pozycji rynkowej zarówno w zakresie
świadczenia
usług
telefonicznych
świadczonych
w
stacjonarnych
publicznych sieciach telefonicznych, jak i w zakresie usług dzierżawy łączy
telekomunikacyjnych, obowiązane byłoby do wykonania, w zakresie
wszystkich świadczonych przez siebie usług, obowiązków wynikających
zarówno z ust. 1 jak i 3 tego artykułu, w tym niektórych z nich w oparciu o
podwójne podstawy prawne. Taki skutek wykładni proponowanej przez
pozwanego podważa zatem racjonalność działania ustawodawcy.
Ponadto należy zwrócić uwagę, iż argumentacja pozwanego mająca
przekonać Sąd o prawidłowości nałożenia na powódkę kary pieniężnej za
nieprzedstawienie do zatwierdzenia zmiany cennika i regulaminu usługi
szerokopasmowego dostępu do Internetu, była wzajemnie sprzeczna.
Z jednej bowiem strony pozwany starał się wykazać, że obowiązek powoda
wynikający z art. 221 ust 1 pkt 1 lit. 1 Pt dotyczy wszystkich świadczonych
przez niego usług, a zatem także szerokopasmowego dostępu do Internetu, z
drugiej zaś strony podnosił, że celem działania Prezesa UKE nie jest
regulacja opłaty za korzystanie z usług szerokopasmowego dostępu do
Internetu, a skuteczne sprawowanie kontroli nad taryfami detalicznymi w
zakresie dostępu, na bazie którego możliwe jest świadczenie zarówno
16
wąskopasmowej usługi telefonicznej, jak i szerokopasmowej usługi […].
Innymi słowy swoje prawo do kontroli cennika tej ostatniej usługi pozwany
wywodził już nie z faktu, iż jest ona w cało objęta zakresem przedmiotowym
art. 221 ust 1 pkt 1 w zw. z art. 46 ust. 3 pkt 4 Pt, tylko z faktu, że w jej skład
wchodzi usługa utrzymania łącza, stanowiąca usługę bazową do świadczenia
zarówno
usługi
szerokopasmowego
dostępu
do
Internetu,
jak
i
wąskopasmowej usługi telefonicznej. Podnosił, że abonent korzystający z
Internetu, a zarazem z abonamentu telefonicznego, pokrywa bowiem
wszystkie koszty utrzymania tego łącza na potrzeby[…] w opłacie
abonamentowej. […] nie alokuje tych kosztów odrębnie do usługi
abonamentowej i odrębnie do usługi […], tylko alokuje je do usługi
abonamentowej, czyli w usłudze powszechnej, co może mięć wpływ na cenę
usługi powszechnej. Innymi słowy z okoliczności kontroli kosztów
utrzymania łącza, które powinny stanowić cenę usługi bazowej składającej
się na usługę powszechną, Prezes UKE wywodził swoje prawo do kontroli
także opierającej się na usłudze bazowej usługi szerokopasmowego dostępu
do Internetu.
Zdaniem
Sądu
Apelacyjnego
taka
rozszerzająca
wykładnia
powyższego przepisu nie uwzględnia art. 16 ust 1 lit. a) dyrektywy o usłudze
powszechnej, w zw. z art. 17 ust 2 dyrektywy 98/10 i jest nielogiczna.
Oznaczałaby bowiem, że na podstawie art. 221 ust 1 pkt l Pt należało by
objąć regulacją wszystkie usługi telekomunikacyjne, których elementem
składowym
byłby
jakikolwiek
element
usługi
telefonicznej.
Taka
interpretacja wykracza poza ramy art. 27 dyrektywy ramowej, zezwalającej
przejściowo na nałożenie obowiązków regulacyjnych bez przeprowadzenia
uprzedniej analizy rynkowej, który jak powiedziano na wstępie, jako wyjątek
od art. 16 jak i art. 16 i 17 dyrektywy o usłudze powszechnej, musi być
interpretowany zawężająco. Ponadto warto dodać, że w wyroku wydanym
17
przeciwko Polsce ETS podkreślał, że art. 17 dyrektywy 98/10 nie zawiera
żadnego
wyraźnego
szerokopasmowego
Poza
tym,
odniesienia
dostępu
zdaniem
do
do
obowiązku
Internetu
Sądu
na
ustalania
podstawie
Apelacyjnego,
przy
taryf
kosztów.
interpretacji
proponowanej przez pozwanego należało by przyjąć, że obowiązek powoda
przedstawiania organowi regulacyjnemu cennika lub regulaminu usług […]
wynikał w takiej sytuacji nie z art. 22l ust. 1 pkt 1 lit 1, tylko z art. 91 ust w
PT w brzmieniu obowiązującym do 6 lipca 2009 r.. […] S.A, jako
przedsiębiorca wyznaczony decyzją Prezesa UKE z dnia […] maja 2006 r.
do świadczenia usług powszechnych, obowiązany był bowiem do
przedstawienia pozwanemu projektu cennika lub regulaminu usług
powszechnych lub jego zmiany w terminie 30 dni przed dniem wejścia w
życie jego postanowień właśnie na podstawie tego ostatniego przepisu.
Zdaniem jednak Sądu Apelacyjnego z faktu, że usługa utrzymania łącza,
składająca się na usługę powszechną, wchodzi także w skład usługi
szerokopasmowego dostępu do Internetu, nie można było wyprowadzać
wniosku o obowiązku przedstawiania do zatwierdzenia cennika lub
regulaminu
[…].
Taki
wniosek
wypływa
z
zestawienia
ust.
1 i 2 wspomnianego art. 91 prawa telekomunikacyjnego, świadczącego o
tym, że ustawodawca odróżnia ceny usługi powszechnej i poszczególnych
usług na nią się składających, tym niemniej jednak zgodnie z ust 2 w/w
przepisu ceny tych usług składowych podlegają kontroli Prezesa UKE
jedynie w ramach kontroli cennika usługi powszechnej, a nie samodzielnie,
czy też wówczas, gdy stanowią one część składową innego rodzaju usługi
jak chociażby szerokopasmowego dostępu do Internetu. Dodać też należy, iż
w świetle treści art. 81 ust. 5 prawa telekomunikacyjnego nie ulega
wątpliwości, że usługa szerokopasmowego dostępu do Internetu nie jest
usługą powszechną.
18
Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego w obowiązującym od dnia
3 września 2004 r. prawie telekomunikacyjnych na dzień wydania
zaskarżonej decyzji nie było przepisu, który nakładałby na powoda
obowiązek przedstawiana Prezesowi UKE do zatwierdzenia cennika lub
regulaminu detalicznej usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu, a
tym samym pozwany nie miał podstaw do uznania, że powódka swoim
zachowaniem wypełniła dyspozycję art. 209 ust. 1 pkt 13, w związku z czym
istnieją podstawy do nałożenia na nią kary pieniężnej.
Powyższe przesądza więc także o zasadności drugiego ze zgłaszanych
zarzutów apelacyjnych, w zakresie naruszenia przepisu art. 209 ust. 1 pkt 13
Pt.
Zasadność apelacji, ze względów j.w., skutkuje koniecznością zmiany
zaskarżonego wyroku oraz uchyleniem zaskarżonej Decyzji w całości, z
zasądzeniem od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu za obie
instancje. Wyrok Sądu Apelacyjnego zapadł w oparciu o przepisy art.: 386 §
1 oraz 98 § 1 i 3 oraz 99 k.p.c.
Zasadność
wskazanych
zarzutów
apelacyjnych,
skutkujących
koniecznością jego zmiany, czyni zbędnym odnoszenie się do pozostałych,
zgłaszanych w apelacji, zarzutów.
bk